Vliegtuigen hebben een ontwerp dat al meer dan een eeuw hetzelfde is. Maar een nieuwe conceptstudie van onder andere de TU Delft en KLM laat zien dat dat niet zo hoeft te blijven. Dit is de KLM AHEAD.

Een vliegtuig heeft anno 2017 nog steeds hetzelfde ontwerp als vliegtuigen dat tijdens de Eerste Wereldoorlog hadden, toen vliegtuigen voor het eerst op grote schaal werden gebruikt. Een cilindervormig voertuig met twee vleugels aan beide kanten en een staartvin voor extra stabiliteit.

KLM schreef vorig jaar een wedstrijd uit waarbij bedrijven, wetenschappers en studententeams een nieuw soort vliegtuig konden ontwerpen. Eén van de opvallendste kanshebbers is AHEAD, de ‘Advanced Hybrid Engine Aircraft Development’.

Blended Wing Body Design

Naast de karakteristieke blauwe kleuren van de Nederlandse luchtvaartmaatschappij, heeft AHEAD wel iets weg van een vliegtuig, maar ook van een vliegende schotel. Het valt meteen op dat de vleugels van AHEAD niet als het ware op het vliegtuig zijn geplakt, maar meer in de rest van het ontwerp zijn geïntegreerd. De TU noemt dat zelf het ‘Blended Wing Body Design’, en het is één van de speerpunten van AHEAD. Die moet door een nieuw ontwerp en het gebruik van andere motoren veel milieuvriendelijker worden, zodat het voertuig langere afstanden kan overbruggen.

Op papier kan AHEAD straks een afstand van 14.000 kilometer vliegen. Maar belangrijker zijn de voorgestelde doelen van de Advisory Committee for Research in Aeronautics (ACARE) om CO2-uitstoot in 2050 met 75 procent te verminderen. Dat is nog een hele klus waar veel voor moet gebeuren, en waar AHEAD uiteindelijk aan moet bijdragen.

Efficiënter

Het team achter AHEAD wil daarom naar een paar alternatieve ontwerpen voor vliegtuigen kijken. De motoren zijn één van de belangrijkste onderdelen waardoor de AHEAD een stuk efficiënter wordt. Opvallend is dat die aan de achterkant van het vliegtuig zitten, in plaats van aan de onderzijde van de vleugels.

Omdat het vliegtuig door zijn aerodynamische design met minder luchtweerstand van de grond komt, hebben de motoren een minder grote rol tijdens het opstijgen. Maar dat is niet de enige reden dat de motoren aan de achterkant van het voertuig komen te zitten. Dat is namelijk ook gedaan door de werking ervan.

©PXimport

Een belangrijke verandering aan AHEAD ten opzichte van bestaande vliegtuigen is de nieuwe hybride motor, die zowel met traditionele brandstoffen zoals kerosine kan vliegen, als met cryogene brandstof zoals LNG of vloeibare waterstof (LH2). Bij traditionele vliegtuigmotoren wordt de luchtstroom gebruikt om kerosine te ontbranden door middel van een zogenaamde ‘turbofan’.

Bij de hybride motor wordt daar ook gebruik van gemaakt, maar dat is slechts een deel van wat de motor doet. Die bestaat uit twee kamers, waarin in de eerste de LNG of LH2 wordt verbrand, wat op een veel lagere temperatuur gebeurt dan bij conventionele middelen zoals biodiesel of kerosine. Daardoor ontstaat er in de tweede kamer meer waterdamp, waardoor de motor minder ontvlamt tijdens de aandrijving – wat op zijn beurt voor minder uitstoot zorgt.

Een andere belangrijke manier waarop het vliegtuig energiezuiniger moet worden, is door de luchtweerstand te verkleinen. Door de vleugels deel van het ontwerp te maken, wordt de rest van het vliegtuig platter, en dat betekent dat er minder brandstof nodig is om het gevaarte de lucht in te krijgen.

Ook als het vliegtuig eenmaal in de lucht is, heeft het minder aandrijving nodig. En dat de motoren op het achterste deel van de staart zijn gebouwd, heeft als bijkomend voordeel dat het voertuig nóg een stukje dynamischer wordt.

Cryogene brandstof

Bij vliegtuigen wordt de brandstof normaal opgeslagen in de vleugels, maar als AHEAD gebruik wil maken van cryogene brandstof, kan dat niet meer. Die moet namelijk onder druk worden opgeslagen in grotere tanks. Dat kan bij het AHEAD-design, de cryogene tanks zijn namelijk opgeslagen op het bolle gedeelte waar de vleugels bij het vliegtuig komen.

In het vliegtuig zelf komt voor de passagiers meer ruimte. Volgens het onderzoeksteam dat de studie heeft gedaan, biedt de vorm van het vliegtuig veel mogelijkheden voor ontwerpers om creatief te spelen met zitplekken – een beetje zoals ‘vroeger’ werd gevlogen.

