Je wilt een draadloze, over-ear koptelefoon, maar hij mag niet teveel kosten. Wat is er zoal op de markt als je een koptelefoon wilt die niet meer dan pakweg 100 euro mag kosten? Waar moet je op letten? Wat voor geluidskwaliteit mag je verwachten en hebben koptelefoons in dit prijssegment ook nog extra functies naast bluetooth? Wij testen de beste draadloze over-ear koptelefoons.

We testen acht koptelefoons van bekende en minder bekende merken die niet meer dan pakweg 100 euro kosten, om een goed beeld te krijgen van het marktaanbod op het gebied van betaalbare, draadloze over-ear koptelefoons.

Het wordt al vrij snel duidelijk dat ons prijssegment vol zit met compromissen. Zo leveren sommige koptelefoons flink in op geluidskwaliteit op het moment dat ze een vrij premium ontwerp hebben. Sommige koptelefoons zitten niet al te stevig in elkaar, maar klinken dan weer opvallend goed. Hoewel comfort in de vorm van kussens voornamelijk een persoonlijke kwestie is, is wel duidelijk merkbaar dat niet alle fabrikanten zich verdiept hebben in de ergonomie van de gemiddelde gebruiker. Te kleine oorkussens, oorschelpen die niet kunnen kantelen … we komen allerlei gebreken tegen.

Functies

We testen de koptelefoons niet alleen op het gebied van ontwerp, comfort en geluidskwaliteit, maar ook de bediening en eventuele extra functies nemen we mee. Zo ondersteunde (slechts) één deelnemer Siri en waren lang niet alle koptelefoons op te vouwen (een over-ear koptelefoon neemt al snel veel ruimte in als je deze niet kunt inklappen). Sommige koptelefoons worden geleverd met een opbergzak, andere zelfs met een stevige opbergcase! Op de geteste Sony- en Pioneer-modellen na, hebben alle koptelefoons uit de test de mogelijkheid om een batterijindicator te zien het bluetooth-menu op je smartphone. Alle koptelefoons zijn geschikt om draadloos oproepen mee te beantwoorden.

©PXimport

Geluid

Hoewel het voor een deel een kwestie van smaak is, kunnen we rustig stellen dat niet iedere koptelefoon even goed klinkt. Naast de kwaliteit van de drivers hebben namelijk ook veel koptelefoons een typisch geluidsbeeld. Zo hebben de kandidaten van JBL en Marmitek qua bas heel wat in hun mars, terwijl de hoge tonen juist weer beter tot hun recht komen met de koptelefoon van Pioneer. Er waren zelfs koptelefoons die aptX ondersteunden, waardoor het mogelijk is om muziek van cd-kwaliteit naar de koptelefoon te sturen via bluetooth zonder dat er kwaliteit verloren gaat.

Dankzij een techniek als aptX kan een draadloze verbinding in sommige gevallen beter zijn dan een analoge verbinding. Er zijn ook situaties waarbij een kabel voordelen met zich meebrengt, zoals bij Philips, waarbij met kabel het frequentiebereik wordt vergroot tot maar liefst 8 Hz tot 40 kHz. En bij de Sony MDR770BN die met kabel een hogere weerstand aankan (vooral nuttig voor professionele gebruikers).

Knoppen

Alle koptelefoons uit de test hebben een volumeregelaar op de koptelefoon. Op sommige modellen is bij deze knoppen ook de mogelijkheid verwerkt om het volgende of vorige nummer te selecteren, terwijl andere fabrikanten daar weer aparte knoppen voor hebben aangebracht. Hoeveel en welke knoppen je tot je beschikking wilt hebben is wederom een persoonlijke keuze.

©PXimport

Onderweg

Skullcandy Hesh 2 Wireless

De koptelefoon van Skullcandy heeft een opvallend stug ontwerp en heeft een klassieke vorm: een ronde band met ronde oorschelpen. Het ziet er mooi uit, maar door de ronde oorschelpen bedekt de Hesh 2 niet je volledige oor. Dit gaat ten koste van de mate van isolatie van de oorkussens, waardoor omgevingsgeluid niet goed wordt buitengesloten. De bediening is eenvoudig door de duidelijke en grote knoppen. De batterijduur van 14 uur is indrukwekkend en je krijgt er zelfs een mooie opbergzak bij. Helaas is de koptelefoon niet op te vouwen, onhandig als je hem vaak mee zou willen nemen omdat hij dan veel ruimte inneemt in je tas.

Volgens Skullcandy heeft de Hesh 2 het zogenaamde ‘Supreme Sound’, waardoor alle geluiden goed tot hun recht zouden moeten komen. Op een gemiddeld volume is dit voor een groot deel ook het geval, alleen met extreem lage tonen heeft de Hesh 2 wel moeite. Zet je het geluid harder, dan is er bar weinig te bekennen van het Supreme Sound: er gaan veel details uit het middengebied verloren en de koptelefoon begint zelfs te kraken bij extreem lage tonen. Het geluid is al met al niet denderend, maar dit kunnen we de koptelefoon door zijn prijskaartje niet al te veel kwalijk nemen.

