Retrogames spelen is dé trend van dit moment. Fabrikanten spelen daar slim op in door de klassieke spelcomputers in afgeslankte vorm uit te brengen. Heel genereus, maar de echte slimmerik weet dat de pc dit trucje al veel langer kan. Hiervoor hoef je niet te wachten tot jouw favoriete spelcomputer opnieuw het levenslicht ziet, maar gebruik je emulators. In dit artikel laten we zien hoe je je pc, tablet en smartphone kunt ombouwen tot een droomconsole.

Een aantal jaar geleden had je voor elke spelcomputer die je wilde emuleren (het technische woord om een computersysteem na te bootsen), een aparte emulator nodig. Elke emulator diende geïnstalleerd en geconfigureerd te worden. Dat was een flink klusje, zeker omdat de ene emulator wel bepaalde videodrivers of controllers ondersteunde en de ander weer niet. Tegenwoordig gaat het een stuk gemakkelijker met RetroArch. Deze frontend-applicatie kan voor een heel arsenaal aan spelsystemen zogenoemde cores downloaden (de hoofdelementen van de emulator). Deze cores worden gedownload van de website Libretro. Deze website geeft iedereen vrij toegang tot hun applicaties en cores. Zo kunnen de ontwikkelaars van RetroArch zich bezighouden met het verbeteren van de applicatie en een andere groep ontwikkelaars met de emulatie.

01 De eerste stappen

Download de juiste versie van RetroArch via de website www.retroarch.com. Voor Windows 10/8/7/Vista kan dat eenvoudig met de Installer die automatisch de juiste bestanden installeert. Na de installatie kun je direct het programma opstarten. RetroArch gebruikt een XMB-interface (cross-media-bar) die veel weg heeft van de XMB op de PlayStation 3. De interface bestaat uit een horizontale balk met pictogrammen die dienen als categorieën. Onder de pictogrammen vind je de opties binnen die categorie. Hoewel de interface ook ingesteld kan worden in het Nederlands, is de vertaling incompleet en word deze regelmatig aangepast. Om verwarring te voorkomen, hebben we ervoor gekozen de stappen op basis van de Engelstalige interface te maken. Wie na het volgen van de cursus liever de taal op het Nederlands wil zetten, kan dat doen via Settings / User / Language.

©PXimport

02 Besturing configureren

De gemakkelijkste manier om RetroArch te bedienen, is via een controller. Zodra bijvoorbeeld een Xbox One of PlayStation 4-controller wordt aangesloten, configureert RetroArch deze automatisch. Ook kun je meerdere controllers koppelen en ze aan andere gebruikers verbinden. Zo kan de eerste speler een Xbox-controller gebruiken en de tweede speler een PlayStation-controller. Het koppelen van een controller aan een speler doe je via Settings / Input. Ga naar Input User 1 Binds en kies naast User 1 Device Index de controller die je wil gebruiken. Naast de standaardconfiguratie kun je ook nog ‘hotkeys’ instellen. Hiermee kun je bijvoorbeeld van het maken van momentopnames een sneltoets maken, of een terugspoelfunctie toewijzen aan een bepaalde toets wat vooral erg handig kan zijn tijdens het spelen van een lastig spelletje. Ga daarvoor naar Setting / Input en kies Input Hotkey Binds. Selecteer de gewenste hotkey en kies de knop en toets die je eraan wil toevoegen.

©PXimport

Retro Hardware

03 Cores downloaden en update

Nadat je de besturing geconfigureerd hebt, kun de benodigde cores (de emulators) downloaden. Stel vooraf de juiste opslaglocatie van de te downloaden cores in bij Settings / Directory. Kies het gewenste onderdeel, bijvoorbeeld Core, ga naar de locatie en kies Use this directory om te bevestigen dat de cores daarin moeten worden opgeslagen. Vervolgens kun je onder Main menu / Load Core / Download Core de cores downloaden. Omdat de cores geregeld worden bijgewerkt, is het update-to-date houden minstens zo belangrijk. Ga naar Main Menu / Online Updater / Core Updater om de cores te updaten.

