Het begin van het jaar is een uitgelezen kans om je computer onder handen te nemen. Van de binnen- én de buitenkant! Je pc opschonen doe je met de tips uit dit artikel, zodat je systeem er weer een poosje tegenaan kan.

Dat het verstandig is om de computer periodiek onderhoud te geven wist je vast al. We beginnen onder de motorkap: met de software. Schijfopruiming ken je wellicht, maar wist je dat dit programma niet alle opties prijsgeeft op het eerste gezicht? Er valt meer op te ruimen dan je denkt. Open het Startmenu en typ Schijfopruiming. Controleer of de juiste schijf geselecteerd staat en klik op OK om de controle te starten. In het venster dat je hierna ziet, klik je op de knop Systeembestanden opschonen. Het programma voert een nieuwe, grondigere controle uit.

In het resultatenscherm heb je de keuze om nog meer onderdelen op te schonen, zoals Windows Update opschonen (kopieën van alle updates die zijn geïnstalleerd), Upgradelogboekbestanden van Windows (handig in geval van installatieproblemen en verder niet) en Windows-installatiebestanden (de oorspronkelijke installatiebestanden van Windows). Loop kritisch door de lijst heen en plaats vinkjes naast de onderdelen die je flink wil opschonen. Op ons testsysteem wonnen we hiermee met gemak 3,5 tot 5 GB ruimte.

OneDrive lokaal of niet

Grote kans dat je inmiddels een deel van je bestanden ook in de cloud opslaat, bijvoorbeeld via het in Windows 10 ingebouwde OneDrive. Wist je dat het niet nodig is om alle bestanden ook nog lokaal op te slaan? Je kunt een deel van de bestanden ook alleen online opslaan. Je ziet ze dan wel netjes verschijnen in de Verkenner, maar ze worden pas gedownload als je erop dubbelklikt om ze te openen. Vooral voor bestanden die je niet (vaak) gebruikt, maar wel wilt bewaren, is dit een prettige manier. Ruim de schijf op door bestanden die je niet nodig hebt, te markeren als ‘alleen online’.

Klik met de rechtermuisknop op de wolk van OneDrive (naast de klok in het Systeemvak, klik indien nodig op het driehoekje om alle pictogrammen te zien) en kies voor Instellingen. Open de tab Account en klik op Mappen kiezen. Haal het vinkje weg bij Alle bestanden zichtbaar maken en bepaal welke mappen wel of juist niet lokaal beschikbaar moeten zijn. Open daarna de tab Instellingen en zet een vinkje bij de optie Ruimte besparen door alleen de bestanden te downloaden die u gebruikt.

©PXimport

Slim opslaan

Een beetje hulp bij het opgeruimd houden van je computer kan geen kwaad. Windows heeft Slim opslaan in huis: met dit onderdeel maak je automatisch ruimte vrij door ongebruikte bestanden (zoals tijdelijke bestanden en de inhoud van de Prullenbak) op te schonen. De optie is standaard uitgeschakeld: zet ‘m aan. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I) en kies Systeem, Opslag. Zet de schuif op Aan bij de optie Slim opslaan. Klik meteen op Slim opslaan configureren of nu uitvoeren. We zetten Opslaginzicht ook meteen aan: hiermee denkt Windows met je mee als de schijfruimte flink afneemt. Je bepaalt zelf wanneer dit moet worden uitgevoerd, bijvoorbeeld Bij onvoldoende schijfruimte. In de sectie Tijdelijke bestanden geef je aan wat er moet gebeuren met de tijdelijke bestanden.

Werp hierna een blik op Lokaal beschikbare cloudinhoud. Hier kun je aangeven dat OneDrive-bestanden automatisch op ‘alleen online’ worden gezet als je ze een bepaalde periode niet hebt geopend. Kies bijvoorbeeld voor 14 dagen als je lokale OneDrive-bestanden wilt verplaatsen naar de cloud nadat je ze 14 dagen niet meer hebt geopend. Ongeduldig als we zijn, wachten we niet op het eerste moment dat de instellingen automatisch worden uitgevoerd, maar klikken we op de knop Nu opruimen om de actie direct te starten.

