9 dvd-kopieerprogramma's getest. De video-dvd is een fantastische uitvinding: De beeld- en geluidskwaliteit steekt ver boven die van een gewone televisie-uitzending uit. Maar er is ook een nadeel: dvd's zijn duur en wanneer er een kras op komt, is de kans groot dat ze niet meer af te spelen zijn. Alleen al om die reden is het slim een reservekopie te maken. PCM bekijkt negen verschillende oplossingen om een backup te maken.

"Even een dvd'tje kopiëren is makkelijker gezegd dan gedaan; in de praktijk blijkt het maken van een backup van je favoriete film lastiger dan je in eerste instantie zou denken. Om te beginnen zijn er de juridische voetangels (zie kader: Kopiëren dvd illegaal?), maar ook in technisch opzicht zijn er de nodige horden te nemen. In de eerste plaats moet je de informatie van de dvd afhalen, ofwel rippen. Bij een zelfgemaakte dvd is dat geen probleem, maar commerciële dvd's zijn vaak beveiligd met css (Content Scrambling System). Dit betekent dat de rip-software voorzien moet zijn van een mogelijkheid om deze beveiliging te omzeilen. De volgende horde is dat films over het algemeen op een zogeheten dvd 9 staan: een dual layer dvd die tot 8,5 GB aan gegevens kan bevatten. Op beschrijfbare dvd's (dvd 5) past daarentegen 'slechts' 4,7 GB. Dit betekent dat er ofwel data moeten worden weggelaten, ofwel dat de gegevens gecomprimeerd moeten worden. Denk bij het weglaten van data in de eerste plaats aan overbodige ondertitels, audiosporen, extra's en menu's. Past de complete film dan nog niet op één dvd, dan zijn er nog twee mogelijkheden: het verdelen van de film over twee dvd's, of kiezen voor compressie. Houd er wel rekening mee dat het wegschrijven van de film met compressie tot een lagere beeld- en geluidskwaliteit leidt. De laatste stap is het branden van de reserve-dvd. Sommige pakketten zijn daarnaast ook in staat om een kopie naar vcd, svcd of divx-formaat om te zetten, waardoor ze zelfs op een cd van 700 MB passen. Wilt u van deze functies gebruikmaken, controleer dan ook of uw dvd-speler in de huiskamer met deze formaten overweg kan. Op www.dvdrhelp.com kunt u dit voor de meeste dvd-spelers controleren. Onvolledig De perfecte dvd-kopieersuite zou natuurlijk al deze kopieerfuncties in zich moeten verenigen. Op dit moment is er echter geen enkel pakket dat alle stappen kan uitvoeren. Dit heeft alles te maken met css: het omzeilen van deze beveiliging is in verband met auteursrechten een heet hangijzer, waar veel softwareproducenten zich niet aan willen branden. Daarom ontbreekt vaak de rip-mogelijkheid en kun je alleen kopieën maken van videobestanden die al op de harde schijf staan. Voor het rippen zelf moet je uitwijken naar een apart programma (zie kader: Gratis rippers). Andere pakketten bieden deze mogelijkheden wel, maar hebben slechts beperkte selectie- en comprimeermogelijkheden, of kunnen in een enkel geval niet zelfstandig dvd's of cd's branden. Testverantwoording In deze test kijken we naar de mogelijkheden om zelf de backup van uw dvd samen te stellen, het gebruiksgemak en de extra functionaliteiten (in het bijzonder het maken van een svcd). Daarnaast kijken we of een pakket over rip-functionaliteit beschikt, naar welke media er kan worden gebrand en hoe het branden verloopt. Als test-dvd gebruiken we 'The Sweetest Thing' met Cameron Diaz en Christina Applegate. Deze dvd heeft de volgende eigenschappen. * Dvd 9, * Aspect ratio 1:85 * Hoofdfilm met drie audiosporen en vijf ondertitels (3886 MB) * Menu's ( 901 MB) * Extra's (1689 MB) Met ieder pakket branden we een dvd met alleen de hoofdfilm en een dvd met een totale backup. Daarnaast maken