Een muis is niet altijd even handig. Wordt het bij u bijvoorbeeld ook zo'n knoeiboel wanneer u met de muis foto's probeert te bewerken? Een tekentablet is daarvoor veel praktischer; met de pen kunt u heel precies werken, en het is ook nog eens een goed hulpmiddel tegen rsi.

Zo langzamerhand wordt de tekentablet – of grafisch tablet – een toegankelijk product. Waren de eerste tablets schreeuwend duur en werden ze derhalve alleen door professionals gebruikt, tegenwoordig hoeft u er niet meer uw hele spaarvarken voor om te keren. Al voor minder dan € 100 hebt u een prima tablet in handen. De lagere prijs en het toenemende aanbod – niet alleen van nieuwkomers op de markt maar ook van Wacom, producent van het eerste uur – maken de tablet tot een geschikt alternatief voor de muis. Vindt u het moeilijk om compleet afscheid te nemen van uw muis? Dat hoeft niet; veel producenten hebben naast de pen namelijk ook een draadloze muis die u op hetzelfde tablet kunt gebruiken – handig voor wie ook nog wil gamen. Soorten en maten Tablets zijn er van ca. A6- tot A3-formaat. Voor nauwkeurig illustratiewerk is een groot tablet handig, maar doet u dat slechts incidenteel of gebruikt u de pen als alternatief voor de muis, dan volstaat een klein tablet. Druk- en oriëntatiegevoeligheid zijn belangrijk voor grafisch werk. Wilt u alleen fotobewerken, dan is de eerste voldoende. Wilt u digitaal schilderen, dan is de tweede mooi meegenomen. Daarnaast spelen nauwkeurigheid en leessnelheid een rol, maar ook deze eigenschappen zijn vooral belangrijk bij grafisch werk. Overigens is een hoge nauwkeurigheid in lines per inch niet zaligmakend, omdat veel afhangt van de kwaliteit van de gebruikte techniek. Om de kwaliteit van een tablet te beoordelen, kijken we dan ook vooral naar hoe goed hij in de praktijk op een pen en muis reageert. Behalve technische specificaties zijn nog andere zaken van belang. Hoe soepel verloopt bijvoorbeeld de installatie? Hoe prettig liggen pen en muis in de hand? Hoe is de meegeleverde software? In de tabel leest u voor welk percentage de verschillende testonderdelen meetellen voor het eindresultaat. Wij testen de tablets op een pc met Windows XP Home. Aiptek HyperPen 12000U Aiptek levert met de 12000U een full-size tekentablet (actief oppervlak: 304 x 228 mm!) voor een spotprijs. De installatie verloopt probleemloos: usb-kabel inprikken, stuurprogramma installeren en klaar! De pen heeft nog een AAA-batterij nodig, dit staat keurig in de handleiding. Dat er ook een in de muis moet, ontbreekt in het boekje. De batterijen worden verondersteld een jaar mee te gaan, maar Wacom (zie verderop) bewijst dat het best zonder kan. Het ontwerp van het tablet en zijn accessoires zijn duidelijk afgekeken van Apple. De tweeknops-pen zonder aparte gum ligt mede door de batterij qua gewicht goed in de hand maar is wat dun. Hij voelt aan als een reclamebalpen. De drieknops-muis is klein en een scrollwieltje ontbreekt. Eventueel kunt u de middelste knop programmeren om schuifbalken te bewegen. Zelfs met batterij is de muis vederlicht en voelt daardoor goedkoop aan. Laten we de muis ongemoeid, dan beweegt de cursor toch nerveus millimeters heen en weer, wat bij het spelen van games desastreus kan uitpakken – slordig. Het tablet geeft de pen-positie uitstekend door maar op de 512 drukniveaus valt wel wat aan te merken. Welke instellingen we ook kiezen voor de gevoeligheid, we blijven gedwongen vrij hard te drukken. Afgezien daarvan is het een prima tablet met de nodige handige extra's zoals programmeerbare functietoetsen (aanklikbare vakjes op het