Dat je pc (of laptop) een ssd heeft, is wat ons betreft geen keuze meer. De tijd van een harde schijf als primaire opslag in een pc is echt voorbij. Maar vervolgens is natuurlijk de vraag: welke ssd koop je? Hoewel er allerlei ssd’s te koop zijn, is de belangrijkste keuze die je bij aanschaf moet maken die tussen een sata-ssd of een nvme-ssd. Wat heb je nu echt nodig?

#brandedcontent - Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Samsung.

Er kunnen twee redenen zijn om een losse ssd te kopen: een upgrade van een bestaand systeem of het samenstellen van een volledig nieuwe computer. Deze twee uitgangspunten bepalen voor een deel al wat je het beste kunt kopen, al is het alleen maar omdat je nieuwe ssd natuurlijk wel in je pc moet passen. In de basis kun je kiezen uit twee soorten ssd’s: de traditionele sata-ssd in 2,5inch-formaat en de M.2-nvme-ssd die is uitgevoerd als een kleine insteekkaart. Een voorbeeld van een sata-ssd is Samsungs 860 EVO, en een voorbeeld van een nvme-ssd is de 970 EVO Plus. Voor de volledigheid moeten we opmerken dat M.2-ssd’s ook verkrijgbaar zijn op basis van het sata-protocol. Zo’n M.2-ssd verschilt qua prestaties niet van een sata-ssd in het normale 2,5inch-formaat. We laten M.2-sata-ssd’s in de rest van dit artikel buiten beschouwing; dergelijke ssd’s worden steeds zeldzamer en zijn met name bedoeld voor laptops waarin het m.2-slot niet overweg kan met nvme.

©CIDimport

Een M.2-nvme-ssd heeft de vorm van een compact insteekkaartje.

Snelheidsverschillen
Hoewel iedere ssd veel sneller is dan een harde schijf, is de ene ssd zeker de andere niet. Neem nu alleen al de eerdergenoemde Samsung 860 EVO en 970 EVO Plus. Terwijl de eerste lees- en schrijfsnelheden tot 550 en 520 MB/s haalt, gaat de tweede daar met 3500 en 3200 MB/s dik overheen. De belangrijkste verklaring voor dat grote snelheidsverschil zit hem in de manier waarop de ssd op je systeem is aangesloten. Een sata-ssd maakt gebruik van het ahci-protocol over de sata-interface, dat ook al gebruikt werd voor harde schijven. Hoewel sata in de loop der jaren wel sneller werd, biedt de meest recente variant een maximale snelheid van zo’n 550 MB/s. Dat is voor ssd-fabrikanten geen uitdaging meer, ssd’s zijn al veel sneller dan sata aankan. Om toch snellere ssd’s mogelijk te maken is nvme bedacht. Dit efficiënte aansturings-protocol dat speciaal voor ssd’s is ontworpen maakt gebruik van de pci-express-interface, de razendsnelle interface die ook voor grafische kaarten gebruikt wordt. Deze interface vereist een nieuwe fysieke aansluiting, want het vertrouwde sata-kabeltje voldoet niet. M.2 is een fysieke aansluiting in de vorm van een insteekslot op het moederbord van een pc of laptop die geschikt is voor pci-express. Doorgaans worden er vier zogenoemde pci-express-lanes van ieder 1 GB/s verbonden met een M.2-slot voor een maximale snelheid van maar liefst 4 GB/s. Vooralsnog genoeg voor de snelste ssd’s en in tegenstelling tot sata is nvme nog volop in ontwikkeling.

©CIDimport

Ssd’s zijn tegenwoordig zo snel dat de prestaties geremd worden door de sata-aansluiting.

Nvme of sata?
Een nvme-ssd is dus veel sneller dan een sata-ssd, dus hiermee lijkt de keuze duidelijk: je koopt simpelweg een nvme-ssd. Toch is dat niet het hele verhaal, want is eigenlijk is de keuze tussen bijvoorbeeld een 860 EVO en de 970 EVO Plus een keuze tussen snel en supersnel. Een goede sata-ssd is meer dan snel genoeg voor alle doorsnee taken die je als normale consument op je pc uitvoert. Je pc zal met een nvme-ssd dus niet sneller opstarten dan met een goede nvme-ssd en ook games zullen meestal niet merkbaar sneller inladen. Wil je dus vooral veel snelle opslag, dan kun je prima een sata-ssd als de 860 EVO kiezen. Er zijn echter ook gebruiksdoelen waarbij een nvme-ssd’s daadwerkelijk tot betere prestaties leidt. Deze vallen meer in de ‘professionele’ hoek. Denk bijvoorbeeld aan foto- en videobewerking waarbij grote bestanden razendsnel verwerkt en gerenderd moeten worden. Niet alleen moet je dan grote bestanden inladen, de ssd dient voor dergelijke zware programma’s ook als een cache die niet snel genoeg kan zijn. Een andere professionele toepassing die baat heeft bij een nvme-ssd is het draaien van meerdere virtuele machines op een systeem.

M.2: een cleanere pc
Een nvme-ssd heeft ook als je de betere prestaties niet direct nodig hebt nog een belangrijk voordeel: je krijgt een veel nettere pc. Dat komt doordat het m.2-formaat dat door nvme-ssd’s gebruikt wordt fysiek veel kleiner is als het 2,5inch-formaat waarin sata-ssd’s verkocht worden. Daarnaast zijn ook kabeltjes overbodig, je steekt een m.2-ssd net als een geheugenmodule direct in een slot op het moederbord. Het is dus veel eenvoudiger om ene pc te bouwen met een m.2-ssd want je hoeft de ssd niet langer in een drive bay te schroeven en je hoeft geen kabels aan te sluiten. Dat is niet alleen makkelijk, het zorgt ook voor een beter airflow in je systeem. Zeker bij krachtigere pc’s met een snelle cpu en grafische kaart is een goede airflow essentieel voor een efficiënte koeling die met zo min mogelijk geluid zijn werk doet. Kortom ook als je de extra snelheid van een nvme-ssd niet direct nodig hebt, kan een dergelijke ssd toch de juiste keuze zijn als je pc voorzien is van geschikte m.2-sloten.

©CIDimport

Conclusie
Er zijn op wellicht een wat hogere prijs na geen nadelen om in een moderne pc te kiezen voor een nvme-ssd. Het is dan ook niet voor niks dat de helft van alle ssd’s die Samsung verkoopt inmiddels uit nvme-exemplaren bestaan. Een nvme-ssd zoals de Samsung 970 EVO Plus is dus altijd een veilige keuze waarbij je de garantie krijgt dat je ssd in ieder geval nooit de bottleneck voor je systeem wordt. Want wil je in de toekomst bijvoorbeeld wel aan de slag met serieuze beeldbewerking, dan is je ssd hier in ieder geval klaar voor. Daarbij is een nvme-ssd ook nog eens eenvoudig in te bouwen. Daar staat tegenover dat een goede sata-ssd zoals Samsungs 860 EVO ook al prima prestaties neerzet voor een wat lagere prijs. Zoals je eerder in dit artikel hebt gelezen, voldoet een goede sata-ssd voor het gros van de taken die je als consument op je pc uitvoert. Ben je dus vooral op zoek naar relatief veel opslag voor bijvoorbeeld een uitgebreide game library of het bewaren van al je foto’s, dan is een sata-ssd een prima keuze.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.