Onder de leuze ‘Launch America’ koos onlangs het nieuwste ruimteschip van Amerika, Crew Dragon, het luchtruim. Het gevaarte ziet er niet bijzonder modern uit, maar schijn bedriegt. Want in dit geesteskind van Elon Musk bevindt de innovatie zich onder de motorkap, én in het industriële design.

De Amerikanen maakten weer een hele heisa van de lancering van hun nieuwe ruimtevaartuig, de Crew Dragon. Aan boord bevonden zich de twee ervaren astronauten Doug Hurley en Bob Behnken. Na een vlekkeloze, negen minuten durende vlucht naar een lage baan om de aarde, plaatste Donald Trump de gebeurtenis ronkend en langdurig in nationalistische context. Elon Musk, oprichter van SpaceX en hoofdontwerper van de Crew Dragon, zal er het zijne van hebben gedacht. Niemand heeft Musk ooit op ook maar één nationalistische oprisping weten te betrappen. Zijn motto luidt: de mensheid omvormen tot een multiplanetaire soort.

Was de lancering echt zo bijzonder? Dat ligt eraan hoe je het bekijkt. Op zichzelf is het lanceren van twee mensen naar een lage baan een kunstje dat al sinds de vroege jaren zestig beheerst wordt. De Crew Dragon is bovendien geen ruimtevliegtuig, zoals de spaceshuttle, maar een traditionele capsule die onder parachutes in zee landt. Ook in dat opzicht is het toestel niet moderner dan de aloude Apollo-capsules.

Wél bijzonder is dat het de eerste lancering vanaf Amerikaanse bodem sinds 2011 betrof. Want in dat jaar ging de spaceshuttle met pensioen. Volgens het oorspronkelijke plan van de regering Bush zou de shuttle worden opgevolgd door een capsule die gelanceerd zou worden door de nieuwe Ares I-raket. Dit project werd echter om allerlei redenen stopgezet door Obama.

Ondertussen timmerde SpaceX flink aan de weg. In 2008 had het bedrijf een NASA-contract ter waarde van 1,6 miljard binnengesleept voor de bouw van een ruimtevrachtschip dat het internationale ruimtestation ISS moest gaan bevoorraden. In 2010 voerde dit toestel, Dragon genaamd (dus zonder ‘Crew’), een eerste testvlucht naar de ruimte uit. In 2012 was het operationeel.

Vanwege dit snelle succes kwam NASA op het idee om ook het lanceren van mensen aan SpaceX uit te besteden – en overigens ook aan Boeing. SpaceX ging meteen aan de slag en verbouwde de Dragon tot de zevenpersoons Crew Dragon.

Zonnecelfabriek

De Crew Dragon wordt gelanceerd bovenop een door SpaceX zelf ontwikkelde raket: de Falcon 9. Deze wordt aangedreven door tien stuks van een in huis ontwikkelde raketmotor. In 2015 verrichte SpaceX een huzarenstukje door de eerste trap van een Falcon 9 te laten landen op het Kennedy Space Center.

Door alles zelf te bouwen en grotendeels opnieuw te gebruiken, heeft Musk het goedkoopste lanceersysteem ter wereld ontwikkeld. Dat was ook precies zijn bedoeling, want hij wil de ruimte toegankelijker maken voor economische activiteit. De Crew Dragon past in dit beeld. Want hoewel het op het eerste gezicht een vrij gewone capsule lijkt, verschilt het onder de motorkap radicaal van andere toestellen als bijvoorbeeld de Russische Sojoez.

©PXimport

Traditioneel bestaat een capsule-ruimteschip uit twee componenten: de eigenlijke capsule waarin de astronauten zitten en een cilindervormige ‘service-module’. Daarin zitten de motoren, brandstof, accu’s en essentiële voorraden als water en zuurstof. Aan de buitenkant bevinden zich de zonnecellen en de radiatoren die overtollige warmte wegstralen.

Tijdens de terugkeer naar de aarde wordt de service-module ontkoppeld van de capsule, die voorzien is van een dik en zwaar hitteschild dat de helletocht door de bovenste lagen van de atmosfeer kan doorstaan. De service-module heeft zo’n schild niet en verbrandt. Een hitteschild dat het complete toestel terug zou brengen, is gewoon te zwaar en vergt een te complex ontwerp.