©PXimport

04 Roms toevoegen

Als de cores zijn toegevoegd, zie je ze nog niet terug in de XMB. Dat gebeurt pas als de roms zijn toegevoegd. Er zijn twee manieren waarop je roms kan toevoegen. De eerste is via de XMB zelf. Ga naar Import Content en kies Scan Directory. Ga vervolgens naar de locatie van de rom-bestanden en kies Scan This Directory. Als de juiste cores zijn geïnstalleerd, zal er automatisch een nieuwe categorie aan de XMB worden toegevoegd met daaronder de rom-bestanden. Selecteer een rom en kies Run. Start vervolgens de juiste emulator en klik nogmaals op Run om de rom te starten. Het is een wat omslachtige manier, daarom bevalt de alternatieve wijze je wellicht wat beter. Ga daarvoor naar Main Menu en kies Show Desktop Menu. Er start een configuratievenster op waarmee je een stuk meer kan dan via de XMB. Open het tabblad File Browser en kies in het rechtermuisknopmenu voor Scan directory om een map met roms toe te voegen aan RetroArch. Klik onder het tabblad Playlist met de rechtermuisknop op een categorie en kies Associate Core om een emulator toe te wijzen aan de categorie. Zo hoef je niet telkens een emulator te kiezen voordat je een rom start.

©PXimport

Mag je roms downloaden?

©PXimport

05 Thumbnails downloaden

Tijdens het navigeren door de categorieën en games is het prettig om een voorbeeld van een spel te zien. Dit roept net iets meer nostalgie en herinneringen op. De zogenoemde thumbnails van de boxart, het titelscherm en een screenshot van de gameplay kun je heel gemakkelijk toevoegen via het venster dat we in stap 4 openden. Ga weer naar het tabblad Playlist en klik met de rechtermuisknop op een categorie naar keuze. Open Download All Thumbnails en kies This Playlist of Entire System om de afbeeldingen te downloaden. De afbeeldingen worden nu automatisch toegevoegd als het bijbehorende spel wordt gevonden.

©PXimport

06 Afstemmen op jouw smaak

Een moderne monitor geeft natuurlijk haarscherp beeld, en biedt dus juist niet het nostalgische gevoel van een ouderwetse CRT-beeldbuis. Om je toch een beetje dat oude gevoel terug te geven, heeft RetroArch een aantal functies waarmee je bijvoorbeeld de scan lines, blooming, de kromming van de beeldbuis en signaalvervorming kunt nabootsen. De zogenoemde shaders kun je per core instellen, zodat een arcadegame toch compleet anders oogt dan op een moderne Playstation. RetroArch geeft je een flink pakket aan shaders mee. Welke shaders je kunt gebruiken, hangt af van de videodriver. De drivers staan standaard op gl. Deze driver kan zowel GLSL- als Cg-shaders gebruiken. Gebruik je de d3d-driver, dan kun je alleen Cg-shaders gebruiken. De vulkan-drivers gebruiken de slang-shaders, maar niet iedere computer kan daarmee overweg. Het is wat verwarrend, daarom kun je het beste met de meest compatibele GLSL-shaders beginnen. Om een shader in te stellen, open je een rom. Als de rom is gestart, ga je terug naar het menu (via de F1-toets) waar je kiest voor de optie Shaders en Load Shader Preset opent. Open dan een shader naar keuze, bijvoorbeeld shader_glsl / crt / crt-geom.glslp, en koppel met Save Core Preset de shader aan de core zodat spellen standaard met deze shader geopend worden.

©PXimport

07 Netplay en trofeeën

Om je het gevoel te geven dat het spelen van games beloond wordt, kun je met RetroArch trofeeën verdienen. Hiervoor moet je een account aanmaken. Ga vervolgens in RetroArch naar Settings en open Archievements. Zet de knop achter Enable Archievements op On en vul bij Username en Password de gegevens in van je zojuist aangemaakte account op RetroArchievements. Ga vervolgens ook naar Settings / User / RetroArchievements en vul daar dezelfde gegevens in. Om ervoor te zorgen dat je wel de goede trofeeën krijgt, moet je de juiste rom met de juiste hashtags gebruiken. Op RetroAchievements kun je meer informatie vinden over het gebruik van de hashtags. Helaas kunnen we om juridische redenen niet helpen met het vinden van de juiste rom.

