Soms raakt een pc door een virus of een stuk malware dusdanig ontregeld dat het volledig ‘leegmaken’ van de harde schijf de enige remedie is.

Soms raakt een pc door een virus of een stuk malware dusdanig ontregeld dat het volledig ‘leegmaken’ van de harde schijf de enige remedie is. Hoe dat gaat en hoe u aansluitend uw pc weer helemaal netjes – en veilig! – inricht, dat laten we u in deze workshop zien. Met om te beginnen een alinea die aangeeft hoe u uw persoonlijke bestanden (documenten, e-mail, favorieten) veiligstelt voor u aan de gang gaat. Deze workshop is gericht op Windows XP, maar is in hoofdlijnen hetzelfde voor Windows Vista en 7.

Stel uw bestanden veilig

In deze workshop behandelen we het volledig opnieuw inrichten van uw pc. Daarbij gaat alle informatie op de harde schijf - dus ook uw persoonlijke bestanden zoals documenten en e-mail - verloren. Het is dus zaak die bestanden vooraf veilig te stellen. Het eenvoudigst gaat dat met de in Windows XP ingebouwde backup-functie.

1. Ga naar Start, Alle programma's, Bureau-accessoires, Systeemwerkset en klik op Back-up.

2. Volg de Wizard Back-up en klik aan dat u een back-up wilt maken van Documenten en instellingen van iedereen. Daarmee worden de persoonlijke bestanden van alle gebruikers van de pc veiliggesteld.

3. De back-up functie van Windows XP kan niet zelf de gegevens op een cd of dvd branden. Dus is er een tussenstap nodig. Zorg dat er géén diskette in het diskettestation zit. In het venster waarin de Wizard Back-up vraagt waar de back-up moet worden opgeslagen, klikt u op Bladeren. De Wizard meldt nu dat er een schijf moet worden geplaatst in Station A. Klik op Annuleren.

4, Kies een plek op de harde schijf waar u de back-up wilt opslaan. Onthou de map die u kiest en wacht tot de back-up is voltooid.

5. Open het programma waarmee u cd's en dvd's kunt branden (veelal Nero). Kies Nieuwe compilatie, Gegevens cd (of dvd, als het back-up-bestand heel groot is). Kies vervolgens branden. Uw back-up wordt nu keurig op schijf gebrand.

Als deze hele operatie is gelukt, vervolgt u met de onderstaande stappen.

Zodra uw pc weer helemaal netjes is (aan het eind van Stap 19!), kunt u de bestanden waarvan u zojuist een backup hebt gemaakt, terugzetten. Plaats de cd/dvd met het bestand in het schijfstation van uw pc. Klik de cd/dvd aan met de rechtermuisknop en laat het bestand scannen door uw virusscanner. Als het bestand schoon is, opent u opnieuw de Wizard Back-up en kiest u Bestanden en instellingen terugzetten. Verwijs de Wizard vervolgens naar de schijf met uw back-up.

©CIDimport

Stap 1: Alles installeren van cd-rom

Voordat we met de pc aan de slag gaan, moeten we zorgen voor een aantal cd-rom's die alles bevatten wat we nodig hebben om beschermd te zijn voordat (!) we contact maken met internet! Het gaat om de volgende software:

1. De Windows XP installatie-cd-rom. Deze hebt u als het goed is bij de pc gekregen.

2. Service Pack 3 voor Windows XP. SP3 kan als complete pakket worden gedownload vanaf de website van Microsoft (www.microsoft.com/downloads/en/details.aspx?FamilyID=5b33b5a8-5e76-401f-be08-1e1555d4f3d4&displaylang=en). Op de downloadsite van Microsoft vindt u een speciale SP3-versie voor IT-specialisten in de vorm van één compleet installatiebestand.

Werkt u met Vista, download dan eerst Windows Vista SP1 (http://www.microsoft.com/downloads/details.aspx?displaylang=nl&FamilyID=f559842a-9c9b-4579-b64a-09146a0ba746). En aansluitend SP 2: http://www.microsoft.com/downloads/details.aspx?displaylang=nl&FamilyID=891ab806-2431-4d00-afa3-99ff6f22448d

3. De drivers voor de hardware. Deze hebt u als het goed is bij de pc gekregen.

4. Een recente virusscanner; bijvoorbeeld AVG AntiVirus (www.grisoft.com).

5. Een recente firewall; bijvoorbeeld ZoneAlarm (www.zonelabs.com).

7. Nero Burning Rom (www.nero.com). Is voorzien van Nero BackItUp. Nero Burning Rom wordt vaak meegeleverd met uw cd-/dvd-rewriter! Toch even de update downloaden in verband met SP3.