we met alle pakketten die dit ondersteunen svcd. Hiervoor gebruiken we een Pentium 2.4 MHz, 2048 MB ram, Nvidia FX5600 en Sony DVD DRU-500a. Om de leesbaarheid van de dvd's en svcd's te testen spelen we ze vervolgens af op drie stand alone dvd-spelers: de Philips DVD 743, Pioneer DV-668-AV en Samsung 205. ***CloneDVD.tiff CloneDVD is handig en snel, maar nog niet volledig. CloneDVD Het uitermate populaire CloneDVD doet wat het behoort te doen: een goede kopie maken van een dvd. Het programma kent verschillende modi. In de'Kopieer mode' selecteer je de hoofdfilm en geef je aan of het menu behouden blijft. Vervolgens selecteer je de gewenste ondertitels en audiosporen, en binnen een half uur is de dvd klaar. Jammer is wel dat het pakket niet overweg kan met beschermde dvd's en er voor het rippen dus een extern programma nodig is. Met de 'Kloon mode' zet je een dvd 9 op een dvd 5van 8,5 GB op één dvd. Daarbij kun je zelf aangeven welke ondertitels en audiosporen meemoeten. Helaas kunt u niet de compressie van afzonderlijke titels instellen. CloneDVD bewaart de bestanden voor eventueel hergebruik in een tijdelijke map. Ook kan er een image van een dvd gemaakt worden. Een prima en duidelijk pakket voor wie alleen dvd's wil kopiëren. Elaborate Bytes € 39 ***Dvd2one.tiff: Het onverzorgde DVD2one is te beperkt om er iets mee te kunnen. DVD2one Het kleinste pakketje uit de test heeft ook de minste functionaliteit: DVD2one beheerst alleen de transcodeerfase (het hercomprimeren van gegevens) van het maken van een dvd-kopie, ofwel: je kunt de dvd-videobestanden alleen lezen en wegschrijven van en naar de harde schijf. Het pakket biedt wel de mogelijkheid om zowel de complete dvd als alleen de hoofdfilm te kopiëren, waarbij u zelf de ondertitels en de audiosporen selecteert. Het pakket kent geen previewfunctie en blinkt niet uit in gebruiksvriendelijkheid. Zo moet u bij het selecteren van de hoofdfilm nog allerlei keuzes maken die niet worden uitgelegd. Want wie weet het verschil tussen de 'cells, chapters en layers'? Ook de interface laat het nodige te wensen over. Zo worden de Nederlandse termen naar hartelust afgewisseld met Engelse. Voor deze prijs krijgt u wel erg weinig functionaliteit. DVD2One € 39,99 ***Intervideodvdcopyplatinum.tiff DVD Copy Platinum biedt niet de kwaliteit die we van Intervideo gewend zijn. DVD Copy Platinum Intervideo staat bekend om zijn zeer goede softwarematige dvd-speler. Helaas is het met de kwaliteit van hun dvd-kopieerprogramma anders gesteld. Om te beginnen is ook hier bij beveiligde dvd's een extern rip-programma nodig, maar daarin is deze titel niet uniek. Kwalijker is dat het selecteren van de gewenste ondertitel en audiosignaal niet werkt: ongeacht de selectie worden alle signalen meegestuurd. Ook het aanpassen van de gewenste menu-items werkt niet naar behoren: bij een selectie van alleen de hoofdfilm wordt ook het menu meegenomen van de overige onderdelen van de dvd. Het selecteren van deze lege menu-items levert een zwart beeld op. Tijdens het testen blijkt dat er - ondanks het feit dat de hoofdfilm eenvoudig op één dvd past - toch compressie wordt toegepast, waardoor de beeldkwaliteit afneemt. Maar het kan nog erger. Hoewel het programma naast dvd ook met vcd, svcd en divx overweg zou moeten kunnen, komen we bij het maken van de svcd's tot driemaal toe niet verder dan de eerste schijf, terwijl we er voor de complete film drie nodig hebben. Daarnaast zijn de svcd's niet afspeelbaar in een stand-alone dvd-speler, maar alleen in WinDVD, de eigen softwarematige dvd-speler van Intervideo. Daarmee is DVD Copy Platinum geen aanrader. Intervideo € 