Wil je samen met een ander een spelletje spelen, dan kan dat natuurlijk via een splitscreen, maar RetroArch gaat nog een stap verder en biedt ook de mogelijkheid om via een netwerk te spelen. Ga naar de categorie Netplay Rooms en klik op Start netplay host om een host te starten. Start vervolgens het spel dat je samen wil spelen. De andere speler kiest onder Netplay Rooms voor de optie Connect to netplay host. Vul vervolgens het ip-adres van de host in en start het spel. Wil je het spel over het internet met elkaar spelen, zorg dan dat poort 55435 via de router doorgestuurd wordt naar de computer.

©PXimport

08 Streamen en opnemen

Wat is er nu leuker dan je gameplay opnemen of met anderen te delen? Met RetroArch heb je geen programma’s van derde partijen nodig. Je regelt het direct vanuit de applicatie. Om je gameplay te streamen, ga je naar Settings en open je User. Ga vervolgens naar YouTube of Twitch en voer de stream key in. Ga vervolgens naar Settings en open Recording. Zet eventueel de kwaliteit iets hoger en wijzig de Streaming mode naar de gewenste stream. Voeg eventueel een titel toe en start vervolgens een spel. Om de stream te starten, open je het Quick Menu (via de F1-toets) en kies je de optie Start Streaming. Voor het opnemen van video’s kun je ook in het Quick Menu terecht. Kies dan niet voor Start Streaming maar voor Start Recording. Eventueel kun je de opslaglocatie aanpassen zoals in stap 3 beschreven staat.

©PXimport

09 RetroArch op je mobiel

RetroArch voor Android kun je gewoon downloaden uit de Google Play Store. Hoewel elk toestel het programma kan downloaden, hangen de prestaties sterk af van de kracht van je Android-apparaat. Een ouder toestel zal mogelijk geen PlayStation-spellen kunnen draaien, maar een Game Boy- of Commodore 64-emulatie moet voor de meeste apparaten geen probleem zijn. Het instellen van RetroArch gaat bijna op dezelfde manier als op de pc. Het grootste verschil is dat de Anroid-versie niet over de mooie XMB-interface beschikt en het met iets minder cores moet doen. Zodra je RetroArch hebt opgestart, ga je naar Load Core. Open Download Core en tik op de cores die je wil downloaden.

10 Besturing configureren

Net als de pc-versie heeft RetroArch op Android ook een flink aantal controllers vooraf ingesteld. Onze iPega en Samsung-controller werden zonder problemen gevonden en automatisch ingesteld. Wil je de besturing wijzigen, ga dan naar Settings door op het tandwiel rechtsonder te tikken. Tik op Input en ga naar Input User 1 Binds. Onder Input Hotkey Binds kun je extra functies aan knoppen geven, zoals terugspoelen, snel opslaan of cheats. Natuurlijk kun je ook gewoon via het touchscreen spelen. Weet in dat geval dan dat je de knoppen die op het scherm worden weergeven kunt wijzigen door de overlay aan te passen. Start hiervoor eerst een rom op en tik vervolgens op het RetroArch-pictogram om het Quick Menu te openen. Tik op Onscreen Overlay en Overlay Preset. Kies gamepads en zoek de gewenste overlay.

©PXimport

11 Roms toevoegen

Op Android is het toevoegen van roms wat lastiger dan op de pc. Zo kan RetroArch vanwege beveiligingsrestricties geen externe geheugenkaart benaderen. Roms dienen dus op de lokale opslag te worden bewaard. In de directory die wordt weergeven als het apparaat is aangesloten (storage/emulated/0/), is een map RetroArch te zien. In die map staat vervolgens de map Downloads. Dit is dan ook de gemakkelijkste locatie om de roms te bewaren, omdat RetroArch deze als standaardmap instelt. Zie je je roms toch liever op een andere locatie bewaard worden, dan kun je dat instellen via Setting/Directory/Filebrowser. Een rom openen doe je via het Main Menu door op Load Content te tikken, maar je kunt ook de roms toevoegen aan de Playlist. Open de Playlist door op het middelste pictogram onder in het scherm te drukken en voor Scan Directory te kiezen. Ga naar de map met roms en tik op Scan This Directory. Roms worden automatisch toegevoegd en gecategoriseerd.