oppervlak) en een stevig transparant folie waaronder we een foto kunnen leggen om over te tekenen. De meegeleverde software voor handschriftherkenning en het maken van handtekeningen is vooral een gimmick en ook het programma Art Dabbler van Corel is weinig spectaculair. Conceptronic FreeDraw De Conceptronic voelt voor een budgettablet solide aan. De installatie verloopt soepel. Ook hier vereist de pen een batterij. De handleiding vermeldt geen te verwachten levensduur, dus een batterij achter de hand houden is verstandig. Van het bescheiden actieve oppervlak hebben we absoluut geen last. De pen ligt redelijk in de hand en reageert vlot. De drukgevoeligheid kunnen we goed instellen en daarna tekent het heerlijk met deze pen. Overtrekken kan door voorbeelden onder het transparante vel van het tablet te leggen. De schakelaar op de pen programmeert u desgewenst als gum, maar een afzonderlijke gum aan de bovenzijde van de pen werkt prettiger. Hoewel u met de pen best uw pc of Mac kunt bedienen, is een muis in veel situaties toch handiger. Deze zit echter niet in het pakket, dus moet u uw bestaande muis aan de pc laten hangen, wat onnodig veel extra ruimte in beslag neemt. In de meegeleverde software vinden we naast het stuurprogramma alleen het wat karige Corel Art Dabbler. Qware 3D Graphic Tablet Het tablet van Qware is ongeveer even groot als dat van Conceptronic. Hij voelt wat minder solide aan, maar daar staat tegenover dat u er wel een muis bij krijgt. De installatie verloopt niet zo soepel doordat pen en muis in eerste instantie niet worden herkend. Opnieuw de usb-kabel inpluggen terwijl de pc al aan staat doet wonderen voor de pen, maar de muis blijft zwijgen. Omdat volgens de documentatie zowel pen als muis van een batterij zijn voorzien, willen we de batterij uit de pen in de muis zetten. Van die batterij weten we immers dat hij werkt. Wanneer we de pen proberen open te maken treffen we niets aan van wat de tekening in de handleiding belooft. Onvergeeflijk, want nu vallen er allerlei onderdelen uit, maar geen batterij! Met veel moeite zetten we de pen weer in elkaar, hopend dat we geen onherstelbare schade hebben aangericht. Uiteindelijk halen we de batterij uit de muis, plaatsten hem terug en hij doet het weer. Na de installatieperikelen laat de pen zich eenvoudig configureren. Hij ligt vrij prettig in de hand en werkt redelijk goed. De drieknops-muis is wat klein, maar reageert goed. Helaas valt hij steeds uit, terwijl de batterij goed is. We missen het muiswieltje. Het tablet heeft een transparant met een rooster – handig bij het overtrekken van foto's. Rondom het tekengebied staan functievakjes. De software bestaat uit een paar handschrifttooltjes, het aardige Ulead PhotoImpact 7SE en een proefversie van Corel Painter 8. Dat pakket laat u zien wat er allemaal mogelijk is met een pen en tablet. Wilt u het na de proefperiode blijven gebruiken, dan kost u dat € 399 – heel wat meer dan het tablet. Wacom Cintiq 18SX Een buitenbeentje in deze test is de Wacom Cintiq 18SX, een beeldscherm en tablet in één. Voor de graficus is dat natuurlijk erg prettig, want die ziet het werk onder zijn vingers ontstaan. De installatie van de Cintiq verloopt in een paar probleemloze stappen. We plaatsen het beeldscherm in de gepatenteerde standaard. Hiermee kunnen we het scherm traploos draaien en kantelen in elke positie tussen 13 en 70 graden. Is 13 graden u nog niet plat genoeg dan neemt u het scherm gemakkelijk uit de standaard om ermee op schoot te werken. Er ligt dan wel bijna 8 kg op uw knieën. Vervolgens configureren we het