Dit moet je weten over je pc-koeling

Tip 01: Hoe blijf je koel?

Bij een laptop heb je meestal geen mogelijkheid zelf iets aan het systeem aan te passen, je moet er maar van uitgaan dat de fabrikant zijn best heeft gedaan om het koelsysteem zo goed mogelijk te ontwerpen. Toch gaat dit nog weleens mis, dan blijkt bijvoorbeeld na een jaar de gebruikte koelpasta niet meer te werken waardoor de temperatuur van je processor bij normaal gebruik omhoogschiet. Een goed gekoelde laptop wordt een steeds belangrijker thema omdat fabrikanten steeds dunnere laptops willen produceren, met als gevolg dat er simpelweg te weinig ruimte is voor een goede koeling van de componenten. Bij een desktop-pc is zo’n probleem een stuk makkelijker op te lossen, je kunt dan een ventilator uitwisselen als het niet meer goed functioneert of een cpu-koeler demonteren en vervangen. In dit artikel focussen we ons op desktop-pc’s, omdat je hier meer mogelijkheden hebt om er zelf wat aan te veranderen. Wel geven we verderop ook wat algemene tips hoe je de airflow kunt verbeteren, hoe je zelf de koelpasta kunt vervangen en welke programma’s je kunnen helpen om de koeling te registreren en beter te reguleren.

Tip 02: Airflow

Er is één essentieel woord dat te maken heeft met de koeling in je pc-kast: airflow. Alles draait om hoe snel en efficiënt de warme lucht kan worden weggeleid van de onderdelen die snel warm kunnen worden. Het onderdeel dat de meeste hitte produceert, is de cpu. Bij normaal gebruik is deze tussen de 45 en 60 graden Celsius. Als je een game speelt of met andere intensieve processen bezig bent, dan kan de temperatuur al snel oplopen naar 80 graden. Je cpu kan ook gemakkelijk 90 tot 100 graden worden, maar als het zo heet wordt, grijpen de ventilatoren in en krijg je een fenomeen dat thermal throttling wordt genoemd. De cpu gaat dan op een lagere frequentie draaien, met als gevolg dat je pc niet meer werkt zoals je verwachtte. Thermal throttling is een begrip waar veel MacBook Pro-gebruikers maar al te bekend mee zijn. Zo liet Apple in de zoektocht naar een nog compactere MacBook Pro-laptop een steekje vallen. Thermal throttling werd daar veroorzaakt door een slecht ontworpen airflow in combinatie met de koelpasta die na verloop van tijd zijn functie verloor.

Tip 03: De omgeving

Het spreekt wellicht voor zich, maar als je niet wilt dat je pc aan de binnenkant te warm wordt, dan moet de buitenkant ook lekker koel zijn. In de koude wintermaanden is dit natuurlijk een stuk gemakkelijker dan wanneer het in de werkkamer tegen de dertig graden is. Zorg er daarom ten eerste voor dat de pc niet direct in de zon staat, maar zoek het koelste plekje in de kamer op. Ook is het belangrijk dat de lucht goed kan circuleren. Als je een pc in een dichte kast inbouwt, dan kan dit als een soort kas gaan werken. Zorg er bovendien voor dat je geen luchtgaten blokkeert door er iets tegenaan te zetten. Die luchtgaten zitten veelal aan de achterkant van een pc-kast. Het is ook slim om geen andere apparaten die veel hitte veroorzaken in de buurt van de pc te zetten, de koeling in je pc moet dan namelijk veel harder werken, omdat het ook nog te maken heeft van warme lucht van buiten. Als je merkt dat je pc het op echt warme dagen heel moeilijk heeft, kun je altijd nog een ventilator op de pc richten, dit kan net het verschil maken voor de werking van de cpu. Voor laptops is het belangrijk dat je ze voornamelijk gebruikt op een vlak stabiel oppervlak. Als je de luchtgaten van een laptop bedekt doordat je het apparaat bijvoorbeeld langere tijd op schoot houdt, kan de laptop z’n warmte namelijk niet meer kwijt.

Tip 04: Open de kast

Eén van de grootste boosdoeners van oververhitte computers is een ventilator die niet meer goed werkt. Open daarom eens per maand(en) even je kast en kijk of er zich veel stof heeft verzameld in de ventilator. Je ventilator maak je eenvoudig schoon met een blaasbalg. Vanuit de binnenkant spuit je lucht uit de blaasbalg in de ventilator waardoor deze begint te draaien en het stof naar buiten blaast. Doe dit dus nooit vanuit de buitenkant, om de simpele reden dat je dan al het stof naar binnen blaast. Je kunt ook een flesje perslucht gebruiken, maar hier zitten chemicaliën in die niet goed kunnen zijn voor sommige onderdelen van je pc. Bovendien kost zo’n flesje aardig wat geld en in negentig procent van de gevallen bereik je met een blaasbalg hetzelfde resultaat.

Merk je dat je pc moeite heeft met de luchtcirculatie en dus heel warm wordt, denk dan niet dat je je pc een handje helpt door de kast eraf te halen. Een goede pc-kast is namelijk zodanig ontworpen dat het op een zo efficiënt mogelijke manier de lucht kan laten circuleren. Als je de kast eraf haalt, breng je het hele circulatiesysteem naar de knoppen en kan de computer geen koude lucht meer naar de juiste onderdelen sturen.

