Dat je pc (of laptop) een ssd heeft, is wat ons betreft geen keuze meer. De tijd van een harde schijf als primaire opslag in een pc is echt voorbij. Maar vervolgens is natuurlijk de vraag: welke ssd koop je? Hoewel er allerlei ssd’s te koop zijn, is de belangrijkste keuze die je bij aanschaf moet maken die tussen een sata-ssd of een nvme-ssd. Wat heb je nu echt nodig?

#brandedcontent - Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Samsung.

Er kunnen twee redenen zijn om een losse ssd te kopen: een upgrade van een bestaand systeem of het samenstellen van een volledig nieuwe computer. Deze twee uitgangspunten bepalen voor een deel al wat je het beste kunt kopen, al is het alleen maar omdat je nieuwe ssd natuurlijk wel in je pc moet passen. In de basis kun je kiezen uit twee soorten ssd’s: de traditionele sata-ssd in 2,5inch-formaat en de M.2-nvme-ssd die is uitgevoerd als een kleine insteekkaart. Een voorbeeld van een sata-ssd is Samsungs 860 EVO, en een voorbeeld van een nvme-ssd is de 970 EVO Plus. Voor de volledigheid moeten we opmerken dat M.2-ssd’s ook verkrijgbaar zijn op basis van het sata-protocol. Zo’n M.2-ssd verschilt qua prestaties niet van een sata-ssd in het normale 2,5inch-formaat. We laten M.2-sata-ssd’s in de rest van dit artikel buiten beschouwing; dergelijke ssd’s worden steeds zeldzamer en zijn met name bedoeld voor laptops waarin het m.2-slot niet overweg kan met nvme.

©CIDimport

Een M.2-nvme-ssd heeft de vorm van een compact insteekkaartje.

Snelheidsverschillen
Hoewel iedere ssd veel sneller is dan een harde schijf, is de ene ssd zeker de andere niet. Neem nu alleen al de eerdergenoemde Samsung 860 EVO en 970 EVO Plus. Terwijl de eerste lees- en schrijfsnelheden tot 550 en 520 MB/s haalt, gaat de tweede daar met 3500 en 3200 MB/s dik overheen. De belangrijkste verklaring voor dat grote snelheidsverschil zit hem in de manier waarop de ssd op je systeem is aangesloten. Een sata-ssd maakt gebruik van het ahci-protocol over de sata-interface, dat ook al gebruikt werd voor harde schijven. Hoewel sata in de loop der jaren wel sneller werd, biedt de meest recente variant een maximale snelheid van zo’n 550 MB/s. Dat is voor ssd-fabrikanten geen uitdaging meer, ssd’s zijn al veel sneller dan sata aankan. Om toch snellere ssd’s mogelijk te maken is nvme bedacht. Dit efficiënte aansturings-protocol dat speciaal voor ssd’s is ontworpen maakt gebruik van de pci-express-interface, de razendsnelle interface die ook voor grafische kaarten gebruikt wordt. Deze interface vereist een nieuwe fysieke aansluiting, want het vertrouwde sata-kabeltje voldoet niet. M.2 is een fysieke aansluiting in de vorm van een insteekslot op het moederbord van een pc of laptop die geschikt is voor pci-express. Doorgaans worden er vier zogenoemde pci-express-lanes van ieder 1 GB/s verbonden met een M.2-slot voor een maximale snelheid van maar liefst 4 GB/s. Vooralsnog genoeg voor de snelste ssd’s en in tegenstelling tot sata is nvme nog volop in ontwikkeling.

©CIDimport

Ssd’s zijn tegenwoordig zo snel dat de prestaties geremd worden door de sata-aansluiting.