beeldscherm. Dit kunt u aansluiten op een digitale (dvi-i of dvi-d) videokaart of op een gewone vga-kaart, als hoofdbeeldscherm of als secundair beeldscherm. Tot slot sluiten we de usb-kabel voor het tablet aan en installeren we Wacoms tablet management-programma. De kijkhoek van het scherm is dik in orde en de scherpte van het beeld is in alle resoluties (tot 1280 x 1024) fenomenaal. De kleuren zijn briljant en de helderheid is prima. Wacoms befaamde grip-pen ligt heerlijk in de hand en reageert vlot. Vooral wanneer we het scherm plat leggen is het een genot om er mee te werken. Probleem is dan natuurlijk wel: waar laat je het toetsenbord dat bij veel grafische programma's onmisbaar is? Werkt u met het scherm rechtop dan is de pen als invoerapparaat niet geschikt; u moet dan namelijk al het klik- en sleepwerk met opgeheven arm. Voor het gewone werk moet u dus uw oude muis blijven gebruiken. De Cintiq is een duur maar fraai apparaat dat de beste diensten bewijst in een dual-monitor-systeem waarbij het tablet plat naast uw toetsenbord en muismat ligt. Wacom Graphire 3 Classic Met de Graphire-serie van Wacom komen we in de wat professionelere regionen. Tablet, pen en muis voelen dan ook solide aan en liggen lekker in de hand. De installatie is – zoals met alle Wacom-producten – kinderspel. Zowel de pen als de wielmuis presteren subliem. Beide zijn uiterst snel en nauwkeurig. De pen heeft een gummetje, wat bij het tekenen heel prettig werkt. Het tablet is als enige voorzien van een plastic klepje waaronder u een zelf te printen vel (sjablonen meegeleverd) onder kunt leggen. Er kan natuurlijk ook een foto onder om over te trekken. Dat we met de Graphire min of meer te maken hebben met een budget-versie van topmodel Intuos2 blijkt uit allerlei kleine dingen, zoals de afwezigheid van reserve-onderdelen en een goedkope plastic penhouder. Het meegeleverde Painter Classic laat u zien wat er met een pen en tablet allemaal kan. Wacom Intuos2 Platinum Edition A5 De Intuos2-serie van Wacom hoort bij de absolute top. Na een probleemloze installatie kunnen we ons A5-model configureren. Van alle geteste tablets heeft de Intuos2 de meeste configuratiemogelijkheden. Logisch, want het apparaat biedt de grootste drukgevoeligheid (1024 niveaus) en is ook nog eens oriëntatiegevoelig. Wanneer de configuratie naar wens is laten we de pen los op een aantal grafische pakketten, zoals Painter 8 en Photoshop CS en vanaf dat moment zijn we verkocht. Dit apparaat is een genot om mee te werken. De tweeknops-pen met gummetje is voorzien van een rubberen greep en ligt heerlijk in de hand. Elke positie-, druk- en oriëntatiewijziging zien we direct en nauwkeurig terug in ons werk. Met de drieknops-wielmuis heb je echt iets in handen. De vorm is perfect en hij reageert subliem. Het tablet is voorzien van een transparant vel en biedt de nodige functievakken. De meegeleverde software is zeer nuttig. Naast het al eerder genoemde Painter Classic vinden we in de bundel het programma PenPalette. Dit is een collectie Photoshop-filters die niet op een complete afbeelding worden toegepast maar die we er met de pen plaatselijk op kunnen schilderen. Tot slot bevat de bundel Dfine; filters om ruis uit digitale foto's te halen. Wacom PenPartner Deze dwerg onder de tablets is een buitenbeentje omdat hij niet echt als tekentablet bedoeld is. De PenPartner is gemaakt voor wie regelmatig met een notebook werkt en niet goed uit de voeten kan met het touchpad – handig dus als alternatief invoerapparaat. Het tablet zou met 512 drukniveaus werken, maar we merken er niets van. Wel