49,99 ***Dcscopysuite.tiff: Zonder handleiding is DVDCopy Suite niet te gebruiken. DVD Copy Suite Dit pakket is zonder de handleiding niet te begrijpen. Dit komt voornamelijk door restricties die illegale acties moeten tegengaan. Voor het rippen van een beveiligde dvd is dan ook een extern programma nodig. Als de geripte bestanden eenmaal in een map staan kunt u die bij Copy Suite als bron opgeven, waarna de hoofdfilm of totale dvd met compressie betrekkelijk eenvoudig kan worden gebrand. Lastiger wordt het als u hoofdstukken wilt selecteren of de dvd wilt splitsen, dan moet u eerst de bestanden naar een andere map op de harde schijf schrijven, om vervolgens die map weer als bron te openen. Copy Suite kan ook een image van een dvd maken om eventueel later te branden. Onze test levert twee dvd's met een matig beeldresultaat op: zelfs rustige scènes bevatten al blokvorming voor. Ook blijken de dvd's niet op elke testspeler afspeelbaar. Geen aanrader dus. Easy Computing € 39,95 ***Dvdeo.tiff.tiff: DVDeo kan geen dvd 9 op een dvd 5 branden. DVDeo 3 DVDeo is prima geschikt om één-op-één-kopieën van dvd's te maken. Het programma kan overweg met beveiligde dvd's en met dvd-bestanden op een harde schijf. U kunt de hoofdfilm selecteren met bijbehorende ondertitels en audiosporen of een kopie maken van de complete dvd. Helaas wordt dit laatste wel erg lastig gemaakt. U moet zelf iedere titel apart toevoegen en dit gebeurt niet op een overzichtelijke manier. Wilt u een dvd 9 (8,5 GB) op een dvd 5 (4,7GB) passen, dan heeft u niets aan dit programma; met DVDeo kunnen videogegevens niet in het dvd-formaat zelf worden gecomprimeerd. Voor backups naar vcd, svcd en divx (avi) is DVDeo beter uitgerust. U kunt zelfs de mate van compressie en de gewenste bitrates en beeldformaten aangeven. Voor het encoderen gebruikt DVDeo de Mainconcept MPEG-encoder. Deze levert goede kwaliteit en is redelijk snel. Desalniettemin levert het maken van de svcd's behoorlijke problemen op. Tot driemaal toe wordt het encodeerproces afgebroken. Het maken van een Maxi-svcd - alle gegevens worden dan op één cd gebrand - verloopt beter. Alleen de kwaliteit bij snelle beelden was zeer slecht. Denda € 39,95 ***Dvdshrink.tiff: DVD Shrink is zeer goed en geavanceerd. ***PCM Keuze Beste Koop DVD Shrink Naast alle commerciële pakketten om dvd's te kopiëren, zijn er op internet talloze gratis varianten te vinden. Uit deze reeks gratis producten gaat onze voorkeur uit naar DVD Shrink. Behalve alle mogelijkheden voor het selecteren van ondertitels en audiosporen, biedt dit pakket ook nog eens de mogelijkheid om start- eindframe van de film zelf te bepalen. En die functie is goud waard; door het weglaten van te lange intro's of de aftiteling bespaar je al snel enkele honderden MB's. Hierdoor passen de meeste films wel zonder kwaliteitsverlies op één dvd. Is de film te groot, dan kunt je ook zelf alle compressieniveaus instellen. Er kleven twee nadelen aan DVD Shrink. De eerste is het ontbreken van de mogelijkheid om een dvd te splitsen. De tweede is het ontbreken van een ingebouwde brandfunctie: tenzij u over het brandpakket Nero beschikt, moet u de kopie eerst naar de harde schijf wegschrijven voor u het met een extern brandprogramma op dvd kunt zetten. DVD Shrink is weliswaar Engelstalig, maar dit zal door de overzichtelijke interface weinig problemen opleveren. DVDShrink.org gratis ***DVDxcopyplatinum.tiff DVD Xcopy Platinum is gebruiksvriendelijk maar duur. DVD X Copy Platinum 321studios was één van de eerste bedrijven die het aandurfde een commercieel dvd-kopieerpakket op de markt te brengen. Sindsdien steekt het bedrijf