Microsoft wil de concurrentie aangaan met Google met een nieuwe versie van Windows 10. Windows 10 S richt zich vooral op studenten en is vooral simpel, licht, en spreekt dezelfde mensen aan die ook Chromebooks kopen. Maar is dat wel genoeg?

Laten we eerst eens kijken naar wat Windows 10 S precies is. Microsoft kondigde het nieuwe OS vandaag aan op een evenement, waarbij ook nieuwe Surface Laptops werden geïntroduceerd. De 'S' staat voor 'Student', de doelgroep die Microsoft wil aanspreken. Windows 10 S is een goedkope versie van het besturingssysteem die zich onderscheidt doordat het een erg basaal besturingssysteem is. Zo kun je alleen apps uit de Windows Store downloaden.

Voordelen

Het OS heeft een paar voordelen, met name de laadtijd die volgens Microsoft is teruggebracht tot slechts 5 seconden. Ook is het veel makkelijker voor systeembeheerders om computers te beheren.

Goedkoop

Inmiddels hebben een aantal fabrikanten zoals HP en Acer al aangegeven goedkope laptops te maken met Windows 10 S erop. De goedkoopste van die laptops is 189 dollar, inclusief de licentie voor Windows 10 S.

In het aankoopbedrag zijn bovendien een aantal handige perk opgenomen. Zo krijgt iedere gebruiker gratis Office 365 Voor Scholieren én een gratis abonnement op Minecraft: Education Edition. Ook kan iedere 10 S-licente worden geüpgrade naar Windows 10 Pro. Dat zijn overigens alleen Amerikaanse prijzen. Voor Nederland zijn de kosten nog niet bekend.

Parallel met Windows RT

De opvallendste vernieuwing van Windows 10 S is dat het zich speciaal richt op studenten. Het OS is simpel, en is vooral goed dichtgetimmerd. Het is niet mogelijk er zomaar software op te installeren.

Dat heeft veel parallelen met Windows RT, al draaide dat wel op ARM-architectuur terwijl Windows 10 S op x86 en x64 draait. Windows RT was geen succes vanwege de beperkingen die het OS aan de gebruiker oplegde, en de ondersteuning ervoor werd een paar jaar geleden definitief stopgezet. Er is sindsdien overigens wel veel veranderd, want er zijn veel meer en betere web-apps beschikbaar die het werken vanuit de browser voor veel toepassingen al interessanter maken. Bovendien is het niveau van ICT-beheer op scholen een stuk beter geworden in de laatste jaren.

Concurrentie met Chromebook

Hoewel Microsoft het nergens expliciet zegt, is Windows 10 S duidelijk bedoeld om de concurrentie aan te gaan met Googles Chromebook. In het onderwijs wordt steeds vaker gekozen om leerlingen van de simpele en goedkope laptops te voorzien. Het grote verschil in Windows 10 S lijkt Office te zijn. Dat is er niet voor Chrome OS, al heeft Google zijn eigen Drive-applicaties daar goed in geïntegreerd zodat je altijd een goede tekstverwerker hebt.

Buiten dat zijn de parallelen goed zichtbaar. Chrome OS is spotgoedkoop, vooral omdat het doorgaans op redelijk goedkope laptops staat. Het is een simpel besturingssysteem dat makkelijk is in te stellen, en waar de gebruiker verder geen omkijken naar heeft.

Cloudopslag

Daarnaast draaien Chromebooks volledig om cloudopslag en -werken. Dat heeft als voordeel dat het niet uit maakt welke hardware je gebruikt, want je kunt makkelijk van computer wisselen en het maakt niet uit als een laptop stuk gaat - wat bij jonge scholieren over het algemeen sneller gebeurt. Hoewel Office 365 het werken in de cloud mogelijk maakt, is cloud-opslag nog steeds volledig geïntegreerd in het besturingssysteem. Dat betekent dat je in de praktijk nog steeds moet werken met zowel losse bestanden als clouddocumenten - een soms onoverzichtelijk proces, in tegenstelling tot Chrome OS waar álles via de cloud gaat.