©PXimport

12 LaunchBox

Wie op zoek is naar meer emulators en daar toch een programma voor wil gebruiken, komt al snel uit bij LaunchBox. Vergeleken met RetroArch is LaunchBox een stuk meer werk om te configureren. Alle emulators dienen namelijk los gedownload en ingesteld te worden. Om de vele emulators in LaunchBox te configureren, is er een video met uitleg gemaakt. Het is een flink klusje om alle emulators toe te voegen, maar als alles eenmaal goed draaiende is, krijgt je een zeer uitgebreid programma voor terug. Naast het spelen van spellen krijg je ook nice-to-know-informatie te zien zoals de reviewscore, wat voor spel het is en screenshots. De gratis versie van LaunchBox is een gebruikelijk desktopprogramma dat weinig van het systeem vraagt. De informatie wordt overzichtelijk weergegeven, maar is duidelijk bedoeld voor een standaard desktop-pc. De premiumversie bevat ook een GUI die je gemakkelijk via een controller kunt bedienen. Deze versie is dan ook meer bedoeld voor een pc die op de televisie is aangesloten.

©PXimport

13 Raspberry Pi

Je kunt natuurlijk je pc gebruiken als retromachine, maar heb je een Raspberry Pi, dan kun je ook deze prima inzetten als spelcomputer. De bekendste software voor de Pi is RetroPie. Met dit zeer complete besturingssysteem tover je de compacte computer zo om tot een emulatiemonster. RetroPie gebruikt EmulationStation als frontend-applicatie, maar veel van de emulators komen van Libretro. RetroPie draait op Raspbian. Installeren kan via een image of via Raspbian. Een alternatief voor RetroPie is Lakka. Deze distributie installeert RetroArch op het lichtgewicht besturingssysteem LibreELEC. Het programma neemt slechts 300MB in beslag, waarmee er genoeg ruimte overblijft voor roms en cores. Bovendien gebruik je de overzichtelijke XMB-interface van RetroArch en dus kun je de meeste onderdelen uit stap 1 t/m 7 volgen.

©PXimport

14 Classic Mini’s

Natuurlijk kun je met de pc heel veel, maar het échte gevoel krijg je alleen bij het origineel. Er gaat niets boven het uitblazen van een originele cartridge, maar de oude spelcomputers worden steeds schaarser en duurder. Een originele Super Nintendo met een leuke verzameling aan spelletjes kan tegenwoordig zomaar 500 euro kosten. De Mini’s zijn daarom een heel goed alternatief. De spelcomputers hebben een beperkte spel-bibliotheek, maar wie een beetje goed zoekt op Google, vindt al snel software waarmee ook roms op een mini-spelcomputer geïnstalleerd kunnen worden. Commodore heeft een dergelijke functie standaard ingebouwd. Via een usb-stick kun je back-ups van je originele tapes, floppy’s en cartridges laden en afspelen.

©PXimport

Je smartphone is tegenwoordig veel meer dan een telefoon; het is de kluis van je digitale leven. Bankzaken, privéfoto's, e-mails en locatiegegevens: het staat er allemaal op. Het goed beveiligen van die toegang is dus geen overbodige luxe. Maar kies je voor het ouderwetse wachtwoord, je vingerafdruk of toch je gezicht? Wij leggen de voor- en nadelen van elke methode naast elkaar.

De klassieker: pincode of wachtwoord

Elke telefoon vraagt erom bij het opstarten: een code. Dit is de basisbeveiliging. Zonder code kun je vaak geen gezichtsherkenning of vingerafdruk instellen. Maar is het ook de beste methode voor dagelijks gebruik?

©ID.nl

Pincode of wachtwoord: de voordelen

• Veiligheid in eigen hand

Het sterke aan een code is dat het in je hoofd zit. Maar een code als 1234 of 0000 is zo gekraakt. Maar kies je voor een langere cijferreeks? Dan is het voor iemand die je smartphone in handen krijgt digitaal gezien nagenoeg onmogelijk om de code te kraken. Voeg je ook letters toe, (zie kader), dan is dit digitaal gezien de moeilijkste methode om te kraken.

• Juridisch sterker

Een interessant weetje: in veel rechtsgebieden val je met een toegangscode onder het zwijgrecht. De politie mag je vaak niet dwingen je code af te staan. Je vinger op een scanner leggen kan in sommige situaties wel als dwangmiddel worden ingezet.

