Je wordt meteen na het opstarten van AoE4 in het spel gestort. Je moet een kleine nederzetting opbouwen, dorpelingen produceren, zorgen voor je voedselvoorraad, enzovoorts. Het is een prettige eerste kennismaking met een game die voor fans meteen bekend voorkomt. Pas na die eerste stappen kom je in het hoofdmenu, waar de echte hoofdmoot van de game ligt.

Age of Empires 4 is een real time strategiespel waarbij de geschiedenis het verhaal bepaalt. Alles in het spel heeft een duidelijke historische oorsprong en context. Dat blijkt ook uit de uitgebreide achtergrondinformatie en de minidocumentaires die een verhaalmissie inleiden. Die documentaires zijn erg leuk vormgegeven: je ziet locaties van historische veldslagen zoals ze er nu uitzien (echte film dus, geen computergraphics) en daar zijn dan weer met de computer gegenereerde troepen en andere elementen op geprojecteerd om te laten zien wat daar vroeger allemaal gebeurde. 

Na zo’n inleiding schakelt de game over naar de spelwereld, waar jij jouw troepen aanvoert en (vaak) je eigen dorp of stad moet stichten en deze laten draaien. Dit betekent dat je meestal begint met een primitieve nederzetting, je gaandeweg jouw stukje van de spelwereld verkent en de beschikbare grondstoffen ontgint. Hiervoor moet je je dorpelingen aan het werk zetten: als je een stal wilt bouwen moet er minstens één burger zijn die je opdraagt het gebouw neer te zetten en te bouwen. Hierbij is het natuurlijk slim om voor grotere constructies meer burgers aan dezelfde klus te laten werken, om deze sneller te voltooien.

Luiwammesen

Het is zaak om je dorpelingen efficiënt aan het werk te zetten. Als ze klaar zijn met een bouwklus, staan ze maar een beetje te staan tot je ze een opdracht geeft. Je kunt deze luiwammesen dan ook beter in de gaten houden en zo snel mogelijk aan het jagen of verzamelen zetten. Of laat ze goud, hout of erts halen bij een van de diverse grondstofbronnen. 

©PXimport

Naast je burgerij kun je een leger op de been brengen voor de onvermijdelijke gevechten en strooptochten. Gevechten vragen je om je eenheden met de muis te selecteren en richting een vijand te sturen. Hierbij moet je rekening houden met het bekende ‘papier schaar steen’-principe: speermannen zijn sterk tegen cavalerie, cavalerie is sterk tegen boogschutters en boogschutters zijn sterk tegen speermannen. Nieuwe eenheden die je gaandeweg vrijspeelt hebben allemaal ook weer hun eigen sterke en zwakke kanten.

Om die nieuwe eenheden en mogelijkheden te verkrijgen, moet je je volk regelmatig opwaarderen. Op bepaalde momenten moet je daarvoor een nieuw, groot bouwwerk neerzetten, wat je volk naar de volgende fase van beschaving en technologie tilt.

©PXimport

Bekend

Wie bij het bovenstaande denkt dat Age of Empires 4 hiermee wel erg bekend voorkomt, heeft gelijk. In zekere zin is dit spel een samenvoeging van alle ideeën van eerdere AoE-games, maar dan opgepoetst, gebalanceerd en gemoderniseerd. Tot op zekere hoogte, want de game heeft ook nog steeds irritatiepunten die we eigenlijk al bij de eerste game in de reeks zagen. Zo zijn de eenheden oliedom en hebben ze vaak moeite om een pad door de spelwereld te vinden. Vooral cavalerie wil nog wel eens rare dansjes doen of vast blijven zitten achter kleine rotsen. Maar eigenlijk alle eenheden hebben vreemde eigenschappen, waarbij ze bijvoorbeeld plots een vijandelijk graanveld aanvallen, terwijl dat koren echt minder gevaarlijk is dan die groep vijandelijke boogschutters vier meter verderop.

Ook vraagt het spel behoorlijk wat micromanaging, wat door bovenstaande elementen soms wat frustrerend is. Het is zaak om je verschillende soorten eenheden slim te groeperen en te bepalen wanneer wie vooraan staat. Tijdens sommige missies is daar echter gewoon én geen ruimte voor als je je in een vijandelijke stad bevindt, én spelen bovengenoemde problemen met de AI soms op. Dat resulteert in een enorme chaos, al is dat waarschijnlijk eigenlijk historisch wel correct. 