meer energie in rechtszaken dan in de ontwikkeling van de software. Zo is bij DVD X Copy Platinum de functie om bestanden te laden van de harde schijf onbruikbaar, ontkom je niet aan het scherm 'Back-up DVD', en moet als er iets fout gaat alles opnieuw geript worden. Daar staat tegenover dat het programma eenvoudig te bedienen is. De 'Simple mode' biedt de optie alleen de hoofdfilm, de gewenste ondertiteling en het audiosignaal te selecteren. De 'Advanced Mode' is voor het maken van een dvd op maat, met keuzemogelijkheden als het behoud van extra's, het splitsen van de dvd over twee schijven, en compressie. Jammer genoeg is het niet mogelijk om meerdere audiosignalen of ondertitels te selecteren. Er is geen kwaliteitsverlies als u geen compressie hanteert. Een handige optie is dat u bij 321studios voor veel dvd-titels een profile kunt downloaden, waardoor de kans op kopieerfouten kleiner wordt. Toch is de prijs van dit pakket ten opzichte van de concurrentie veel te hoog. 321 Studios € 139 ***Instantcopy.tiff Instant Copy is een duidelijk en gebruiksvriendelijk pakket. ***PCM Keuze Beste Product Instant Copy Instant Copy zou gebruiksvriendelijker zijn geweest als het uiterlijk wat ruimer was opgezet. Nu moet u op zoek naar de verschillende functionaliteiten en dat is even wennen voor een pakket van Pinnacle. Ook kan het pakket alleen met onbeveiligde dvd's en cd's overweg: ook hier is voor het rippen een extern programma nodig. Het programma is zeer gebruiksvriendelijk. De verschillende instellingsmogelijkheden worden prima uitgelegd in de Nederlandstalige handleiding. De vrijheid van handelen is groot en komt u er niet uit, dan zet u gewoon alles op 'Automatisch' om toch een hoogwaardige kopie te krijgen. Het kopiëren van de complete dvd gaat met ruim 75 minuten een klein half uur sneller dan de andere pakketten. Bij het maken van een svcd van de complete film is geduld bij Instant Copy wel een schone zaak: over de twee cd's doet het programma maar liefst drie uur. Gelukkig is de kwaliteit uitstekend en worden de schijven door onze testspelers probleemloos gelezen. Het enige echte nadeel van Instant Copy is dat het niet in staat is om een dvd te splitsen. Voor de rest is dit het beste pakket uit de test. Pinnacle Systems € 69 ***Moviejack.tiff MovieJack ziet er goed uit, maar werkt slecht. MovieJack 3 Niet stabiel Het tweede Easy Computing-product in deze test kent verschillende modules: de converter zet vob-bestanden van de dvd om naar mpeg- of avi-bestanden; MovieJack Ripper ript dvd's om deze vervolgens te encoderen naar een (s)vcd of avi; MovieJack DVD Kopiëren maakt backups van dvd's. Voordat je er mee kunt werken, moet iedere module worden geregistreerd. Bij ons blijkt de meegeleverde registratiecode niet op alle onderdelen te werken en daar waar de code wel werkte, moeten we hem iedere keer opnieuw invullen. Het kopiëren van de dvd's kent drie opties: je kunt de dvd naar de harde schijf kopiëren, de bestanden branden of direct een backup maken. De mogelijkheid om aan te geven welke ondertitels of geluidssporen weg mogen, ontbreekt. Tijdens de test weigert MovieJack na het rippen de dvd te branden. De oorzaak hiervan wordt niet duidelijk, waardoor we bestanden alleen op de harde schijf op kunnen slaan. Helaas is MovieJack dan niet in staat om de gegevens terug te brengen naar 4,7 GB. Net zoals DVD Copy Suite van dezelfde uitgever, blijken de dvd's niet door elke testspeler te worden gelezen. Jammer dat een pakket dat in potentie veel te bieden heeft, dit niet waar kan maken. Easy Computing € 39,95 Conclusie De functionaliteit van de dvd-kopieerpakketten valt