Pac-Man, Donkey Kong en Simcity … Het zijn slechts een paar hoogtepunten uit de rijke videogamegeschiedenis. Mogelijk denk jij er met veel nostalgie aan terug. Wil jij deze games van vroeger opnieuw beleven? Dat kan! Er zijn websites waar vrijwilligers proberen een archief aan te leggen van de games die zijn verwaarloosd, maar die zeker niet zijn vergeten.

Videogames hebben de afgelopen halve eeuw een stevige positie veroverd in de recente geschiedenis. Het grote publiek maakte in de jaren zeventig en tachtig kennis met het medium via grote arcade-kasten. In de decennia daarna gebeurde dat via de persoonlijke computers en spelcomputers. Inmiddels gaan er miljarden om in de game-industrie. 

Vele mensen spelen videogames op de daarvoor bestemde spelcomputers, maar ook op de steeds krachtigere smartphones. Door alle virtuele pracht en praal zouden we haast de spelletjes vergeten waar het ooit allemaal mee begon.

Gelukkig zijn fans verschillende initiatieven gestart om oude games, waar niets meer mee wordt gedaan door de makers, beschikbaar te maken in online-archieven. Zo heeft The Internet Archive een sectie met software, waaronder ook games. Inmiddels zijn er zelfs specifieke websites met games waar niemand iets meer mee doet en die als ‘abandonware’ zijn bestempeld. 

De archieven opereren in een grijs gebied, maar je kunt hier als bezoeker veel oude titels downloaden of zelfs in de browser spelen. Een van de grootste archieven is www.myabandonware.com. Hier kun je onder meer Pac-Man en Space Invaders spelen.

Pac-Man

Zelfs als je nog nooit een spelcomputer hebt aangeraakt, ken je waarschijnlijk Pac-Man: het gele bolletje dat kleinere bolletjes opeet in een doolhof dat vol zit met spoken. Pac-Man verscheen oorspronkelijk als arcade-spel in 1980. De arcade-kasten stonden eind vorige eeuw in arcade-hallen, die helaas bijna helemaal uit het straatbeeld zijn verdwenen. Gelukkig kun je latere versies van de games wel online vinden in de archieven.

Dit is de versie van de klassieker die in 1982 verscheen voor persoonlijke computers uit die tijd, zoals de Apple II en de Commodore 64. Nu hebben de meeste mensen deze systemen niet meer in de woonkamer staan, maar gelukkig zijn er tal van andere manieren om de game te spelen. Zo kun je de DOS-versie van de game downloaden, die je vervolgens kunt afspelen met emulator-programma. Bij populaire titels als Pac-Man is het spelen gelukkig nog eenvoudiger, want dat kun je gewoon in de browser doen.

©PXimport

Space Invaders

Minstens zo bekend als Pac-Man is het spel Space Invaders, dat in 1978 werd uitgebracht op Arcade-kasten. Het spel laat je een heus ruimteschip besturen, dat aliens moet afschieten. Het ziet er anno 2022 misschien minder heldhaftig uit dan het klinkt, maar het spel was ongekend populair. Na het debuut in de arcade-hallen, vond Space Invaders ook een weg naar de woonkamer, onder andere via de spelcomputers van Atari. Deze versie is terug te vinden in de online-archieven.

Space Invaders is een goed voorbeeld van een spel dat vele versies kent. Als je op Space Invaders zoekt op de site van myabandonware vind je meerdere versies. Zo kun je ook de versie voor Windows XP uit 1996 spelen, die er weer compleet anders uitziet.

©PXimport

Arcade-kasten

Wie is opgegroeid met arcade-hallen heeft gezien hoe de arcade-kasten met Pac-Man en Space Invaders zich verplaatsten naar de woonkamer in kleinere videogameconsoles. Daarop kon je meer dan één spel spelen. Toch is dat niet hetzelfde als de klassieke kasten waar je nog een muntje in moest gooien.