Nvme of sata?
Een nvme-ssd is dus veel sneller dan een sata-ssd, dus hiermee lijkt de keuze duidelijk: je koopt simpelweg een nvme-ssd. Toch is dat niet het hele verhaal, want is eigenlijk is de keuze tussen bijvoorbeeld een 860 EVO en de 970 EVO Plus een keuze tussen snel en supersnel. Een goede sata-ssd is meer dan snel genoeg voor alle doorsnee taken die je als normale consument op je pc uitvoert. Je pc zal met een nvme-ssd dus niet sneller opstarten dan met een goede nvme-ssd en ook games zullen meestal niet merkbaar sneller inladen. Wil je dus vooral veel snelle opslag, dan kun je prima een sata-ssd als de 860 EVO kiezen. Er zijn echter ook gebruiksdoelen waarbij een nvme-ssd’s daadwerkelijk tot betere prestaties leidt. Deze vallen meer in de ‘professionele’ hoek. Denk bijvoorbeeld aan foto- en videobewerking waarbij grote bestanden razendsnel verwerkt en gerenderd moeten worden. Niet alleen moet je dan grote bestanden inladen, de ssd dient voor dergelijke zware programma’s ook als een cache die niet snel genoeg kan zijn. Een andere professionele toepassing die baat heeft bij een nvme-ssd is het draaien van meerdere virtuele machines op een systeem.

M.2: een cleanere pc
Een nvme-ssd heeft ook als je de betere prestaties niet direct nodig hebt nog een belangrijk voordeel: je krijgt een veel nettere pc. Dat komt doordat het m.2-formaat dat door nvme-ssd’s gebruikt wordt fysiek veel kleiner is als het 2,5inch-formaat waarin sata-ssd’s verkocht worden. Daarnaast zijn ook kabeltjes overbodig, je steekt een m.2-ssd net als een geheugenmodule direct in een slot op het moederbord. Het is dus veel eenvoudiger om ene pc te bouwen met een m.2-ssd want je hoeft de ssd niet langer in een drive bay te schroeven en je hoeft geen kabels aan te sluiten. Dat is niet alleen makkelijk, het zorgt ook voor een beter airflow in je systeem. Zeker bij krachtigere pc’s met een snelle cpu en grafische kaart is een goede airflow essentieel voor een efficiënte koeling die met zo min mogelijk geluid zijn werk doet. Kortom ook als je de extra snelheid van een nvme-ssd niet direct nodig hebt, kan een dergelijke ssd toch de juiste keuze zijn als je pc voorzien is van geschikte m.2-sloten.

©CIDimport

Conclusie
Er zijn op wellicht een wat hogere prijs na geen nadelen om in een moderne pc te kiezen voor een nvme-ssd. Het is dan ook niet voor niks dat de helft van alle ssd’s die Samsung verkoopt inmiddels uit nvme-exemplaren bestaan. Een nvme-ssd zoals de Samsung 970 EVO Plus is dus altijd een veilige keuze waarbij je de garantie krijgt dat je ssd in ieder geval nooit de bottleneck voor je systeem wordt. Want wil je in de toekomst bijvoorbeeld wel aan de slag met serieuze beeldbewerking, dan is je ssd hier in ieder geval klaar voor. Daarbij is een nvme-ssd ook nog eens eenvoudig in te bouwen. Daar staat tegenover dat een goede sata-ssd zoals Samsungs 860 EVO ook al prima prestaties neerzet voor een wat lagere prijs. Zoals je eerder in dit artikel hebt gelezen, voldoet een goede sata-ssd voor het gros van de taken die je als consument op je pc uitvoert. Ben je dus vooral op zoek naar relatief veel opslag voor bijvoorbeeld een uitgebreide game library of het bewaren van al je foto’s, dan is een sata-ssd een prima keuze.

De laatste paar maanden verschijnen er steeds potentere midrange smartphones. Nu zit je met de Motorola Edge 60 Pro wel aan de bovenste kant van die markt, maar dat neemt niet weg dat je nog steeds veel waar voor je geld kunt krijgen.

