We testen zes dunne laptops die bedoeld zijn voor algemeen computerwerk. De fabrikanten slagen erin een grote waaier aan opties in zeer draagbare behuizingen te stoppen. De tijd is voorbij dat je bij een slanke laptop veel compromissen moet sluiten op het gebied van de prestaties. Dit zijn zes van de beste lichte laptops van het moment.

De tijd dat slanke laptops omwille van de doorgedreven miniaturisering duur en traag waren, ligt al lang achter ons. De voor deze test ingestuurde ultradraagbare computers presteren allemaal goed tot uitstekend. Dat is niet alleen te danken aan nieuwe energiezuinige en toch krachtige mobiele chipsets, maar ook aan de ssd die in elk van de geteste apparaten aanwezig is. Ssd’s zijn nu eenmaal veel sneller en heel wat energiezuiniger dan harde schijven. Ze zijn natuurlijk nog altijd iets duurder, reden waarom fabrikanten niet altijd de allersnelste soorten ssd’s gebruiken in hun laptops. Maar zelfs die presteren veel beter dan een traditionele harde schijf.

Draagbaarheid is op zich natuurlijk geen technisch criterium, maar een laptop die onder de anderhalve kilogram weegt, niet veel groter is dan een A4’tje en niet dikker dan pakweg 1,4 cm neem je gemakkelijk overal met je mee. De lichtste laptop in deze test weegt zelfs iets minder dan een kilogram, de zwaarste is 1,38 kilogram. Alle apparaten op één na hebben een recente mobiele processor van Intel. Huawei leverde een laptop met een AMD-processor. Dit maakt een lagere verkoopprijs mogelijk dan bij Intel-gebaseerde notebooks, maar je levert volgens onze metingen niet merkbaar in op prestaties of stabiliteit. T

wee laptops hebben een traditioneel scherm. Van de vier met aanraakscherm zijn er twee met een volledig openklappend scherm, zodat je ze ook als Windows-tablet kunt gebruiken. Bij die twee laptops (HP Dragonfly en Lenovo Yoga) wordt niet toevallig ook een stylus meegeleverd, zodat je op het scherm kunt schrijven en tekenen. Lenovo slaagde er zelfs in om zijn stylus een rustplaats te geven achteraan in de dunne behuizing. Op die manier raak je de pen minder snel kwijt.

Alle laptops zijn uiteraard uitgerust met een webcam, maar Huawei en Lenovo voegen een fysieke privacyfunctie toe, zodat je de camera niet zelf hoeft af te plakken met een stukje plakband. HP heeft op zijn beurt weer een optioneel scherm met een ingebouwd privacyfilter, zodat omstaanders niet kunnen meegluren. Die dure optie ontbrak bij ons testsysteem, maar als je het nodig hebt weet je dat ze er is.

©PXimport

Acer Swift 3

©PXimport

De Swift 3-laptops met Windows van Acer zijn naar keuze verkrijgbaar met een 13,5inch-scherm (2256 × 1504 pixels, ips VertiView) met een beeldverhouding van 3:2, of een 14inch-scherm (1920 × 1080, ips) met een verhouding van 16:9. De schermen zijn overigens niet aanraakgevoelig. De behuizing is gemaakt van een magnesiumaluminium-legering. De specificaties tussen de verschillende varianten zijn identiek, op de cpu/gpu, geheugen en opslagruimte na.

Wij testen een betaalbare variant met 14inch-scherm. Alle poorten bevinden zich links en rechts in de platte behuizing. De enkele usb-c-poort is thunderbolt3-compatibel (achtmaal sneller dan usb 3.0 in combinatie met een thunderbolt3-opslagapparaat). De dualband-wifi-chip van Intel is al compatibel met wifi 6 (802.11ax). In combinatie met een GIG+-router zijn daarmee in de toekomst in theorie draadloze doorvoersnelheden tot 1,7 gigabit per seconde mogelijk. De stroomknop bevindt zich rechts boven in het toetsenbord. Het toetsenbord is van goede kwaliteit, met voldoende grote letter- en cijfertoetsen, maar een vrij kleine Enter-toets.

Veel overbodige software staat er niet op deze notebook, maar Acer JumpStart toont wel af en toe pop-ups met ‘aanbiedingen’. Die kun je gelukkig uitschakelen. Bij normaal gebruik kun je rekenen op ruim een werkdag accuduur, maar zestien uur zoals Acer beweert lijkt ons te optimistisch.

