Doordat Microsoft Windows 11 officieel uit de doeken heeft gedaan, weten we nu concrete antwoorden op vragen als: Wanneer komt Windows 11 uit? Kun je gratis upgraden of moet je er voor betalen? En wat is er zoal nieuw ten opzichte van Windows 10? We zetten de antwoorden voor je op een rijtje.

De afgelopen weken beheerste Windows 11 al danig het nieuws. Niet alleen hintte Microsoft zelf telkens naar het bestaan ervan, er lekte ook een installeerbare versie van uit. Die was weliswaar niet af, maar gaf toch een aardige indruk van de verschillen met Windows 10.

Tijdens een livestream is Windows 11 inmiddels daadwerkelijk onthuld, geen geheimzinnigheid meer dus. Laten we snel enkele antwoorden geven op veelgehoorde vragen rond het splinternieuwe besturingssysteem van Microsoft. 

Wanneer komt Windows 11 uit?

De officiële releasedatum van Windows 11 is 5 oktober. Vanaf die datum wordt het besturingssysteem gefaseerd aangeboden via het Windows Update-kanaal, zo lang je Windows 10-pc aan de minimale systeemeisen voldoet. Waarover straks meer.Dit kan overigens wel een poosje duren. Microsoft verwacht dat alle pc's die voor een upgrade in aanmerking komen, halverwege 2022 het aanbod hebben gekregen.

Wil je niet zo lang wachten? Winkels verkopen vanaf 5 oktober ook gloednieuwe computers die standaard op Windows 11 draaien. 

©CIDimport

Is Windows 11 gratis?

Net zoals Windows 10 een gratis upgrade was voor Windows 7 en Windows 8.1, zo is Windows 11 in eerste instantie opnieuw voor nop te installeren. Althans zolang je een geldige Windows-licentie bezit waarvoor je eerder al hebt betaald. Hoe lang de update precies kosteloos wordt aangeboden, is niet bekend. 

Wat kost Windows 11?

Heb je nog geen Windows-licentie, dan is mettertijd ook een losse Windows 11-productcode te koop. Wat deze kost, is nu nog niet bekend. Microsoft verkoopt Windows 10 Home-licenties voor 145 euro, dus waarschijnlijk ligt de prijs hierbij in de buurt. In de praktijk worden Windows-activatiecodes op menig website voor veel goedkoper aangeboden.

Wat zijn de systeemeisen van Windows 11?

Op papier zijn de systeemeisen van Windows 11 niet bijzonder hoog. Zo raadt Microsoft minstens 4 GB werkgeheugen en een schijf met minimaal 64 GB opslagruimte aan.

De grootste bottleneck voor veel pc's zal de processor zijn. Uit online documentatie blijkt dat Windows 11 minimaal een Intel-processor van de 8e generatie vereist. Dat zou betekenen dat alle pc's met cpu's ouder dan 2017, niet naar Windows 11 te upgraden zijn.

Daarnaast moeten processoren TPM 2.0 ondersteunen, een optie die je mogelijk op bios-niveau dient in te schakelen. De PC Health Check-app van Microsoft laat je controleren of jouw pc naar Windows 11 te upgraden is, hoewel de tool momenteel even offline is gehaald. 

©CIDimport

Kan ik Windows 10 blijven gebruiken of moet ik meteen upgraden?

Omdat Windows 11 als Windows Update binnenkomt, kun je de installatie ervan waarschijnlijk ook gewoon uitstellen. Zo kun je de kat nog even uit de boom kijken, mochten er kinderziektes opduiken. Dit zal organisaties eveneens aanspreken. Naar een heel nieuw besturingssysteem transitioneren kost tijd en de upgrade naar Windows 10 ging in het verleden verre van vlekkeloos. 

Je kunt in elk geval nog minstens tot 14 oktober 2025 veilig van Windows 10 gebruikmaken. Op die datum loopt de zogeheten levenscyclus van het besturingssysteem af en komen er geen (beveiligings)updates meer voor uit. Maar tot die tijd dus nog wel.

Wat is er nieuw in Windows 11?

Behandelen we tot slot nog even de meest in het oog springende nieuwigheden van Windows 11:

- Moderne uitstraling met gecentreerd startmenu
Voor Windows 11 gooit Microsoft het roer grafisch flink om. De onderliggende gedachte hierbij is dat het besturingssysteem een zekere rust en kalmte moet uitstralen. Dat uit zich onder meer in afgeronde hoeken voor vensters, zachte kleurschakeringen en transparante onderdelen.

Het startmenu is naar het midden van de taakbalk verplaatst. Als vanouds links uitlijnen blijft daarbij wel een optie.

- Snap-indelingen = Alt+tab op steroïden 
Windows 11 laat je meerdere vensters naast elkaar groeperen als een 'snap group', ofwel snap-indeling. Zie dit als een uitgebreidere variant op alt+tab, waarbij je meerdere vensters en programma's tegelijk kunt oproepen. Deze indelingen blijven ook behouden wanneer je een extra monitor aan je pc koppelt.

Snap-indelingen blijven naast elkaar actief. Zo kun je meerdere groepen aanmaken voor verschillende werkprojecten, bijvoorbeeld. 

©CIDimport

- Widgets keren terug
Widgets zagen we voor het laatst in Windows 7 en daarna vooral op Android-smartphones. Ook iOS biedt er sinds kort ondersteuning voor. Widgets zijn in feite snelkoppelingen naar veelgebruikte functies binnen bepaalde programma's, die direct op je desktop zichtbaar zijn. Voorbeelden zijn de takenlijsten van Microsoft To-Do, aankomende agenda-afspraken, het weerbericht en het laatste nieuws.

- Microsoft Teams standaard ingebouwd
Door de coronapandemie is het aantal Microsoft Teams-gebruikers enorm gegroeid. Dusdanig dat Microsoft de videobeldienst standaard onderdeel maakt van Windows 11, net zoals in het verleden ervoor werd gekozen om Windows 10 met OneDrive-integratie te leveren.

Of je Teams eenvoudig kunt verwijderen omdat je er simpelweg toch geen gebruik van maakt, is nog even afwachten. Standaard Windows-onderdelen zoals OneDrive en Edge laten zich doorgaans niet zo makkelijk deïnstalleren.

- Microsoft Store opent voor iedereen

©CIDimport

De Microsoft Store is tot op heden geen daverend succes, mede omdat Microsoft ontwikkelaars van apps erg strike regels oplegde. Deze strategie laat Microsoft helemaal varen. De nieuwe Store moet juist veel toegankelijker zijn voor elke app-bouwer die daarop zijn software kwijt wil. Of dat nu Universal Windows Platform (UWP)-apps, Progressive Web-apps (PWA) of de vertrouwde win32-programma's zijn. Allen zijn ze welkom.

Ontwikkelaars mogen bovendien alle inkomsten voor zichzelf houden. Ze hoeven geen deel meer aan Microsoft af te staan bij de verkoop van software via de Microsoft Store.

- Ondersteuning voor Android-apps
Tenslotte vind je in deze Microsoft Store straks ook heuse Android-apps. De installatie ervan verloopt wel via een omweg. Eerst dien je namelijk de Amazon App Store te downloaden. Daarin zijn de Android-apps te vinden, die daarna vanaf je pc te bedienen zijn. Als ware het normale Windows-programma's.

Meer lezen over Windows 11? Alle tips, nieuwtjes en systeemeisen vind je ook op Computer!Totaal. 

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.