U kunt overigens gewoon uw vervuilde pc gebruiken om het gewenste te downloaden en te branden. Natuurlijk wel controleren op virussen!

Stap 2: Bestanden veiligstellen

 We zullen straks de pc helemaal schoon installeren en alles wat nu op de harddisk staat, zal daarom worden verwijderd. Het is nu dan ook precies het goede moment om uw bestanden veilig te stellen. We denken aan uw documenten, uw digitale foto's, uw videofragmenten, enzovoort. U kunt hiervoor een aantal cd-rw's (later opnieuw te formatteren) gebruiken, maar ook een externe harddisk of een netwerkcomputer.

Stap 3: De netwerkkabel lostrekken

Hebt u de gewenste software op cd-rom staan en zijn uw gegevens veiliggesteld? Dan kunt u de netwerkkabel lostrekken, want die hebben we een poosje niet meer nodig. Pas als de pc - veel later - compleet is geïnstalleerd, dan komt de netwerkkabel (lees: de internetverbinding) weer in beeld. Het is logisch dat we dit doen, want alle infecties waar uw pc tegenaan loopt komen binnen van internet en dus via de netwerkkabel. Pas als we zeker weten dat Windows XP afdoende is beveiligd, dan mag de netwerkkabel weer worden aangesloten.

©CIDimport

Stap 4: Windows XP opnieuw installeren

Cd-rom's bij de hand, bestanden veiliggesteld, netwerkkabel losgetrokken? Dan gaat u naar de BIOS Setup waar u instelt dat er van cd-rom moet worden geboot om de installatieprocedure van Windows XP te kunnen starten (zie afbeelding). Vervolgens kunt u de Windows XP installatie-cd-rom in de cd-romspeler plaatsen en de pc opnieuw starten. Is de installatieprocedure van Windows XP eenmaal gestart? Dan graag uw aandacht voor de volgende zaken:

1. U gebruikt niet de hele harde schijf voor de installatie van Windows XP. Afhankelijk van de grootte van de harddisk gebruikt u tussen de 8 en 12 GB voor de ‘C:'-partitie.

2. Het bestandssysteem dat u gebruikt is ntfs (‘New Technology File System') omdat dit robuuster is dan FAT (‘File Allocation Table'). U kiest voor een grondige in plaats van voor een snelle formattering.

3. Verder doorloopt u de normale installatie-procedure waarbij u van de netwerkinstellingen afblijft. Alle andere zaken kunt u correct invullen.

Het uiteindelijke resultaat is dus een Windows XP-computer waarop alle hardware-drivers nog moeten worden geïnstalleerd. Met intussen nog volop harddiskruimte omdat een gedeelte (de toekomstige ‘D:'-drive) nog niet in gebruik is genomen.

Stap 5: Service Pack 3 installeren

Als Windows XP voor de eerste keer doorstart, kan Service Pack 3 worden geïnstalleerd. Dit klusje mag geen naam hebben, want u hoeft slechts het eerder opgehaalde (en op cd-rw gebrande) programmabestand te laten runnen. Daarna even afwachten en Windows XP is serieus veiliger geworden.

©CIDimport

Stap 6: Cd-romspeler en harddisk netjes maken

Als Windows XP, na de installatie van Service Pack 3, nu voor de tweede keer doorstart, gaat u naar de utility ‘Computerbeheer'; onderdeel van ‘Systeembeheer' van het Configuratiescherm. Als eerste gaat u de cd-romspeler een andere driveletter geven: ‘E:' in plaats van ‘D:' (zie afbeelding). Driveletter ‘D:' willen we namelijk gebruiken voor het gedeelte van de harddisk dat nog niet is geformatteerd (afbeelding 7). Voor de beide klusjes klikt u eerst de cd-romspeler en daarna de nog niet gebruikte partitie aan met de rechter muisknop. De cd-romspeler hebt u driveletter ‘E:' en van de niet gebruikte partitie maakt u een ‘primaire partitie' met driveletter ‘D:' die u vervolgens als ntfs-bestandssysteem laat formatteren (zie afbeelding).

©CIDimport

Stap 7: Mijn documenten naar ‘D:’

Het is de bedoeling dat de ‘C:'-partitie alleen maar wordt gebruikt voor het besturingssysteem en de te installeren programma's. Op de ‘D:'-partitie moeten alle gebruikersbestanden terechtkomen. Als we dit doen, dan kunnen we ‘C:' in de toekomst opnieuw formatteren zonder dat de gebruikersbestanden - die zijn intussen op ‘D:' neergezet - verloren gaan. U klikt op het Bureaublad het pictogram ‘Mijn documenten' aan met de rechter muisknop en u kiest voor de contextmenu-optie ‘Eigenschappen'. Vervolgens gebruikt u het tabblad ‘Doel' om met behulp van de knop ‘Verplaatsen' aan te geven waar ‘Mijn documenten' nu moet komen te staan: in dezelfde map, maar dan op ‘D:' (zie afbeelding). U zult vervolgens zien hoe de inhoud van ‘Mijn documenten' van ‘C:' naar ‘D:' wordt verplaatst.

