ID.nl logo
Dit moet je weten over je pc-koeling
© Reshift Digital
Zekerheid & gemak

Dit moet je weten over je pc-koeling

Een optimale koeling van je desktop-pc of laptop is belangrijk, het zorgt ervoor dat de componenten in je systeem niet te warm worden. In dit artikel leggen we je uit welke onderdelen belangrijk zijn voor een goede luchtcirculatie en wat handige producten zijn om de prestaties van je pc-koeling te verbeteren.

Tip 01: Hoe blijf je koel?

Bij een laptop heb je meestal geen mogelijkheid zelf iets aan het systeem aan te passen, je moet er maar van uitgaan dat de fabrikant zijn best heeft gedaan om het koelsysteem zo goed mogelijk te ontwerpen. Toch gaat dit nog weleens mis, dan blijkt bijvoorbeeld na een jaar de gebruikte koelpasta niet meer te werken waardoor de temperatuur van je processor bij normaal gebruik omhoogschiet. Een goed gekoelde laptop wordt een steeds belangrijker thema omdat fabrikanten steeds dunnere laptops willen produceren, met als gevolg dat er simpelweg te weinig ruimte is voor een goede koeling van de componenten. Bij een desktop-pc is zo’n probleem een stuk makkelijker op te lossen, je kunt dan een ventilator uitwisselen als het niet meer goed functioneert of een cpu-koeler demonteren en vervangen. In dit artikel focussen we ons op desktop-pc’s, omdat je hier meer mogelijkheden hebt om er zelf wat aan te veranderen. Wel geven we verderop ook wat algemene tips hoe je de airflow kunt verbeteren, hoe je zelf de koelpasta kunt vervangen en welke programma’s je kunnen helpen om de koeling te registreren en beter te reguleren.

©PXimport

Werkt de koelpasta niet meer, dan schiet de temperatuur van je processor omhoog

-

Tip 02: Airflow

Er is één essentieel woord dat te maken heeft met de koeling in je pc-kast: airflow. Alles draait om hoe snel en efficiënt de warme lucht kan worden weggeleid van de onderdelen die snel warm kunnen worden. Het onderdeel dat de meeste hitte produceert, is de cpu. Bij normaal gebruik is deze tussen de 45 en 60 graden Celsius. Als je een game speelt of met andere intensieve processen bezig bent, dan kan de temperatuur al snel oplopen naar 80 graden. Je cpu kan ook gemakkelijk 90 tot 100 graden worden, maar als het zo heet wordt, grijpen de ventilatoren in en krijg je een fenomeen dat thermal throttling wordt genoemd. De cpu gaat dan op een lagere frequentie draaien, met als gevolg dat je pc niet meer werkt zoals je verwachtte. Thermal throttling is een begrip waar veel MacBook Pro-gebruikers maar al te bekend mee zijn. Zo liet Apple in de zoektocht naar een nog compactere MacBook Pro-laptop een steekje vallen. Thermal throttling werd daar veroorzaakt door een slecht ontworpen airflow in combinatie met de koelpasta die na verloop van tijd zijn functie verloor.

©PXimport

Tip 03: De omgeving

Het spreekt wellicht voor zich, maar als je niet wilt dat je pc aan de binnenkant te warm wordt, dan moet de buitenkant ook lekker koel zijn. In de koude wintermaanden is dit natuurlijk een stuk gemakkelijker dan wanneer het in de werkkamer tegen de dertig graden is. Zorg er daarom ten eerste voor dat de pc niet direct in de zon staat, maar zoek het koelste plekje in de kamer op. Ook is het belangrijk dat de lucht goed kan circuleren. Als je een pc in een dichte kast inbouwt, dan kan dit als een soort kas gaan werken. Zorg er bovendien voor dat je geen luchtgaten blokkeert door er iets tegenaan te zetten. Die luchtgaten zitten veelal aan de achterkant van een pc-kast. Het is ook slim om geen andere apparaten die veel hitte veroorzaken in de buurt van de pc te zetten, de koeling in je pc moet dan namelijk veel harder werken, omdat het ook nog te maken heeft van warme lucht van buiten. Als je merkt dat je pc het op echt warme dagen heel moeilijk heeft, kun je altijd nog een ventilator op de pc richten, dit kan net het verschil maken voor de werking van de cpu. Voor laptops is het belangrijk dat je ze voornamelijk gebruikt op een vlak stabiel oppervlak. Als je de luchtgaten van een laptop bedekt doordat je het apparaat bijvoorbeeld langere tijd op schoot houdt, kan de laptop z’n warmte namelijk niet meer kwijt.