Wie die nostalgie wil herbeleven, kan Markplaats afstruinen om een grote kast in huis te halen. Dat is alleen veel gedoe en vaak ook best prijzig. Gelukkig keren de arcade-hallen op kleine schaal terug in Nederland. Bijvoorbeeld bij de TonTon Club in Amsterdam of bij GameState dat locaties door heel Nederland heeft. Daar kun je klassiekers op ‘ware grote’ herbeleven.

Donkey Kong

Veel bekende spellen uit de jaren tachtig komen van het Japanse bedrijf Nintendo. Toch werd een van de eerste successen van dit bedrijf een tijdje als abandonware beschouwd. We hebben het over het spel Donkey Kong, dat eerst debuteerde in de arcade-hallen en daarna voor verschillende spelcomputers verscheen, waaronder het Nintendo Entertainment System (NES).

Donkey Kong werd ook opgenomen in de online-archieven, omdat het spel niet meer via reguliere kanalen door Nintendo werd verkocht. Je kunt dit spel wel terugvinden op myabandonware.com, maar als je op de pagina komt, zie je dat je Donkey Kong niet kunt downloaden. In plaats daarvan word je doorverwezen naar de website van Nintendo, die de game weer verkoopt. 

Je kunt de game bijvoorbeeld spelen op de nieuwe console van het bedrijf; de Nintendo Switch. Hiervoor moet je een abonnement nemen op de onlinedienst. Wat ook kan is een Mini NES aanschaffen. Dit is een heruitgave van de spelcomputer uit de jaren tachtig, met daarop meerdere klassiekers van Nintendo, zoals Mario en Zelda.

©PXimport

Rogue

Bij de grondleggers van computerspellen denken we vaak aan Pong, Pac-Man of de eerste Mario-spellen. Wat minder bekend is de dungeon crawler-game Rogue. Toch is het juist deze titel waar we heel veel spelelementen van terugzien in de moderne games. Rogue verscheen in 1980 en laat spelers op avontuur gaan door kerkers vol buit, maar ook gevaarlijke vijanden. Dat is niet direct iets nieuws, maar de willekeur van het spel is dat wel.

Elke keer als de speler een nieuw avontuur start, wordt er een nieuwe kerker gegenereerd. Daardoor is geen enkel avontuur hetzelfde. Niet alleen de plattegrond van de kerker wordt anders, maar ook de buit en monsters veranderen. Zo kun je in een speelsessie heel veel geluk hebben en meteen een wapen vinden waar je de eerste slangen met gemak mee verslaat. Je kunt ook pech hebben en meteen door een zwerm vleermuizen worden belaagd.

Daarnaast is de game ook nog eens heel streng voor spelers. Legt je personage in het spel het loodje, dan gaat er geen hartje af, maar is het spel direct voorbij. Je kunt het spel niet opslaan, dus een vorige game laden is er niet bij. Je moet weer opnieuw beginnen. Hierdoor zijn sommige avonturen in Rogue erg frustrerend, maar het gevoel van overwinning is wel groter als je een keer verder komt.

Deze willekeur zien we in moderne avonturenspellen ook terug. Er is zelfs een heel apart genre ontstaan in de afgelopen jaren die de titel ‘Rogue-like’ gekregen heeft. Vrij vertaald passen in dit genre alle games die deze centrale spelelementen uit Rogue hebben overgenomen en daar hun eigen draai aan geven. Je kunt de versie van Rogue uit 1984 zelf proberen.

©PXimport

Prince of Persia

In 1989 verscheen de platformgame Prince of Persia voor de Apple II-computer. Daarna kreeg de game ook versies voor tal van andere systemen, zoals de Game Gear en de SEGA Master System. Later kwam er een klassieke titel voor modernere systemen, zoals de Xbox 360 en smartphones. Op bijvoorbeeld Android ziet de game er alleen heel anders uit dan de versie die eind jaren tachtig verscheen. Gelukkig kun je deze versie nog steeds spelen.

