Tien dia - en negatief scanners
Het digitaliseren van uw dia- en/of negatievenverzameling biedt grote voordelen. Zo hebben digitale archieven geen last van kwaliteitsverlies door veroudering, nemen ze veel minder ruimte in en kunt u de foto's eenvoudig op de pc bewerken. Een voorwaarde is wel dat u over de juiste scanner beschikt.
Om kleinbeeldnegatieven of dia's te scannen heb je een scanner met een zeer hoge resolutie nodig. Tot voor kort was dit voorbehouden aan speciaal voor dit doel ontwikkelde filmscanners. In het topsegment van de flatbedscanners verschijnen nu echter ook de eerste apparaten met een transparantenoptie en een dusdanig hoge resolutie dat zij zich kunnen meten met de filmscanners. Filmscanners zijn compact en over het algemeen goed: ze zijn niet allemaal even snel, maar uitermate geschikt voor hun taak. Flatbedscanners hebben als belangrijk voordeel dat ze universeler zijn: u kunt er ook foto's en documenten mee scannen. Daar staat tegenover dat ze veel groter zijn. Alle scanners in deze test leveren mooie plaatjes af. De keuze voor een flatbedscanner of een filmscanner zal vooral van het beoogde gebruik afhangen. Extra scanners op PCMweb Voor deze test kregen we ook een tweetal scanners binnen die wel interessant zijn, maar niet aan de opgegeven criteria voldeden: de Microtek 8700 en Umax 6700 Pro bieden allebei een te lage maximale resolutie . Hoewel we ze dus niet in deze test konden meenemen (omdat de vergelijking met de andere scanners dan niet eerlijk zou zijn) vonden we ze toch interessant genoeg om in ons lab te testen. De resultaten vindt u op www.pcmweb.nl Door de enorme groei van digitale fotografie zou je verwachten dat de belangstelling voor het gebruik van de traditionele (analoge) beeldmaterialen afneemt. Wie wil er nu nog foto's scannen als je alles digitaal fotografeert? In de praktijk liggen de zaken echter anders. Steeds meer (hobby) fotografen gaan volledig digitaal en willen af van veel ruimte innemende en aan veroudering onderhevige beeldarchieven met negatieven en dia's. Voor het digitaliseren van al dit filmmateriaal heb je een goede scanner nodig. Zeker bij kleinbeeldformaat zijn de afmetingen immers klein en is voor beetje vergroting een hoge scanresolutie nodig. (Zie kader: Resolutie en kleurdiepte) Tot voor kort boden alleen gespecialiseerde filmscanners voldoende kwaliteit, maar ondertussen zijn er nu ook flatbedscanners die kwalitatief tot vergelijkbare prestaties in staat zijn. Omdat high-end flatbedscanners met transparantenoptie meer mogelijkheden bieden dan het scannen van film alleen, vormen ze een aantrekkelijk alternatief voor dedicated filmscanners. Wij vroegen een groot aantal fabrikanten ons van beide soorten scanners een exemplaar te sturen. Om zoveel mogelijk zowel in kwaliteit als in prijs vergelijkbare apparaten te krijgen vroegen we daarbij om een minimale resolutie van 2800 ppi en een prijs zo dicht mogelijk bij de € 800. Hierbij bleek een aantal bekende merken - onder andere Agfa, Kodak, Olympus, Polaroid en Sony - te zijn gestopt met het maken van filmscanners. Flatbedscannerfabrikant BenQ bleek niet in staat een scanner voor de test te leveren. ***kader (openingsspread) Test-pc Voor onze test gebruiken we een pc met Windows XP Pro, een Pentium 4 3 GHz-processor met hyperthreading en 512 MB ddr-geheugen. ***/kader Testmethode Omdat dia's een groter contrastbereik hebben dan negatieven, testen we de kwaliteit van de scanner met een aantal dia's met veel contrast en veel kleur. Bij het negatiefscannen