©CIDimport

Stap 8: Drivers en software installeren

Nu kunt u Windows XP helemaal netjes maken. De benodigde drivers worden geïnstalleerd, evenals de genoemde antivirus- en firewall-software. Hoewel? U hoeft niet per se de door ons genoemde security-tools te installeren, u kunt ook uw eigen veiligheidssoftware gebruiken. Verder ook het aangegeven cd-/dvd-brandpakket nog even op de pc zetten. Op dit moment willen we in principe niet dat u nog meer programma's installeert: alleen dat wat nodig is om deze workshop tot een goed einde te brengen (zie afbeelding)!

©CIDimport

Stap 9: Beveiligingscentrum inregelen

De minimaal benodigde software is inmiddels geïnstalleerd. Om problemen te voorkomen gaat u naar het Configuratiescherm om aldaar de tool ‘Beveiligingscentrum' te openen. Als dat is gebeurd, dan komt u te weten hoe het op dit moment met de beveiliging van Windows XP gesteld staat. Hebt u uw eigen firewall geïnstalleerd? Dan kan de Windows XP-firewall worden uitgeschakeld. Is uw virusscanner nog niet helemaal up-to-date? Dat is dan - nog - even jammer (zie afbeelding)...

©CIDimport

Stap 10: Internetverbinding actief maken

In principe zit de pc op dit moment helemaal potdicht, want Service Pack 3 is geïnstalleerd en de firewall alsmede de virusscanner draaien op volle toeren. Dit is dan ook het moment waarop we de netwerkkabel kunnen aansluiten om de internetverbinding te activeren. De manier waarop dit moet gebeuren kan verschillen per pc. U weet hoe het moet, want u hebt het tenslotte al eerder gedaan (zie afbeelding)!

©CIDimport

Stap 11: Alle software updaten

Met de internetverbinding actief, kunt u alle geïnstalleerde software opwaarderen. Te beginnen met de ‘Windows Update'-functie om daarna te kijken of de firewall, de virusscanner en de brandsoftware een opkikker kunnen gebruiken. Waar nodig, haalt u de update op van internet (zie afbeelding).

©CIDimport

Stap 12: Beveiligingscentrum controleren

En nadat de software is opgewaardeerd, spreekt u het ‘Beveiligingscentrum' van Windows XP nogmaals aan. Gewoon om er zeker van de te zijn dan de update van de virusscanner correct is binnengekomen (zie afbeelding).

©CIDimport

Stap 13: pc helemaal laten doorscannen

Op dit moment is uw pc al goed beveiligd. Maar voordat we verdergaan, controleren we de héle computer op de aanwezigheid van malware. Is er malware actief? Dan kan deze meteen worden verwijderd. Maar zoals aangegeven, verwachten we geen problemen... En die zijn er ook niet (zie afbeelding)! Waarmee we in ieder geval hebben aangeven, dat het mogelijk is om met een ècht schone pc te kunnen beginnen!

©CIDimport

Stap 14: Rescue-diskettes maken

Windows XP en alle programma's zijn opgewaardeerd en de computer is helemaal schoon. Dit is dan ook het ideale moment om rescue-diskettes te maken. Over het algemeen zal de virusscanner dit voor u regelen en de rescue-diskettes die u creëert zijn bedoeld om de pc te kunnen starten èn herstellen als een virus het systeem serieus heeft beschadigd. Rescue-diskettes moeten iedere keer opnieuw worden aangemaakt als u (1) het systeem heeft opgewaardeerd en (2) als de virusscanner een update heeft gekregen (zie afbeelding). 

©CIDimport

Stap 15: Harde schijf opruimen

We gaan verder met het backuppen van de ‘C:'-partitie waarop Windows XP en alle - inmiddels opgewaardeerde - programma's zijn geïnstalleerd. Maar voordat het zover is, houden we nog even een grote schoonmaak, want we willen natuurlijk geen onnodige rommel backuppen. We doen het volgende:

1. Met behulp van de bekende tool ‘Schijfopruiming' gooien we alle overbodige bestanden weg (zie afbeelding).

2. Via het ‘Systeembeheer' schakelen we het Systeemherstel even uit en meteen daarna weer in. Nu worden de oude herstelbestanden - die hebben we toch niet nodig - weggegooid.

