Met het besturingssysteem Unraid transformeer je zelfs de oudste computer in een flexibele en handige thuisserver. In deze workshop helpen we je op weg met de installatie van deze vederlichte software. Unraid installeren doe je zo.

In een voorgaand artikel vertelden we je over de voordelen van een thuisserver en welke hardware ervoor nodig is. Nu bespreken we hoe je zo'n thuisserver draaiende krijgt en daarvoor gebruiken we Unraid als besturingssysteem van dienst.

De makers van Unraid komen diep uit de serverwereld. Dat is al te zien aan de naam van de software, dat verwijst naar de raid-systemen die professionele servers vaak gebruiken. Met Unraid wilden ze een veiliger alternatief voor dat oude bedrijfsprotocol neerzetten, dat iedereen vervolgens voor een klein bedrag kan gebruiken.

Omdat Unraid gemaakt is voor servers, is het gehele besturingssysteem ook vanuit je webbrowser te bedienen. Toch heb je een toetsenbord en monitor nodig om de server goed te configureren voor de installatie. Die kun je na het doorlopen van de stappen weer opbergen, waarna je vanaf je gebruikelijke computer Unraid kunt configureren en bedienen.

Unraid op usb-stick installeren

Het belangrijkste onderdeel van je Unraid-installatie is de usb-stick. Deze moet minstens 1 gigabyte aan ruimte hebben. Kies er eentje van een betrouwbare fabrikant, want je zult de usb-stick lang na de installatie blijven gebruiken. Deze start Unraid namelijk iedere keer op en laadt het besturingssysteem in het werkgeheugen. Volgens de ontwikkelaars lijken usb2.0-sticks beter te werken dan usb3.0-varianten.

Steek de usb-stick in je gewone computer en ga naar unraid.net/download. Download daar de USB Creator en start deze vervolgens op. Loop de getoonde stappen door en druk op Write zodat de usb-stick gemaakt kan worden. Een paar minuten later heb je een stick waarop het gehele besturingssysteem geïnstalleerd staat.

©PXimport

Unraid opstarten en instellen

Stop de stick in de beoogde server, het liefst op een usb-poort die rechtstreeks met het moederbord verbonden is. Dat zijn meestal de poorten achterop de computer. Sluit vervolgens een monitor en toetsenbord aan en zet de machine aan. Zorg ook dat er een internetkabel met de server is verbonden. Druk bij het opstarten op de juiste knop om de bios-instellingen te openen, meestal is dat de Delete-toets. Hier moet je het moederbord goed configureren om met Unraid te werken.

Ga als eerste naar de lijst met Boot priorities (opstartvolgorde). Hier wordt bepaald vanaf welk opslagmedium het besturingssysteem als eerste wordt geladen. In de prioriteitenlijst zet je de aangesloten usb-stick bovenaan, zodat deze iedere keer wordt geladen als de server bijvoorbeeld opnieuw opstart.

Zoek de instellingen voor je storage-controller op en zet deze op HBA-modus. Daarnaast moet je bij alle getoonde hardware de virtualization-ondersteuning aanzetten. Ook de IOMMU-ondersteuning (input–output memory management unit) mag worden geactiveerd en Fast Boot-opties kunnen worden uitgezet. Zie je sommige van deze instellingen niet staan? Geen nood, dan staan ze waarschijnlijk al goed afgestemd door de fabrikant.

Sla je instellingen op en herstart de server. Als je alles goed hebt afgestemd, krijg je nu een keuzemenu te zien. Hier kun je kiezen om Unraid headless te draaien. Dan is er geen grafische interface die de server vertraagt en moet je alles bedienen vanaf een externe computer.

Je kunt ook voor de GUI Mode kiezen om alsnog een simpele interface te tonen. Hier kiezen we voor de headless-optie. De GUI-modus komt alleen van pas bij het oplossen van gekke problemen.

©PXimport

Je kunt zo nodig de monitor nog even verbonden te houden om te zien of alles goed verloopt, maar Unraid zou in de meeste gevallen nu gewoon moeten opstarten. Daar heb je vanaf het computerscherm weinig aan: je ziet alleen snel voorbijschietende commando’s. In feite zie je de achterkant van het besturingssysteem in actie.

Ga naar je gebruikelijke computer en zorg dat je met hetzelfde netwerk als de server verbonden bent. Open een browser. Heb je een Windows-computer, dan tik je het domein http://tower in. Op Macs ga je naar http://tower.local. Er wordt nu een website geladen die op je server wordt gegenereerd, waarmee je het gehele besturingssysteem kunt configureren.

Kies bij het doorlopen van de stappen welke opslagmedia je wilt gebruiken in je thuisserver. In de lijst met Array Devices staan waarschijnlijk al je harde schijven vermeld. Zodra je op de startknop drukt, wordt van al deze schijven één groot volume gemaakt.

Parity disks

Maar wees niet te haastig: sommige schijven kun je ook een zogeheten parity disk maken. Hierdoor worden het in feite back-ups: alles dat op je array staat, wordt ook bijgeschreven op deze extra schijf. Gaat je primaire disk kapot? Dan haalt Unraid je verloren bestanden gewoon uit de parity-schijf en is er in feite niks aan de hand. Daarnaast kun je een schijf een cache device maken. Hierop worden bestanden bij bepaalde handelingen tijdelijk bewaard, waardoor het algehele systeem iets sneller gaat werken.

Alle schijven die je hebt toegevoegd, vormen één grote opslagplek. Onder het tabblad Settings vind je de opties om via NFS, AFP of SMB bestanden te delen. Het is handig om zowel NFS als SMB aan te zetten: dan kun je er op alle Windows-computers en Macs zonder gedoe bij.

Na het activeren van beide opties zal je server op je netwerk verschijnen. Je kunt er rechtstreeks in door in de Windows Explorer of de Finder op macOS naar de netwerk-optie te gaan. Hier kun je bestanden kopiëren en plakken zoals je ook op een lokale schijf zou doen.

©PXimport

Extra apps installeren

Je thuisserver draait nu, maar het wordt pas echt interessant als je er extra apps op installeert. Dat kan het makkelijkst door een soort appwinkel te installeren. Ga in de webinterface naar Plugins, druk op Install Plugin en voer de volgende link in: https://raw.githubusercontent.com/Squidly271/community.applications/master/plugins/community.applications.plg. Na de installatie zal bovenin een Apps-tabblad verschijnen waar je software kunt downloaden.

Al die applicaties gebruiken een systeem genaamd Docker om in te laden en na installatie vind je een tabblad met diezelfde naam. Let alleen wel op: hoe meer software je draait, hoe meer werkgeheugen er in beslag wordt genomen. Onder het tabblad Dashboard vind je een overzicht van hoe al je ram is toegedeeld.

Wat je vervolgens met de server doet, is afhankelijk van de software die je gaat draaien. Maar de basis is nu in ieder geval geraid. Pardon, gereed!

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.