Ontwikkelaars van nieuwe capsule-ruimteschepen – zoals de Boeing Starliner en de Lockheed Orion – nemen dit feit voor kennisgeving aan. Maar Elon Musk is uit ander hout gesneden. De Crew Dragon heeft nog altijd een service-module, maar oplettende kijkers zullen op 30 mei gezien hebben dat daar … niets inzit! Musk heeft zo veel mogelijk van de componenten naar de capsule zelf verplaatst, waaronder alle motoren en brandstoftanks. De uitgeklede service-module bevat alleen nog de zonnecellen en radiatoren – die dus bij terugkeer naar de aarde verloren gaan. Waarschijnlijk troost Musk zich met de gedachte dat hij ook nog een zonnecelfabriek bezit.

Ook de zogenoemde onsnappingsmotoren bevinden zich in de capsule zelf. Deze moeten de capsule wegtrekken van de draagraket als deze op het punt staat te ontploffen. Normaal gesproken wordt zo’n systeem tijdens de vlucht weggegooid, maar de Crew Dragon is de eerste capsule die het weer compleet mee naar beneden neemt.

Hippe pakken

Daarnaast hanteert Musk nog een ander basisprincipe: esthetiek. Wie Doug en Bob door de brug zag lopen die naar de capsule leidt, waande zich in een scene van ‘2001: A Space Odyssee’. Niet alleen de brug zelf, maar ook de ruimtepakken leken rechtstreeks uit die film afkomstig. Net als wijlen Steve Jobs, steekt Musk niet onder stoelen of banken dat hij het belangrijk vindt dat dingen móói zijn. Niet voor niets liet hij de bekende filmkostuumontwerper Jose Fernandez meedenken over het ontwerp van de pakken.

Ook van binnen oogt Crew Dragon strak. In plaats van een wirwar aan knopjes en metertjes, bevinden zich voor de neus van de astronauten drie grote touchscreens. De zwarte en witte wanden worden slechts onderbroken door de meest noodzakelijkste zaken, zoals handgrepen en vensters. In hun hippe pakken vloeien de passagiers met deze omgeving samen.

‘De trampoline werkt,’ aldus Musk na de geslaagde lancering. Insiders wisten dat hij daarmee een scherpe sneer uitdeelde. Sinds de pensionering van de shuttle kocht NASA stoelen van de Russen – op z’n laatst voor de lieve som van tachtig miljoen dollar per astronaut. Nadat Amerika sancties tegen Rusland instelde vanwege de annexatie van de Krim, schamperde een hoge Russische ruimtevaartbaas dat NASA dan voortaan maar een trampoline moest gebruiken om haar astronauten naar het ISS te brengen.

Dmitri Rogozin is tegenwoordig de hoogste baas van het Russische ruimtevaartprogramma en liet minzaam weten Musks grapje te waarderen.

Tekst: Ed Croonenberg

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Een koel-vriescombinatie is de ideale koelkast voor wie veel ruimte nodig heeft voor het bewaren van vers eten en drinken en voor het langer bewaren van bevroren producten. Wij zochten naar vijf energiezuinige modellen met een grote capaciteit.

De moderne koel-vriescombinatie met vriezer onder bieden een praktische indeling: je dagelijkse producten op ooghoogte in het koelgedeelte bovenin, terwijl de vriezer onderin zit met handige lades. Helemaal ideaal zijn de 'no-frost' varianten – eindelijk verlost van het vervelende ontdooien . Sommige modellen hebben speciale zogeheten BioFresh-zones waardoor je groenten en fruit langer vers blijven .

ETNA KCV520NZWA 

De ETNA KCV520NZWA is een energiezuinige koel-vriescombinatie met energielabel A en een jaarlijks energieverbruik van slechts 109 kWh. De netto inhoud bedraagt 336 liter, verdeeld over 238 liter koelruimte en 98 liter vriesruimte.

Deze vrijstaande koelkast heeft een strak zwart design en is uitgerust met NoFrost, waardoor handmatig ontdooien overbodig is. De zogeheten MultiFlow 360°-ventilatietechniek zorgt voor een gelijkmatige koeling, terwijl de Convert FreshZone-lade in te stellen is voor het bewaren van vlees, vis, groenten of fruit. Daarnaast heeft deze koelkast functies als superkoelen en supervriezen voor het snel op de juiste temperatuur brengen van nieuwe producten.