Een van de boosdoeners van oververhitte computers is een ventilator die niet meer goed werkt

-

Tip 04: Open de kast

Eén van de grootste boosdoeners van oververhitte computers is een ventilator die niet meer goed werkt. Open daarom eens per maand(en) even je kast en kijk of er zich veel stof heeft verzameld in de ventilator. Je ventilator maak je eenvoudig schoon met een blaasbalg. Vanuit de binnenkant spuit je lucht uit de blaasbalg in de ventilator waardoor deze begint te draaien en het stof naar buiten blaast. Doe dit dus nooit vanuit de buitenkant, om de simpele reden dat je dan al het stof naar binnen blaast. Je kunt ook een flesje perslucht gebruiken, maar hier zitten chemicaliën in die niet goed kunnen zijn voor sommige onderdelen van je pc. Bovendien kost zo’n flesje aardig wat geld en in negentig procent van de gevallen bereik je met een blaasbalg hetzelfde resultaat.

Merk je dat je pc moeite heeft met de luchtcirculatie en dus heel warm wordt, denk dan niet dat je je pc een handje helpt door de kast eraf te halen. Een goede pc-kast is namelijk zodanig ontworpen dat het op een zo efficiënt mogelijke manier de lucht kan laten circuleren. Als je de kast eraf haalt, breng je het hele circulatiesysteem naar de knoppen en kan de computer geen koude lucht meer naar de juiste onderdelen sturen.

©PXimport

Het is de bedoeling dat je een dun laagje van de nieuwe pasta op de processor hebt zitten

-

Tip 05: Koelpasta

Naast airflow gebruiken fabrikanten nog andere middelen om de verschillende elementen van je pc te koelen. De koelpasta bijvoorbeeld, voor je cpu en gpu. Bij een kant-en-klaar systeem of een laptop smeren fabrikanten dit geleidende goedje op een cpu of gpu om ervoor te zorgen dat de warmte zo goed mogelijk naar een koelelement erbovenop kan worden geleid. Dat koelelement wordt een heat sink genoemd en is zo ontworpen dat het de warmte gemakkelijk weg kan leiden van de processor naar de ventilator. Sommige heat sinks die je bij de computerwinkel koopt, hebben daarbovenop nog een ventilator zitten.

Koelpasta kan na verloop van tijd zijn functie verliezen. Heb je het idee dat dat bij jouw pc het geval is, dan kun je kijken of je deze pasta opnieuw kunt aanbrengen. Het is heel erg belangrijk dat je precies weet wat je doet, vooral als je dit bij een laptop wilt doen, omdat je vaak vrij veel onderdelen uit de behuizing moet halen om de processor te bereiken. Zorg er in ieder geval voor dat je computer uitstaat en dat je statisch ontladen bent voordat je de behuizing openmaakt. Voordat je nieuwe koelpasta aan gaat brengen, moet je de nog aanwezige resten van de huidige koelpasta verwijderen. Doe dit met een stofvrije doek of een koffiefilter dat je even in de isopropylalcohol hebt gedoopt, 90% is beter dan 70%. Zorg ervoor dat alle oude pasta is verwijderd, je de processor droog hebt geveegd en dat je geen andere onderdelen aanraakt met het doekje. Breng vervolgens voorzichtig de koelpasta aan op de processor. Heel belangrijk is dat je geen andere onderdelen insmeert met het goedje. Uiteindelijk is het de bedoeling dat je een dun laagje van de nieuwe pasta op de gehele processor hebt zitten. Er zijn een aantal video’s op YouTube te vinden die het proces uitleggen,

. In onze kooptips aan het eind van dit artikel laten we je een koelpasta zien die volgens ons een van de beste opties is.

©PXimport

Tip 06: Grotere ventilator

Als je een kant-en-klaar systeem koopt, heeft de fabrikant er misschien niet de beste ventilator voor je cpu ingezet. Je kunt gelukkig heel gemakkelijk je cpu-fan upgraden. Het gaat hier overigens niet alleen om een ventilator, in de meeste gevallen schaf je dan een compleet koelsysteem voor je processor aan, wat bestaat uit een heat sink met een ventilator erbovenop. Om te weten te komen of een cpu-koeler geschikt is voor jouw systeem, moet je de specificaties van de koeler erop naslaan.

In de achterkant van je pc-kast bevindt zich ook een ventilator, dit is de hoofdventilator die ervoor zorgt dat de warme lucht uit je kast wordt getransporteerd. Ook deze ventilator is gemakkelijk te vervangen. Ook hier geldt dat je goed moet dubbelchecken of de nieuwe ventilator die je op het oog hebt wel geschikt is voor jouw type kast.