©PXimport

Skullcandy Hesh 2 Wireless

Prijs
€ 65,-
Batterijduur
14 uur
Frequentiebereik
20 Hz – 20 kHz
Website
www.skullcandy.com7Score70

Philips SHB7250

De Philips SHB7250 laat de concurrentie ver achter zich als het gaat functies en gebruiksgemak. Niet alleen is de koptelefoon van Philips met 167,5 gram de lichtste uit de test, ook is het de enige kandidaat die Siri ondersteunt, een leuke toevoeging voor iOS-gebruikers. Het ontwerp komt wel wat rommelig over, omdat Philips voor elke functie een aparte knop heeft gemaakt. Ondanks het lichte gewicht is het Philips toch gelukt om een batterij in de SHB7250 te bouwen die het zo’n 11 uur uithoudt. Helaas voelt de koptelefoon wel vrij fragiel aan, waardoor het extra jammer is dat er geen opberghoes of -case meegeleverd wordt.

De Philips SHB7250 ondersteunt aptX, wat voor veel gebruikers een groot voordeel kan zijn. Je kunt hiermee geluid in cd-kwaliteit via bluetooth streamen. Door het lichte ontwerp en de fragiele bouw drukken de oorkussens echter niet zo goed op het oor, waardoor veel omgevingsgeluid alsnog de oorschelp binnendringt en het geluid zelf ook minder aanwezig is. Philips compenseert dit door in de koptelefoon iets meer nadruk te leggen op de lage tonen. Dit is ook gelijk de enige duidelijke aanpassing in het geluidsbeeld, de Philips klinkt bijzonder gebalanceerd en alle tonen komen – zelfs op hogere volumes – goed tot hun recht.

©PXimport

Philips SHB7250

Prijs
€ 59,-
Batterijduur
11 uur
Frequentiebereik
8 Hz – 23 kHz (met draad 40 kHz)
Website
www.philips.nl8Score80

Marmitek BoomBoom 577

De Marmitek BoomBoom 577 is een robuuste koptelefoon met precies genoeg versieringen om het ontwerp neutraal en verzorgd te houden. Door het kussen om de hoofdband en de bijzonder zachte oorkussens, is de koptelefoon van Marmitek een bijzonder comfortabel model. De BoomBoom 577 is niet inklapbaar, maar wordt wel geleverd met een premium opbergcase en ook de kabels hebben een eigen opbergzakje. Het is de enige deelnemer die aptX Low Latency ondersteunt, waardoor het draadloze geluid vrijwel synchroon loopt met de audiobron.

Wat het geluidsbeeld betreft, maakt de BoomBoom zijn naam waar: de nadruk ligt op bas. Genres als house en techno knallen door de koptelefoon en zitten vol energie. De BoomBoom is hierdoor een stuk minder geschikt voor genres als klassiek of rock, aangezien veel tonen uit het middengebied en hoger worden weggedrukt door de bas.

©PXimport

Marmitek BoomBoom 577

Prijs
€ 59,-
Batterijduur
15 uur
Frequentiebereik
20 Hz – 20 kHz
Website
www.marmitek.com7Score70

Trust Mobi Wireless

De Trust Mobi is de goedkoopste in deze test. Hoewel dit niet terug te zien is in het ontwerp en de koptelefoon vrij stevig aanvoelt, is er flink bezuinigd op comfort. De oorschelpen zijn voor de meeste volwassenen te klein, waardoor ze kunnen gaan irriteren. Ook is de hoofdband voor ons maar net lang genoeg. De Trust Mobi heeft ook de kortste batterijduur van alle deelnemers. Toch is het niet per definitie een slechte koptelefoon. Door zijn formaat en zeer aantrekkelijke prijskaartje is het een geweldig cadeau voor een jonger kind. Het geluid is namelijk prima en koptelefoon is zeker robuust genoeg om ruw gebruik te overleven.

©PXimport

Trust Mobi Wireless

Prijs
€ 51,99
Batterijduur
10 uur
Frequentiebereik
20 Hz – 20 kHz
Website
www.trust.com5Score50

Stereoboomm HP600

Net als de Trust Mobi heeft de Stereoboomm HP600 rechthoekige oorkussens. Bij deze koptelefoon zitten ze echter wel prettig en vallen ze ook volledig over het oor. De koptelefoon wordt geleverd met een stevige opbergcase, waar je de koptelefoon opgevouwen in kunt opbergen. Het ontwerp doet vrij chique aan. De bediening is eenvoudig, maar niet zonder fouten. Zo zitten de knoppen een beetje los, waardoor je ze in de koptelefoon hoort rammelen als je ze gebruikt.