De Motorola Edge 60 Pro ligt in de winkels voor een adviesprijs van 599,99 euro. Voor dat geld krijg je een royale 12 GB werkgeheugen en 512 GB opslagruimte – een uitstekende deal dus. De prijs is gelijk gebleven aan die van zijn voorganger, maar onder de motorkap is er wel het nodige veranderd. De nieuwe Edge heeft een snellere processor, een krachtiger accu, een volledig vernieuwd camerasysteem en – opvallend – een flinke upgrade van het oplaadvermogen.

Net als eerdere modellen is de Edge 60 Pro slank, licht en compact, met een luxe uitstraling dankzij de aflopende schermranden. Met een gewicht van 186 gram ligt het toestel prettig in de hand. De achterkant is bekleed met veganistisch leer, wat niet alleen zorgt voor extra grip, maar ook voorkomt dat je last hebt van vingerafdrukken. En met zowel een IP68- als IP69-certificering is de smartphone uitstekend bestand tegen water en stof.

©Wesley Akkerman

Duurzaam en prachtig display

Terwijl veel andere fabrikanten de gebogen schermranden inmiddels links laten liggen, gaat Motorola er juist vol voor. Het geeft de Edge 60 Pro een premium uitstraling, maar brengt ook een klein nadeel met zich mee: in fel licht kunnen de randen reflecteren, iets waar je bij een plat scherm geen last van hebt. Storend is het niet direct, maar het valt wel op. Gelukkig maakt het p-oledscherm veel goed. Kleuren spatten van het display, het contrast is uitstekend en content kijken is dan ook een genot.

De vingerafdrukscanner zit netjes in het scherm verwerkt en reageert snel. Het display zelf biedt een scherpe resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een verversingssnelheid tot 120 Hertz, wat zorgt voor soepele beelden. Ook de helderheid is dik in orde, zelfs op zonnige dagen. Mooi meegenomen is de keuze voor het stevige Gorilla Glass 7i aan de voorkant, een krasbestendige laag die tegen een stootje kan en het scherm goed beschermt bij dagelijks gebruik.

©Wesley Akkerman

Capabele processor voor gaming

De Motorola Edge 60 Pro draait op de Mediatek Dimensity 8350 Extreme, en dat is een flinke stap vooruit ten opzichte van de Edge 50 Pro. Vooral voor wie graag games op zijn smartphone speelt, is dit goed nieuws. Maar ook bij alledaags gebruik – van appen en mailen tot bellen, browsen en foto's maken – draait het toestel soepel. Tijdens het testen zijn we geen haperingen, vertragingen of andere storende zaken tegengekomen.

Ben je van plan om te gamen op de Edge 60 Pro, houd er dan wel rekening mee dat het toestel bij intensief gebruik warm kan worden. Dat gebeurt niet snel, maar bij grafisch zware 3D-games kan de temperatuur merkbaar oplopen, wat de prestaties wel iets kan beïnvloeden. De meeste casual games draaien probleemloos, maar bij zwaardere titels uit de Play Store speel je doorgaans op medium instellingen. Dat is niet ongebruikelijk in deze prijsklasse, en het toestel houdt zich daar prima staande.

©Wesley Akkerman

Meer energie, iets langere laadtijd

Een van de grootste veranderingen ten opzichte van het vorige model is de accu. Die heeft nu een indrukwekkende capaciteit van 6000 mAh, terwijl de voorganger met 4500 mAh al prima presteerde. Met de Edge 60 Pro haal je moeiteloos het einde van dag twee, zelfs als je af en toe een potje gamet. Die extra accuduur komt echter met een kleine keerzijde: de oplaadsnelheid is verlaagd van 125 naar 90 watt. Nog steeds snel, maar wel een stapje terug.

In de praktijk merk je daar weinig van. Tenzij je de Edge 60 Pro direct naast zijn voorganger legt, zul je het verschil nauwelijks opmerken. Opladen van 0 naar 100 procent duurt minder dan 50 minuten, en met een halfuurtje zit je vaak al rond de 75 procent. Draadloos laden is wél flink afgeremd: dat gaat nu met maximaal 15 watt, terwijl dat bij het vorige model nog 50 watt was. Een duidelijke concessie, al zal het voor veel gebruikers geen breekpunt zijn.