©PXimport

Je kunt deze ventilator gemakkelijk uitwisselen als je ventilator het niet meer goed doet

-

Tip 07: Software

Ben je benieuwd hoe warm de processors in je computer zijn, installeer dan software die dit voor je in de gaten kan houden. Ook handig om eventuele softwarefouten mee op te sporen. Het kan namelijk zijn dat een bepaald proces of programma de temperatuur opeens laat stijgen. Als je weet wat een stijging veroorzaakt, kun je die oververhitting tegengaan door een update te installeren, het programma te de-installeren of een downgrade uit te voeren. Een goed programma, voor zowel Windows als macOS, is Intel Power Gadget. Je vindt het hier. Uiteraard is dit programma alleen zinvol als je een processor van Intel in je systeem hebt zitten. Een ander programma is HWiNFO. Deze tool houdt niet alleen de temperatuur van je cpu in de gaten, het kan je ook allerlei andere relevante informatie laten zien. Je vindt het op www.hwinfo.com.

©PXimport

Koelen met water

Koelen met water? Een waterkoeler is een slimme manier om je computer af te koelen als de traditionele ventilator dit niet meer lukt. Vergelijk het met airconditioning. Je plaatst een onderdeel van de waterkoeler op je cpu waar vervolgens koud water naartoe wordt geleid. Het warme afvalwater wordt naar een ventilator aan de achterkant van je systeem geleid en verlaat hier je kast als warme lucht. Er komt geen damp bij vrij, aangezien het watersysteem een compleet dicht systeem is.

©PXimport

In de stand zitten ventilatoren die ervoor zorgen dat het oppervlak van je laptop gekoeld wordt

-

Tip 08: Cooling pad

Heb je een laptop die ontzettend snel warm wordt en durf of wil je niet zelf eventueel de koelpasta vervangen, dan kun je kiezen voor een cooling pad. Dit is een ergonomische stand waar je je laptop op kunt plaatsen. In de stand zitten ventilatoren die ervoor zorgen dat het oppervlak van je laptop gekoeld wordt. De functionaliteit van cooling pads lopen ver uiteen, sommige pads helpen bij sommige laptops wel degelijk, andere combinaties van cooling pads en laptops brengen vrijwel geen verbetering. Je doet er daarom goed aan om voor aanschaf op zoek te gaan naar recensies of meningen van gebruikers of te googelen naar de combinatie van de specifieke cooling pad en jouw laptop. Sommige cooling pads sluit je aan op het stopcontact, anderen werken met een usb-aansluiting.

©PXimport

Kooptips

Deze keer geen drie vergelijkbare producten in verschillende prijsklassen, maar drie producten die de koeling van je pc of laptop kunnen verbeteren. We hebben de beste cpu-koeler voor je desktop uitgezocht, we laten een koelpasta voor je processor zien en je leest welke ventilator goedkoop is én goed in staat is om de warmte weg te leiden uit je kast.

Noctua NH-D15

Prijs: € 89,99 De Noctua NH-D15 is de perfecte cpu-koeler voor je desktop-pc. De heat sink bestaat uit zes torens die de warmte zo optimaal mogelijk wegleiden van je cpu. Tussen de koelelementen vind je twee ventilatoren die vrijwel geen geluid maken, ook niet onbelangrijk als je een goed gekoelde pc wilt hebben. Het element waarmee je de koeler vastzet, past op verschillende moederborden.

©PXimport

Thermal Grizzly Kryonaut

Prijs: € 7,99 De Thermal Grizzy Kryonaut is een van de betere koelpasta’s die je kunt gebruiken om de warmtegeleiding van je cpu of gpu te verbeteren. De koelpasta zorgt ervoor dat er zo min mogelijk lucht tussen de processor en de heat sink zit. De meegeleverde spatel is handig om de pasta zo goed mogelijk over de processor te verdelen.

Corsair Air Series AF120

Prijs: € 12,75 Ventilatoren van Corsair zijn vrijwel altijd een goede keus, maar dit model heeft onze voorkeur omdat hij erg stil is. De ventilator is in vier kleuren verkrijgbaar en is in vrijwel alle standaard pc-kasten te monteren. Ben je dol op gekleurde lichtjes, dan is er zelfs een rgb-versie met gekleurde led-lampjes beschikbaar.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: vijf tablets met 11-inch scherm of groter
© ID.nl
Huis

Waar voor je geld: vijf tablets met 11-inch scherm of groter

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week op zoek naar zulke deals. Een tablet is ideaal om op de bank of in bed een film of serie te kijken, juist vanwege het goede scherm en de lange accuduur. Wij vonden vijf grote tablets voor je met een 11-inch scherm en groter.