Het geluid is goed, maar door het ontwerp merk je hier helaas niet zoveel van. De vorm van de HP600 is namelijk niet bepaald ergonomisch. De oorschelpen staan kaarsrecht op je oor, waardoor de oorkussens dus wel boven het oor aansluiten, maar niet onder het oor. Het is ook niet mogelijk om de oorschelpen te kantelen. Als je de koptelefoon gebruikt met iOS loopt het draadloze geluid een paar seconden achter. Hierdoor is de koptelefoon onbruikbaar voor het kijken van video’s.

©PXimport

Stereoboomm HP600

Prijs
€ 109,95
Batterijduur
12 uur
Frequentiebereik
20 Hz – 20 kHz
Website
www.stereoboomm.be6Score60

Sony MDR-770BN

Bij het zien van de Sony MDR-770BN is het bijna niet voor te stellen dat hij nog in het prijssegment tot de 100 euro valt. Van de luxueuze verpakking tot het robuuste ontwerp met het glimmende logo, deze koptelefoon ziet er netjes uit. Hoewel het kussen op de hoofdband wat hard is, zijn de oorkussens weer bijzonder zacht. Sony heeft iedere functie een eigen knop gegeven, waardoor je zowel volumeknoppen vindt als een knop om het volgende of vorige nummer mee te selecteren. In tegenstelling tot bij veel andere kandidaten zijn de knoppen duidelijk op de tast te onderscheiden en voelen ze ook stevig aan. De koptelefoon van Sony is niet inklapbaar, maar wordt wel geleverd met een opbergzakje.

Op het gebied van audio biedt Sony ons veel opties. Zo heeft deze MDR-770BN een eigen geluidsinterface waarmee je het volume onafhankelijk van de bron kunt regelen. Ook heeft hij actieve noise-cancelling, als enige koptelefoon uit de test. Deze eigenschap zien we maar zelden in dit prijssegment. Gebruik je deze 770BN met kabel, dan is de impedantie (weerstand) maar liefst 50 Ohm, dit is vooral nuttig voor professionele gebruikers in de studio of op het podium.

Het geluid van de MDR-770BN is niet bepaald natuurgetrouw: de nadruk ligt (te) duidelijk op bas. Hoewel het middengebied zichzelf nog aardig overeind weet te houden, zijn de hoge tonen duidelijk minder aanwezig. Of dit een storend is, kan per gebruiker verschillen.

©PXimport

Sony MDR-770BN

Prijs
€ 99,-
Batterijduur
12 uur
Frequentiebereik
8 Hz – 22 kHz
Website
www.sony.nl9Score90

JBL E55

Aan kleurkeuzes bij deze JBL geen gebrek! Voor de rest blijft deze koptelefoon vrij neutraal. De logo’s gaan op in de gekozen kleur en er zijn weinig knoppen te bekennen. Toch is de bediening eenvoudig en voelen zowel de knoppen als de koptelefoon als geheel stevig en kwalitatief aan. De JBL E55 is inklapbaar, maar wordt niet geleverd met iets om de koptelefoon in op te bergen. Qua comfort is de JBL wat stug, de hoofdband is alleen bedekt met een laagje stof en de oorkussens zijn vrij hard. De JBL E55 gaat het langste mee van alle deelnemers: op één acculading kun je maar liefst 20 uur van je muziek genieten.

Het geluidsbeeld van de E55 is het typische JBL Signature-geluid. De nadruk ligt hierbij op het hoog- en laaggebied, waardoor deze gebieden dan ook extra gedetailleerd zijn. Vooral energieke nummers doen het goed bij dit geluidsbeeld, doordat lage ritmische geluiden sterk aanwezig zijn zonder dat geluiden als hi-hats verloren gaan. Genres met een belangrijk middengebied komen iets minder goed tot hun recht.

©PXimport

JBL E55

Prijs
€ 99,-
Batterijduur
12 uur
Frequentiebereik
20 Hz – 20 kHz
Website
www.jbl.nl8Score80

Pioneer SE-MS7BT-S

De Pioneer SE-MS7BT-S is de grootste koptelefoon uit de test en is indrukwekkend om te zien. Hij heeft erg grote, zachte oorschelpen die bijzonder isolerend zijn. Waar andere hoofdbanden een kliksysteem hebben, kun je de hoofdband van deze koptelefoon afstellen met een schuifsysteem. Ook deze hoofdband is trouwens voorzien van een zacht kussen. De koptelefoon is niet in te klappen en de oorschelpen kunnen niet kantelen. Gelukkig is de koptelefoon dusdanig ergonomisch ontworpen dat je van dit laatste weinig merkt. Wel zitten de knoppen wat los, waardoor je deze hoort rammelen als je de koptelefoon bedient. Hij is verkrijgbaar in zwart, zwart-zilver en bruin.

Het geluidsbeeld van de Pioneer is bijzonder helder. Veel andere koptelefoons uit de test hebben een frequentiebereik van maximaal 20 kHz, de Pioneer gaat tot 22 kHz. Dit beetje extra bereik brengt toch behoorlijk wat details met zich mee, vooral bij het beluisteren van muziek met veel hoge tonen. Van lage tonen heeft de Pioneer geen kaas gegeten, zelfs met behulp van de isolerende oorkussens is de bas opvallend afwezig en nummers met veel lage tonen klinken dan ook niet denderend.