©CIDimport

Stap 16: Herstelpunt maken

De pc staat er helemaal netjes bij, dus gaan we een herstelpunt creëren dat we duidelijk kunnen herkennen. Hiervoor wordt de tool ‘Systeemherstel' gebruikt; een onderdeel van de ‘Systeemwerkset'. U maakt een nieuw herstelpunt welke u voorziet van een niet te missen omschrijving (zie afbeelding). Dit herstelpunt is dus helemaal virusvrij!

©CIDimport

Stap 17: Systeem backuppen naar cd/dvd

Met behulp van Nero BackItUp kunt u een harddisk-image bewaren op cd/dvd. Het is de bedoeling dat we de complete inhoud van de huidige ‘C:'-partitie bewaren op het moment dat deze helemaal netjes en up-to-date is (zie afbeelding). Immers, op de nú actieve ‘C:'-partitie kunnen we dan terugvallen als we in de toekomst serieus geïnfecteerd raken. Waarbij reeds opgemerkt dat de cd's of de dvd die u laat inbranden meteen worden voorzien van software waarmee u de backup ook weer supersnel kunt terugzetten.

©CIDimport

Stap 18: Windows-map kopiëren naar ‘D:’

En over geïnfecteerd raken gesproken: de virussen zullen vaak proberen om systeembestanden te beschadigen. Immers, systeembestanden bevinden zich altijd op dezelfde plek (in de map ‘C:\WINDOWS\'') en ze worden altijd gestart. Dus? Als een virus kan meeliften met een systeembestand (een programma of een proces), dan is een goede (...) werking gegarandeerd. En nu doet zich een probleem voor: een geïnfecteerd systeembestand kan mogelijk niet worden gecleand door de virusscanner. Enerzijds omdat een systeembestand op dat moment exclusief kan zijn geopend door Windows XP. Anderzijds omdat een gecleand systeembestand wel eens niet meer zou kunnen werken.

Geeft de virusscanner aan dat een systeembestand is beschadigd? Dan is het handig als u een schone kopie van dat systeembestand direct achter de hand heeft. En wat is dan eenvoudiger dan het maken van een kopie van ‘C:\WINDOWS\' naar ‘D:\WINDOWS\'? Hiervoor gaan we slim gebruik maken van de ‘Veilige Modus' van Windows XP die we kunnen bereiken als we tijdens het starten van de pc op drukken (afbeelding 25). Eenmaal in de ‘Veilige Modus' aangekomen, geeft u de volgende Dos-opdrachten:

1. D: Enter.

2. MD WINDOWS Enter.

3. XCOPY C:\WINDOWS\*.* D:\WINDOWS /C /H /S Enter. Mappen, verborgen bestanden en systeembestanden worden gekopieerd. En ‘XCOPY' houdt niet op als er iets fout gaat.

Voor zover als dat mogelijk is, worden alle bestanden uit de map ‘C:\WINDOWS\' overgezet naar de map ‘D:\WINDOWS\'. Op ‘D:' is ruimte genoeg, dus waarom ook niet? Merk op: het is ook mogelijk om systeembestanden uit CAB-files op de Windows XP installatie-cd-rom te halen. Alleen... Die kunnen inmiddels verouderd zijn.

©CIDimport

Stap 19: Automatisch Systeemherstel

Windows XP is trouwens voorzien van een backup-programma dat u bij de ‘Systeemwerkset' van de Bureau-accessoires kunt vinden. Met behulp van dit backup-programma kunt u een kopie van uw systeem bewaren. Maar dat is nog niet alles, want er wordt ook een speciale diskette aangemaakt die u kunt gebruiken in combinatie met de - bijvoorbeeld naar ‘D:' - weggeschreven veiligheidskopie van het systeem (zie afbeelding). Mocht het helemaal verkeerd aflopen, dan hebt u namelijk de mogelijkheid om de Windows XP installatie-cd-rom te gebruiken om de systeembackup terug te halen. Tijdens het starten van de installatie-procedure van Windows XP moet u (even goed kijken!) op drukken om het Automatisch Systeemherstel te activeren.

Stap 20: Datadragers veilig bewaren

En op precies dit moment is uw systeem virusvrij en meervoudig veiliggesteld. U hebt de rescue-diskettes van de virusscanner, de image-backup van Nero BackItUp, de kopie van ‘C:\WINDOWS\' op de ‘D:'-partitie en ook een backup waarmee u een Automatisch Systeemherstel kunt laten uitvoeren. Dit lijkt vierdubbel op, maar dat is niet zo... Zo dadelijk meer hierover. De diskettes, de cd's en/of de dvd dient u op een veilige plek te bewaren.