In het spel moet je uit de kerkers van een paleis zien te ontsnappen, terwijl je allerlei dodelijke vallen moet ontwijken. Daarnaast moet je er ook voor zorgen dat je niet wordt gedood door een van de bewakers van het paleis. Dat klinkt al moeilijk genoeg, maar dit alles moest ook nog eens binnen een tijdslimiet van een uur. 

Ook nu is Prince of Persia nog een behoorlijk pittige game. Ondanks de moeilijkheidsgraad werd de game wel erg populair. Het is dan ook niet gek dat uiteindelijk de grote speluitgever Ubisoft de franchise kocht en nog een hele reeks aan Prince of Persia-spellen uitbracht.

©PXimport

Lemmings

Videogames kunnen soms een beetje als werk gaan aanvoelen door alle obstakels en ingewikkelde puzzels die je moet oplossen. Het leuke aan Lemmings is dat je vooral anderen aan het werk zet. De lemmings in het spel kun je simpele commando’s geven, zoals graven, zodat ze vanuit het begin van het level bij de uitgang komen.

Lemmings is een bijzonder spel dat in 1991 verscheen voor zowel computers als consoles. Je kunt het spel direct spelen in de browser op deze website. Goed om te weten is dat het spel niet uit zichzelf begint als je de game in de browser aanklikt. Want je moet na het opstarten nog het commando Lemmi invoeren. Daarna kun je beginnen met het aansturen van de lemmings.

©PXimport

Wat is abandonware?

Vrij vertaald is abandonware software waar niet meer naar wordt omgekeken en die niet meer beschikbaar is via de reguliere verkoopkanalen. De enthousiastelingen die online-archieven met dit soort verlaten software bijhouden, begeven zich in een grijs gebied. Abandonware heeft namelijk geen officiële status. Het meer een term bedacht door de gamefans. Zij kunnen hun favoriete game van vroeger niet meer in de winkel krijgen en zijn daarom zelf maar een versie van de game online gaan zetten.

Als het spel oud genoeg is en het bedrijf achter het spel niet meer bestaat, dan is dat meestal geen probleem. Het is lastiger bij oude games van bedrijven die nog wel games maken. Deze bedrijven eisen soms dat de game door niemand meer mag worden aangeboden en dan moeten de online-archieven de game offline halen. Het kan ook zijn dat een bedrijf besluit om de game weer zelf te gaan verkopen, waardoor het spel opeens geen abandonware meer is. Dit is bijvoorbeeld bij Donkey Kong van Nintendo gebeurd.

Simcity

In 1989 zette programmeur Will Wright de prille gamesindustrie op zijn kop met Simcity. Een computerspel waarin de speler zelf een stad moest bouwen en onderhouden. Van het aanleggen van wegen tot aan het inrichten van woonwijken: spelers waren voor alles in hun stad verantwoordelijk. Dat de game een succes was, blijkt wel uit de verschillende vervolgdelen die in de jaren erna verschenen. Helaas is het laatste deel uit 2013 niet zo populair en is het maar de vraag of er ooit nog een Simcity-game het licht gaat zien.

Gelukkig kunnen we in ieder geval terug naar het eerste deel, want ook dit spel is te spelen. Nu is het bij het bouwen van een stad wel zo leuk om de game ook te kunnen opslaan, zodat je later kunt verder bouwen aan je metropool. Daarom raden we aan om voor het spelen van Simcity de game te downloaden en te draaien in een emulator.

©PXimport

Emulators

Het probleem met veel oude computerspellen is dat ze voor oude besturingssystemen zijn gemaakt. Daardoor zijn ze niet zomaar op een moderne versie van Windows of Mac te spelen. Gelukkig is het spelen van de games wel mogelijk via een omweg: je maakt gewoon gebruik van een emulator.