©PXimport

Pioneer SE-MS7BT-S

Prijs
€ 98,-
Batterijduur
12 uur
Frequentiebereik
9 Hz – 20 kHz
Website
www.pioneer-audiovisual.eu7Score70

Conclusie

De koptelefoons uit de test hebben veel gemeen, maar hebben onderling ook grote verschillen, waaronder het prijskaartje. Het is makkelijk om een winnaar uit te kiezen op basis van functies en de prijs-kwaliteitverhouding, maar welke koptelefoon het beste bij jou past hangt af van je wensen en zelfs van je muzieksmaak. Liefhebbers van een goede bas zitten goed bij de koptelefoon van Marmitek of Sony, terwijl de kandidaat van Pioneer weer beter is in hogere tonen. En als je vaak lang onderweg bent is de JBL handig met z’n lange batterijduur. Gebruik je Siri veel, dan is die van Philips ideaal. Voor elk wat wils qua functies dus.

Qua geluidskwaliteit is er niet één in deze test die slecht scoort. Een lagere score op dit vlak is doorgaans te danken aan een slechte pasvorm, die zorgt voor een slechter geluid. Welke functies belangrijk zijn, bepaal jij als gebruiker. Wel is duidelijk: ook als je niet meer wilt uitgeven dan pakweg 100 euro, is er genoeg te kiezen, al moet je altijd wel wat concessies doen.

©PXimport

Je kunt natuurlijk voor elk document telkens opnieuw de lay-out instellen met je logo, optimale lettertypes, kleuren enzovoort, maar dit kost veel tijd én je documenten zijn waarschijnlijk niet consistent. Met opmaakprofielen en sjablonen werk je veel efficiënter.

Van LibreOffice mag dan misschien gedacht worden dat het minder krachtig is dan de Microsoft-kantoorsuite, maar de applicaties zijn opensource, worden goed onderhouden en gesteund door een actieve gemeenschap en zijn helemaal gratis. Je kunt de suite downloaden via https://nl.libreoffice.org voor Windows (32 en 64 bit), macOS en Linux. Een aangepaste installatie is mogelijk, voor meer controle over enkele instellingen. Na de installatie beschik je over drie grote kantoorapplicaties: tekstverwerker Writer, rekenbladprogramma Calc en presentatieprogramma Impress, plus een startcentrum waarmee je de gewenste applicatie en nieuwe of recente documenten kunt openen.

In dit artikel richten we ons op bouwstenen die je helpen bij het consistent opmaken van documenten: opmaakprofielen en sjablonen. We focussen ons hier op LibreOffice Writer, maar weet dat je deze tips ook in de andere applicaties kunt toepassen.

Opmaakmenu

Een opmaakprofiel is een verzameling opmaakinstellingen die je snel kunt toepassen op geselecteerde pagina’s, tekst en andere items in je document. In plaats van afzonderlijke opmaakelementen in te stellen, pas je met een opmaakprofiel alle gewenste elementen in één keer toe. Dit maakt grote aanpassingen eenvoudiger en helpt de lay-out consistent te houden. In Writer zijn er zes profieltypes: voor alinea’s, tekens, frames, lijsten, tabellen en pagina’s (bijvoorbeeld voor de afdrukstand of voor verschillende kopteksten op linker- en rechterpagina’s).

Je kunt een opmaakprofiel op verschillende manieren selecteren en toepassen. Om een alineaprofiel toe te passen, plaats je de cursor in een alinea, open je het menu Opmaakprofielen en kies je een alinea-opmaakprofiel. In dit menu vind je ook opmaakprofielen voor tekens (plaats de cursor in een woord) en opmaakprofielen voor lijsten (selecteer een opsomming). Welk alinea-opmaakprofiel je hebt toegepast, zie je terug in de keuzelijst, helemaal links op de werkbalk.

Het menu met de opmaakprofielen voor alinea’s, tekens en opsommingen.

Opmaakprofiel toepassen

Meer profielopties vind je in het bijbehorende paneel, dat je met F11 opent. Dubbelklik op het gewenste profiel om het op de tekst toe te passen. Lukt dit niet, dan heb je mogelijk al handmatig de opmaak bepaald. Selecteer dan de betreffende alinea, klik er met rechts op en kies Directe opmaak wissen (Ctrl+M).

Onderaan dit paneel vind je de opties Voorbeelden tonen en Accentueren, waarmee je de opmaakprofielen snel herkent. Met Accentueren wordt in de marge bij elk opmaakprofiel een nummer en kleurcode geplaatst. Onder die opties vind je nog een menu waarmee je de lijst met opmaakprofielen kunt specificeren, zoals enkel de Toegepaste opmaakprofielen laten zien, of alleen Aangepaste opmaakprofielen. Met Automatisch worden de door LibreOffice voorgestelde profielen getoond.