2050

Het is nog lang niet zeker of AHEAD ooit ook echt de lucht in gaat. Er zijn nog veel obstakels te overwinnen. Zo is er nog nooit gevlogen met cryogene brandstof in een regulier vliegtuig, dus moet dat eerst uitvoerig worden getest. Ook moet er een hybride motor worden ontwikkeld. Als dat allemaal lukt, zou AHEAD rond 2050 klaar moeten zijn.

Het grootste voordeel van een dergelijk vliegtuig zijn de grote afstanden die dan overbrugd kunnen worden. Als de AHEAD straks 14.000 kilometer kan vliegen zonder te stoppen, is dat volgens KLM vooral interessant met het oog op opkomende markten in Azië.

Met een prijskaartje van 399 euro is de Dyson V8 Cyclone een van de meest betaalbare draadloze steelstofzuigers van het Britse merk. Je haalt hiervoor een redelijk compacte maar krachtige huishoudhulp in huis, die een aantal duidelijke kanttekeningen heeft.

De Dyson V8 heeft een nieuw ontwerp gekregen. Weg is de trekker die je constant moet indrukken om het apparaat te laten zuigen. In plaats daarvan beschikt hij voortaan over een handige aan-uitknop. Daarnaast zit een moduswisselaar, die met verschillende kleuren aangeeft welke zuigstand je gebruikt. Opvallend is ook dat Dyson voor de V8 Cyclone geen spannende kleuren voor de plastic onderdelen gebruikt. In plaats daarvan zien we een combinatie van kaki, rood, grijs en zwart; het geheel valt daardoor minder op.

©Wesley Akkerman

De nieuwe Dyson V8 Cyclone

De nieuwe V8 levert 30 procent meer zuigkracht en een 50 procent langere accuduur. In de laagste zuigstand houdt hij het tot 60 minuten vol. Helaas ontbreekt een handig lcd-scherm (dat wel op duurdere modellen zit) voor de resterende accutijd; ook hier moet je het doen met iets te simpele led-indicators. Onderop zit een nieuwe vloerzuigmond, die Dyson de 'Motorbar' noemt. Die moet dankzij het gebruik van speciale kammetjes effectief zijn tegen vastzittende haren, maar de stofzuiger moet het verder ook zonder moderne functies doen zoals lasers of stofsensoren.

Met slechts 2,7 kilogram is de Dyson V8 Cyclone lekker licht en wendbaar, waardoor je moeiteloos vloeren en zelfs hoekjes op het plafond schoonhoudt. Het stofreservoir (540 milliliter) heeft een handig uitwerpsysteem waarbij je het vuil niet hoeft aan te raken. Toch zijn we niet helemaal tevreden over alle eigenschappen van de zuigmodule. Het handvat is namelijk smal en klein, waardoor je grip bij langer gebruik oncomfortabel is. Ook kan het bij je duim gaan schuren. Dit is waarschijnlijk de minst ergonomische Dyson die we op de redactie hebben getest.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone in de praktijk

Gelukkig biedt de Dyson V8 Cyclone met 297 air-watts in de Boost-stand een flinke verbetering in zuigkracht (ten opzichte van zijn voorganger). De standaardmodus levert 79 aW en dat is voor ons ruim voldoende voor dagelijkse taken. Vooral het vloerkleed moet eraan geloven: haren, kruimels en ander vuil worden daar moeiteloos uit gezogen. Op hardere vloeren stelt de Cyclone eveneens niet teleur, al valt er wel één ding op. Wanneer je de stofzuiger oppakt nadat je bijvoorbeeld wat kruimels of korrels opzuigt, kan het zijn dat er een paar uit de mond vallen.

Daarnaast missen we een zachte(re) borstel op de Dyson V8 Cyclone. De huidige zuigmond ratelt namelijk hard over de vloer, wat niet zo prettig is voor (onder)buren in een flat- of appartementsgebouw of slapende kinderen. En dat terwijl de motor zelf stiller is dan verwacht. Gelukkig neemt de zuigmond moeiteloos allerlei soorten haren op en raken die niet in de borstel verstrengeld. Ook goed om te weten: de Cyclone past zijn zuigkracht niet automatisch aan, zoals duurdere modellen dat wel doen, waardoor je dat dus zelf in de gaten moet houden. Geen groot probleem, maar toch.

©Wesley Akkerman

Batterij en accessoires

Zoals gezegd gaat de batterij maximaal een uurtje mee wanneer je de zuinigste modus inschakelt. Anders moet je rekening houden met ongeveer een halfuur in de normale stand. Zet je de Boost-modus aan en laat je die aanstaan, dan is het binnen tien minuten wel gedaan. Geen vreemde scores als je kijkt naar het formaat en de behoorlijk indrukwekkende zuigkracht. Een groot pluspunt is daarnaast dat je de accu kunt verwisselen. Daardoor kun je de levensduur aanzienlijk verlengen door mettertijd een nieuwe batterij aan te schaffen.

Je krijgt trouwens twee accessoires bij aanschaf van de Dyson de V8 Cyclone: een kierenzuiger en een gemotoriseerde miniborstel. Hoewel dat misschien wat karig lijkt vergeleken met eerdere modellen, zijn oude V8-hulpstukken compatibel (mocht je die nog hebben). In de praktijk blijkt de basisset echter compleet genoeg. De kierenzuiger werkt goed voor meubels en lastige hoeken, terwijl de miniborstel onmisbaar is voor trappen, matrassen en bekleding. Ondanks het beperkte pakket biedt de stofzuiger dus voldoende opties voor de meeste huishoudens.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone kopen?