Deze programma’s draaien in moderne versies van bijvoorbeeld Windows en bootsten de oude besturingssystemen na. Veel van de games die we hier bespreken draaiden ooit in DOS en daar is een uitstekende emulator voor beschikbaar. Want waarschijnlijk heb geen een DOS-pc staan. Met bijvoorbeeld DOSBox kun je oude games spelen die je van Myabandonware.com downloadt.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week voor je op zoek naar zulke aanbiedingen. Met Kerst en Oud en Nieuw voor de deur is het weer tijd om te bedenken wat je wil gaan eten. Wat dacht je van fondueen? Met deze vijf fonduesets maak je indruk op je vrienden en familie.

Met een fondueset smelt je de lekkerste kazen en dep je je broodje of vlees in bouillon of kaas. Fonduesets zijn de ultieme sfeermakers voor de feestdagen, of het nu met vrienden is of familie en of je kiest voor romige kaas, bouillon of chocolade; het is op en top genieten. Een absolute must-have voor elke levensgenieter en perfect voor de feestdagen. Wij vonden vijf betaalbare fonduesets voor je.

Boska Elektrische Fondueset Pro - 8 personen

De Boska Elektrische Fondueset Pro is ontworpen voor liefhebbers van kaas‑ en vleesfondue. De set bestaat uit een geëmailleerde gietijzeren pot met een inhoud van circa 2,15 liter, waardoor je genoeg ruimte hebt voor een volledige kaasfondue of bouillon. Het verwarmingselement is elektrisch en beschikt over een instelbare thermostaat; hierdoor kun je de temperatuur naar wens aanpassen voor verschillende soorten fondue. Een handig indicatielampje laat zien wanneer het element aan staat. De pot staat op een stevige basis en heeft een extra lang snoer van twee meter, zodat je hem makkelijk midden op tafel plaatst. Bij de set worden acht fonduevorken geleverd die zijn voorzien van gekleurde markeringen. De combinatie van gietijzer en emaille zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling en eenvoudige reiniging.

Swissmar Lausanne 11‑delige fondueset - 6 personen

De Zwitserse fabrikant Swissmar levert met de Lausanne een 11‑delige fondueset die is gericht op traditioneel fonduen. De set bestaat uit een koperen pan met een geëmailleerde binnenkant en een zware RVS‑branderschaal. Doordat koper de warmte snel opneemt en verdeelt, is de fondue snel op temperatuur. De pan staat op een robuuste stalen houder waarin een brander met regelaar zit; hiermee pas je de vlamsterkte aan voor kaas‑, bouillon‑ of chocoladefondue. In de doos zitten verschillende accessoires, waaronder zes vorkjes en een branderschaal. Deze set is niet elektrisch, waardoor je hem zelfs buiten of op de camping kunt gebruiken.

Mäser Fondueset - 4 personen

De fondueset van Mäser bestaat uit een roestvrijstalen pan met bijbehorende brander. Roestvrij staal is slijtvast en eenvoudig te reinigen; je kunt de pan na gebruik in de vaatwasser zetten. De set heeft een inhoud van rond één liter, voldoende voor een kaas‑ of chocoladefondue voor een klein gezelschap. Er worden meerdere fonduevorkjes meegeleverd met gekleurde puntjes om ze te onderscheiden. Dankzij de stevige basis staat de pan stabiel op tafel, terwijl de gelijkmatige warmteverdeling voorkomt dat de inhoud aanbrandt. Omdat het geen elektrisch toestel is, gebruik je de brander met brandgel of spiritus.

Baumalu 385050 fondueset - 6 personen

Deze fondueset van Baumalu bestaat uit een zware gietijzeren pan die op een decoratieve houten plaat staat. Gietijzer houdt de warmte goed vast en is geschikt voor zowel kaas‑ als chocoladefondue. De bijgeleverde brander plaats je onder de pan; je regelt de vlamsterkte met een draaiknop. Omdat de pot stevig op de houten plaat staat, blijft hij stabiel en kras je niet op de tafel. In de set zitten fonduevorkjes met houten handvatten.