De gietermodus, bereikbaar via het tweede icoontje van rechts, rechtsboven in het paneel, is handig als je een profiel snel op meerdere tekstgedeelten wilt toepassen. Zet je cursor in de tekst met het opmaakprofiel dat je wilt kopiëren, klik op de gietermodus en klik daarna met de muis in de gewenste tekstdelen.

Sommige profielen hebben standaard sneltoetsen, zoals Ctrl+1 tot en met Ctrl+5 voor Kop 1 tot en met Kop 5. Deze zijn niet in steen gebeiteld; je kunt ze aanpassen in eigen toetscombinaties. Open Extra / Aanpassen en ga naar het tabblad Toetsenbord. Scrol naar Ctrl+5, selecteer bij Categorie bijvoorbeeld Opmaakprofielen / Alinea en kies onder Functie voor Bijschrift. Bevestig met Toewijzen.

Aan de opmaakprofielen kun je eigen toetscombinaties toekennen.

Bestaande profielen bewerken

LibreOffice bevat vooraf gedefinieerde profielen, maar je kunt deze gerust wijzigen en ook eigen exemplaren ontwerpen. Wijzigingen aan een profiel gelden alleen in het huidige document. Wil je deze aanpassingen ook in andere documenten doorvoeren, dan kun je beter het sjabloon wijzigen. Hierover lees je meer in het deel over sjablonen.

Aanpassingen voer je door in het paneel Opmaakprofielen: klik met rechts op een profiel en kies Opmaakprofiel bewerken. Doorloop alle opties op alle tabbladen en leg je aanpassingen vast met Toepassen.

Je kunt enorm veel aanpassingen aan een opmaakprofiel doorvoeren.

Nieuw opmaakprofiel aanmaken

Heb je een opmaakprofiel aangepast of wil je een nieuw opmaakprofiel aanmaken, dan kun je deze onder een andere naam opslaan. Klik rechtsboven in het paneel Opmaakprofielen op het pijlknopje Acties voor opmaakprofielen (A met zonnetje), kies Nieuw opmaakprofiel uit selectie, vul een titel in bij Naam nieuw opmaakprofiel en bevestig met OK. Dit profiel geldt alleen voor het huidige document en wordt niet in het sjabloon opgeslagen.

Een andere manier is het aangepaste stuk tekst te selecteren en naar het paneel met de opmaakprofielen te slepen. Afhankelijk van welk profieltype (alinea, teken of opsomming) is geopend, wordt op basis hiervan een nieuw alinea-, teken- of lijstopmaakprofiel aangemaakt en kun je het meteen een naam geven. In Calc kun je zo een celselectie verslepen en in Draw en Impress een tekenobject.

Creëer een nieuw profiel op basis van de opmaak van je tekstselectie.

Profielen kopiëren

Je kunt profielen kopiëren door ze uit een sjabloon of een ander document te halen. Open het document waaruit je het profiel wilt kopiëren, ga naar het paneel Opmaakprofielen, klik weer op het pijlknopje Acties voor opmaakprofielen en kies Opmaakprofielen uit sjablonen laden. Onderaan vink je aan uit welke opmaakprofieltypes je wilt putten. Zet een vinkje bij Overschrijven als je een opmaakprofiel in je huidige document wilt vervangen door een opmaakprofiel met dezelfde naam uit het andere document. Selecteer nu het gewenste sjabloon of druk op de knop Uit bestand en navigeer naar een extern document om hieruit opmaakprofielen te kopiëren. Bevestig met OK. Mogelijk moet je in het paneel Opmaakprofielen de optie Alle opmaakprofielen kiezen om de gekopieerde profielen te zien.

Welke profieltypes wil je uit welke bron (sjabloon of document) kopiëren?

Opmaakprofielen verwijderen

Vooraf gedefinieerde opmaakprofielen uit een document of sjabloon verwijderen is niet mogelijk, maar aangepaste of nieuw gecreëerde profielen kun je wel wissen. Zorg ervoor dat deze opmaakprofielen niet worden gebruikt, anders worden alle items met dat profiel teruggezet op Standaard.

Selecteer een profiel in het paneel Opmaakprofielen, houd de Ctrl-toets ingedrukt om meerdere profielen te selecteren, klik met rechts en kies Verwijderen. Als het opmaakprofiel nog in gebruik is, krijg je hiervan een melding.

Is het te verwijderen opmaakprofiel nog in gebruik, dan wordt de tekstopmaak teruggezet naar het standaard opmaakprofiel.

Gebruik van sjablonen

Opmaakprofielen zijn handige instrumenten voor een snelle en consistente documentopmaak, maar sjablonen gaan nog een stapje verder. Een sjabloon is een model dat je gebruikt om nieuwe documenten te maken. Het kan alles bevatten wat je in normale documenten gebruikt, zoals tekst, afbeeldingen, opmaakprofielen en zelfs instellingen voor taal, printer en werkbalken.

