Retrogames spelen is dé trend van dit moment. Fabrikanten spelen daar slim op in door de klassieke spelcomputers in afgeslankte vorm uit te brengen. Heel genereus, maar de echte slimmerik weet dat de pc dit trucje al veel langer kan. Hiervoor hoef je niet te wachten tot jouw favoriete spelcomputer opnieuw het levenslicht ziet, maar gebruik je emulators. In dit artikel laten we zien hoe je je pc, tablet en smartphone kunt ombouwen tot een droomconsole.

Een aantal jaar geleden had je voor elke spelcomputer die je wilde emuleren (het technische woord om een computersysteem na te bootsen), een aparte emulator nodig. Elke emulator diende geïnstalleerd en geconfigureerd te worden. Dat was een flink klusje, zeker omdat de ene emulator wel bepaalde videodrivers of controllers ondersteunde en de ander weer niet. Tegenwoordig gaat het een stuk gemakkelijker met RetroArch. Deze frontend-applicatie kan voor een heel arsenaal aan spelsystemen zogenoemde cores downloaden (de hoofdelementen van de emulator). Deze cores worden gedownload van de website Libretro. Deze website geeft iedereen vrij toegang tot hun applicaties en cores. Zo kunnen de ontwikkelaars van RetroArch zich bezighouden met het verbeteren van de applicatie en een andere groep ontwikkelaars met de emulatie.

01 De eerste stappen

Download de juiste versie van RetroArch via de website www.retroarch.com. Voor Windows 10/8/7/Vista kan dat eenvoudig met de Installer die automatisch de juiste bestanden installeert. Na de installatie kun je direct het programma opstarten. RetroArch gebruikt een XMB-interface (cross-media-bar) die veel weg heeft van de XMB op de PlayStation 3. De interface bestaat uit een horizontale balk met pictogrammen die dienen als categorieën. Onder de pictogrammen vind je de opties binnen die categorie. Hoewel de interface ook ingesteld kan worden in het Nederlands, is de vertaling incompleet en word deze regelmatig aangepast. Om verwarring te voorkomen, hebben we ervoor gekozen de stappen op basis van de Engelstalige interface te maken. Wie na het volgen van de cursus liever de taal op het Nederlands wil zetten, kan dat doen via Settings / User / Language.

©PXimport

02 Besturing configureren

De gemakkelijkste manier om RetroArch te bedienen, is via een controller. Zodra bijvoorbeeld een Xbox One of PlayStation 4-controller wordt aangesloten, configureert RetroArch deze automatisch. Ook kun je meerdere controllers koppelen en ze aan andere gebruikers verbinden. Zo kan de eerste speler een Xbox-controller gebruiken en de tweede speler een PlayStation-controller. Het koppelen van een controller aan een speler doe je via Settings / Input. Ga naar Input User 1 Binds en kies naast User 1 Device Index de controller die je wil gebruiken. Naast de standaardconfiguratie kun je ook nog ‘hotkeys’ instellen. Hiermee kun je bijvoorbeeld van het maken van momentopnames een sneltoets maken, of een terugspoelfunctie toewijzen aan een bepaalde toets wat vooral erg handig kan zijn tijdens het spelen van een lastig spelletje. Ga daarvoor naar Setting / Input en kies Input Hotkey Binds. Selecteer de gewenste hotkey en kies de knop en toets die je eraan wil toevoegen.

©PXimport

Retro Hardware

03 Cores downloaden en update

Nadat je de besturing geconfigureerd hebt, kun de benodigde cores (de emulators) downloaden. Stel vooraf de juiste opslaglocatie van de te downloaden cores in bij Settings / Directory. Kies het gewenste onderdeel, bijvoorbeeld Core, ga naar de locatie en kies Use this directory om te bevestigen dat de cores daarin moeten worden opgeslagen. Vervolgens kun je onder Main menu / Load Core / Download Core de cores downloaden. Omdat de cores geregeld worden bijgewerkt, is het update-to-date houden minstens zo belangrijk. Ga naar Main Menu / Online Updater / Core Updater om de cores te updaten.