Opgegeven jaarlijks energieverbruik: 109 kWh
Geluidsniveau: 35 dB
Inhoud koelgedeelte: 238 liter
Inhoud vriesgedeelte: 98 liter

Samsung RB38C7B5AB1-EF 

Deze stijlvolle en energiezuinige koel-vriescombinatie uit de Bespoke-serie, ontworpen voor moderne huishoudens die waarde hechten aan zowel functionaliteit als design. Met een royale netto inhoud van 387 liter biedt dit apparaat voldoende ruimte voor al je etenswaren.

Dankzij de SpaceMax-technologie heeft de koelkast dunnere wanden, waardoor er meer binnenruimte ontstaat zonder dat de buitenafmetingen toenemen. De No Frost+-functie voorkomt ijsvorming, maakt. Met Twin Cooling Plus worden het koel- en vriesgedeelte afzonderlijk gekoeld, wat zorgt voor optimale luchtvochtigheid en voorkomt geurvermenging.

De Digital Inverter Compressor past zich automatisch aan op basis van de koelbehoefte, wat resulteert in een stille werking van slechts 35 dB en een laag jaarlijks energieverbruik van 108 kWh. Deze koelkast kun je bedienen met de SmartThings-app, en hiermee het energieverbruik monitoren.

Opgegeven jaarlijks energieverbruik: 108 kWh
Geluidsniveau: 35 dB
Inhoud koelgedeelte: 273 liter
Inhoud vriesgedeelte: 114 liter

Bosch KGN392LAF 

Deze koel-vriescombinatie van Bosch biedt een totale netto inhoud van 363 liter, verdeeld over een koelgedeelte van 260 liter en een vriesgedeelte van 103 liter . Dankzij de NoFrost-technologie is handmatig ontdooien verleden tijd, terwijl het MultiAirflow-systeem zorgt voor een gelijkmatige luchtverdeling, waardoor voedsel langer vers blijft.

Het VitaFresh XXL 0°C-systeem biedt optimale bewaarcondities voor vlees, vis, groente en fruit, waardoor de versheid en voedingswaarde behouden blijven . Met een geluidsniveau van slechts 29 dB is dit apparaat uitzonderlijk stil, ideaal voor open keukens en woonruimtes.

De Bosch KGN392LAF is afgewerkt met RVS-design met geïntegreerde handgrepen en is voorzien van verstelbare glazen legplateaus, LED-verlichting en een digitale temperatuurregeling.

Opgegeven jaarlijks energieverbruik: 104 kWh
Geluidsniveau: 29 dB
Inhoud koelgedeelte: 260 liter
Inhoud vriesgedeelte: 103 liter

Hisense RB440N4AFA

De Hisense RB440N4ACA is een energiezuinige koel-vriescombinatie met een A-label en een jaarlijks energieverbruik van slechts 109 kWh. Met een geluidsniveau van 35 dB is dit apparaat fluisterstil, ideaal voor open keukens of kleinere woonruimtes. De totale netto inhoud bedraagt 336 liter, verdeeld over 238 liter koelruimte en 98 liter vriesruimte.​

Deze vrijstaande koelkast heeft een strak roestvrijstalen design en is uitgerust met moderne technologieën zoals Total No Frost, waardoor handmatig ontdooien overbodig is. De Multi Air Flow-technologie zorgt voor een gelijkmatige koeling, terwijl de Super Freeze-functie snel nieuwe producten invriest. Daarnaast beschikt het apparaat over een Holiday Mode voor energiebesparing tijdens afwezigheid.

Opgegeven jaarlijks energieverbruik: 109 kWh
Geluidsniveau: 35 dB
Inhoud koelgedeelte: 238 liter
Inhoud vriesgedeelte: 95 liter

LG GBV7280BPY

De LG GBV7280BPY is een stijlvolle en energiezuinige koel-vriescombinatie die uitblinkt in zowel design als functionaliteit. Met een totale netto inhoud van 387 liter biedt deze combinatie voldoende ruimte voor de opslag van al je verse en diepgevroren producten.

