Externe videokaart aansluiten: wat heb je nodig?
Een externe videokaart (e-gpu) kan kostbare rekenkracht van je interne grafische kaart overnemen en ervoor zorgen dat de ventilators in je laptop zich geen slag in de rondte draaien zodra je een zware game opstart of meerdere monitoren aansluit. In dit artikel gaan we in op hoe eenexterne videokaart aansluiten werkt en wat je ervoor nodig hebt.
Je laptop heeft waarschijnlijk een lichte gpu die niet te veel hitte produceert en ervoor zorgt dat video’s goed worden weergegeven, games goed draaien en je alle dagelijkse taken prima kunt doen. Maar als je speciale eisen aan je laptop stelt, vaak werkt met videobewerkingssoftware of af en toe meerdere grote beeldschermen aan je systeem aansluit, merk je dat je ventilators overuren draaien en je systeem langzamer aanvoelt. Allemaal tekenen dat je interne gpu, ook wel grafische kaart of videokaart genoemd, zwaar wordt belast.
Je kunt natuurlijk in je desktop-pc de interne gpu (graphics processing unit) van je systeem upgraden, maar het is sinds een aantal jaren ook mogelijk om een externe gpu te gebruiken in je systeem. Deze kan de interne gpu uitschakelen of de lasten delen. In de meeste gevallen is een e-gpu zinvol als je een laptop als basissysteem gebruikt. Immers, in een desktopcomputer kun je gewoon een tweede interne gpu zetten door die in een pci-e-sleuf te steken, bij een laptop is dit niet mogelijk.
Het principe van een e-gpu is heel simpel: je neemt een interne gpu, bouwt die in een behuizing en sluit het geheel aan op je laptop. Een aantal jaren geleden was het enkel voorbehouden aan daredevils die interne gpu’s in behuizingen schroefden en zelf controllers soldeerden zodat de gpu met de computer kon communiceren. Tegenwoordig zijn er losse behuizingen te koop, vind je gespecialiseerde websites en forums waar je alles kunt lezen over de beste gpu’s voor extern gebruik en kun je zelfs kant-en-klare oplossingen kopen.
In vrijwel alle e-gpu-behuizingen kun je maximaal één gpu plaatsen. Er bestaan ook behuizingen voor meerdere gpu’s, maar deze kosten erg veel geld. Heb je meer e-gpu’s nodig, dan is het waarschijnlijk slimmer om twee behuizingen te kopen, omdat deze dan beide hun eigen stroomvoorziening hebben. E-gpu’s slurpen namelijk enorm veel stroom en hebben krachtige ventilators nodig om de temperatuur op peil te houden.
©PXimport
Aansluiten op Thunderbolt 3
Een e-gpu sluit je via thunderbolt 3 aan op je laptop of desktopcomputer. Thunderbolt 3 is een ultrasnelle verbinding voor dataoverdracht die theoretisch snelheden van 40 Gbps kan bereiken. Thunderbolt 3 is overigens de naam van de technologie, maar de aansluiting die voor thunderbolt 3 wordt gebruikt, is usb-c. Je computer moet dus een usb-c-poort hebben. Het is belangrijk dat deze poort de thunderbolt-technologie ondersteunt. Sommige oudere usb-c-poorten doen dit namelijk niet.
Het is ook belangrijk om precies te weten welke e-gpu met je systeem werkt. Op de website egpu.io vind je veel informatie over allerlei behuizingen, welke gpu’s met welke moederborden en computers werken en hoe je zelf een e-gpu in elkaar kunt zetten. Mac-computers werken alleen met AMD-gpu’s; houd hier rekening mee als je een Apple-product hebt. Aan de softwarekant moet je minstens macOS 10.13.4 draaien.
Er zijn ook nog enkele thunderbolt2-behuizingen op de markt te vinden, maar we raden je aan om voor de nieuwere thunderbolt3-optie te gaan. Je kunt een e-gpu ook via andere technologieën aan een laptop verbinden (zoals m-pci-e, ExpressCard of oudere versies van thunderbolt), maar dit is vrijwel alleen geschikt voor diy-projecten.
©PXimport
Systeemeisen
Er zijn twee manieren om aan een e-gpu te komen (drie als we een zelfbouw-optie ook meerekenen). De makkelijkste manier is om een kant-en-klare oplossing te kiezen, maar het goedkoopst is om zelf een behuizing te kopen en hierin een grafische kaart te installeren. Belangrijk bij de aanschaf van een behuizing is dat de voeding krachtig genoeg is om een gpu zonder problemen te kunnen aansturen. Bij de specificaties van een gpu vind je meestal het vermogen (in watt) dat een grafische kaart nodig heeft, maar die waarde is gebaseerd op een gebruik in een desktop-pc. Als je een externe behuizing gebruikt, kloppen deze minimale eisen niet meer.
