Een thuisserver is meer dan een plek om bestanden te bewaren: je kunt hem ook gebruiken als je een eigen vpn-server draaien wilt. Dat dit allerlei voordelen heeft en hoe je het opzet met behulp van OpenVPN en Unraid, vertellen we hier.

Het is het beste wat je met een vpn kunt bereiken: niet alleen wordt je openbare wifi beveiligd, het loopt ook nog eens via jouw eigen server. Je weet dus zeker dat er niemand je data probeert te vergaren. En dan hoef je ook nog eens geen extra kosten te betalen. Zit je in het buitenland, dan kun je via de vpn ook naar alle regiogebonden streamingdiensten kijken, zoals NPO Start of de apps van je televisieprovider.

Voor fervente Unraid-gebruikers brengt de vpn nog een voordeel mee: je kunt hem gebruiken om bij je lokale Unraid-web-apps te kunnen, zonder dat je al te veel van je beveiliging hoeft te riskeren. Zodra je op je vpn-server inlogt, is het namelijk net alsof je thuis bent. En kun je dus ook gewoon de lokale ip-adressen van bijvoorbeeld je downloadsoftware of andere apps intikken om ze te bezoeken. Dat kan natuurlijk ook door de poorten hiervan open te stellen en ze rechtstreeks te bezoeken, maar het risico op een mogelijke cyberaanval via die opening is veel groter.

Voor onze vpn-server installeren we OpenVPN bovenop Unraid. Eerder schreven we hoe Unraid installeren op een thuisserver precies werkt. Doorloop dus eerst die stappen, voor je verder leest.

OpenVPN installeren op thuisserver

We gaan er nu vanuit dat je de vorige workshop hebt gevolgd om Unraid te installeren en het daaraan gekoppelde platform voor apps te downloaden. Druk op het tabblad bovenin Unraid op Apps en tik in het zoekveld OpenVPN Server. De installatie begint vrijwel direct zodra je erop klikt: wacht even tot alle teksten van het scherm zijn gerold en druk onderaan op Done zodra de knop verschijnt.

Onder het tabblad Settings is nu een nieuwe optie voor OpenVPN verschenen. Klik hier op en ga vervolgens naar Cert and Misc Settings. Sla de getoonde configuratie op en ga terug naar het hoofdscherm voor de OpenVPN-instellingen. Met de knop Install RSA Key Management Package kun je hier bijbehorende software downloaden en installeren. Ook dat gaat na een klik automatisch.

©PXimport

Vervolgens druk je op Generate the Server Certificates and Keys. Hiermee worden de codes gegenereerd waarmee je straks vanaf een telefoon op de vpn-server kunt inloggen. Onder Server config vind je de serverinstellingen, waar je het adres bij OpenVPN server IP moet aanpassen naar je externe ip-adres. Dit adres vind je door een site zoals whatsmyip.org te bezoeken, maar mogelijk verandert je externe adres van tijd tot tijd. Dat is op te lossen door de dns-software DuckDNS te installeren.

DuckDNS koppelt je immer veranderende ip-adres aan een domeinnaam, zodat je daar altijd naar kunt verwijzen in de instellingen en als je met de vpn probeert te verbinden. Ga naar duckdns.org en maak een account waarbij je ook een subdomeinnaam kiest. Schrijf dit subdomein en de token-code op die op de site worden getoond. Ga vervolgens terug naar Unraid, druk op Apps en zoek naar DuckDNS. Vlak voor het deze installeert, krijg je de optie om je token en subdomein in te vullen.

Na de installatie zal https://jouwsubdomein.duckdns.org altijd naar je ip-adres verwijzen. Vul dit adres in bij de instelling Dynamic DNS bij de serverconfiguratie van OpenVPN. Het veld met het ip-adres laat je zoals het is. Bij de optie Clients kun je nu een gebruikersaccount aanmaken om mee in te loggen op de server. Vul een gebruikersnaam in en druk op Add Client.

©PXimport

Laatste stappen

Nog één stap te gaan voor je alles kunt opstarten. Duik in de instellingen van je router en pas de poorten aan van je thuisserver. Zet de udp-poort 1194 open, zodat je buiten je netwerk met OpenVPN kunt verbinden. Hoe je dit doet, hangt af van je router. Kom je er niet uit? Op portforward.com staat een uitleg voor nagenoeg iedere populaire router. Ga na het openen van de poort terug naar het hoofdscherm van OpenVPN en druk op Start OpenVPN Server zodat alles gaat werken.

Onder de optie Download client’s file staan nu twee bestandjes gelinkt. Download degene die eindigt met .ovpn en stuur hem naar het apparaat dat met de vpn moet verbinden. Installeer hierop de OpenVPN Client, op iOS en Android staat die in de respectievelijke appwinkels. Vervolgens hoef je alleen nog maar dit bestandje in te laden in de app in kwestie en je wordt meteen op de vpn ingelogd.

Het bestandje dat je net hebt ingeladen is feitelijk je inloginformatie. Hierin staat niet alleen je gebruikersnaam, maar ook een complex wachtwoord dat OpenVPN net heeft gegenereerd. Wees hier dus voorzichtig mee, want kwaadwillenden kunnen deze gebruiken om op je netwerk binnen te komen. Zet hem op een veilige plek, zoals in je eigen cloudserver die tevens op je thuisserver draait. Dan kun je er altijd vrij makkelijk bij. Je eigen VPN is nu helemaal klaar voor gebruik!

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.