Om een sjabloon te gebruiken als basis voor een document, ga je naar Bestand en kies je Nieuw / Sjablonen. Het dialoogvenster Sjablonen opent. Je kunt kiezen uit negen categorieën, zoals Zakelijke correspondentie en Privé-correspondentie en -documenten. Je kunt ook filteren op de toepassing waarvoor een sjabloon is bedoeld: Tekstdocumenten (Writer), Werkbladen (Calc), Presentaties (Impress) en Tekeningen (Draw). Selecteer het gewenste sjabloon en klik op Openen om een nieuw document te starten met het gekozen sjabloon.

Een andere manier om een sjabloon te openen, is vanuit het LibreOffice Startcentrum. Kies hiervoor LibreOffice in het Windows-startmenu. Dit verschijnt alleen als er geen ander document geopend is. Klik op de knop Sjablonen aan de linkerkant, selecteer bovenaan de gewenste toepassing, bijvoorbeeld Presentaties, en kies een geschikt sjabloon om het te openen in de bijbehorende toepassing.

Ook vanuit het LibreOffice Startcentrum kun je een document op basis van een sjabloon maken.

Sjablonen importeren

Het aantal standaard meegeleverde sjablonen in LibreOffice is beperkt, maar er zijn andere bronnen beschikbaar en je kunt ook zelf sjablonen maken. Bezoek de officiële sjablooncollectie van LibreOffice. Typ templates in de zoekbalk: dit levert ongeveer zeventig sjablonen op. Deze zijn meestal Engelstalig, maar je kunt ze altijd nog aanpassen (zie de paragraaf ‘Bewerkt’). Klik op een sjabloon voor meer uitleg en druk op Download latest om het op te halen (tekstdocumenten hebben de extensie .ott) en sla het op.

Je kunt ook googelen naar andere sjablooncollecties, bijvoorbeeld op www.libreofficetemplates.net met meer dan 400 gratis Engelstalige sjablonen, of bij een concullega als OpenOffice met wel 1500 sjablonen, die je bovendien kunt filteren op categorie en applicatie.

Na het downloaden van een sjabloon open je het venster Sjablonen, druk je op Beheren en kies je Importeren. Selecteer een categorie, zoals Mijn sjablonen, of maak een nieuwe categorie aan door een naam in te vullen. Bevestig met OK, navigeer naar het gedownloade sjabloonbestand en bevestig met Openen. Je vindt het sjabloon in de bijbehorende categorie.

Speel leentjebuur bij OpenOffice en importeer het sjabloon in LibreOffice.

Nieuw sjabloon creëren

Vind je niet wat je zoekt in het bestaande sjabloonaanbod, dan kun je een sjabloon aanpassen of er zelf één creëren. Dit kan op twee manieren: sla een document op als sjabloon of gebruik een assistent (wizard).

Voor de eerste methode stel je een document op met alles wat je in het sjabloon wilt hebben, inclusief opmaakprofielen en aangepaste documentinstellingen. Kies vervolgens Bestand / Sjablonen / Als sjabloon opslaan. Vul een naam in, kies een geschikte categorie en plaats een vinkje bij Als standaardsjabloon instellen als je dit sjabloon als standaardsjabloon wilt gebruiken. Bevestig met Opslaan.

De tweede methode, met behulp van een wizard, werkt enkel voor brieven, faxen en agenda’s. Ga naar Bestand / Assistenten en selecteer een van de drie types. Doorloop de verschillende stappen en druk op Voltooien. Geef een naam en locatie voor het sjabloon op. Standaard is dit de map C:\Users\<gebruikersnaam>\AppData\Roaming\LibreOffice\4\user\template, maar je kunt ook een andere locatie kiezen. Ga daarvoor naar Extra / Opties, open de rubriek LibreOffice / Paden, dubbelklik op Sjablonen, klik op Toevoegen en voeg de gewenste map toe. Herstart vervolgens LibreOffice.

Je kunt een document als sjabloon bewaren.

Bestaand sjabloon bewerken

Je hoeft niet altijd vanaf nul te beginnen, je kunt ook een bestaand sjabloon bewerken. Zo kun je bijvoorbeeld de opmaakprofielen van een sjabloon aanpassen en opnieuw toepassen op documenten die op basis van dat sjabloon zijn gemaakt.

Een sjabloon aanpassen doe je als volgt. Ga naar Bestand / Sjablonen / Sjabloon bewerken of kies Sjablonen beheren, klik met rechts op een sjabloon en kies Bewerken. Bewerk het sjabloon zoals je met elk ander document zou doen en leg de wijzigingen vast met Bestand / Opslaan. Als je er een nieuw sjabloon van wilt maken, kies je Opslaan als.