richten we ons vooral op de kleurkwaliteit. We scannen één dia op maximale kwaliteit, meten hierbij meteen de benodigde tijd en zetten deze af tegen de scantijd bij een lagere kwaliteit. Voor de snelheidsmeting scannen we het maximale aantal dia's dat de scanner in één keer kan verwerken op een resolutie van 2400 ppi (goed voor afdrukken op 10x15 formaat of vertoning op een beeldscherm). Op basis hiervan berekenen we de gemiddelde tijd per beeld, zodat we de snelheid van de scanners bij gelijke omstandigheden kunnen vergelijken. Dit test herhalen we vervolgens met enkele negatieven. Tot slot inventariseren we de gebruiksmogelijkheden en beoordelen het installatiegemak, de gebruikshandleiding en het lawaai dat de scanner maakt. Uiteraard hebben flatbedscanners extra gebruiksmogelijkheden voor het scannen van documenten en foto's en soms de mogelijkheid om transparanten van grotere afmetingen te scannen. Al deze opties leveren punten op voor de boordeling van de gebruiksmogelijkheden. Resultaten Bij het testen maken we zoveel mogelijk gebruik van standaardinstellingen en een bedieningsmodus die zo min mogelijk inspanning vereist. Waar nodig zetten we de kras- en stoffilters aan en schakelen we kleurcorrectie in. We gaan uit van de gedachte dat een gebruiker zo simpel en efficiënt mogelijk wil scannen en daarbij zijn alle automatische functies en instellingen een handig hulpmiddel. We proberen met zo min mogelijk handelingen een zo optimaal mogelijk resultaat te behalen in een zo kort mogelijke tijd. Een overzicht van de testresultaten vindt u in de tabel. Kwaliteit De scankwaliteit bepalen we aan de hand van een dia met een zo groot mogelijk contrastbereik. We scannen daartoe op de maximale gespecificeerde resolutie en maximale kleurdiepte. Het resultaat vergelijken we met een professionele scan van onze drukker en met de scans van de andere apparaten in de test. Hierbij letten we in de eerste plaats op contrast en scherpte en in mindere mate op kleurkwaliteit. Hoewel de verschillen niet erg groot zijn, zijn ze toch goed te zien. Zo blijven de lage resolutiescanners van Epson, HP en voor de Primefilm 2700 in scherpte wat achter. Wat opvalt, is dat er bij de 2400 ppi scans voor de snelheidsmeting veel grotere verschillen in scherpte optreden. Op basis daarvan hebben we score voor de scherpte bij de Canon 9900F, de Epson 3200 Photo, en de HP Scanjet 8200 in het eindresultaat naar beneden bijgesteld. De verschillen in contrast zijn niet groot, maar wel degelijk aanwezig. De kleuren van de dia's zijn over het algemeen goed tot zeer goed. De Nikon Coolscan V valt op door het effect van de kleurcorrectiefilters die sommige donkere achtergrondkleuren op naturelle wijze weten op te krikken. De Minolta Dimagescan elite 6400 produceert daarentegen te felle kleuren, maar die kunnen met allerlei correcties in de scansoftware of achteraf in een fotobewerkingsprogramma handmatig verbeterd worden. De grootste verschillen treden op bij de kleuren van de negatiefscans, waarbij de Nikon Coolscan V opvallend mooie kleuren produceert en de Microtek Artixscan 4000 met fletse kleuren als minste uit de bus komt. Snelheid Zeker als u veel dia's of negatieven wilt scannen, is het tempo waarmee dit gebeurt van belang. We bepalen de productiviteit van de scanners door de benodigde tijd - inclusief alle bedieningshandelingen - voor het scannen te meten. Daarbij laten we het plaatsen van dia's in een eventuele houder buiten beschouwing. De verschillen tussen de scanners blijken enorm. Zo doet de Canon