Stap 21: Bovenstaande stappen herhalen

We komen we misschien wat laat mee, maar u hebt toch wel RW-plaatjes gebruikt? Een cd-rw en een dvd-rw kunnen namelijk steeds weer opnieuw worden gebruikt en dat is ook de bedoeling. Als u niet aan de veiligheidsinstellingen van de firewall, de virusscanner, de Automatische Update-functie van Windows XP, Internet Explorer en Outlook Express gaat sleutelen, dan is de veiligheid van uw pc ook in de toekomst gewaardeerd. Vanaf dit moment kunt u uw andere programma's installeren en steeds weer zal er een moment zijn waarop uw pc ‘helemaal af' is. Is dat het geval? Dan kunt u teruggaan naar ‘Stap 11', die u tot en met ‘Stap 20' nogmaals uitvoert. Waarbij u er zeker van moet zijn dat de pc niet (!) is geïnfecteerd. U constateert toch de aanwezigheid van een virus, adware of spyware? Dan de boosdoeners verwijderen en de stappen nogmaals herhalen. Het cleanen lukt niet? Dan graag hieronder verder lezen!

Stap 22: Van ‘D:\WINDOWS\’ naar ‘C:\WINDOWS\’

Nu even over het cleanen van virussen. In 99 van de 100 gevallen is de virusscanner in staat om een virus te verwijderen. Soms echter, lukt dat niet. Meestal bevindt het virus zich dan in een Windows-systeembestand dat niet kan worden aangepast. Zoals u inmiddels weet, zijn de Windows-systeembestanden in de map ‘C:\WINDOWS\' te vinden. Om een Windows-systeembestand te herstellen, start u de pc op in ‘Veilige Modus'. En vervolgens kunt u het kapotte bestand met behulp van een kopieeropdracht (bijvoorbeeld ‘COPY' van Dos) overhevelen van ‘D:' naar ‘C:'. Lukt dat niet in één keer? Dan het oude bestand herbenoemen en het nogmaals proberen. Lukt dat ook niet? Dan hieronder verder lezen!

©CIDimport

Stap 23: Systeemherstel proberen

Werkt het bovenstaande niet? Dan moet u het ‘Systeemherstel' van Windows XP aanspreken. En daarbij is het natuurlijk de bedoeling dat u het herstelpunt terughaalt dat u eerder persoonlijk heeft aangemaakt. Met wat geluk bevat het herstelpunt een virusvrije kopie van het geïnfecteerde bestand (zie afbeelding). Mocht de virusscanner intussen reageren met meldingen die iets te maken hebben met het ‘Volume Restore', dan moet u zich daar niets van aantrekken. Het totale systeemherstelbestand kan geïnfecteerd zijn, maar uw unieke herstelpunt is dat nog niet. Ook dit lukt niet? Dan hieronder verder lezen!

©CIDimport

Stap 24: Antivirus rescue-diskettes

No steeds last van het virus dat zich hardnekkiger toont dan verwacht? Dan neemt u de antivirus rescue-diskettes erbij. U moet namelijk weten dat de virusscanner dusdanig slim is dat de meest virusgevoelige systeembestanden worden bewaard op de antivirus rescue-diskettes. U zorgt ervoor - in de BIOS Setup - dat uw pc van floppy kan booten en u plaatst de eerste antivirus rescue-diskette. Daarna de instructies netjes opvolgen (zie afbeelding). Mocht de rescue-diskette niet automatisch opstarten, dan moet u zelf voor een boot-diskette zorgen waarmee u in Dos terechtkomt. Ook dit werkt niet? Dan hieronder verder lezen!

©CIDimport

Stap 25: Backup terughalen

U bent er nog steeds niet in geslaagd om uw pc virusvrij te maken? Dan zult u een backup moeten terughalen. We hebben er twee: (1) eentje gemaakt door Nero BackItUp en (2) eentje gemaakt met de backup-software van Windows XP zelf. In principe kunt u beide veiligheidskopieën gebruiken, maar begint u met het ‘Automatisch Systeemherstel' van Windows XP. U plaatst de Windows XP installatie-cd-rom in de cd-romspeler en als de installatie-procedure wordt gestart, dan drukt u op het juiste moment op . En daarna wederom de instructies netjes opvolgen (zie afbeelding)... Laat het ‘Automatisch Systeemherstel' het toch nog afweten? Dan is er de backup op cd/dvd en deze dient als paardenmiddel!

AOC en AGON by AOC introduceren een nieuwe reeks monitoren die uiteenloopt van snelle esports-panelen tot ultrawide-schermen en 4K-modellen voor gamers die beeldkwaliteit vooropstellen. Daarmee richt het merk zich niet op één type gebruiker, maar op verschillende speelstijlen en budgetten.