Als je een document opent dat is gemaakt met een sjabloon dat je net hebt gewijzigd, verschijnt er een melding. Je kunt dan kiezen tussen Opmaakprofielen bijwerken om de gewijzigde profielen ook op dit document toe te passen, of Oude opmaakprofielen behouden als je dat niet wilt. In het laatste geval wordt de koppeling met dat profiel automatisch verbroken. Wil je dat document toch wel koppelen, kopieer het geheel dan naar een leeg document dat op het sjabloon is gebaseerd.

Het sjabloon is gewijzigd: wil je het document bijwerken of de aanpassingen negeren?

Standaardsjabloon instellen

Wanneer je een document aanmaakt via Bestand / Nieuw / <documenttype>, gebruikt LibreOffice het standaardsjabloon voor dat documenttype. Via Extra / Opties kun je weliswaar allerlei instellingen wijzigen, maar deze gelden alleen voor het huidige document. Wil je instellingen voor het documenttype aanpassen, dan doe je dat op een andere wijze.

Kies Bestand / Sjablonen / Sjablonen beheren, rechtsklik op een sjabloon en kies Als standaard instellen. Om terug te keren naar het originele standaardsjabloon, klik je op Beheren en selecteer je Standaardsjabloon herstellen.

Je kunt op elk moment een ander sjabloon als standaard instellen.

Sjablonen beheren

De sjablonen in LibreOffice werken alleen als ze zijn ondergebracht in een van de categorieën. Wel kun je zelf extra categorieën aanmaken. Open weer Bestand / Sjablonen / Sjablonen beheren, druk op Beheren en kies Nieuwe categorie. Vul een naam in en bevestig met OK. Selecteer een of meerdere sjablonen, rechtsklik op je selectie, kies Verplaatsen en selecteer de gewenste categorie.

Vanuit dit menu kun je ook een sjabloonbestand exporteren, waarna je het in een andere LibreOffice-installatie kunt importeren en gebruiken.

Een eigen categorie hernoemen of verwijderen doe je door de categorie in het uitklapmenu bovenaan te selecteren, het menu Beheren te openen en voor Categorienaam wijzigen of Categorie verwijderen te kiezen.

Creëer overzicht door nieuwe categorieën aan te maken en sjablonen daarheen te verplaatsen.

Motorola draait al een aantal jaartjes mee in de smartphonemarkt en komt jaarlijks met een mooie reeks smartphones. In 2024 zijn bijvoorbeeld de g85, edge 50 fusion en edge 50 ultra uitgebracht. Wat kun je van deze telefoons verwachten?

Partnerbijdrage - in samenwerking met Motorola

Als je op zoek bent naar een nieuwe telefoon, wordt het je tegenwoordig niet makkelijk gemaakt. Er is enorm veel keuze, maar de voorkeur gaat vaak uit naar een gerenommeerd merk dat al een aantal jaar mooie toestellen maakt, geschikt voor elk budget. Motorola bijvoorbeeld: dit bedrijf was een van de grondleggers van draadloze en mobiele communicatie en maakt al sinds de jaren '70 mobiele telefoons. Natuurlijk andere dan we nu gewend zijn, maar het laat zien dat Motorola een rijke historie kent.

Interessante Android-toestellen

Motorola staat uiteraard niet stil en heeft onlangs drie interessante Android-toestellen uitgebracht, geschikt voor elk budget en ieder soort gebruiker. Deze toestellen zijn voorzien van de laatste versie van Android en krijgen – zoals we dat gelukkig steeds vaker zien – voor een langere periode beveiligingsupdates, tot in ieder geval 4 jaar lang voor de hier besproken telefoons. Maar over welke drie telefoons hebben we het dan? Nou, lees hieronder snel verder, want we bespreken ze even individueel.

Motorola moto g85: krachtige middenklasser

De term instapmodel gebruiken we liever niet voor de moto g85, want dat doet hem zeker tekort. Want wat krijg je? Een smartphone met een 6,67-inch P-OLED-scherm voorzien van Gorilla Glass 5.5 en een snelle 8-core Qualcomm Snapdragon 6s Gen3-processor. Het scherm biedt een resolutie van 2400x1080, een beeldverhouding van 20:9. Het scherm is geheel randloos, en heeft een achterkant die naadloos overloopt in afgeronde randen en verfijnde afwerkingen.

©Motorola

Deze telefoon heeft een geheugenconfiguratie van 12GB, de opslag is ingebouwd 256GB en uitbreidbaar tot 1TB. Ook handig is de RAM-boost-functie: hiermee kan het standaard geheugen virtueel worden uitgebreid tot 24GB. Hierbij wordt op de opslag een extra deel vrijgemaakt voor het extra geheugen, waardoor je nooit bang hoeft te zijn dat het toestel traag wordt. Dankzij de accucapaciteit van 5.000 mAh kun je de hele dag met het toestel werken, mits de taken niet al te zwaar zijn. De telefoon is geschikt voor twee simkaarten: een fysieke sim en één virtuele e-sim. Mooie foto's maak je dankzij de 50 megapixelcamera met Quad-Pixel-technologie en Macro Vision.