CanoScan 4000 FS als langzaamste vijf minuten over een dia, terwijl de Epson Perfection 3200 foto hier maar één minuut en 6 seconden nodig heeft. Opmerkelijk zijn bij sommige scanners de verschillen tussen de scantijden op de gemiddelde resolutie van 2400 ppi en die op de maximale resolutie. Bij de HP, de Microtek Filmscan 3600 en Artixscan 4000, de Nikon Coolscan V en de Primefilm 3650 Pro, is tijdsduur voor het scannen op de maximale resolutie een factor 2 tot 3 keer langer. Het scannen van een negatief duurt bij Epson en HP ongeveer twee maal zolang als het scannen van een dia. Bedieningsgemak Alle scanners beschikken naast standaardinstellingen en automatische functies vaak over veel instelmogelijkheden waarmee het scanresultaat aanzienlijk kan worden be'nvloed. Bij Epson en Mictrotek wordt daartoe het extra scanprogramma Silverfast meegeleverd. Dit programma biedt bijzonder correctie- en filtermogelijkheden. Het scannen gaat daarmee echter zeker niet sneller en Silverfast is vooral geschikt voor de fanatieke profi die alles zelf wil doen. De meest opvallende verschillen in de scansoftware betreffen de mogelijkheden voor het al dan niet automatisch selecteren van de beelden. In sommige scanners die wel meerdere dia's of negatieven aankunnen, kan de software dat niet. ***vormgeving: deze tussenkop graag afwijkend (groter?) Filmscanners De filmscanners in de test zijn nogal divers in uitvoering. Zo kunt u in de meeste maar één dia tegelijk scannen. Gelukkig doen ze dat dan wel redelijk snel. De Primefilm 2700 doet ook maar één negatief tegelijk en deze moet met de hand worden gepositioneerd. De Microtek 3600 en Primefilm 3650 kunnen een hele film aan, terwijl de Canon standaard een aps-module bevat. Verschillen zitten verder vooral in de bediening en de beeldkwaliteit. Canon Canoscan FS4000US De filmscanner van Canon is een compact doosje waarbij twee trays worden geleverd voor kleinbeeld filmstroken en dia's. Ook wordt er een aps-unit meegeleverd waardoor de scanner ook met aps-films overweg kan. De scansoftware is duidelijk, de bediening spreekt voor zich en biedt voldoende mogelijkheden. Deze filmscanner van Canon is al enige tijd op de markt en dat merken we vooral aan de snelheid: van alle geteste scanners is het met vijf minuten per beeld de traagste. Daar staat wel een uitstekende scankwaliteit tegenover. Net als bij de andere Canon-scanner in de test is de werking van het kras- en stoffilter fenomenaal: zelfs de grootste stofjes worden onzichtbaar weggewerkt. Een uitstekende filmscanner voor wie goede resultaten belangrijker vindt dan snelheid. + APS scanoptie + eenvoudige bediening + uitstekende kras- en stoffilter - Traag Microtek Filmscan 3600 Silver Deze filmscanner is uiterlijk vrijwel gelijk aan de verderop besproken Primefilm 3650 Pro. Wel gelijk is de mechanische uitvoering met een opening aan de voorkant voor het invoeren van één ingeraamde dia en een filmdoorvoer aan de zijkant voor 35 mm filmstroken van minimaal drie beelden tot een hele film. Handig voor wie zijn films niet in stroken heeft laten knippen. Toch verschillen de beide apparaten op een aantal belangrijke punten. Net als de andere Microtek-scanner wordt de Filmscan 3600 Silver heel compleet geleverd, met als extra een pci-kaartje met drie firewire-aansluitingen en de professionele Silverfast scansoftware. Het scannen gaat redelijk snel en kan dankzij de goed werkende autoselectfunctie ook zonder prescan worden gedaan. Een prescan blijft natuurlijk wel handig wanneer je bijvoorbeeld het beeld