Tristar FO‑1107 Fonduepan - 8 personen

De Tristar FO‑1107 is een elektrische fondueset met een inhoud van ongeveer 1,5 liter. Je gebruikt deze pan voor verschillende soorten fondue, zoals kaas, bouillon of chocolade. Het verwarmingselement levert circa 1000 watt en heeft een instelbare thermostaat, zodat je de temperatuur kunt aanpassen aan het type fondue. Een indicatielampje geeft aan wanneer het apparaat actief is. De pan heeft een antiaanbaklaag, een cool‑touch handgreep en staat op een antislipvoet voor extra stabiliteit. Er worden acht fonduevorkjes meegeleverd en door de ring bovenop blijven de vorkjes op hun plek tijdens het fonduen.

Papieren facturen, garantiebonnetjes, contracten en andere documenten slingeren al snel overal rond. Waarom niet alles digitaal bewaren, zodat je het in enkele klikken terugvindt? In dit artikel vind je gratis tools en praktische tips om je administratie te scannen, te taggen, doorzoekbaar te maken en veilig op te slaan zonder veel gedoe.

Tip 1: Scanner

Stel, je wilt een hele reeks documenten digitaliseren, zoals garantiebewijzen of facturen. We gaan ervan uit dat je een scanner in huis hebt, eventueel als onderdeel van een all-in-one-printer. Zo’n toestel is goed geschikt voor stabiele, rechte scans, en een (soms optionele) documentinvoer maakt het extra handig bij grotere aantallen. Je scant het best op zo’n 300 dpi, in grijswaarden of kleur, en bewaart het resultaat bij voorkeur als pdf. Helaas genereert de meegeleverde scansoftware vaak alleen pdf’s met een afbeelding van de tekst, waardoor je die later niet kunt doorzoeken of kopiëren.

©OttoPles

Tip 2: NAPS2

Gebruik in dit geval beter scansoftware met geïntegreerde OCR, zoals het gratis en opensource NAPS2 (www.naps2.com, Windows, macOS en Linux). Start de app, klik op Nieuw profiel en op Apparaat kiezen om je scanner te selecteren. Je kunt kiezen uit drie drivertypes: WIA (ingebouwd in Windows, beperkt), TWAIN (krachtiger) en ESCL (voor moderne netwerk- of wifi-scanners, vergelijkbaar met Apple AirScan). Doorgaans kies je voor TWAIN. Stel de scanopties in en open Geavanceerd voor extra instellingen. Typ een profielnaam en bevestig met OK.

Klik nu op de knop OCR en download de gewenste talen, zoals Dutch en English. Plaats een vinkje bij PDFs doorzoekbaar maken middels OCR en kies taal en modus (Snel of Beste). Vink ook de andere opties aan en druk op Scannen.

Klik daarna op het pijlknopje bij PDF opslaan en kies PDF-instellingen. Vul bij Standaard bestandspad een bestandsnaam in – gebruik eventueel ‘placeholders’ als $(YY)-$(MM)-$(DD) – en kies bij Compatibiliteit bij voorkeur PDF/A, zoals PDF/A-2b. Dit formaat slaat namelijk alle lettertypes, kleurprofielen en structuurinformatie in het bestand zelf op, wat ‘garandeert’ dat je het document ook jaren later nog in zijn oorspronkelijke vorm te zien krijgt. Vink Onthoud deze instellingen aan, klik op OK, selecteer de scans en kies PDF opslaan. Het is trouwens ook mogelijk om een (niet-doorzoekbaar) pdf-bestand in NAPS2 te importeren, dit vervolgens te OCR’en en als PDF/A te bewaren.