©Motorola

Uiteraard is filmen ook geen probleem, dat kan tot 30 frames per seconde op full-hd-resolutie. 4K-video wordt echter niet ondersteund. Selfies maken doe je met de 32MP-camera aan de voorzijde van je toestel, die onder meer ook dual capture ondersteunt (zowel de camera aan de voorzijde als achterzijde tegelijk gebruiken), AI-functies biedt voor het maken van de selfie met de perfecte glimlach en een selfievideo-spiegel heeft, zodat de foto's en video's niet meer in spiegelbeeld worden gemaakt. 

Motorola edge 50 fusion: de perfecte mix

De term fusion is meer dan ooit van toepassing op deze mooie edge 50 fusion, want het is een betaalbaar toestel met uitstekende functies. Het beste van beide werelden dus. Dat zien we al gelijk aan de snelle Qualcomm Snapdragon 7s Gen2-processor, de 512GB opslagcapaciteit, het vlotte 12GB LPDDRX-werkgeheugen en het 6,7inch randloze P-OLED-scherm. Natuurlijk heeft deze telefoon ook Gorilla Glass versie 5.5 en is hij stof- en waterdicht tot IP68. Erg fijn is dat je met deze telefoons 4K-video's kunt opnemen met 30 frames per seconde en dat werkt zowel voor camera aan de achterzijde als aan de voorzijde. De accucapaciteit van deze fusion 50 is gelijk aan die van de moto g85, maar dankzij een extra sterke 68 watt-oplader is de telefoon binnen 30 minuten tot 80 procent opgeladen.

©Motorola

Met een volle accu kun je het met deze telefoon ruim een dag uithouden. Voor het opnemen van geluid beschikt de edge 50 fusion over twee microfoons, zodat zowel selfievideo's als video's opgenomen via de camera aan de achterzijde van goed geluid zijn voorzien. Qua geluid zit het sowieso goed op deze telefoon, want hij heeft een stereoluidspreker die is voorzien van Dolby Atmos voor het mooiste, volste geluid. Gebruik je liever oordopjes, dan kun je alleen een usb-c-koptelefoon of Bluetooth-oortjes aansluiten; vanwege de waterdichtheid heeft dit toestel vanzelfsprekend geen koptelefoonaansluiting.

©Motorola

De My UX-schil van Motorola die over Android heen ligt, biedt verschillende handige bedieningsfuncties, zoals snel ontgrendelen door de telefoon op te tillen of juist op niet storen te zetten door de telefoon ondersteboven te leggen.

Top of the bill: Motorola edge 50 ultra

Ga je voor het beste dat Motorola te bieden heeft, dan kies je voor deze edge 50 ultra. Dit top-of-de-range-toestel heeft een schappelijke prijs, maar biedt daarvoor wel een flinke bundel aan vlotte hardware. Zo beginnen we bij de processor: hier heeft Motorola gekozen voor een (nog) snellere Qualcomm Snapdragon 8s Gen3-processor, dus weer een stukje vlotter dan de andere hier besproken toestellen.

©Motorola

Wat opvalt is dat deze telefoon dan weer een kleinere accucapaciteit heeft (4.500 in plaats van 5.000 mAh) maar de gebruiksduur van 30 uur video afspelen is gelijk aan de andere hier besproken modellen. De edge 50 ultra heeft als extra voordeel dat je je accu razendsnel oplaadt, want het ondersteunt tot 125 watt laden, waardoor je accu binnen 30 minuten helemaal vol zit. Deze telefoon kan ook draadloos worden opgeladen, maar dan met een vermogen van 50 watt. Uitbreiden van de opslag kan bij deze telefoon niet, maar standaard is de Motorola edge 50 ultra voorzien van 1TB opslag, zodat je meteen al voldoende ruimte hebt voor al je apps, documenten en foto's en video's. Kijken we naar het scherm bij dit toestel, dan krijg je een 6,7inch-shcerm, met een (iets afwijkende) resolutie van 2712x1220.

©Motorola

Opvallend is wel dat het scherm hierdoor juist een hogere pixeldichtheid heeft van 446 pixels per inch, waardoor je een mooi en scherp beeld krijgt. Het scherm ontgrendel je naar keuze met een pincode, vingerscan of irisscan. Kijken we naar de camera op deze telefoon, dan zien we dat ook Motorola gebruik maakt van de mogelijkheden van AI: hiermee worden al je foto's optimaal geanalyseerd en verbeterd.

Software met moto AI rekent bijvoorbeeld uit hoe snel je beweegt en past daar, voor het beste resultaat, dynamisch het niveau van de stabilisatie op aan. Je krijgt hierdoor onder meer betere en soepel uitziende video's. Ook bijzonder: De Motorola edge 50 ultra is 's wereld eerste smartphone met een 'Pantone Validated'-camera en -scherm. Hierdoor worden de pantone kleuren van menselijke huidtinten veel beter en natuurgetrouw weergegeven.