©PXimport

Grote bestanden vinden en verwijderen

Grote bestanden die ruimte innemen en niet nuttig zijn: daar willen we vanaf. Eerst bekijken we welke programma’s beter het veld kunnen ruimen. Windows heeft daar een handige indicator voor. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I) en kies voor Apps. Bij Apps en onderdelen sorteer je de lijst met apps op Grootte. De ruimteslurpers verschijnen bovenaan de lijst. Loop door de lijst heen en verwijder de apps die je niet gebruikt. Hierna bekijken we de bestanden op de computer. Om snel een overzicht te krijgen van grote bestanden, roepen we de hulp in van het gratis TreeSize Free.

Dit programma geeft in één oogopslag weer welke bestanden veel ruimte innemen: klik op de knop Select Directory en selecteer de gewenste schijf. Klik op de kolom Size om te sorteren op grootte. Bestanden die niet nodig zijn en ruimte innemen, verwijder je. Pas op met de systeemmappen, zoals Gebruikers, Program Files en Windows: verwijder hieruit alleen bestanden als je zeker weet dat dit geen kwaad kan.

Terug naar fabrieksinstellingen

Is de computer in de loop van de tijd zo vervuild geraakt dat je de sterke behoefte voelt om met een schone lei te beginnen? Je kunt tot slot overwegen om de pc terug te brengen naar de ‘fabrieksstaat’. In Windows 10 kost dit aanzienlijk minder tijd dan in het verleden. Open het instellingenvenster (Windows-toets+I) en kies Bijwerken en beveiliging, Systeemherstel. Klik op de knop Aan de slag in de sectie Deze pc opnieuw instellen. Je kunt ervoor kiezen om je persoonlijke bestanden te behouden, zodat je het beste van beide werelden hebt: een schone omgeving, maar niet het ongemak van alle bestanden terug moeten plaatsen na de opschoonactie.

Stof verwijderen

Verplaatsen we ons naar de buitenkant van de pc. Of je nu een laptop of desktop onder handen neemt: haal de spanning eraf. Dus stekker eruit en (laptop)accu verwijderen. Neem vervolgens met een stofdoek de machine af. Om vette vingers aan de buitenzijde te verwijderen, gebruik je een vochtig doekje.

Of het nu gaat om je toetsenbord, de ventilatoropeningen van je laptop of desktop of om andere lastig te bereiken onderdelen van je computer: een flesje perslucht mag niet ontbreken in je schoonmaakkast. Gebruik de perslucht om je toetsenbord schoon te maken en – als je een desktopcomputer gebruikt – om de ventilatoren stofvrij te maken

©PXimport

Houd de bus met lucht enkele centimeters verwijderd van het oppervlak dat je stofvrij wilt maken. Begin met een rustige stroom perslucht en voer die daarna op, totdat er geen stof meer vrijkomt. Zorg ervoor dat de perslucht het stof uit de computer blaast en niet erin. Voorkom ook dat de ventilatorbladen draaien door de luchtverplaatsing: houd ze tegen terwijl je de perslucht gebruikt.

Gebruik nooit een stofzuiger om de computer schoon te maken. Een computer is immers een precisie-instrument en een stofzuiger is hiervoor te grof gereedschap. Gebruik een wattenstaafje voor moeilijk bereikbare plekken.

Als je een meer gevorderde gebruiker bent, kun je de desktopkast openschroeven en alle componenten individueel stofvrij maken, maar voor de meeste situaties krijg je de machine voldoende schoon op de beschreven wijze. Besluit je de computer alsnog open te maken, houd dan rekening met statische elektriciteit en gebruik een antistatisch polsbandje.

Toetsenbord, muis en beeldscherm

Gebruik een microvezeldoek met schoonmaakalcohol of een vochtig doekje om het toetsenbord schoon te maken. Hanteer dezelfde routine voor het schoonmaken van de muis en gebruik een wattenstaafje voor de gebieden waar je lastig bij kunt.

Het scherm verdient uiteraard ook de nodige aandacht, en wel met beleid. We gebruiken hiervoor een reinigingsgel en een microvezeldoek. Op internet vind je verschillende reinigingsets. Maak bij het afnemen horizontale of verticale bewegingen en gebruik nooit kracht bij het wegpoetsen van een oneffenheid. Overweeg het gebruik van schoonmaakalcohol of gedemineraliseerd water en wrijf rustig over de vuiligheid totdat die loskomt.

Gebruik geen papieren (zak)doekjes, om krassen te voorkomen. Gebruik ook geen normale schoonmaakmiddelen, maar investeer in een schoonmaakmiddel dat specifiek is bedoeld voor het reinigen van het scherm. Je pc is nu zowel intern als extern weer blinkend schoon!

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.