©PXimport

04 Roms toevoegen

Als de cores zijn toegevoegd, zie je ze nog niet terug in de XMB. Dat gebeurt pas als de roms zijn toegevoegd. Er zijn twee manieren waarop je roms kan toevoegen. De eerste is via de XMB zelf. Ga naar Import Content en kies Scan Directory. Ga vervolgens naar de locatie van de rom-bestanden en kies Scan This Directory. Als de juiste cores zijn geïnstalleerd, zal er automatisch een nieuwe categorie aan de XMB worden toegevoegd met daaronder de rom-bestanden. Selecteer een rom en kies Run. Start vervolgens de juiste emulator en klik nogmaals op Run om de rom te starten. Het is een wat omslachtige manier, daarom bevalt de alternatieve wijze je wellicht wat beter. Ga daarvoor naar Main Menu en kies Show Desktop Menu. Er start een configuratievenster op waarmee je een stuk meer kan dan via de XMB. Open het tabblad File Browser en kies in het rechtermuisknopmenu voor Scan directory om een map met roms toe te voegen aan RetroArch. Klik onder het tabblad Playlist met de rechtermuisknop op een categorie en kies Associate Core om een emulator toe te wijzen aan de categorie. Zo hoef je niet telkens een emulator te kiezen voordat je een rom start.

©PXimport

Mag je roms downloaden?

©PXimport

05 Thumbnails downloaden

Tijdens het navigeren door de categorieën en games is het prettig om een voorbeeld van een spel te zien. Dit roept net iets meer nostalgie en herinneringen op. De zogenoemde thumbnails van de boxart, het titelscherm en een screenshot van de gameplay kun je heel gemakkelijk toevoegen via het venster dat we in stap 4 openden. Ga weer naar het tabblad Playlist en klik met de rechtermuisknop op een categorie naar keuze. Open Download All Thumbnails en kies This Playlist of Entire System om de afbeeldingen te downloaden. De afbeeldingen worden nu automatisch toegevoegd als het bijbehorende spel wordt gevonden.

©PXimport

06 Afstemmen op jouw smaak

Een moderne monitor geeft natuurlijk haarscherp beeld, en biedt dus juist niet het nostalgische gevoel van een ouderwetse CRT-beeldbuis. Om je toch een beetje dat oude gevoel terug te geven, heeft RetroArch een aantal functies waarmee je bijvoorbeeld de scan lines, blooming, de kromming van de beeldbuis en signaalvervorming kunt nabootsen. De zogenoemde shaders kun je per core instellen, zodat een arcadegame toch compleet anders oogt dan op een moderne Playstation. RetroArch geeft je een flink pakket aan shaders mee. Welke shaders je kunt gebruiken, hangt af van de videodriver. De drivers staan standaard op gl. Deze driver kan zowel GLSL- als Cg-shaders gebruiken. Gebruik je de d3d-driver, dan kun je alleen Cg-shaders gebruiken. De vulkan-drivers gebruiken de slang-shaders, maar niet iedere computer kan daarmee overweg. Het is wat verwarrend, daarom kun je het beste met de meest compatibele GLSL-shaders beginnen. Om een shader in te stellen, open je een rom. Als de rom is gestart, ga je terug naar het menu (via de F1-toets) waar je kiest voor de optie Shaders en Load Shader Preset opent. Open dan een shader naar keuze, bijvoorbeeld shader_glsl / crt / crt-geom.glslp, en koppel met Save Core Preset de shader aan de core zodat spellen standaard met deze shader geopend worden.