©Wesley Akkerman

De software was altijd zo goed…

Op softwaregebied heeft Motorola een aantal veranderingen doorgevoerd die niet voor iedereen positief zullen uitpakken. Zo staan er nu meer vooraf geïnstalleerde apps op het toestel, en is er een nieuwe AI-omgeving toegevoegd, ontwikkeld in samenwerking met Perplexity AI. Net als bij de Nothing Phone 3a krijg je daar via een aparte knop snel toegang toe. Daarmee kun je bijvoorbeeld meldingen laten samenvatten of informatie opvragen.

Leuk in theorie, maar in de praktijk werkt dat nog niet met alle apps. Toch zitten er handige functies tussen: zo kun je de assistent vragen om iets voor je te onthouden, zoals een foto of screenshot, die je later eenvoudig kunt terugvinden. Een duidelijke beperking is echter dat deze AI-functies alleen in het Engels werken. En hoewel we in Nederland vaak prima overweg kunnen met die taal, gaat dat ongetwijfeld ten koste van de toegankelijkheid voor sommige gebruikers.

©Wesley Akkerman

50x

Veel AI-opties

Een andere nieuwe functie is Playlist Studio. Daarmee kun je een afspeellijst laten samenstellen op basis van je eigen prompt. Klinkt veelbelovend, maar er zit een flinke beperking aan: het werkt alleen met Amazon Music, en dan ook nog uitsluitend als je een actief abonnement hebt. Daardoor zal deze functie voor veel gebruikers nauwelijks bruikbaar zijn. Image Studio – eveneens in samenwerking met Perplexity – is wél geslaagd. Hiermee maak je eenvoudig achtergronden, stickers en andere visuals, precies zoals je zou verwachten.

Daarnaast kun je rekenen op de kracht van Google Gemini, die je activeert door de powerknop ingedrukt te houden. Daarmee stel je vragen of geef je opdrachten, net als bij Google Assistant. Ook Circle to Search is aanwezig, een handige manier om snel informatie op te vragen over elementen uit foto's of screenshots. De nieuwe Moto AI-knop aan de linkerkant van het toestel is speciaal bedoeld voor deze AI-functies, maar is helaas niet aanpasbaar. Zonde, vooral voor wie weinig gebruikmaakt van Motorola's eigen AI-platform.

3x

2x

Veel dataverzameling

Opvallend is dat Motorola twee verschillende nieuwsoverzichten in zijn software-omgeving aanbiedt. Veeg je op het thuisscherm naar rechts, dan verschijnt de vertrouwde Google-feed – al kun je die eventueel uitschakelen. Daarnaast is er binnen het app-overzicht nóg een nieuwsoverzicht, afkomstig van een andere aanbieder. Het maakt duidelijk dat er veel gebeurt op het gebied van dataverzameling en -verwerking. Dat is op zich niets nieuws, maar Motorola zet het nu opvallend zichtbaar neer.

De Edge 60 Pro draait op Android 15 en krijgt drie jaar lang software-upgrades en vier jaar beveiligingsupdates. Daarmee loopt Motorola duidelijk achter op merken als Samsung en Google, die ruimere termijnen hanteren. Volgens Motorola sluit dit beleid echter aan op het werkelijke gebruik van hun toestellen. Intern onderzoek zou uitwijzen dat gebruikers hier tevreden mee zijn – reden genoeg voor het bedrijf om daar niets aan te veranderen. Toch voelt het als een gemiste kans: het drukt de langetermijnwaarde van een verder prima smartphone.