Maar het is vooral het aanbod van apps waar Windows 10 S zich moet onderscheiden, en dat gaat lastig worden.

Belang van apps

De grote vraag is: kun je leven met alleen apps uit de App Store? Veel mensen die intensief gebruik maken van Windows 10 zullen daar even over moeten nadenken, want die wordt nog niet vaak gebruikt.

Nog niet perfect

Het is vreemd dat Microsoft een besturingssysteem maakt dat draait om een App Store waar het de laatste jaren maar weinig aan heeft gedaan. De App Store was één van de paradepaardjes van Windows 10 (naast onder meer het nieuwe startmenu), de centrale plek waar gebruikers al hun apps vandaan konden halen. Centraal daarin stond het Universal Windows Platform, met applicaties die werden ontwikkeld voor zowel de desktop als de smartphone. De UWP-apps moesten ervoor zorgen dat het aantrekkelijker werd voor ontwikkelaars om iets voor Windows te bouwen.

Weinig aandacht

Maar Microsoft heeft het platform veel te weinig aandacht gegeven. Sinds de introductie van het platform zijn er amper nieuwe (grote) apps bij gekomen in de Windows Store, en Microsoft heeft ook weinig moeite gedaan nieuwe ontwikkelaars aan te trekken.

Om dan nu een besturingssysteem aan te bieden dat bijna volledig draait om apps, is op z'n zachtst gezegd vreemd. Het is 'uit veiligheidsoverwegingen' niet mogelijk externe applicaties te installeren. Daarvoor moet het OS worden geüpgrade naar Windows 10 Pro.

Makkelijk voor systeembeheerders

Ergens is het logisch om scholieren niet te veel rechten te geven over een OS dat wordt beheerd door een systeembeheerder, en dat lijkt ook wel ergens op Chrome OS waar dat ook niet zomaar kan, maar het verschil is fundamenteel: bij Windows 10 S moet je hopen dat de app die je nodig hebt toevallig in de Store staat, terwijl je bij Chrome genoeg hebt aan een browser.

Geen browserkeuze

Dat laatste lijkt het belangrijkste verschil. Het is logisch dat in Windows 10 S alles via Edge gebeurt, de ingebouwen standaard-browser van Windows 10. Maar iedereen die wel eens langer dan een kwartier met Edge heeft geprobeerd te werken kan beamen dat de browser nog erg spartaans is (pun intended) en dat er nog te veel ontbreekt om het echt een volwaardige concurrent van Chrome en Firefox te maken.

Die browsers zijn overigens nu niet te vinden in de Windows Store. Microsoft zegt dat dat nog wel komt, maar ook dat de standaard-browser niet te veranderen is. Je kunt losse browsers downloaden, maar alle externe links openen juist weer alleen in Edge. Bovendien kun je in Edge de zoekmachine niet wijzigen van Bing naar Google...

Overige 10%

Veel gebruikers (en vooral scholieren) gebruiken een browser voor het overgrote merendeel van hun werk. Dat maakt Chromebooks zo handig: ze zijn zo lichtgewicht dat je er voor het meeste werk genoeg aan hebt. Maar voor die 10% werk die je juist op een desktop-applicatie wil doen wil je een Win32-platform hebben waar je apps makkelijk op kunt installeren - desnoods via een systeembeheerder. Dat is waar Windows 10 S de plank misslaat en de grote kans laat liggen. Het besturingssysteem had een echte Chrome OS-killer kunnen worden, maar of dat nu lukt is afwachten.

Overigens is dat allemaal gebaseerd op de eerste informatie over Windows 10 S. We kunnen niet wachten ermee aan de slag te gaan om te kijken of het besturingssysteem nog verrassingen in petto heeft.

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).