Tip 3: Mobiel

Een vlakbedscanner is zeker handig, maar niet noodzakelijk, want je kunt tegenwoordig ook prima scannen met je smartphone. Met de juiste app wordt het beeld automatisch ge-OCR’d en indien nodig rechtgetrokken. Een van de betere apps is Adobe Scan, beschikbaar via www.kwikr.nl/adobescan of in de appstore van Android en iOS.

Installeer en start de app. De gratis versie volstaat meestal, al laat de betaalde versie (circa 10 euro per maand) je onder meer tot 100 pagina’s per bestand scannen (in plaats van 25) en pdf’s exporteren naar Office 365-formaten.

Meld je aan, bijvoorbeeld via je Google-account, en tik op Scan. Je kunt het resultaat onder meer uitsnijden, roteren en de helderheid en het contrast aanpassen. Kies Blijven scannen voor extra pagina’s of tik op PDF opslaan zodra je klaar bent. De pdf belandt standaard in je Adobe-account (https://acrobat.adobe.com), maar je kunt het bestand ook delen of (via Meer) bijvoorbeeld opslaan in Google Drive. Het pdf-bestand is standaard doorzoekbaar, controleer bij Voorkeuren of Tekstherkenning uitvoeren op opgeslagen PDF wel is ingeschakeld, maar het is geen PDF/A. Wil je dat, dan kun je het bestand alsnog omzetten met reeds eerder vermelde, gratis tools als NAPS2 of PDFCreator (zie ook kader ‘Pdf-printer’).

Tip 4: Tags koppelen

Om naderhand snel het gewenste document te kunnen terugvinden, zorg je er dus allereerst voor dat je documenten doorzoekbaar zijn (bij pdf’s kan dit via OCR: zie tip 2). Je kunt gerust ook zelf extra trefwoorden, zeg maar digitale kleefbriefjes, aan je documenten koppelen.

Met een tool als TagSpaces (www.tagspaces.org, Windows, macOS en Linux) tag je in één keer meerdere bestanden en mappen met eigen trefwoorden. Bestaande tags voeg je simpelweg toe door ze naar bestanden te slepen. TagSpaces heeft ook een krachtige zoekfunctie waarmee je snel documenten met de juiste tag(s) terugvindt.

Handig zijn ook ‘smart tags’: je bepaalt dan zelf de criteria, waarna nieuwe bestanden automatisch de juiste tags krijgen. Deze tags kun je opslaan in aparte sidecar-bestanden (JSON) of je voegt ze achteraan de bestandsnaam toe: een bestand als aanpassing.pdf bijvoorbeeld wordt dan iets als aanpassing[huur indexering].pdf. De betaalde Pro-versie (42 euro per jaar) heeft enkele geavanceerde opties, zoals het toekennen van tags op basis van lokale AI-taalmodellen.

Tip 5: Tags zoeken

Vind je TagSpaces toch wat overkill, dan zijn er andere manieren om documenten van (doorzoekbare) trefwoorden te voorzien. Je kunt in Verkenner (met sneltoets F2) trefwoorden toevoegen aan de bestandsnaam, maar het kan ook anders. Klik met rechts op een bestand of selectie, kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Afhankelijk van het bestandstype kun je hier tags toevoegen bij velden als Titel, Onderwerp, Labels, Categorieën en Opmerkingen. Dit werkt goed bij bijvoorbeeld Office-bestanden en afbeeldingen, maar pdf-documenten laten zich minder makkelijk taggen. Dit kan bijvoorbeeld wel bij het aanmaken van zo’n document vanuit NAPS2 of PDFCreator. Bij deze laatste kun je bij een profiel titel, auteur, onderwerp en trefwoorden meegeven.

Vanuit de Verkenner kun je vervolgens zoeken op deze tags, ook in pdf-bestanden (ook al zijn ze niet zichtbaar op het tabblad Details). Navigeer naar de juiste map of het station en typ in de zoekbalk van de Verkenner labels:<trefwoord>.