©PXimport

Plezier

Het opbouwen van je volk tijdens een missie is ondanks deze kleine punten overigens een enorm groot plezier. Het is heerlijk om je dorpje met twee akkers te zien uitgroeien tot een stad met stenen muren en een kasteel. Nou ja, tot de vijand deze vervolgens met kanonnen met de grond gelijk maakt, natuurlijk.

En dan zijn er uiteraard de verschillende volken waar je uit kunt kiezen. Doorgaans spelen deze ongeveer hetzelfde (al delf je als China geen goud, maar stuur je een belastinginspecteur langs de huizen), op de nomadische Mongolen na. Dit is een heel origineel volk om te besturen, aangezien jouw ‘stad’ eigenlijk altijd een tentenkamp is wat je snel inpakt en over de kaart beweegt. Mongolen hebben ook niet veel zin in het verzamelen van grondstoffen: ze plunderen liever, wat natuurlijk weer heel eigen strategische keuzes vraagt.

Solide basis

Age of Empires 4 voelt door dit alles niet als een totaal nieuwe game - ook grafisch is het niet het meest geavanceerde design dat we ooit hebben gezien - maar als een heel solide en ontzettend leuk spelende nieuwe basisset. Het voelt in zekere zin alsof dit het startpunt is waarbij de nieuwe technologie en spelsystemen vooral eerst stevig moeten staan (en dat doen ze!), om vervolgens via patches en uitbreidingen de game écht naar het volgende niveau te tillen.

Gelukkig zit er zoveel vlees aan de botten van AoE4 dat je hier met gemak (en plezier) honderden uren in kunt steken. Maar het roept tegelijk ook de vraag op wat er nog meer mogelijk is. De Mongolen lijken een eerste voorproefje van wat voor nieuwe gekke ideeën er met deze game mogelijk zijn.

Age of Empires 4 is nu verkrijgbaar voor pc en Xbox Game Pass.

De feestdagen draaien om gezellig samen zijn en uitgebreid tafelen. Maar na het kerstdiner blijft er vaak (veel) eten over. Weggooien? Zonde! Met wat slimme ideeën en eenvoudige recepten maak je van wat over is snel iets verrassends en smakelijks.

Lees ook: 8 slimme manieren om voedselverspilling tegen te gaan

Handig: de dag erna geen kookstress

Begin met het meest voor de hand liggende: zet de maaltijd nog een keer op tafel! Sommige gerechten, zoals stoofvlees of ragout, smaken de volgende dag zelfs beter, omdat de smaken dan volledig zijn ingetrokken. En wie weet heb je tijdens het kerstdiner niet eens alles kunnen proberen, simpelweg omdat je al vol zat. Bonus is natuurlijk dat je eens een dag níet hoeft na te denken over wat je moet koken!

Maak er iets nieuws van

Het hangt er natuurlijk vanaf wát je precies over hebt, maar vaak kun je van restjes iets heel nieuws maken. Heb je bijvoorbeeld brood (en stoofpeertjes) over? Maak er wentelteefjes van in de koekenpan en je hebt een prima Derde Kerstdag-ontbijt. Vlees dat over is kun je verwerken in een hartige taart of smakelijke pasta. Groenten kun je gebruiken in een omelet, lekkere soep of salade. Veel kaasjes over van de borrelplank? Gebruik ze om een ovenschotel te gratineren, of misschien kun je er wel kaasfondue van maken.

🎄🍕 Nieuwe traditie: de kerstpizza!

Heb je een vriezer, dan heb je daar vast wel een aantal basispizza's in liggen. Beleg die met overgebleven groenten zoals champignons, broccoli en tomaat, met restjes kalkoen of ham én met wat er aan kaas is overgebleven voor je eigen unieke 'derde kerstdagpizza'. Wat ons betreft een nieuwe traditie!

©Nataliya Korchmar

Wecken

Een traditionele methode om eten langer te bewaren is wecken. Hierbij maak je voedsel in glazen potten in, zodat het lang houdbaar blijft. Dit werkt uitstekend voor soepen, sauzen en sommige groentegerechten. Tijdens het proces verwarm je de gevulde potten, waardoor bacteriën worden gedood en een vacuüm ontstaat. Het resultaat: het blijft weken en soms zelfs maanden goed. Meer weten over geschikte potten? Kijk bijvoorbeeld eens hier.