Black Friday is bij uitstek het moment waarop veel gamers kijken naar een upgrade van hun setup. Monitoren verouderen namelijk niet zo snel als andere pc-componenten: een goed scherm kan jaren meegaan en is vaak de belangrijkste kwaliteitsboost die je kunt maken, zowel voor games als voor dagelijks gebruik. Een hogere verversingssnelheid maakt beweging vloeiender, een betere contrastverhouding haalt details naar voren, en een groter scherm kan letterlijk het verschil maken tussen een spel spelen en er middenin zitten. Dat maakt deze periode ideaal om iets te kiezen dat past bij hoe je speelt, werkt of kijkt, zonder dat je meteen het duurste model hoeft te nemen.

Oled voor wie beeld én snelheid belangrijk zijn

Aan de top van de line-up introduceert AOC twee QD-oledmonitoren. De AGON PRO AG276QZD2 heeft een 27-inch QHD-paneel met een verversingssnelheid van 240 Hz en een extreem lage responstijd van 0,03 ms. Dat maakt het scherm vooral geschikt voor competitieve shooters en snelle arena-games, waarbij vloeiende bewegingen en diepe contrasten belangrijk zijn. De adviesprijs is 449 euro.

Wie een groter beeldoppervlak wil, komt uit bij de AGON PRO AG326UD. Dit model biedt een 31,5-inch UHD-paneel met dezelfde QD-oledbeeldkwaliteit, maar dan met meer schermruimte voor RPG's en openwereldspellen. Dankzij PiP- en PbP-ondersteuning leent het scherm zich ook goed voor creatief werk of multitasken. De adviesprijs van dit scherm bedraagt 649 euro.

Snelle QHD-schermen voor het middensegment

Onder de oledtoplaag brengt AOC verschillende QHD-modellen die snelheid combineren met een vriendelijker prijskaartje. De Q27G4ZR is een 27-inch Fast IPS-monitor met een verversingssnelheid tot 260 Hz, bedoeld voor gamers die een competitief voordeel zoeken zonder meteen de hoofdprijs te betalen. Wie liever een betere HDR-ervaring heeft, kan terecht bij de Q27G3XMN/BK met miniLED-achtergrondverlichting en DisplayHDR 1000-ondersteuning. Voor wie vooral een degelijke allround QHD-monitor wil, is er de Q27G4XF met 180 Hz en een ergonomische standaard.

Ultrawide en curved voor meer immersie

Voor spelers die het liefst worden ondergedompeld in hun gamewereld, introduceert AOC twee curved-modellen die je blik letterlijk verbreden. De CU34G4 beschikt over een 34-inch ultrawide-paneel met UWQHD-resolutie en een gebogen 1500R-vorm, waardoor het beeld licht om je heen krult. Dat geeft een natuurlijker kijkhoek en maakt het makkelijker om details in je perifere zicht op te pikken; handig in simulators, openwereldgames en story-driven gameplay waarin overzicht en sfeer veel toevoegen.

De CQ32G4VE doet iets vergelijkbaars, maar dan in een traditionelere beeldverhouding: 31,5 inch met QHD-resolutie en eveneens 180 Hz. Daarmee is het een toegankelijke optie voor wie wel de gebogen kijkervaring wil, maar niet per se ultrawide hoeft. In beide gevallen ligt de nadruk minder op pure reactietijd en meer op beleving.

4K met flexibiliteit voor zowel scherpte als reactietijd

Tussen alle nieuwe modellen valt de U27G4R vooral op door zijn flexibiliteit. Dit 27-inch scherm toont 4K-games met een verversingssnelheid van 160 Hz, wat zorgt voor scherpe details zonder aan snelheid in te boeten. Maar het meest bijzondere is de Dual Mode: met één instelling kan de gebruiker schakelen naar Full HD bij 320 Hz. Daarmee biedt het scherm twee speelstijlen in één apparaat: één voor wanneer je beeldkwaliteit en detail wilt, en één voor wanneer elke milliseconde telt in competitieve matches. HDMI 2.1-ondersteuning maakt 'm bovendien geschikt voor PS5 en Xbox Series X, zonder kunstgrepen of compatibiliteitsgedoe.

Betaalbaar instappen met hoge verversingssnelheid

Onder aan de line-up bevinden zich twee modellen die vooral gericht zijn op toegankelijkheid zonder dat de speelervaring eronder lijdt. De 27G4HRE (27 inch) en 24G4HRE (24 inch) bieden allebei een verversingssnelheid van 200 Hz, waardoor bewegingen soepel en responsief blijven, ook bij competitieve titels of snelle camerabewegingen. De beeldkwaliteit is eenvoudiger en de resolutie lager dan bij de duurdere modellen, maar dat is precies het idee: zoveel mogelijk hertzen per euro. Met adviesprijzen van 109 euro en 89 euro openen deze schermen de deur voor gamers die hun eerste gamingmonitor willen kopen of voor wie een tweede scherm zoekt voor een slaapkamer, werkkamer of LAN-omgeving.