©PXimport

07 Netplay en trofeeën

Om je het gevoel te geven dat het spelen van games beloond wordt, kun je met RetroArch trofeeën verdienen. Hiervoor moet je een account aanmaken. Ga vervolgens in RetroArch naar Settings en open Archievements. Zet de knop achter Enable Archievements op On en vul bij Username en Password de gegevens in van je zojuist aangemaakte account op RetroArchievements. Ga vervolgens ook naar Settings / User / RetroArchievements en vul daar dezelfde gegevens in. Om ervoor te zorgen dat je wel de goede trofeeën krijgt, moet je de juiste rom met de juiste hashtags gebruiken. Op RetroAchievements kun je meer informatie vinden over het gebruik van de hashtags. Helaas kunnen we om juridische redenen niet helpen met het vinden van de juiste rom.

Wil je samen met een ander een spelletje spelen, dan kan dat natuurlijk via een splitscreen, maar RetroArch gaat nog een stap verder en biedt ook de mogelijkheid om via een netwerk te spelen. Ga naar de categorie Netplay Rooms en klik op Start netplay host om een host te starten. Start vervolgens het spel dat je samen wil spelen. De andere speler kiest onder Netplay Rooms voor de optie Connect to netplay host. Vul vervolgens het ip-adres van de host in en start het spel. Wil je het spel over het internet met elkaar spelen, zorg dan dat poort 55435 via de router doorgestuurd wordt naar de computer.

©PXimport

08 Streamen en opnemen

Wat is er nu leuker dan je gameplay opnemen of met anderen te delen? Met RetroArch heb je geen programma’s van derde partijen nodig. Je regelt het direct vanuit de applicatie. Om je gameplay te streamen, ga je naar Settings en open je User. Ga vervolgens naar YouTube of Twitch en voer de stream key in. Ga vervolgens naar Settings en open Recording. Zet eventueel de kwaliteit iets hoger en wijzig de Streaming mode naar de gewenste stream. Voeg eventueel een titel toe en start vervolgens een spel. Om de stream te starten, open je het Quick Menu (via de F1-toets) en kies je de optie Start Streaming. Voor het opnemen van video’s kun je ook in het Quick Menu terecht. Kies dan niet voor Start Streaming maar voor Start Recording. Eventueel kun je de opslaglocatie aanpassen zoals in stap 3 beschreven staat.

©PXimport

09 RetroArch op je mobiel

RetroArch voor Android kun je gewoon downloaden uit de Google Play Store. Hoewel elk toestel het programma kan downloaden, hangen de prestaties sterk af van de kracht van je Android-apparaat. Een ouder toestel zal mogelijk geen PlayStation-spellen kunnen draaien, maar een Game Boy- of Commodore 64-emulatie moet voor de meeste apparaten geen probleem zijn. Het instellen van RetroArch gaat bijna op dezelfde manier als op de pc. Het grootste verschil is dat de Anroid-versie niet over de mooie XMB-interface beschikt en het met iets minder cores moet doen. Zodra je RetroArch hebt opgestart, ga je naar Load Core. Open Download Core en tik op de cores die je wil downloaden.

10 Besturing configureren

Net als de pc-versie heeft RetroArch op Android ook een flink aantal controllers vooraf ingesteld. Onze iPega en Samsung-controller werden zonder problemen gevonden en automatisch ingesteld. Wil je de besturing wijzigen, ga dan naar Settings door op het tandwiel rechtsonder te tikken. Tik op Input en ga naar Input User 1 Binds. Onder Input Hotkey Binds kun je extra functies aan knoppen geven, zoals terugspoelen, snel opslaan of cheats. Natuurlijk kun je ook gewoon via het touchscreen spelen. Weet in dat geval dan dat je de knoppen die op het scherm worden weergeven kunt wijzigen door de overlay aan te passen. Start hiervoor eerst een rom op en tik vervolgens op het RetroArch-pictogram om het Quick Menu te openen. Tik op Onscreen Overlay en Overlay Preset. Kies gamepads en zoek de gewenste overlay.