Invriezen voor later

Wat natuurlijk ook altijd kan: de restjes invriezen. Handig wanneer je een keer minder tijd of zin hebt om te koken. Zorg ervoor dat je de restjes in luchtdichte containers of zakken verpakt om de smaak en kwaliteit te behouden.

Weggeven

Kerst draait om delen en geven, dus waarom wat over is niet delen met vrienden, buren en familie? Of breng het naar een plaatselijk daklozencentrum en geef het aan mensen die het kunnen waarderen. Lokale voedselbanken of liefdadigheidsinstellingen zijn ook blij met verse voedseldonaties. Maak eventueel zelfs een paar extra porties om uit te delen. Wedden dat dit zeer gewaardeerd wordt?

©Ольга Симонова

Haal alles uit je kerstdiner

Je ziet: er zijn allerlei mogelijkheden om iets te doen met alles wat er over is van je kerstdiner. Een snufje creativiteit, een mespuntje inspiratie, een flinke dosis kerstgevoel: fijne kerstdagen!

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een grote televisie voor een scherpe prijs? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Philips 75PUS7009/12

Voor een Philips-televisie van 75 inch is dit 2024-model erg goedkoop. Je kunt als alternatief ook een kleiner maatje overwegen, namelijk 65 inch of 55 inch. In tegenstelling tot duurdere televisies van het bekende elektronicamerk ondersteunt dit exemplaar geen Ambilight. Wie toch niet op deze achtergrondverlichting zit te wachten, haalt een prima led-tv in huis. Met een resolutie van 3840 × 2160 pixels en een beelddiagonaal van 1,89 meter zie je in films, series en documentaires volop details.

Als je de 75PUS7009/12 met wifi of een bekabeld netwerk verbindt, heb je toegang tot diverse bekende apps. Het relatief nieuwe smartplatform Titan OS is hiervoor verantwoordelijk. Je kunt onder meer NLZiet en Videoland installeren. Verder bevat de afstandsbediening rechtstreekse knoppen voor Disney+, Netflix, Amazon Prime Video en YouTube. Uiteraard sluit je net zo makkelijk allerlei externe apparaten aan, zoals een soundbar, gameconsole en/of tv-ontvanger. Deze televisie bevat onder meer drie HDMI-ingangen, twee usb-poorten en een optische aansluiting. Tot slot heeft de 75PUS7009/12 een lage invoervertraging, zodat je snelle (multiplayer)games kunt spelen.

Hisense 75U79KQ

Hisense hanteert voor deze 75inch-televisie een adviesprijs van 1799 euro, maar enkele webwinkels vragen minder dan de helft van dit bedrag. Ondanks de relatief lage aanschafprijs heeft de 75U79KQ een aantal interessante pijlers. Zo is de maximale vernieuwingsfrequentie van 144 hertz voor fervente gamers een pluspunt. De geanimeerde beelden verschijnen hierdoor vloeiend op het scherm. Verder maakt deze smart-tv gebruik van minileds. Die zijn zo groot als een rijstkorrel. Duizenden minileds zijn verdeeld over honderden dimzones. Het resultaat van deze techniek is een natuurgetrouwe kleurenweergave met realistische contrasten.

Voor het gebruik van streamingdiensten is de ondersteuning voor Dolby Vision (IQ) en HDR10+ een uitkomst. Geschikte films en series hebben een gedetailleerder kleurverloop. De 75U79KQ kiest op basis van het omgevingslicht automatisch de beste beeldinstellingen. Daarnaast is de Filmmaker-modus een interessante optie. Daarmee kijk je naar een film zoals de regisseur dat oorspronkelijk bedoeld heeft. Als smartplatform is VIDAA U 7 op deze televisie aanwezig. Hiervoor zijn alle bekende (inter)nationale video-apps beschikbaar. Dankzij AirPlay-ondersteuning kun je vanaf een Apple-apparaat ook nog eigen beeldmateriaal streamen. Naast deze 75inch-uitvoering is de smart-tv ook in een kleinere versie van 55 inch te koop.