1x

0,5x

Solide camera’s, maar…

Het camerasysteem van de Motorola Edge 60 Pro levert over het algemeen degelijke fotoprestaties. De hoofdcamera heeft een resolutie van 50 megapixel, net als de ultragroothoeklens die ook dienstdoet als macrocamera. Daarnaast is er een telelens van 10 megapixel, goed voor 3x optische zoom en tot 50 keer digitale zoom. Aan de voorkant vind je een selfiecamera van eveneens 50 megapixel, met een lichtsensor die zorgt voor betere belichting en witbalans.

De lenzen produceren heldere, scherpe foto's, en dankzij de samenwerking met Pantone ogen kleuren meestal natuurlijk en accuraat, ook bij beweging of in lastige lichtomstandigheden. De HDR-prestaties zijn sterk, met veel detail in zowel lichte als donkere delen. Een minpunt is de neiging tot overbewerking: sommige foto's worden te sterk verscherpt, waardoor ze kunstmatig aanvoelen. Dat doet wat denken aan de beeldverwerking van sommige Samsung-toestellen.

0,5x

1x

Problemen in het donker

De hoofdcamera doet het prima bij daglicht, maar zodra het donker wordt, levert hij zichtbaar in op scherpte en detail. De ultragroothoeklens schiet bij goed licht acceptabele foto's, al vertaalt de sensor-upgrade zich niet altijd in betere beeldkwaliteit. In situaties met weinig licht vallen de prestaties flink tegen. De grootste tegenvaller is de telelens. Door de kleine sensor heeft die moeite met helderheid en dynamisch bereik, en de digitale zoom kun je sowieso beter links laten liggen.

De selfiecamera scoort daarentegen wél punten, met realistische huidtinten en scherpe beelden. Het bokeh-effect – waarbij de achtergrond onscherp wordt – is wisselend, en ook kun je kleurverschillen opmerken tussen de verschillende lenzen. Het zwakste punt van de Edge 60 Pro is echter de videokwaliteit. De beeldstabilisatie schiet tekort, waardoor video's al snel schokkerig aanvoelen. Onbruikbaar is het niet, maar op dit prijsniveau had Motorola meer mogen bieden.

2x

3x

Motorola Edge 60 Pro kopen?

De Motorola Edge 60 Pro scoort op hardwarevlak overtuigend, met een krachtige processor, een indrukwekkende accuduur en een helder, prettig scherm. Toch wordt de gebruikerservaring flink geremd door de software. Waar Motorola vroeger bekendstond om zijn schone Android-ervaring, oogt de Edge 60 Pro rommeliger dan ooit. De hoeveelheid voorgeïnstalleerde apps is toegenomen, en de AI-integratie voelt onaf – zeker omdat ondersteuning voor de Nederlandse taal ontbreekt.

De niet-aanpasbare AI-knop, de dubbele nieuwsfeeds met bijbehorende dataverzameling en het magere updatebeleid van drie jaar werpen een flinke schaduw over de solide hardwarebasis. Deze softwarematige concessies zorgen ervoor dat het toestel niet de verfijnde, toegankelijke ervaring biedt die je van Motorola zou verwachten. Zonder alle onvolwassen AI-toeters en bellen – en ondanks de wisselende camerakwaliteit – hadden we de Edge 60 Pro met gemak kunnen aanraden. Maar nu blijft er vooral een gevoel van gemiste kansen hangen.

Een oven wordt flink heet tijdens het gebruik, en ook in een magnetron met grill- of ovenfunctie kan de temperatuur behoorlijk oplopen. Daardoor verdampt vet of spettert eten sneller tegen de binnenkant van de deur. Zelfs bij een gewone magnetron kunnen spetters en condens zich ophopen op het ruitje. Na een tijdje is het glas zo vettig of bruin dat je nauwelijks nog naar binnen kunt kijken. Niet gevaarlijk, wél vervelend. Gelukkig is het schoonmaken van die ruit minder lastig dan je denkt!

Lees ook: Magnetron kopen? Dit is waar je op moet letten

Hoe ontstaat die vettige aanslag eigenlijk?