©PXimport

11 Roms toevoegen

Op Android is het toevoegen van roms wat lastiger dan op de pc. Zo kan RetroArch vanwege beveiligingsrestricties geen externe geheugenkaart benaderen. Roms dienen dus op de lokale opslag te worden bewaard. In de directory die wordt weergeven als het apparaat is aangesloten (storage/emulated/0/), is een map RetroArch te zien. In die map staat vervolgens de map Downloads. Dit is dan ook de gemakkelijkste locatie om de roms te bewaren, omdat RetroArch deze als standaardmap instelt. Zie je je roms toch liever op een andere locatie bewaard worden, dan kun je dat instellen via Setting/Directory/Filebrowser. Een rom openen doe je via het Main Menu door op Load Content te tikken, maar je kunt ook de roms toevoegen aan de Playlist. Open de Playlist door op het middelste pictogram onder in het scherm te drukken en voor Scan Directory te kiezen. Ga naar de map met roms en tik op Scan This Directory. Roms worden automatisch toegevoegd en gecategoriseerd.

©PXimport

12 LaunchBox

Wie op zoek is naar meer emulators en daar toch een programma voor wil gebruiken, komt al snel uit bij LaunchBox. Vergeleken met RetroArch is LaunchBox een stuk meer werk om te configureren. Alle emulators dienen namelijk los gedownload en ingesteld te worden. Om de vele emulators in LaunchBox te configureren, is er een video met uitleg gemaakt. Het is een flink klusje om alle emulators toe te voegen, maar als alles eenmaal goed draaiende is, krijgt je een zeer uitgebreid programma voor terug. Naast het spelen van spellen krijg je ook nice-to-know-informatie te zien zoals de reviewscore, wat voor spel het is en screenshots. De gratis versie van LaunchBox is een gebruikelijk desktopprogramma dat weinig van het systeem vraagt. De informatie wordt overzichtelijk weergegeven, maar is duidelijk bedoeld voor een standaard desktop-pc. De premiumversie bevat ook een GUI die je gemakkelijk via een controller kunt bedienen. Deze versie is dan ook meer bedoeld voor een pc die op de televisie is aangesloten.

©PXimport

13 Raspberry Pi

Je kunt natuurlijk je pc gebruiken als retromachine, maar heb je een Raspberry Pi, dan kun je ook deze prima inzetten als spelcomputer. De bekendste software voor de Pi is RetroPie. Met dit zeer complete besturingssysteem tover je de compacte computer zo om tot een emulatiemonster. RetroPie gebruikt EmulationStation als frontend-applicatie, maar veel van de emulators komen van Libretro. RetroPie draait op Raspbian. Installeren kan via een image of via Raspbian. Een alternatief voor RetroPie is Lakka. Deze distributie installeert RetroArch op het lichtgewicht besturingssysteem LibreELEC. Het programma neemt slechts 300MB in beslag, waarmee er genoeg ruimte overblijft voor roms en cores. Bovendien gebruik je de overzichtelijke XMB-interface van RetroArch en dus kun je de meeste onderdelen uit stap 1 t/m 7 volgen.

©PXimport

14 Classic Mini’s

Natuurlijk kun je met de pc heel veel, maar het échte gevoel krijg je alleen bij het origineel. Er gaat niets boven het uitblazen van een originele cartridge, maar de oude spelcomputers worden steeds schaarser en duurder. Een originele Super Nintendo met een leuke verzameling aan spelletjes kan tegenwoordig zomaar 500 euro kosten. De Mini’s zijn daarom een heel goed alternatief. De spelcomputers hebben een beperkte spel-bibliotheek, maar wie een beetje goed zoekt op Google, vindt al snel software waarmee ook roms op een mini-spelcomputer geïnstalleerd kunnen worden. Commodore heeft een dergelijke functie standaard ingebouwd. Via een usb-stick kun je back-ups van je originele tapes, floppy’s en cartridges laden en afspelen.

©PXimport

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!