Werkt dit niet, dan ontbreekt waarschijnlijk een geschikt zoekfilter. Je kunt zo’n Adobe-IFilter alsnog installeren via deze link. Je kunt dit controleren vanuit het Configuratiescherm: open Indexeringsopties, klik op Geavanceerd en scrol op het tabblad Bestandstypen naar pdf. Daar hoort PDF Filter (of eventueel Reader Search Handler) te staan, en Eigenschappen en inhoud van het bestand indexeren moet zijn ingeschakeld. Zorg er tevens voor dat alle gewenste mappen zijn opgenomen bij Deze locaties beheren (via de knop Wijzigen).

Tip 6: Opslagstructuur

Je documenten zijn nu doorzoekbaar en mogelijk ook getagd, maar er is nog een derde belangrijk aspect: bewaar alles met logische bestandsnamen in een doordachte mappenstructuur.

Voor bestandsnamen plaats je de belangrijkste info, zoals projectnaam en/of datum, liefst vooraan. Gebruik de ISO-notatie (JJJJ-MM-DD), zodat je bestanden makkelijk chronologisch sorteert. Zoals vermeld in tips 4 en 5 kun je de naam aanvullen met trefwoorden, gescheiden door een koppelteken of onderstrepingsteken (vermijd spaties of speciale tekens). Eventueel voeg je achteraan een versienummer toe, zoals _v1. Een voorbeeld is 2025-08-31_Huurcontract_Appartement_v1.pdf.

Breng de bestanden onder in een logische structuur, bijvoorbeeld op datum, per project of klant, of per categorie (zoals Huis, Werk, Gezondheid, Financieel enzovoort). Je zult merken: dankzij consistente map- en bestandsnamen vind je documenten sneller terug.

Tip 7: Organisatietool

Je hebt een logische mappenhiërarchie opgezet, maar je moet natuurlijk ook zorgen dat documenten in de juiste map terechtkomen. Externe hulp van een organisatietool als het gratis Dropit (www.dropitproject.com, werkt nog onder Windows 11) of File Juggler (www.filejuggler.com, betaalde versie 44 euro) kan daarbij handig zijn. We bekijken kort deze laatste.

Start de geïnstalleerde tool op en klik op Add rule (of eerst op Add rule group als je de regels wilt categoriseren). Stel dat je alle pdf’s die in de map \gedeeld terechtkomen automatisch wilt verplaatsen op basis van trefwoorden. Vul dan Description in en klik op de knop met drie puntjes bij Monitor om de bronmap te kiezen. Via het tandwielpictogram kun je eventueel Examine everything regularly <frequentie> between checks instellen, wat ook goed werkt voor gedeelde netwerkmappen.

Klik daarna op de plus-knop bij If en stel het filtercriterium in, bijvoorbeeld: Any of the following / Other / PDF Properties / Keywords. Bevestig met Insert en geef het trefwoord op bij Contains / Text. Je kunt via de plus-knop extra filters instellen en kiezen tussen Any of All of the following.

Leg nu de gewenste actie vast bij Then: klik op de plusknop, kies bijvoorbeeld Move file en vul de doelmap in bij to. Bewaar je filter met Save and close. Op het tabblad Rules klik je op de pijlknop naast je filter om het te activeren. Test het resultaat.

Tip 8: Zoektool

Zoals gezegd laat de ingebouwde zoektool in Windows je met de juiste filters en instellingen ook zoeken naar metadata, zoals trefwoorden in pdf’s. Met zoekfilters en operatoren zijn zelfs complexe opdrachten mogelijk, zoals labels:factuur auteur:Toon van Daele grootte:>300kB gewijzigdop:dit jaar. Echt gebruiksvriendelijk of handig is deze functie helaas niet. Je bent dan beter af met een tool als Agent Ransack (alias Filelocator Pro, www.mythicsoft.com/agentransack). Ook de gratis Lite-versie ondersteunt netwerkshares, Booleaanse operatoren, reguliere expressies en zoeken naar metadata via IFilter.