Het vriesgedeelte van 110 liter is voorzien van drie transparante lades, waardoor je gemakkelijk overzicht houdt over je diepvriesproducten. Dankzij de Total No Frost-technologie is handmatig ontdooien niet meer nodig. De Smart Inverter Compressor zorgt niet alleen voor energie-efficiëntie, maar ook voor een stille werking met een geluidsniveau van slechts 33 dB. Het apparaat heeft een energieklasse B en een jaarlijks energieverbruik van 138 kWh.

Opgegeven jaarlijks energieverbruik: 138 kWh
Geluidsniveau: 33 dB
Inhoud koelgedeelte: 233 liter
Inhoud vriesgedeelte: 110 liter

Als je wasmachine het programma keurig afwerkt, maar de was kletsnat uit de trommel komt, is de kans groot dat het centrifugeren niet goed is gegaan. Frustrerend, zeker als je net een volle trommel beddengoed hebt gedraaid. Gelukkig is vaak goed te achterhalen wat er aan de hand is. In dit artikel lees je waar het misgaat, hoe je het herkent en wat je eraan kunt doen.

Lees ook: Zelf de afvoerslang van je wasmachine vervangen: zo doe je dat

Dat het centrifugeren niet of niet helemaal goed gaat, kan een aantal oorzaken hebben. Hieronder vind je de meest voorkomende – uiteraard mét oplossing!

De trommel raakt uit balans

Een van de meest voorkomende oorzaken is een ongelijke verdeling van het wasgoed. Grote stukken zoals dekbedhoezen of badmatten trekken tijdens het centrifugeren naar één kant, waardoor de trommel uit balans raakt. De machine detecteert dat en besluit het toerental niet of nauwelijks op te voeren. Je merkt het aan het zachte ronddraaien aan het einde van het programma en het feit dat er nog behoorlijk wat water in de trommel staat. Je voorkomt dit probleem meestal door zware stukken over meerdere wasbeurten te verdelen of er wat lichtere kleding bij te doen. Een goed gevulde trommel met een combinatie van groot en klein wasgoed draait namelijk een stuk stabieler.

Problemen met de afvoer

Als water niet snel genoeg uit de kuip kan worden gepompt, blijft het niveau te hoog om veilig te centrifugeren. De machine slaat die stap dan over of draait op een laag toerental. Dit komt vaak door een verstopt filter, een propje stof in de afvoerpomp of een geknikte afvoerslang. De pomp moet met kracht het water wegwerken, en als dat niet lukt, stopt de elektronica het proces. Maak het filter schoon, controleer of de pomp vrij kan draaien en kijk of de slang niet geknikt is of te hoog hangt. Meestal lost dit het probleem op.

©Oriol Roca

Technische mankementen

Soms zit het probleem dieper in de machine. Versleten koolborstels kunnen ervoor zorgen dat de motor niet genoeg kracht levert voor de centrifugeersnelheid. Ook een versleten aandrijfsnaar (ook wel aandrijfriem genoemd) of een kapotte trommellager kan de boel verstoren. In zulke gevallen hoor je vaak een brommend geluid of zie je dat de trommel moeizaam beweegt. Om dit op te lossen, zul je vaak een reparateur moeten inschakelen. De kosten voor vervanging hangen af van het merk en de leeftijd van je machine. Op de websites van fabrikanten en verkopers van wasmachines vind je meer informatie over de garantieperiode en waar je terechtkunt met vragen. Tip: zorg dat je altijd de aankoopbon bewaart!

Elektronica en foutmeldingen

Tot slot kan een storing in de software de boosdoener zijn. Moderne wasmachines meten voortdurend of alles volgens plan verloopt. Bij afwijkingen geven ze een foutcode, bijvoorbeeld bij waterproblemen, een deur die niet goed sluit of een motor die geen terugkoppeling geeft. In zulke gevallen loont het om de handleiding erbij te pakken of de foutcode op te zoeken op de website van de fabrikant. Resetten van het systeem kan soms al voldoende zijn. Verhelpt dat het probleem niet, dan zal er een reparateur bij moeten komen.

Checklist centrifugeerproblemen

Wat controleer je als eerste?

Wil je zeker weten waar het aan ligt, begin dan met het controleren van de makkelijke dingen: het filter, de slang, de trommelverdeling. Vaak hoef je geen technicus te zijn om het op te lossen. Gaat het dan nog niet goed, dan moet je bepalen of reparatie zinvol is of dat het tijd is voor een nieuwe wasmachine.