flink tegen. Geen enkel pakket in onze test beschikt over alle benodigde functies. De enige betaalde pakketten die de toets der kritiek doorstaan zijn Instant Copy en CloneDVD. Vanwege de Nederlandstalige handleiding, de grote keuzevrijheid en de prima filmkwaliteit krijgt Pinnacle Instant Copy 8 het predikaat PCM Keuze Beste Product. Het predikaat PCM Keuze Beste Koop gaat naar het gratis DVD Shrink, dat de meeste pakketten in functionaliteit en gebruiksgemak overtreft. ***DVDdecrypter.tiff DVDdecrypter is misschien wel de beste ripper op internet. ***SmartRipper.tiff: SmartRipper kan bijna alles naar wens van een dvd rippen. *** Kader Gratis rippers Niet elk pakket beschikt standaard over de mogelijkheid beveiligde dvd's te rippen. Een oplossing om de bestanden toch op de harde schijf te krijgen is de toepassing van een (gratis) externe ripper. De bekendste zijn DVDDecrypter en Smartripper. Beide programma's (en ook het gratis DVD Shrink) zijn te downloaden via de zeer nuttige website www.dvdrhelp.com. Behalve handleidingen voor deze programma's vindt u hier ook freeware voor het maken van vcd's en svcd's, informatie over dvd-spelers en een behulpzame community voor alles wat met audio en video te maken heeft. Een goed Nederlandstalig alternatief is www.doom9.nl. ***/kader *** Kader Kopiëren dvd illegaal? Er is grote onduidelijkheid of het maken van een reservekopie van een dvd illegaal is of niet. Deze onduidelijkheid komt voort uit de nieuwe Europese richtlijn voor de Auteurswet, het uitblijven van de aanpassing van de Nederlandse Auteurswet en uit het ontbreken van jurisprudentie. De Auteurswet van 1912 is in principe duidelijk. Artikel 16b bepaalt dat het maken van een 'enkele kopieën' mag. Maar de Auteurswet is oud en achterhaald. Een aanpassing op deze wet is in de maak, waarbij geldt dat deze in lijn moet zijn met de Europese richtlijnen op dit gebied. Deze richtlijn voor Auteursrecht (2001/29/EG) geeft aan dat het maken van een reservekopie niet strafbaar is, maar het bewust omzeilen (kraken) of toepassen van manieren om de encryptie op digitale content te omzeilen wel. Om een dvd te kunnen kopiëren, moet eerst het Content Scrambling System worden omzeild. Alle programma's die dit kunnen, maken gebruik van DeCSS, een uitvinding van de Noor Johanson. Hij werd aangeklaagd op grond het kraken van een encryptiemethode en tot het aanzetten van het maken van illegale kopieën. In december 2003 werd Johanson in Noorwegen in hoger beroep vrijgesproken. In Nederland, als lid van de EU, had deze uitspraak anders kunnen uitpakken. Op basis van de Europese richtlijn zou Johansen wel veroordeeld kunnen worden. Maar de rechter kan ook bepalen dat het recht op het maken van een thuiskopie van hoger belang is dan het omzeilen van de encryptiemethode. Toekomstige uitspraken zullen bepalen hoe de wet moet worden ge'nterpreteerd. Fabrikanten van dvd-kopieersoftware wachten met spanning op de uitspraak in mei in de rechtszaak tussen 321 Studios, maker van DVD Copy Express, en de Amerikaanse filmindustrie. Wint de filmindustrie, dan zal het maken van thuiskopieën waarschijnlijk tot het verleden behoren. Gelukkig is de verwachting dat het zover niet zal komen. Vandaar dat de Nederlandse overheid vorig jaar een heffing heeft ingevoerd op alle dvd-recordables, zodat de auteursrechthebbenden toch nog een vergoeding krijgen en softwareproducenten gewoon software maken die het voor iedereen mogelijk maakt zonder computerkennis een dvd te kopiëren. ***/kader ***kader PCMweb.nl NB VORMGEVING: NADER IN TE VULLEN NAAR GELANG DE RUIMTE. "

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.