wilt roteren. Met onder meer een uitstekend contrast is de scankwaliteit van dit apparaat goed. + Veel extra's + kan lange filmstroken aan - lawaaiig - geen kras- en stoffilter Microtek Artrixscan 4000 tf Ook deze filmscanner werkt met twee trays: één voor dia's en één voor negatieven. Het plaatsen van een negatiefstrook vereist wel wat geduld: de automatische selectie werkt bij dia's beter dan bij negatieven. De selectie is uiteraard wel aan te passen. Net als de andere Microtek-scanner is ook deze erg compleet met firewire-kaart en veel software. Zelfs een beschermhoes ontbreekt niet. Opvallend is de fraaie in kleur uitgevoerde Engelstalige gebruikshandleiding. Ten opzichte van de specificaties en de vraagprijs vallen de scanresultaten wat tegen. Vooral de kleuren van negatiefscans zijn erg flets, echt beduidend minder dan bij de overige scanners. Met een goed werkend kras- en stoffilter een redelijke scanner voor een (te) hoge prijs. + Compleet met pci-firewire-kaart + Silverfast-software + Goed werkend kras- en stoffilter - Kleurkwaliteit negatiefscan - Lastig negatieven plaatsen Minolta Dimagescan elite 5400 Deze compacte filmscanner biedt als enige in deze test de mogelijkheid om handmatig scherp te stellen. Of dit nu een nuttige functie is echter maar de vraag. Wij hebben in ieder geval liever dat de scanner dat zelf doet. De automatische scherpstelling werkt gelukkig ook goed. De bediening van deze scanner is lastig: het vergt nogal wat handelingen voor je kunt scannen. Door het opslaan van de voorkeursinstellingen gaat dit bij volgende keren wel wat makkelijker. Het prescannen duurt bij dit apparaat erg lang, waardoor de productiviteit van deze scanner minder is. De scankwaliteit en het kras- en stoffilter zijn goed. + Compact + Handmatige focus - lange prescan Nikon Coolscan V (LS50ED) Nikon heeft ons nog net op tijd voorzien van een Coolscan V, de op veel punten verbeterde opvolger van de Coolscan IV. Met deze scanner kun je maar één dia tegelijk scannen. De scanner heeft veel mogelijkheden die echter niet allemaal even toegankelijk zijn. Ook duurt het prescannen van negatieven nogal lang. De scanresultaten zijn zowel voor dia's als negatieven op alle punten uitstekend en duidelijk het beste van de test. Vooral de kleurkwaliteit van negatieven is opvallend goed. De scanner heeft hiertoe uitgebreide kleurcorrectiefilters die ook nog eens instelbaar zijn. Ook het kras- en stoffilter voldoet uitstekend. + Uitstekende scankwaliteit + Uitstekend kras- en stoffilter + Robuust - Maar één dia tegelijk Primefilm 2700 B Bij deze filmscanner moet je veel zelf doen. Het is dan ook de goedkoopste en eenvoudigste scanner uit de test. Het apparaat kan maar één dia of negatief tegelijk aan. Bij het scannen van een negatief moet je zelf nog het een en ander aanpassen voor er uiteindelijk goede scan uitkomt. + Compact + Simpele bediening - Maar één dia of negatief tegelijk - Geen kras- en stoffilter Primefilm 3650 Pro 3 Zoals we al eerder opmerkten, is het uiterlijk van de 3650 Pro 3 uiterlijk identiek aan dat van de Microtek filmscan 3600. Primefilm heeft zijn filmscanner echter van andere software voorzien, waardoor er wat meer filtermogelijkheden zijn. Het kras- en stoffilter werkt bijvoorbeeld goed. Op de scherpte en het contrast van de met dit apparaat gemaakte scans valt niets aan te merken. De kleuren van de negatiefscan zijn daarentegen wat flets. +Eenvoudige bediening + Geschikt voor lange filmstroken + Goed werkend kras- en stoffilter - Maar één dia tegelijk - Lawaaiig