reageert hij vlot. De batterijloze pen is licht, maar ligt redelijk in de hand. Het tablet is extreem klein maar voor het bedoelde gebruik is dat geen probleem. Anders wordt dat wanneer we aan de slag willen met de meegeleverde software. Het programma JustwriteOffice is bedoeld om documenten in Microsoft Office van geschreven commentaar en handtekeningen te voorzien. Nog afgezien van de vraag hoe zinvol dat is werkt het schrijven op zo'n klein tablet gewoon niet lekker. Als alternatief en handzaam invoerapparaat voldoet de PenPartner echter uitstekend. Wacom Volito De Volito is Wacoms antwoord op alle budgetproducten. De bundel biedt een tablet, pen, muis en veel leuke software voor een prettige prijs. De Volito is duidelijk de goedkope uitvoering van de Graphire en de Intuos. Dat betekent een minder solide tablet, een nogal rudimentaire tweeknops-muis zonder wieltje en een zeer lichte eenknops-pen zonder gum. Nu zou dat allemaal niet zo erg zijn als het tablet soepel zou reageren, maar dat valt helaas wat tegen. De positionering is dik in orde maar de drukgevoeligheid minder. De marges tussen hard en zacht drukken zijn smal. De meegeleverde software maakt echter een hoop goed. U krijgt hetzelfde JustwriteOffice als bij de PenPartner, Painter Classic (een enigszins beperkte variant van Painter van Corel) en twee leuke fotoprogramma's: Funhouse en PhotoImpression 4. Tot slot is er zelfs een spel dat u met de pen moet spelen. Als bundel is de Volito dan ook niet te versmaden. Conclusie Van alle geteste producten vallen de PenPartner en de Cintiq enigszins buiten de boot omdat ze niet te vergelijken zijn met de overige producten. Van de reguliere tablets heeft de Aiptek een indrukwekkende afmeting maar de nauwkeurigheid valt wat tegen. Iets beter is het gesteld met het tablet van Qware en zeker met de Volito, hoewel die laatste vooral door de softwarebundel en het installatiegemak goed scoort. De kwaliteit van de Graphire en de Intuos torent op alle fronten ruim boven de concurrentie uit. De Intuos gaat er dan ook vandoor met het predikaat Beste Product de Graphire benoemen we tot Beste Koop. Had de Conceptronic FreeDraw een muis gehad, dan had hij ongetwijfeld (ook) het predikaat Beste Koop gekregen. Wilt u uw oude muis blijven gebruiken, dan zit u met dit tablet echter goed. Hoe werkt een tablet? Het basisprincipe van een tekentablet is kinderlijk eenvoudig. Het apparaat bevat een rooster van sensoren die nauwkeurig registreren waar de penpunt zich bevindt. Deze informatie wordt in de vorm van muiscursor-coördinaten aan de pc doorgegeven. De huidige generatie tabletten registreert daarnaast de hoeveelheid druk die de pen uitoefent. Tekensoftware die daarmee uit de voeten kan maakt het mogelijk om op natuurlijke wijze dikkere en dunnere lijnen te tekenen. Meestal herkent een tablet 512 verschillende drukniveaus. Het meest geavanceerde tablet uit de test registreert zelfs de oriëntatie van de pen. Het apparaat houdt dus rekening met de hoek die de pen met het tablet maakt. Tekensoftware die deze eigenschap gebruikt verwerkt die informatie om bijvoorbeeld het effect van een schuin gehouden penseel realistisch weer te geven. De pen heeft een knop waarmee u op één of twee contactpunten kunt drukken. Deze kan bijvoorbeeld gebruikt worden als rechtermuisknop en om te dubbelklikken. Dat laatste kan meestal ook door een tikje (of dubbeltikje) met de penpunt op het tablet te geven. De luxere exemplaren van Wacom bieden aan de bovenzijde van de pen ook een knop die als gummetje werkt.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.