Acer Swift 3

7Score70

Acer Swift 5

©PXimport

De Swift 5-laptops met Windows van Acer hebben een 14inch-scherm, terwijl de behuizing eerder op een 13inch-maatje lijkt. De verhouding tussen beeldscherm en behuizing is 86,4%. De behuizing is gemaakt van een magnesiumaluminium-lithium legering: zeer licht, maar tegelijk sterk. Deze notebook weegt minder dan één kilogram en is anderhalve centimeter dun. Je houdt hem probleemloos met één hand vast.

De Swift 5 bestaat in verschillende varianten, verkocht via verschillende kanalen, zowel online als in de winkel. Wij testen een standaardversie met Intel Core i5, maar er zijn ook duurdere varianten met Core i7, het maximum van 16 GB geheugen en een extra Nvidia GeForce MX350 grafische module. Net als bij de Swift 3 verschillen alleen de cpu/gpu, hoeveelheid geheugen en opslagruimte tussen de verschillende varianten.

Het 14inch-aanraakscherm (1920 × 1080, ips) heeft erg smalle randen aan drie zijden. Je kunt het ontspiegelde, matte scherm niet helemaal platleggen of volledig openklappen, maar het is wel mogelijk om het tot 135 graden naar achteren te duwen. Het scherm is van goede kwaliteit, met mooie gestoken kleuren en zonder de geelzweem die we in het verleden weleens opmerkten bij oudere versies van de Swift 5. Ook deze laptop heeft een wifi6-module (802.11ax), maar thunderbolt 3 ontbreekt hier. Het toetsenbord is vergelijkbaar met de Swift 3. De accu houdt het bij normaal gebruik gemakkelijk een werkdag uit.

Acer Swift 5

8Score80

ASUS ZenBook 14 UX434

©PXimport

De ASUS ZenBook 14 UX434-laptop heeft enerzijds een traditioneel 14inch-aanraakscherm (1920 × 1080, ips) met zeer dunne schermranden en anderzijds een mini-aanraakscherm onder het toetsenbord. Dit zogenoemde ScreenPad, met een schermdiagonaal van 5,65 inch en een resolutie van 2160 × 1080 pixels, herkent vier gelijktijdige aanrakingen. Windows 10 definieert dit scherm als een uitgebreid scherm voor het hoofdscherm. Het is ook het tweede scherm van de laptop.

Wanneer je dus een extern scherm koppelt aan deze laptop, dan wordt die het derde scherm. Je switcht tussen ScreenPad en touchpad door er met drie vingers tegelijk op te tikken. Je kunt het scherm ook volledig uitschakelen met de Fn-F6-toetsencombinatie. Dan werkt het aanraakvlak op de traditionele manier. Daarnaast kun je aanraakvlak ook compleet uitschakelen. Je gebruikt allerlei apps op dit minischerm, bijvoorbeeld door er een numeriek toetsenbord van maken of een bedieningspaneel voor een mediaspeler. Externe ontwikkelaars kunnen via een API zelf hulpprogramma’s ontwerpen voor het ScreenPad.

ASUS verbeterde het stroomverbruik van het minischerm, zodat de accu langer meegaat wanneer je het ingeschakeld laat. Wat op het eerste zicht misschien een gimmick lijkt, blijkt in de praktijk een slimme uitbreiding die nuttige diensten bewijst. De accu van deze goed presterende notebook houdt het probleemloos een volledige werkdag uit.

ASUS ZenBook 14 UX434

8Score80

HP Elite Dragonfly

©PXimport

De HP Elite Dragonfly weegt minder dan 1 kilogram en heeft een scherm dat je 360 graden openklapt. Deze laptop werkt dus in vier standen: als laptop, ‘tent’, tablet of presentatiescherm. De smalle randen dragen extra bij tot het slanke uiterlijk van deze laptop. Je neemt de Dragonfly in de tabletmodus probleemloos met één hand vast. Twee stevige aluminium schermscharnieren zorgen voor een stabiel x360-mechanisme. Ook de usb-c-voeding is opvallend licht en compact, en perfect bruikbaar om onderweg ook je smartphone mee op te laden.

Wij testen de goedkoopste variant, met 13,3inch-scherm (1920 × 1080, ips), Intel Core i5 en 256GB-ssd, maar er zijn ook duurdere varianten met Core i7, 1 TB opslagruimte en 4K-schermen met ingebouwde privacyoptie die ervoor zorgt dat omstanders de scherminhoud niet kunnen zien.