Het is aan te raden om op de website van de fabrikant van de behuizing te kijken welke gpu’s die ondersteunt. Veel fabrikanten hebben meerdere modellen van dezelfde behuizing en vaak zit het verschil in het vermogen van de interne voeding. Sommige behuizingen hebben ook extra poorten aan boord, handig als je bijvoorbeeld randapparatuur wilt aansluiten. Kijk ook naar de breedte van een behuizing: sommige behuizingen zijn niet groot genoeg voor de dikste gpu’s.
©PXimport
Videokaart inbouwen
Een gpu wordt in een behuizing geklikt door het in een pci-e-sleuf te steken. De breedte van een gpu wordt gemeten in ‘slot width’, oftewel sleufbreedte. Een normale gpu bezet maar één pci-e-sleuf, maar er zijn genoeg gpu’s die de dubbele ruimte innemen. De kaart zit dan weliswaar met één connector vast in de pci-e-sleuf, maar neemt toch twee plekken in. Doordat het apparaat zo groot is, kun je de tweede pci-e-sleuf niet gebruiken voor andere kaarten. Sommige kaarten zijn zelfs zo groot dat ze drie sleuven in gebruik nemen. Ze passen niet in alle behuizingen; de meeste behuizingen zijn namelijk maar twee sleufbreedtes breed.
Als je een behuizing hebt gekozen, is het tijd om een grafische kaart te zoeken. Sommige laptops werken alleen met gpu’s van bepaalde merken samen; we noemden eerder al even het voorbeeld van Apple dat alleen met AMD-gpu’s werkt. De gpu zelf moet natuurlijk krachtig genoeg zijn om render-processen snel af te werken of games vloeiend weer te kunnen geven. Wil je gemakkelijk 4K- of zelfs 8K-video’s kunnen weergeven, wees er dan zeker van dat je gpu dit ondersteunt. Als je meerdere beeldschermen op de e-gpu wilt aansluiten, check dan even welke aansluitingen de gpu heeft.
Je kunt uiteraard adapterkabels gebruiken, maar deze kunnen af en toe best prijzig zijn. Sommige gpu’s hebben minder aansluitingen en zijn voornamelijk bedoeld om bijvoorbeeld render-processen te versnellen. Je gebruikt de e-gpu dan alleen als werkpaard en niet als hub voor je displays. Het geheugen is belangrijk en in het algemeen geldt: hoe meer gigabyte geheugen, des te makkelijker kan een gpu video’s op hoge resolutie weergeven.
©PXimport
Kant-en-klaar
Wil je niet zelf aan de slag gaan met behuizingen en gpu’s, dan kun je ook kiezen voor een kant-en-klare oplossing. Voor de Mac is er bijvoorbeeld de e-gpu van Blackmagic, een apparaat dat door Apple zelf is mee-ontwikkeld. Het bestaat uit een behuizing en een gpu en beide onderdelen zijn perfect op elkaar afgestemd. De interne gpu is een AMD Radeon Pro 580 met 8 gigabyte geheugen. De e-gpu heeft twee thunderbolt-aansluitingen; eentje sluit je aan op je laptop of desktop-Mac, de andere kun je gebruiken om een beeldscherm op aan te sluiten.
De meeste kant-en-klare oplossingen hebben ook nog andere aansluitingen, zoals hdmi en usb 3. Een groot nadeel van een alles-in-één oplossing is dat je de gpu niet kunt upgraden na verloop van tijd: je zit vast aan de gpu die in de behuizing is gezet.
De software-kant
Hoe je tot slot het beste uit je nieuw aangesloten e-gpu kunt halen, hangt af van welke software je gebruikt en op welk systeem je dit doet. Sommige programma’s kunnen volledig gebruik maken van je externe gpu, andere programma’s kunnen dit niet of maar gedeeltelijk doen. Het is ondoenlijk om hier precies te vertellen welke stappen je moet ondernemen, maar in de meeste gevallen zul je in de software die je gebruikt om video’s te renderen of in de game waar je de e-gpu voor wilt gebruiken, moeten instellen dat de e-gpu bepaalde taken voor zijn rekening moet nemen.
Het internet is je vriend: Google naar je combinatie van laptop, software en e-gpu om de beste instellingen voor je systeem te vinden. Naast het eerdergenoemde egpu.io kun je ook terecht op Reddit (r/egpu) of op het forum van NotebookReview.