Met een tablet kun je tegenwoordig eigenlijk net zoveel doen als op een laptop, behalve dan misschien veel en snel typen, alhoewel je daar ook wel losse toetsenbordjes voor hebt. Maar voor het kijken van films of series is zo'n tablet ook uitstekend te gebruiken. Wij vonden vijf grote modellen voor je met minstens een 11-inch scherm en 256GB opslag, die in veel gevallen ook nog eens is uit te breiden met een extra opslagkaartje.

Honor Pad X9

Bij de Honor Pad X9 is de aandrijving in handen van een Qualcomm Snapdragon 6 Gen 1 chipset. Deze processor zorgt er in combinatie met 8 GB aan werkgeheugen voor dat je soepel kunt werken en van entertainment kunt genieten. Het scherm is 12,1 inch groot, geschikt voor allerlei taken dus. De resolutie van het display is 2000 bij 1200 pixels. Een uniek kenmerk van deze tablet is het audiosysteem met maar liefst zes luidsprekers, wat een ruimtelijk geluid kan produceren. De interne opslagruimte is 128 GB, wat je niet verder kunt uitbreiden. De batterij heeft een capaciteit van 7250 mAh.

Specificaties

Schermgrootte: 11,5 inch
Werkgeheugen: 4 GB
Opslaggeheugen: 128 GB (niet uitbreidbaar)
Gewicht: 495 gram

Xiaomi Pad 6

Als een iets compacter scherm geen bezwaar is, kun je de Xiaomi Pad 6 overwegen. Deze tablet heeft een 11-inch display, maar onderscheidt zich met een krachtige Qualcomm Snapdragon 870-processor. Deze chipset was oorspronkelijk bedoeld voor duurdere apparaten en biedt daardoor veel rekenkracht voor zwaardere taken en games. Een ander sterk punt van het scherm is de zeer hoge verversingssnelheid van 144 Hz, wat zorgt voor uitzonderlijk vloeiende animaties. De resolutie is 2880 bij 1800 pixels. Je krijgt de beschikking over 256 GB opslag en 8 GB aan werkgeheugen. De stroom wordt geleverd door een 8840 mAh accu. Verder beschikt de tablet over vier luidsprekers met Dolby Atmos-ondersteuning en draait het op MIUI 14, een software-omgeving die is gebouwd op Android 13.

Specificaties

Schermgrootte: 11 inch
Werkgeheugen: 8 GB
Opslaggeheugen: 256 GB (niet uitbreidbaar)
Gewicht: 490 gram

TCL NXTPAPER 11

TCL is bij de meesten vooral bekend vanwege hun televisies, maar ze maken ook al enige tijd tablets. Deze tablet heeft het speciale NXTPAPER 2.0-scherm. Dit 11,0-inch IPS-display met een 2000 x 1200 resolutie is ontworpen om licht te verspreiden en reflecties tegen te gaan, waardoor het meer op papier lijkt en rustiger is voor de ogen, vooral bij langdurig lezen. Binnenin wordt de tablet aangestuurd door een 8-core MediaTek-processor, gecombineerd met 4 GB aan werkgeheugen. Dit zorgt voor voldoende snelheid voor alledaagse taken en multitasking. Je hebt 128 GB aan opslagruimte tot je beschikking, die je verder kunt uitbreiden met een microSD-kaartje tot 1 TB. De tablet is uitgerust met vier luidsprekers voor een stereo geluidsbeeld en de accu heeft een capaciteit van 8000 mAh.

Specificaties

Schermgrootte: 11 inch
Werkgeheugen: 4 GB
Opslaggeheugen: 128 GB (uitbreidbaar tot 1 TB)
Gewicht: 462 gram

ssss

Samsung Galaxy Tab A9+

Wanneer je kijkt naar een alternatief dat zich meer richt op een combinatie van software-ervaring en betrouwbare hardware, is de Samsung Galaxy Tab A9+ een interessante kandidaat. Deze tablet beschikt over een 11-inch TFT LCD-scherm met een resolutie van 1920 bij 1200 pixels. De verversingssnelheid van 90 Hz zorgt voor een vloeiende weergave van bewegende beelden. Onder de motorkap zit de Qualcomm Snapdragon 695-processor, die wordt bijgestaan door 8 GB aan werkgeheugen. De interne opslagcapaciteit van 128 GB is, net als bij de andere modellen, uitbreidbaar met een microSD-kaart tot maximaal 1 TB. Voor de audio heeft Samsung de tablet voorzien van vier luidsprekers en ondersteuning voor Dolby Atmos. De stroomvoorziening wordt verzorgd door een 7.040 mAh accu. De tablet draait op Android 13 met Samsung's eigen One UI-interface, die bekend staat om zijn extra functies zoals DeX, waarmee je een desktop-achtige omgeving op je tablet kunt gebruiken.