De Dyson V8 Cyclone is een geslaagde steelstofzuiger voor wie krachtige prestaties zoekt zonder overbodige luxe. Vooral op tapijt en bekleding komt hij sterk naar voren, en ook het verwijderen van haren gaat hem goed af. Het harde, smalle handvat en de wat stugge vloermond voelen niet altijd even prettig aan, maar dat past deels bij de prijsklasse. Jammer is ook het ontbreken van een lcd-display met handige informatie, al is dat net als het gebrek aan een automatische zuigstand goed te overzien. Alles bij elkaar is dit een betrouwbaar basismodel dat doet wat hij moet doen.

In de winter loopt de energierekening al snel op. De droger gaat vaker aan omdat de was buiten niet droogt, en omdat we vaker thuis koken en eten gaat ook de vaatwasser vaker aan. Ook de wasmachine draait op volle toeren, want nat weer en dikke kleding leveren extra was op. Hét moment dus om even stil te staan bij het energieverbruik van deze drie apparaten. Met wat kleine aanpassingen zorg je voor een zichtbaar (gunstig!) verschil op je stroomrekening.

Slim plannen loont

Wie een slimme meter of dynamisch energietarief heeft, kan precies zien wanneer stroom het goedkoopst is. Door het programma van je wasmachine, droger of vaatwasser daarop af te stemmen, draai je letterlijk op de voordeligste momenten. Veel moderne apparaten hebben een startuitstelknop, waarmee je eenvoudig plant dat een was 's nachts of vroeg in de ochtend klaar is.

Heb je geen dynamisch contract, dan is het slim om eerst te kijken of jouw leverancier een piek- en daltarief hanteert. Bij een dubbeltariefmeter geldt het lagere tarief meestal alleen tussen ongeveer 23.00 en 07.00 uur, niet standaard in het weekend. Even checken bij je energieleverancier voorkomt verrassingen.

Wassen op lagere temperatuur

De grootste energiebesparing zit in de temperatuur van het waswater. Een was van 30 graden is meestal voldoende schoon, zeker met de huidige wasmiddelen die ook bij lage temperatuur goed werken. Alleen bij sterk vervuilde was of handdoeken kan een hogere stand nodig zijn. Een wasbeurt op 60 graden of af en toe een machinereiniger houdt de trommel fris en voorkomt vetluis - een kookwas op 90 graden is bij moderne machines niet meer nodig.

Een andere eenvoudige stap is de wasmachine pas te laten draaien als hij goed vol is. Een halve was verbruikt bijna evenveel energie als een volle: zonde. Ook de juiste dosering helpt: te veel wasmiddel kan op den duur zeepresten achterlaten, waardoor de machine harder moet werken.

Droger of droogrek?

De droger is een onmisbare hulp in de winter, maar verbruikt veel stroom. Centrifugeer je was daarom eerst op de hoogste stand, zodat er minder vocht overblijft. Hoe droger het de trommel ingaat, hoe korter het droogprogramma duurt. Warmtepompdrogers verbruiken het minst stroom, al bespaar je nog meer door de was af en toe op te hangen. In een goed geventileerde kamer, bijvoorbeeld bij de verwarming, droogt het prima zonder dat je ernaar hoeft om te kijken.

De vaatwasser slim inzetten

Een vaatwasser verbruikt vooral energie om water te verwarmen. Kies daarom het eco-programma: dat duurt wat langer, maar gebruikt minder stroom en water doordat het water op lagere temperatuur wordt verwarmd. Grote etensresten kun je beter even wegschrapen, maar spoel servies niet voor onder de kraan - dat is onnodig en verspilt warm water. Licht aangekoekte pannen en schalen vormen voor moderne vaatwassers echt geen probleem.

Wie zonnepanelen heeft, kan de vaatwasser het beste overdag laten draaien, zodat de stroom direct uit eigen opwekking komt. Ook hier geldt dat een startuitstelknop handig is: je plant eenvoudig in dat het programma start zodra de zon op het dak staat.

Onderhoud maakt echt verschil

Goed onderhoud klinkt saai, maar heeft een direct effect op het energieverbruik. Een verstopt filter, kalk in de sproeiarmen of pluis in de droger laten apparaten harder werken dan nodig. Zet ze af en toe op een onderhoudsprogramma of gebruik een speciale reiniger. Dat voorkomt niet alleen geurtjes, maar zorgt ook dat de machine weer zo goed (lees: zo zuinig) mogelijk zijn werk kan doen.

Kleine aanpassingen, harde euro's

Energie besparen is vooral een optelsom van gewoontes. Door slimmer te plannen, de juiste temperatuur te kiezen en je apparaten schoon te houden, daalt het verbruik ongemerkt. En misschien nog belangrijker: je verlengt de levensduur van apparaten die het dagelijks zwaar te verduren hebben. Daarmee bespaar je ook op de langere termijn.