Niemand ontkomt aan ouder wordende ogen. Kleine letters, fel wit licht en drukke schermen maken het werken op de pc steeds vermoeiender. Windows 11 biedt gelukkig een schat aan verborgen opties om de tekst te vergroten, het contrast te verhogen en je vermoeide ogen rust te geven.

In Windows 11 pas je zonder extra software de beeldkwaliteit eenvoudig en snel aan, zodat alles weer prettig leest. Het type monitor of het tijdstip van de dag maakt daarbij niet uit. Bovendien profiteer je van nieuwe hulptechnologieën zoals live-ondertiteling en de Verteller met helder geluid.

Eerst pak je de algehele schaalinstelling aan, want die bepaalt hoe leesbaar alle vensters, apps en pictogrammen zijn. Klik op Start, ga naar Instellingen /Systeem /Beeldscherm. Onder het kopje Schaal stel je met het keuzemenu een percentage in, bijvoorbeeld 125 of 150. Gebruik daarna de optie Aangepaste schaal, via het pijltje rechts van het keuzemenu, als de standaardpercentages niet bevallen: typ bijvoorbeeld 138 en kies Toepassen.

Scrol in het menu Beeldscherm iets omlaag naar Resolutie; kies altijd de aanbevolen waarde om te voorkomen dat de letters korrelig worden. Zodra schaal en resolutie kloppen, vormt dit de basis voor verdere verfijning, daarmee bespaar je jezelf voortaan eindeloos turen en inzoomen.

Rustiger beeld

Fel wit licht werkt als een spotlight op vermoeide netvliezen, daarom verdient de ingebouwde donkere modus je aandacht. Ga naar Instellingen /Persoonlijke instellingen /Kleuren. Selecteer in het vervolgkeuzemenu Donker; Windows past zowel de taakbalk als systeemvensters onmiddellijk aan, zodat grote witte vlakken verdwijnen.

Vind je dat nog niet uitgesproken genoeg? Activeer dan een contrastrijk thema. Scrol omlaag naar Contrastthema’s en druk op Bewerken. Kies bijvoorbeeld Woestijn voor zachte beige tinten of Schemering voor hoog contrast met paarse accenten. Klik op Opslaan als en vervolgens Toepassen zodat je altijd kunt terugkeren naar het standaardthema zonder instellingen kwijt te raken. Controleer tot slot of de websites zich aanpassen door in Edge het instellingenvenster te openen, naar Vormgeving te gaan en Donker als standaardthema te kiezen. Zo genieten je ogen overal van een rustiger beeld, terwijl kleuren toch voldoende onderscheid blijven bieden voor tabellen, grafieken en programmeervensters, zelfs tijdens een lange avond achter het scherm.

Haarscherpe letters

Zelfs met de juiste schaal kan tekst nog wazig lijken, vooral op oudere monitoren. Windows 11 bevat daarom de ClearType-tuner waarmee je de pixelweergave precies op je beeldscherm afstemt. Typ ClearType in het zoekvak op de taakbalk en selecteer ClearType-tekst aanpassen. Vink ClearType inschakelen aan, klik op Volgende en doorloop de vijf testpagina’s. Lees steeds aandachtig welk tekstblok het scherpst oogt en bevestig na elke keuze met Volgende. Zodra je op Voltooien klikt, slaat Windows de subpixelmatrix permanent op, zodat letterranden niet meer rafelen.

Wil je daarnaast een groter basislettertype? Open dan Instellingen / Toegankelijkheid /Tekstgrootte. Schuif de balk naar rechts, controleer het voorbeeld en druk op Toepassen. Deze instelling schaalt alleen letters op, niet het volledige venster, zodat lay-outs intact blijven.

Maak ook gebruik van het nieuwe variabele systeemlettertype Segoe Fluent. Schakel naar Persoonlijke instellingen, open Lettertypen en klik op de downloadlink voor Segoe UI Variable als die nog ontbreekt. Dankzij het variabel gewicht en de breedte blijft de tekst leesbaar bij elke resolutie en zoomfactor. Dat is vooral nuttig voor programmeeromgevingen en uitgebreide spreadsheets, ook tijdens presentaties op grote projectieschermen.