Tip 05: Koelpasta

Naast airflow gebruiken fabrikanten nog andere middelen om de verschillende elementen van je pc te koelen. De koelpasta bijvoorbeeld, voor je cpu en gpu. Bij een kant-en-klaar systeem of een laptop smeren fabrikanten dit geleidende goedje op een cpu of gpu om ervoor te zorgen dat de warmte zo goed mogelijk naar een koelelement erbovenop kan worden geleid. Dat koelelement wordt een heat sink genoemd en is zo ontworpen dat het de warmte gemakkelijk weg kan leiden van de processor naar de ventilator. Sommige heat sinks die je bij de computerwinkel koopt, hebben daarbovenop nog een ventilator zitten.

Koelpasta kan na verloop van tijd zijn functie verliezen. Heb je het idee dat dat bij jouw pc het geval is, dan kun je kijken of je deze pasta opnieuw kunt aanbrengen. Het is heel erg belangrijk dat je precies weet wat je doet, vooral als je dit bij een laptop wilt doen, omdat je vaak vrij veel onderdelen uit de behuizing moet halen om de processor te bereiken. Zorg er in ieder geval voor dat je computer uitstaat en dat je statisch ontladen bent voordat je de behuizing openmaakt. Voordat je nieuwe koelpasta aan gaat brengen, moet je de nog aanwezige resten van de huidige koelpasta verwijderen. Doe dit met een stofvrije doek of een koffiefilter dat je even in de isopropylalcohol hebt gedoopt, 90% is beter dan 70%. Zorg ervoor dat alle oude pasta is verwijderd, je de processor droog hebt geveegd en dat je geen andere onderdelen aanraakt met het doekje. Breng vervolgens voorzichtig de koelpasta aan op de processor. Heel belangrijk is dat je geen andere onderdelen insmeert met het goedje. Uiteindelijk is het de bedoeling dat je een dun laagje van de nieuwe pasta op de gehele processor hebt zitten. Er zijn een aantal video’s op YouTube te vinden die het proces uitleggen,

. In onze kooptips aan het eind van dit artikel laten we je een koelpasta zien die volgens ons een van de beste opties is.

Tip 06: Grotere ventilator

Als je een kant-en-klaar systeem koopt, heeft de fabrikant er misschien niet de beste ventilator voor je cpu ingezet. Je kunt gelukkig heel gemakkelijk je cpu-fan upgraden. Het gaat hier overigens niet alleen om een ventilator, in de meeste gevallen schaf je dan een compleet koelsysteem voor je processor aan, wat bestaat uit een heat sink met een ventilator erbovenop. Om te weten te komen of een cpu-koeler geschikt is voor jouw systeem, moet je de specificaties van de koeler erop naslaan.

In de achterkant van je pc-kast bevindt zich ook een ventilator, dit is de hoofdventilator die ervoor zorgt dat de warme lucht uit je kast wordt getransporteerd. Ook deze ventilator is gemakkelijk te vervangen. Ook hier geldt dat je goed moet dubbelchecken of de nieuwe ventilator die je op het oog hebt wel geschikt is voor jouw type kast.

Tip 07: Software

Ben je benieuwd hoe warm de processors in je computer zijn, installeer dan software die dit voor je in de gaten kan houden. Ook handig om eventuele softwarefouten mee op te sporen. Het kan namelijk zijn dat een bepaald proces of programma de temperatuur opeens laat stijgen. Als je weet wat een stijging veroorzaakt, kun je die oververhitting tegengaan door een update te installeren, het programma te de-installeren of een downgrade uit te voeren. Een goed programma, voor zowel Windows als macOS, is Intel Power Gadget. Je vindt het hier. Uiteraard is dit programma alleen zinvol als je een processor van Intel in je systeem hebt zitten. Een ander programma is HWiNFO. Deze tool houdt niet alleen de temperatuur van je cpu in de gaten, het kan je ook allerlei andere relevante informatie laten zien. Je vindt het op www.hwinfo.com.

Koelen met water

Tip 08: Cooling pad

Heb je een laptop die ontzettend snel warm wordt en durf of wil je niet zelf eventueel de koelpasta vervangen, dan kun je kiezen voor een cooling pad. Dit is een ergonomische stand waar je je laptop op kunt plaatsen. In de stand zitten ventilatoren die ervoor zorgen dat het oppervlak van je laptop gekoeld wordt. De functionaliteit van cooling pads lopen ver uiteen, sommige pads helpen bij sommige laptops wel degelijk, andere combinaties van cooling pads en laptops brengen vrijwel geen verbetering. Je doet er daarom goed aan om voor aanschaf op zoek te gaan naar recensies of meningen van gebruikers of te googelen naar de combinatie van de specifieke cooling pad en jouw laptop. Sommige cooling pads sluit je aan op het stopcontact, anderen werken met een usb-aansluiting.

Kooptips

Noctua NH-D15

Thermal Grizzly Kryonaut

Corsair Air Series AF120