Er bestaan duizenden Linux-distributies, elk met hun eigen kenmerken. Omdat je ze natuurlijk niet allemaal zelf gaat uitproberen om te ervaren welke jij het prettigst vindt werken, hebben we de belangrijkste distributies kort en bondig voor je op een rijtje gezet. Dat maakt het kiezen al heel wat eenvoudiger! Of je nu een distributie zoekt voor een oude pc, een om te internetbankieren of iets voor multimedia, er is voor ieder wat wils.

Een Linux-distributie of ‘distro’ is een besturingssysteem zoals Windows. Maar anders dan bij Windows worden de verschillende componenten van het besturingssysteem door verschillende groepen ontwikkeld. Een distro is dus een integratie van al die componenten tot één samenhangend geheel. En doordat er heel veel manieren zijn om die componenten te integreren, bestaan er zo enorm veel Linux-distributies.

Ubuntu

Ubuntu is de bekendste naam onder de Linux-distributies en nog altijd dé referentie, ook al is het volgens DistroWatch al lang niet meer de populairste distro. Ubuntu is heel gebruiksvriendelijk voor beginners, en leveranciers van commerciële software bieden hun Linux-versie doorgaans eerst aan voor Ubuntu. Je kunt zelfs laptops kopen waarop Ubuntu voorgeïnstalleerd is, onder andere bij Dell.

©PXimport

Fedora

Wellicht is Fedora de meest innovatieve Linux-distributie voor algemeen gebruik. Vooral ideaal als je graag als eerste de nieuwigheden in de Linux-wereld wilt uitproberen. Het is ook de distro waarmee Linus Torvalds werkt, de maker van de Linux-kernel. Dit is geen distro voor wie nog maar net met Linux begonnen is. Je krijgt immers wel toegang tot krachtige mogelijkheden, maar je zult ook op de blaren moeten zitten als het misloopt en het zelf moeten oplossen.

©PXimport

openSUSE

Een redelijk vooruitstrevende distro, vooral op het gebied van systeembeheer, is openSUSE. Zo kun je met het bestandssysteem Btrfs en de snapshot-tool Snapper eenvoudig tot op het niveau van een bestand snapshots maken en terugzetten. En met de krachtige beheertool YaST (Yet another Setup Tool) kun je vrijwel alles op je systeem configureren, zowel op een grafische manier als op de opdrachtregel. De standaardinterface KDE Plasma is ook volledig naar je hand te zetten.

©PXimport

Arch Linux

Arch Linux is een lichtgewicht en flexibele distro die het KISS-principe (keep it simple, stupid) volgt. Na de installatie heb je een minimalistische werkomgeving zonder tierlantijntjes. Zelfs een grafische omgeving ontbreekt: je kiest zelf welke pakketten je installeert voor je grafische omgeving. Met Arch Linux kun je dus je eigen distributie op maat creëren. Een mooi neveneffect is dat je daardoor enorm veel over Linux leert.

©PXimport

Ubuntu-afgeleiden

Er bestaan nog talloze afgeleiden van Ubuntu, elk met hun eigen focus. Zo is Bodhi Linux ideaal om een oudere pc een tweede leven te geven, maar ondanks die focus ziet de distro er toch best knap uit. En elementary OS heeft een look die zo van macOS afgekeken lijkt. Een andere populaire Ubuntu-afgeleide is Linux Mint. En ook Ubuntu zelf heeft allerlei ‘flavours’ met een andere grafische omgeving.

Debian

Ubuntu is zelf afgeleid van Debian, voluit Debian GNU/Linux. Hoewel het niet zo populair is als Ubuntu, kun je Debian prima op je pc draaien. Het probleem is alleen dat Debian er langer over doet om nieuwe releases uit te brengen (ongeveer elke twee jaar in plaats van elk half jaar), waardoor je heel wat oudere software hebt. Op servers is dat niet zo’n probleem, en Debian is dan ook ideaal om op een Linux-server te draaien.

Tails

Wil je zo anoniem mogelijk op internet surfen? Dan is er geen betere Linux-distro te vinden dan Tails (The Amnesic Incognito Live System). Je installeert het op een usb-stick en start daarvan op voor een anonieme sessie. Nadat je de pc uitgeschakeld hebt, blijft er geen spoor van je sessie achter op de pc. Al het internetverkeer wordt via het anonimiteitsnetwerk Tor omgeleid en de Tor Browser neemt de nodige maatregelen om je privacy te beschermen.

Qubes OS

Met zijn slagzin ‘a reasonably secure operating system’ is Qubes OS veel te bescheiden. Het is een van de veiligste besturingssystemen die je kunt draaien, omdat het toelaat om je programma’s in verschillende ‘domeinen’ op te splitsen. Elk domein draait volledig transparant in een afzonderlijke virtuele machine en heeft geen toegang tot de andere domeinen. Je kunt zelfs Windows in een domein draaien. Elk programma krijgt rond het venster een gekleurde rand die specifiek is per domein.

LibreELEC

LibreELEC (de ELEC staat voor Libre Embedded Linux Entertainment Center) is geoptimaliseerd voor de mediacentersoftware Kodi. De distro start heel snel op en toont dan onmiddellijk de interface van Kodi. Ideaal om op een Raspberry Pi te installeren die je op je tv-scherm aansluit. Met de juiste Kodi add-ons kun je zelfs video’s van Netflix en Amazon streamen.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.