Specificaties

Schermgrootte: 11 inch
Werkgeheugen: 8 GB
Opslaggeheugen: 128 GB (uitbreidbaar tot 1 TB)
Gewicht: 480 gram

Lenovo Tab P12

De Lenovo Tab P12 valt direct op door zijn forse beeldscherm van 12,7 inch. Dit scherm heeft een LTPS-techniek en een 3K-resolutie van 2944 bij 1840 pixels, wat zorgt voor een gedetailleerde weergave. Binnenin de tablet vind je de MediaTek Dimensity 7050, een processor met acht kernen die wordt ondersteund door 8 GB aan werkgeheugen. De opslagcapaciteit bedraagt 256 GB, ruim voldoende voor een grote verzameling apps en media, en mocht je toch meer nodig hebben, dan kun je een microSD-kaartje toevoegen. Voor de geluidsweergave zijn er vier speakers van JBL aanwezig, die overweg kunnen met Dolby Atmos. De energie wordt geleverd door een accu met een capaciteit van 10.200 mAh. Een handige extra is de meegeleverde Lenovo Tab Pen Plus, waarmee je direct op het scherm kunt schrijven of tekenen. De tablet draait op het Android 13 besturingssysteem.

Specifcaties

Schermgrootte: 12,7 inch
Werkgeheugen: 8 GB
Opslaggeheugen: 256 GB (uitbreidbaar tot 1 TB)
Gewicht: 615 gram

▼ Volgende artikel
TP-Link demonstreert eerste werkende wifi 8-verbinding
© Vladimir - stock.adobe.com
Huis

TP-Link demonstreert eerste werkende wifi 8-verbinding

TP-Link heeft met succes de eerste wifi 8-verbinding tot stand gebracht. Tijdens een test met een prototype-apparaat wist het bedrijf stabiele gegevensoverdracht te realiseren volgens de nieuwe 802.11bn-standaard. Daarmee is de haalbaarheid van wifi 8 officieel aangetoond, een belangrijke stap richting de volgende generatie draadloze netwerken.

Wifi 8, ook bekend als IEEE 802.11bn, richt zich niet op hogere pieksnelheden maar op betrouwbaarheid en stabiliteit. De nieuwe standaard is ontworpen om meer apparaten tegelijk te ondersteunen zonder dat de verbinding hapert, ook als je verder van de router zit of door het huis beweegt. Dat maakt de technologie interessant voor drukke huishoudens met veel slimme apparaten of voor toepassingen zoals videogesprekken, gaming en 8K-streaming.

Een van de belangrijkste verbeteringen is de manier waarop wifi 8 met signaalsterkte en kanaalgebruik omgaat. Met functies als Distributed Resource Units (DRU) en Enhanced Long Range (ELR) blijft de verbinding stabiel, zelfs aan de grenzen van het bereik. Unequal Modulation (UEQM) zorgt dat elk apparaat op zijn optimale snelheid werkt, waardoor één zwakke verbinding de rest niet meer vertraagt. Ook Dynamic Sub-band Operation (DSO) en Non-Primary Channel Access (NPCA) helpen drukte op het netwerk te voorkomen door kanalen slimmer te verdelen.

Hoewel wifi 8 de maximale snelheid van wifi 7 niet verder verhoogt – beide halen theoretisch tot 23 Gbit/s – ligt de nadruk nu op constante prestaties en lage vertraging (latentie). Dat moet merkbaar zijn bij taken die gevoelig zijn voor onderbrekingen, zoals videobellen of online gamen.

TP-Link zegt samen met partners te werken aan verdere ontwikkeling van wifi 8 en verwacht dat de eerste compatibele producten verschijnen zodra de standaard officieel wordt goedgekeurd. Een exacte releasedatum is nog niet bekend; dat hangt af van certificering en regionale regelgeving. Tot die tijd blijven wifi 7-routers de snelste optie voor consumenten.

©TP-Link

Wat is wifi 8 (802.11bn)?

Wifi 8 is de opvolger van wifi 7 en de eerste standaard die zich richt op Ultra High Reliability. In plaats van vooral hogere snelheden te leveren, belooft de technologie stabielere verbindingen, lagere latentie en soepel roamen tussen access points. Wifi 8 gebruikt de bestaande frequentiebanden van 2,4, 5 en 6 GHz en werkt samen met oudere apparaten, al profiteren nieuwe wifi 8-clients het meest van de verbeteringen.