Nachtlamp optimaal afstellen

Blauw licht verstoort niet alleen de slaapcyclus, maar prikkelt ook vermoeide ogen. Windows 11 beschikt over de instelbare functie Nachtlamp die de kleurtemperatuur automatisch naar warm oranje verschuift.

Open Instellingen /Systeem /Beeldscherm. Schakel de schuifregelaar Nachtlamp in. Klik vervolgens op het pijltje ernaast om het vervolgmenu te openen; hier bepaal je met een eenvoudige schuif hoe warm het scherm wordt. Een waarde rond 45 maakt het beeld zachter zonder dat foto- en videokleuren onherkenbaar worden.

Schakel Nachtlamp instellen in en zet daarna Schema op Zonsondergang tot zonsopgang als je pc locatiegegevens mag gebruiken. Werk je op een geïsoleerd netwerk, kies dan Aangepast schema en vul je gebruikelijke werktijden in. Windows onthoudt de laatste handmatige wijziging, dus als je incidenteel een kleurkritische taak uitvoert, kun je de nachtlamp vanuit het Actiecentrum tijdelijk uitschakelen door op de tegel Nachtlamp te klikken. Vergeet niet dat de functie per monitor instelbaar is; bij een multi-monitoropstelling profiteer je optimaal door alle schermen dezelfde temperatuur te geven. Dan hoef je nooit meer handmatig te schuiven tijdens een laat avondje.

Nooit meer zoeken

Het muispijltje kwijtraken kost frustratie én tijd. Ga daarom naar Instellingen, open Bluetooth en apparaten en kies Muis. Klik op Aanvullende muisinstellingen, selecteer het tabblad Aanwijzers en wijzig het schema naar Windows Zwart (extra groot)(systeemschema) voor maximale zichtbaarheid. Bevestig met OK. De aanwijzer ligt nu duidelijk boven drukke achtergronden.

Ga vervolgens naar Tekstcursor in het menu Toegankelijkheid in de hoofdinstellingen van Windows 11. Zet de schakelaar Tekstcursorindicator aan, kies een opvallende kleur en vergroot de indicatorbreedte tot twee pixels. Wanneer je nu een Word-document bewerkt, verschijnt naast de dunne verticale streep een helder blokje dat direct opvalt. Met deze instellingen zie je veel sneller waar je typt. Bovendien spaar je je ogen doordat minder heen-en-weerbeweging nodig is tijdens intensief bureaubladwerk.

Snel inzoomen

Wanneer zelfs vergrote fonts tijdelijk onvoldoende zijn, biedt de Vergrootglas-tool soelaas. Druk op Windows-toets+Plus om het hulpmiddel direct te starten. Een zwevende balk verschijnt; hier stel je met Plus en Min het zoomniveau per stap van tien procent in. Voor volledige schermvullende vergroting selecteer je Volledig scherm; beweeg de muis dan om desoriëntatie te voorkomen.

Heb je snel een getal in Excel nodig, typ dan Ctrl+Alt+I voor de Inverted-weergave; de kleuren keren om, waardoor hoog contrast ontstaat zonder de rest van Windows te beïnvloeden. Sluit het Vergrootglas met Windows-toets+Esc om resources vrij te maken. Door deze sneltoetsen in het geheugen te prenten, schakel je binnen seconden tussen normaal en ingezoomd beeld zonder losse hulpmiddelen of browserplug-ins.

Verteller en ondertitels

Zelf lezen is niet altijd de snelste optie; af en toe laten voorlezen ontlast bovendien je ogen. Windows 11 levert daarom Verteller mee. Druk op Ctrl+Windows-toets+Enter om de schermlezer te starten. Een blauwe rand markeert het actieve element. Gebruik Ctrl+Caps Lock+K om de huidige paragraaf te laten voorlezen en pauzeer met Ctrl. Stel het spreektempo in door Caps Lock+Plus of Caps Lock+Min te drukken totdat de stem comfortabel klinkt. Ga naar Instellingen /Toegankelijkheid en klik op Verteller voor meer instellingen. Denk aan het automatisch aanzetten van de Verteller voordat je bent ingelogd en de knop die je gebruikt om het te bedienen.

Als je liever zelf leest maar wel ondertiteling wilt in vergaderingen, activeer dan de functie Live bijschriften via Ctrl+Windows-toets+L. Windows toont boven in beeld realtime tekst van elk audiosignaal, ook offline. Binnen het Ondertitels-venster klik je op Instellingen, en vervolgens op Voorkeuren / Bijschriftstijl voor extra opties voor lettergrootte en uiterlijk. Combineer beide tools door Verteller het ondertitelingsvenster te laten voorlezen. Zo krijg je tegelijk visuele en auditieve feedback en verminder je vermoeidheid na lange Teams-sessies op elke werkdag.