Een actieve stylus is meegeleverd. Daarmee schrijf en teken je vlot op het scherm, dat voorzien is van een Wacom AES digitizer. Het verlichte ‘chicklet’-toetsenbord is bestand tegen morsen. Je typt er vlot op, al zijn sommige navigatietoetsen wel klein uitgevoerd. De wifi-module is klaar voor wifi 6. De HP Long Life-accu is binnen dertig minuten tot vijftig procent weer opgeladen. Volledig opgeladen gaat de accu een volledige werkdag mee bij normaal kantoorgebruik.

HP Elite Dragonfly

7Score70

Huawei MateBook D 14 (2020)

©PXimport

De Huawei MateBook D 14 heeft een AMD Ryzen 5 3500U-processor met een Radeon RX Vega 8 grafische module. Deze stijlvolle laptop heeft een donkergrijze aluminium behuizing met schuin aflopende randen, die op het hoogste punt minder dan 1,6 cm dik is. Er is ook een lichtgrijze variant.

Het niet aanraakgevoelige 14inch-scherm (1920 × 1080, ips) heeft aan drie kanten dunne randen van slechts 4,8 mm, wat het slanke uiterlijk nog versterkt. Het scherm leg je desnoods volledig plat. De 720p-webcam bevindt zich niet in de schermrand, maar is een pop-uptype dat onzichtbaar verborgen zit in de bovenste rij functietoetsen tussen de F6- en F7-toetsen. De camera springt naar boven als je erop drukt en is pas dan actief. Nog een handig snufje is de plaatsing van de vingerafdruksensor: die is geïntegreerd in de ronde stroomknop die zich rechtsboven naast het toetsenbord bevindt. Op die manier schakel je de laptop met één druk op de knop veilig in en log je tegelijk in.

Bezitters van een Huawei-smartphone krijgen een extra functie: een nfc-sensor in de polssteun naast het aanraakvlak detecteert automatisch wanneer je er een Huawei- of Honor-smartphone met EMUI10 of hoger tegenhoudt en activeert dan de Huawei-multischermfunctie. Je kunt de telefoon dan bedienen met de laptop, terwijl je zijn scherm ziet op het laptopscherm.

Huawei MateBook D 14 (2020)

7Score70

Lenovo Yoga C940 (14”)

©PXimport

De Lenovo Yoga C940 (14″) is een ultradraagbare laptop met scherm dat 360 graden draait en een stylus die achteraan in een uitsparing verdwijnt, zodat je hem altijd bij de hand hebt. Deze notebookcomputer oogt bijzonder stijlvol, met zijn champagnekleurige aluminium chassis uit één stuk dat vooraan slechts 1,44 cm en achteraan maar 1,57 cm dun is. Er bestaat ook een grijze uitvoering.

Het 14inch-aanraakscherm (1920 × 1080, ips) heeft nauwelijks zichtbare randen. Het scherm kantelt rond een aluminium scharnier waarin het Dolby Atmos-luidsprekersysteem gemonteerd is. Voordeel van deze ‘soundbar’ is dat ze in alle standen een zo optimaal mogelijk stereo- en virtueel 3D-geluid produceert.

Zoals bij alle 360graden-laptops kun je de Yoga C940 in vier standen gebruiken: laptop, ‘tent’, demonstratiestand en tablet. Wij testen een variant met full-hd-scherm, maar er zijn ook 4K-varianten. De webcam heeft een afsluitklepje (‘TrueBlock Privacy Shutter’ genaamd). Op het verlichte chicklet-toetsenbord met vrij grote toetsen typ je vlot met tien vingers. De wifi-module is al compatibel met de snellere wifi6-standaard. Volgens Lenovo haalt het door ons geteste model tot achttien uur op de accu. Ruim dertien uur in onze kantoorbenchmark vinden we ook al niet slecht voor een dergelijke krachtige laptop.

Lenovo Yoga C940 (14”)

9Score90

Conclusie

Alle laptops presteren goed tot uitstekend. Ze zijn allemaal geschikt voor dagelijkse computertaken en dit in een slanke en lichte verpakking. Wil je snufjes zoals een openklappend aanraakscherm waarop je met stylus schrijft en tekent, een extra snelle thunderbolt3-aansluiting of een webcam met fysieke privacysluiter, dan betaal je uiteraard een meerprijs.

De Lenovo Yoga C940 heeft het allemaal en presteert ook nog eens uitstekend, met een opvallend lange accuduur. Het is onze logische keuze voor het keurmerk Best Getest. De Huawei MateBook D 14 heeft een pop-upwebcam die je privacy bewaakt, maar verder geen snufjes zoals een openklappend aanraakscherm. Wel heeft deze slanke laptop een opvallend democratisch prijskaartje, terwijl de prestaties goed zitten. Ons keurmerk Slimme Koop zit hem dan ook als gegoten.

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.