Pincode of wachtwoord: de nadelen

• Afkijken

Iemand die in de trein over je schouder meekijkt, heeft je pincode zo gezien. Ook vette vingers op het scherm kunnen je patroon verraden.

• Gemak

Tachtig keer per dag een lange code intikken gaat vervelen. Mensen kiezen daardoor vaak voor een te simpele code, en dat maakt het juist onveilig.

©ID.nl

2. Lekker snel (maar niet altijd even veilig): vingerafdrukscanner

De vingerafdrukscanner is mateloos populair vanwege het enorme gebruiksgemak: in één soepele beweging pak je je telefoon en ben je vrijwel direct binnen. Toch is het belangrijk om te weten dat de ene scanner de andere niet is en dat dit systeem zowel sterke als zwakke punten heeft.

Vingerafdrukscanner: de voordelen

• Snelheid

Het is vaak de snelste manier om je telefoon te openen, zeker als de scanner in de aan-knop verwerkt zit.

• Betrouwbaarheid (bij de juiste techniek)

Heb je een toestel met een fysieke scanner (achterop/zijkant) of een moderne ultrasone scanner (zoals in de Samsung S-serie)? Dan is de beveiliging uitstekend. Ultrasone scanners maken een 3D-map van je vinger en zijn zeer moeilijk te foppen.

Vingerafdrukscanner: de nadelen

• Natte vingers en pleisters

Heb je natte handen? Dan weigeren veel scanners dienst. Ook met een pleister om je vinger herkent de telefoon je niet. Tip: zorg daarom dat je vingerafdrukken van allebei je handen opslaat.

• Ongewenste toegang

Een klein (maar reëel) risico is dat iemand toegang krijgt terwijl je slaapt of bewusteloos bent, door voorzichtig je vinger op de scanner te leggen.

• Onveilige optische scanners

Veel budget-telefoons hebben een 'optische scanner' onder het scherm. Deze maakt een 2D-foto van je vinger. Dit is minder veilig en makkelijker te foppen dan de ultrasone varianten.

©ID.nl

Gezichtsherkenning: gemak of schijnveiligheid?

Telefoon ontgrendelen door ernaar te kijken voelt als magie. Maar pas op: hier zit de grootste valkuil voor consumenten.

Gezichtsherkenning: de voordelen

• Ultiem gemak

Je hoeft niets aan te raken. Kijken is openen. Ideaal als je bijvoorbeeld handschoenen draagt in de winter.

• Extreem veilig (alleen bij 3D)

Heb je een iPhone (FaceID) of een dure Android met 3D-sensoren? Dan worden er duizenden onzichtbare puntjes op je gezicht geprojecteerd om diepte te meten. Dit is amper te misleiden.

Gezichtsherkenning: de nadelen

• Schijnveiligheid (bij 2D)

Veel goedkopere Android-telefoons gebruiken simpelweg de selfiecamera (2D-herkenning). Dit is niet veilig. Soms is een foto van jou (van Facebook of Instagram) al genoeg om in te breken. Gebruik dit type gezichtsherkenning zeker nooit voor je bank-app.

• Toegang tijdens slaap

Als je niet oplet, kan iemand je telefoon voor je gezicht houden terwijl je slaapt om hem te ontgrendelen. Tip: Zet in de instellingen altijd de optie "Aandacht vereist" of "Ogen open" aan. Dan werkt het alleen als je echt naar het scherm kijkt.

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het best?

Wat de slimste keuze is, hangt volledig af van je toestel. Heb je een iPhone of een high-end Android-telefoon met 3D-scan? Dan kun je gerust gebruikmaken van gezichtsherkenning; dat is niet alleen snel en makkelijk, maar ook veilig. Bezit je echter een middenklasse- of budgettoestel, kies dan liever voor de vingerafdrukscanner. De gezichtsherkenning op deze modellen is namelijk vaak onveilig.

Vergeet ook de basis niet: zorg altijd voor een sterke toegangscode (liefst alfanumeriek of langer dan vier cijfers) als back-up. Start je telefoon bovendien af en toe opnieuw op. Hierdoor wordt de biometrische beveiliging tijdelijk uitgeschakeld, waardoor je telefoon op zijn veiligst is.

📱Ook interessant: Help! Ik ben het wachtwoord van mijn Apple ID vergeten

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké. 

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.