Tijdens het verwarmen van eten verdampt vet. In een oven branden die vetdruppeltjes langzaam in op het glas, zeker bij temperaturen boven de 180 graden. Ook etensresten die over de rand borrelen of spetteren kunnen tegen het ruitje aankomen. In een magnetron gebeurt min of meer hetzelfde, al speelt condens daar ook een rol. Het resultaat is een doffe waas die met alleen een vaatdoekje niet meer weggaat.

Wat heb je nodig?

Met een paar alledaagse schoonmaakmiddelen kun je die bruine aanslag al te lijf gaan:

🞐 Warm water
🞐 Scheutje afwasmiddel
🞐 Zachte doek (liefst microvezel)
🞐 Oude tandenborstel
🞐 Klein beetje baking soda
🞐 Schoonmaakazijn of citroensap
🞐 Eventueel een plastic schrapertje (géén metaal)

Let op: laat de oven of magnetron altijd goed afkoelen voor je begint.

Stap voor stap schoonmaken

Begin met de buitenkant van de ruit. Maak een lauwwarm sopje met afwasmiddel en veeg het glas schoon met een microvezeldoek. Hardnekkige plekken? Maak een dik papje van baking soda en een beetje water. Smeer dit op de vlekken en laat het tien minuten zitten. Daarna veeg je het eenvoudig weg met een vochtige doek.

Voor de binnenkant helpt het om vet eerst los te weken. Maak een doek nat met heet water en een flinke scheut azijn of citroensap. Houd deze een paar minuten tegen de binnenkant van het ruitje aan – of leg de doek er voorzichtig op, als dat lukt. De warmte en het zuur helpen om het vet los te weken. Gebruik daarna een tandenborstel om voorzichtig langs de randjes te schrobben.

Sommige ovens hebben een dubbele glasplaat. In veel gevallen kun je die losmaken om ook daar tussen schoon te maken. Kijk hiervoor in de handleiding van je oven: vaak zitten er klemmetjes of schroeven aan de bovenrand van de ovendeur. Wees voorzichtig en zorg dat je alles stevig terugplaatst.

©Андрей Журавлев

Let op bij zelfreinigende ovens

Heb je een zelfreinigende oven? Dan werkt het schoonmaken net even anders. Sommige ovens hebben een pyrolysefunctie: hierbij wordt de oven verhit tot zo'n 500 graden, waardoor vet en vuil veranderen in as. Dat kun je daarna eenvoudig opvegen met een doek. Andere modellen gebruiken katalyse of stoomreiniging. In al deze gevallen geldt: gebruik géén agressieve middelen op de wanden of het glas, want daarmee kun je de speciale coating beschadigen.

Ook belangrijk: de ruit kan tijdens zo'n reinigingsprogramma flink heet worden. Wacht dus altijd tot de oven volledig is afgekoeld voor je eraan begint. En poets het glas alleen met zachte doeken en neutrale middelen, zoals lauw water met een druppeltje afwasmiddel. Baking soda of citroen kun je in dit geval beter vermijden, tenzij je zeker weet dat jouw oven geen speciale coating heeft.

Wat moet je níet doen?

Gebruik geen schuursponsjes of staalwol. Ook ovenreiniger en agressieve sprays zijn geen goed idee op glas: ze kunnen het ruitje beschadigen of dof maken. Gebruik bij voorkeur ook geen mesjes of metalen schrapers – hoe verleidelijk dat soms ook is. Krassen zijn snel gemaakt en vrijwel niet meer weg te werken.

En daarna? Zo houd je het ruitje schoon

Veeg de ruit na elk gebruik even kort na met een vochtige doek, vooral als je ziet dat er gespetterd is. Dat kost je amper tijd en voorkomt dat vuil zich opbouwt. Gebruik je ovenschalen die kunnen overkoken? Zet er een lekbak onder. En voor magnetrons werkt een eenvoudig spatdekseltje echt verrassend goed – die vangt het meeste op.