Samsung UE85DU7100KXXN

Met een indrukwekkend beelddiagonaal van 2,15 meter volg je voortaan sportwedstrijden, tv-programma's en films op de voet. Behalve dit betaalbare 85inch-model is de Samsung-televisie ook in diverse kleinere uitvoeringen te koop. Kies als alternatief bijvoorbeeld een formaat van 75 inch, 65 inch of 55 inch. Zoals we van Samsung gewend zijn, tref je alle bekende videodiensten in het Tizen-smartplatform. Voeg bijvoorbeeld NPO Start, Videoland en Viaplay aan de app-bibliotheek toe. De bekende namen Netflix, Amazon Prime Video en Disney+ kun je bovendien vlot oproepen, want de afstandsbediening heeft hiervoor eigen knoppen.

Het scherm van de UE85DU7100KXXN telt 3840 × 2160 pixels, waardoor je games en video's in de hoogste resolutie kunt afspelen. Er is ook nog ondersteuning voor HDR10+ ingebakken. Moderne videostreams hebben hierdoor een subtieler kleurverloop. Voor het aansluiten van externe bronnen bevat de achterzijde drie HDMI-poorten en een usb-aansluiting. Houd er rekening mee dat een optische uitgang ontbreekt. Sommige audiosystemen kun je om die reden niet aansluiten. Tot slot pas je de hoogte en breedte van de bijgesloten standaard eenvoudig aan. Zo creëer je voldoende plek voor een soundbar.

Lees ook: Dit zijn de beste apps voor jouw smart-tv

LG 65UT73006LA

Deze 65inch-televisie van Samsung heeft een goede prijs-kwaliteitverhouding. Dankzij de Alpha 5 AI Gen7-processor verschijnen er scherpe 4K-beelden op het scherm. De genoemde chipset optimaliseert op eigen houtje de helderheid en audioweergave, zodat je hiervoor niet zelf de instellingen in hoeft te duiken. Voor liefhebbers van films is de zogenoemde Filmmaker-modus een welkome toevoeging. Daarnaast ondersteunt de televisie ook HDR10, zodat je onder meer in de beste kwaliteit naar Netflix- en Disney+-streams kunt kijken.

Speel je graag videospellen, dan komen de Game Optimizer en het Game Dashboard goed van pas. Je wijzigt daarmee onder andere rap de verversingssnelheid, waarna je zonder haperingen kunt spelen. In het overzichtelijke webOS-smartplatform voeg je alle bekende apps toe. Nuttig om te weten is dat LG voor de 65UT73006LA de komende vijf jaar vier verse webOS-upgrades uitrolt. Ook na aanschaf gaat deze smart-tv dus met zijn tijd mee. Als je 65 inch te groot vindt, kun je een kleiner formaat van 55 inch, 50 inch of 43 inch overwegen.

LG OLED65B42LA

Voor oled-begrippen is deze 65inch-televisie van LG scherp geprijsd. Daarnaast kun je de smart-tv ook in een kleinere of grotere versie van respectievelijk 55 inch of 77 inch kopen. Het voordeel van een oled-tv is dat iedere pixel individueel wordt aangestuurd. De Alpha 8 AI-videoprocessor kan de pixels ook tijdelijk uitschakelen. Ten opzichte van andere schermtechnieken toont dit oledpaneel zo nodig pikzwarte beelden (en niet donkergrijs). Zeker in combinatie met de HDR-formaten Dolby Vision en HDR10 zien films en series er zéér realistisch uit.

De OLED65B42LA is een ideale televisie voor het kijken van sportwedstrijden en spelen van games. Wegens een hoge vernieuwingsfrequentie van 120 hertz heb je geen last van hinderlijke schokjes. Zelfs de snelste actiebeelden verschijnen vloeiend op het scherpe oledscherm. Ook op het gebied van connectiviteit is er geen reden tot klagen. Zo sluit je aan de hand van vier HDMI-ingangen en twee usb-poorten allerlei externe apparaten aan. Ten slotte is de aanwezigheid van het gebruiksvriendelijke webOS-smartplatform met vijf ondersteuning een pluspunt. Benieuwd naar ervaringen van andere gebruikers? Lees dan deze reviews. De breed gewaardeerde smart-tv scoort een gemiddeld cijfer van een 8,6!