Start de tool, zet deze op Expert en open het tabblad Hoofd. Vul bij Bevat tekst je zoekterm in en bij Zoek in het gewenste station of de map. Eventueel kun je ook filters instellen voor Grootte en Gewijzigd Na / Voor. Op het tabblad Datum voeg je extra tijdsfilters toe en op het tabblad Opties vink je zeker Office en PDF documenten aan. Vul je bij Bevat tekst een pdf-trefwoord in, dan vindt Agent Ransack ook de bijbehorende bestanden. In het tabblad Treffers (rechtsonder) zie je bij gevonden bestanden bijvoorbeeld Keywords: <gezocht_trefwoord>. Met een dubbelklik open je meteen het bestand.

Tip 9: Back-ups

Je administratie digitaliseren is een goed idee, maar dit is pas veilig met een degelijke back-upstrategie. Het best hanteer je hier de 3-2-1-regel: drie datakopieën (hoofdversie en twee back-ups), op twee soorten media, waarvan minstens één kopie op een andere locatie. Zo bescherm je je data tegen hardwarestoringen, ransomware, brand en diefstal.

Een uitstekende gratis en opensource back-uptool is Duplicati (www.duplicati.com, Windows en macOS), die we zelf al jaren dagelijks geautomatiseerd gebruiken voor back-ups naar zowel een netwerkschijf (NAS) als de cloud (Google Drive).

Installeer het gedownloade msi-bestand. Klik na afloop met rechts op het programma-pictogram in het Windows-systeemvak en kies Open om het browserdashboard te starten. Verschijnt First Run Setup, klik dan op Yes en stel een wachtwoord in. Je kunt Duplicati in je browser openen via http://localhost:8200. Wil je ook toegang vanaf een andere pc in je netwerk, open Instellingen in Duplicati en vink Remote toegang toestaan aan, zodat het dashboard bereikbaar is via http://<intern_ip-adres>:8200. Klik vervolgens op +Back-up toevoegen, laat Een nieuwe back-up instellen geselecteerd en vul een naam in. Schakel bij opslag buiten je netwerk versleuteling in. Geef vervolgens doel- en bronlocatie op en bepaal wanneer en hoe vaak de back-up wordt uitgevoerd. Duplicati maakt standaard incrementele back-ups, waarbij alleen nieuwe of gewijzigde data worden opgeslagen, waardoor het back-upvolume beperkt blijft.

Tip 10: Beveiliging

Een goede back-upstrategie is cruciaal om je data veilig te bewaren, maar veiligheid draait ook om privacy. De beste manier om te voorkomen dat onbevoegden inzage krijgen in je (medische, financiële …) gegevens is versleuteling. In tip 9 vermeldden we al dat je in Duplicati back-ups automatisch kunt versleutelen met sterke AES-256-encryptie. Maar ook de data op je originele opslaglocatie wil je wellicht beveiligen.

Hiervoor kun je een gratis opensource-tool als VeraCrypt gebruiken, die naast containerbestanden ook complete partities of schijven kan versleutelen met sterke algoritmen als AES-256. We hebben niet de ruimte hier verder op in te gaan, maar hier vind je meer uitleg. Ook handig is Cryptomator om via je lokale synchronisatiemap data te versleutelen bij cloudopslagdiensten als Google Drive, OneDrive of Dropbox. Je vindt hier meer uitleg daarover.

Daarnaast kun je voor diverse documenttypes ook individuele bestanden beveiligen met een wachtwoord, al is dit vaak minder robuust dan een volledig versleutelde opslaglocatie. Dit kan bijvoorbeeld vanuit verschillende Office-applicaties, maar ook met pdf-tools zoals NAPS2 (bij PDF-instellingen vink je PDF versleutelen aan) en PDFCreator (bij Profielen, via Actie toevoegen / Versleuteling).