Een pc die veel en vaak aanstaat, dat kan nogal in de stroomkosten lopen. We lopen het energiebeheer in Windows 10 met je door zodat je kosten kunt besparen en een steentje bijdraagt aan een beter milieu. Zo krijg je een zuinige pc.

Laten we meteen aan de slag gaan. Ga naar Start / Instellingen / Systeem en Energiebeheer en slaapstand. Je ziet dan meteen het laaghangende fruit al tevoorschijn komen: Scherm en Slaapstand. Met behulp van de eerste optie kun je het beeldscherm uitschakelen als je Windows 10 een poosje niet actief gebruikt. De tweede optie brengt Windows 10 om dezelfde reden in slaap. 

Kijk eens hoe krap je deze twee opties kunt instellen, want daarmee maak je meteen al de grootste energie-bespaar-klapper! Als je in beide gevallen kiest voor Nooit (= altijd aan), dan degradeer je Windows 10 tot opper-vervuiler, maar dat is dan ook het andere uiterste.

Klik ook eens op de knop Extra energie-instellingen. Het is hier mogelijk om een energiebeheerschema te kiezen of om er eentje aan te passen. Aanbevolen wordt het schema Gebalanceerd, maar je kunt ook kiezen voor Hoge prestaties. Die laatste valt vanwege het hoge energieverbruik meteen al af, maar ook Gebalanceerd is in het kader van maximale energiebesparing niet interessant.

Klik dan ook op het neerwaartse pijltje bij de sectie Aanvullende schema’s weergeven. Dan wordt namelijk de derde en voor ons wél interessante optie zichtbaar: Energiebesparing. Kort door de bocht gegaan, kun je het energiebeheerschema Energiebesparing nu reeds selecteren om in één keer klaar te zijn met deze workshop. Toch kijken we eerst even bij de knop De schema-instellingen wijzigen.

©PXimport

De volgende stap is het wijzigen van de achterliggende instellingen van het energiebeheerschema Energiebesparing. Te beginnen met het Scherm (= standaard 5 minuten) en de Slaapstand (= standaard 10 minuten). 

Deze beide opties kun je nóg krapper instellen, maar dat is voor ons nog niet genoeg. Daarom klikken we op de knop Geavanceerde energie-instellingen wijzigen. Nu kom je pas écht diep achter de schermen van het energiebeheer van Windows 10.

Geavanceerde energie-instellingen

Doorgeklikt naar de Geavanceerde instellingen van het Energiebeheer krijg je als eerste te zien welk schema actief is. Op dit moment is dat Energiebesparing . Nu kom je op de plek waar het gebeurt en  ga je harde keuzes maken die alles te maken hebben met de manier waarop jij de pc gebruikt. Het wordt letterlijk een kwestie van prioriteiten stellen. Het dilemma: Prestaties versus energiebesparing! Afhankelijk van je systeem kom je de volgende opties tegen:

- Harde schijf. Een harde schijf is – in tegenstelling tot een ssd – voorzien van draaiende onderdelen. Dat draaien kost energie. Het tussentijds uitschakelen van de harde schijf resulteert  daarna in enkele seconden opstarttijd. Als je daarmee kunt leven, kun je hier het ‘uitzetten’ van de harde schijf vervroegen naar 10 minuten.

- Bij het onderdeel Internet Explorer kun je instellen hoe zwaar JavaScript de browser mag belasten. Ons voorstel: Maximale energiebesparing.

- De optie Instellingen voor de bureaubladachtergrond bekommert zich om de diavoorstelling die je mogelijk als bureaubladachtergrond hebt draaien. Is niet echt nodig, toch? Ons voorstel: Onderbroken.

- De optie hieronder is Instellingen voor de adapter voor draadloos netwerk. Of je van deze mogelijkheid kunt profiteren is afhankelijk van de hardware van je wifi-netwerkkaart. Dat wordt dus even experimenteren, want het draadloze netwerk moet natuurlijk wel netjes blijven functioneren. 

Ons voorstel: Middelmatige energiebesparing. Kijk even hoe dit uitpakt. Bevalt het niet, ga dan terug naar Maximale prestaties.

©PXimport

- Het onderdeel Slaapstand kent in elk geval twee en mogelijk drie sub-opties: Slaapstand na, Sluimerstand na en Activeringstimers toestaan. De eerste sub-optie heb je al eerder kunnen regelen. Ons voorstel: 10 minuten. De sub-optie Sluimerstand verbruikt nóg minder energie dan de Slaapstand maar bij gebruik van deze mogelijkheid duurt het langer voor je pc weer ‘wakker’ is. Vind je dat geen probleem, stel hier dan in 10 minuten. Ga dan wel even terug naar de Slaapstand en stel die in op Nooit. De activeringstimers zijn onder andere van toepassing op de Taakplanner van Windows 10. Ons voorstel: Alleen belangrijke activeringstimers.

- Met de usb-instellingen is het mogelijk om usb-poorten/usb-apparaten die niet worden gebruikt hun voeding te onthouden. Geen nood, de muis en het toetsenbord blijven altijd werken. Ons voorstel: Inschakelen.

- De videokaart, de geluidskaart en wellicht nog het een en ander kunnen van PCI-Express gebruik maken. Daarbij onderhoudt PCI-Express voortdurend contact met de aangesloten hardware. Het tijdelijk verbreken van dat contact bespaart energie, maar zorgt wel voor een kleine herstart-vertraging. Ons voorstel: Normale energiebesparing.

©PXimport

- Ook het Energiebeheer voor processor kent drie sub-opties: Minimale processorstatus, Koelbeleid voor systeem en Maximale processorstatus. De beide processor-statussen spreken voor zich. Ons voorstel: 5% en 75%. Toegegeven, je benut dan niet de volledige potentie van de CPU, maar je bespaart behoorlijk wat energie. Ons voorstel voor het koelbeleid: Passief. Bij warmte wordt dan eerst de CPU omlaag-geklokt, alvorens de ventilator wordt aangesproken.

- De instelling voor het Beeldscherm heb je, net zoals de timer voor de Slaapstand, al eerder kunnen regelen. Ons voorstel: 5 minuten.

Conclusie

We hebben je mogelijkheden laten zien waarmee je Windows 10 zuiniger en groener kunt laten werken. Het is een kwestie van praktisch proberen, want teveel zuinigheid gaat natuurlijk ten koste van een prettig werkende pc. Maar nu heb je in elk geval een leidraad!

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.