De pc die u gebruikt voor het uitvoeren van onze workshops is een notoire stroomvreter. Zeker de snellere modellen lusten wel wat, helemaal als ze gekoppeld zijn aan een extra grote monitor, een tweede harde schijf en een groot arsenaal randapparaten. Minder computeren zou helpen, maar is niet leuk.

De pc die u gebruikt voor het uitvoeren van onze workshops is een notoire stroomvreter. Zeker de snellere modellen lusten wel wat, helemaal als ze gekoppeld zijn aan een extra grote monitor, een tweede harde schijf en een groot arsenaal randapparaten. Minder computeren zou helpen, maar is niet leuk. Hoe u toch heel simpel kunt besparen leest u hier.Stel er komt een zwerver op u af die zegt: “Geef me 24 euro”. Dikke kans dat u de man vertelt dat hij de boom in kan. Zomaar 24 euro weggeven, dat doe je toch niet? Nou, er is een dikke kans dat u dat wel doet. Een pc die per dag twee uur ongebruikt aan staat en al die tijd die leuke aquarium-screensaver van Windows XP heeft draaien, kost u op jaarbasis 24 euro. Gelukkig is dat simpel te verhelpen, maar daarover straks meer. Pc’s zijn flinke energievreters. Bij gemiddeld gebruik – volgens www.milieucentraal.nl voorzichtig geschat op zo’n 1,5 uur per dag – bedragen de elektriciteitskosten per pc op jaarbasis slechts 16 euro. Maar die kosten lopen gemakkelijk op tot het dubbele als u uw pc niet consequent uitzet wanneer u hem niet daadwerkelijk gebruikt. En zeg eens eerlijk: doet u dat altijd braaf? Kijken we naar de praktijk dan blijkt dat in een doorsnee gezin de computer dagelijks veel langer aan staat en dat er vaak meerdere pc’s en notebooks aanwezig zijn. En dan zwijgen we nog over printers, scanners, mp3-spelers, speakers, opladers en andere apparaten die met deze computers verbonden zijn en stroom gebruiken; ook als alle computers uitstaan. Op die manier wordt u dus slapend arm. Wij van Computer Idee raden u vanzelfsprekend niet aan om uw computer minder te gaan gebruiken of zelfs geheel van de hand te doen. Integendeel. Wel laten we u zien dat het geen kwaad kan om eens naar het verbruik te kijken, met name wanneer u apparaten niet gebruikt. U zult dan – net als wij – ontdekken dat u moeiteloos en zonder dat dit ten koste gaat van uw computerplezier al snel een paar eurotientjes per jaar in uw zak kunt houden. Of gebruiken voor iets anders.

Stijgende energiekosten

©CIDimport

24 euro

Met een pc die per dag vier uur aan staat, maar in die tijd slechts twee uur echt wordt gebruikt, gooit u geld weg.Bij een standaard configuratie al gauw zo’n 17,50 euro. Hebt u een screensaver ingesteld en dan bijvoorbeeld die leuke aquarium-screensaver van Windows XP, dan loopt dat op tot 24 euro.Reken maar na: een gemiddelde pc verbruikt 140 watt per uur. Met de screensaver erbij loopt dat – zo hebben wij ontdekt – op tot 200 watt.Staat de pc zes dagen per week aan en 50 weken per jaar, dan is dat dus 200 x 2 x 6 x 50 = 120.000. Dit deelt u door 1000 en vermenigvuldigt u met 0,20 dan is de uitkomst 24 euro.Dat het leven alleen maar duurder wordt is een open deur. Na woonlasten zijn de gestegen energietarieven daar de belangrijkste oorzaak van. Zowel de kosten van elektriciteit als het gebruik ervan namen de afgelopen tien jaar fors toe. Kostte een kilowattuur (kWh) in 1995 nog 9 cent, in 2005 was dat gestegen tot zo’n 20 cent. In die tien jaar tijd steeg volgens het CBS de elektriciteitsrekening van een gemiddeld gezin van 255 naar 600 euro per jaar, ruim 2,35 keer zoveel. Naast de prijs is ook het energieverbruik de afgelopen jaren gestegen. Tel maar eens het aantal apparaten dat u in huis hebt en vergelijk dit met een paar jaar geleden. Hoewel daar misschien energiezuinige apparaten tussen zitten, wordt het voordeel van hun zuinigheid teniet gedaan door de stijging van het aantal apparaten. Er zijn tal van lijsten in omloop die aangeven welke apparaten hoeveel energie vreten. U kunt het ook zelf meten. Wij hebben ook de nodige metingen gedaan rondom het verbruik en maakten daarvoor gebruik van een professioneel meetapparaat. Via www.milieucentraal.nl kunt u dankzij de actie Meten is weten zelf gratis in het bezit komen van een energiemeter en – net als de drie gezinnen die voor ons hun verbruik hebben gemeten – uw eigen verbruik nauwkeurig nagaan.

Computers en energie

Van waterbedden, wasdrogers en televisies (ook op stand-by) is het alom bekend dat ze energie slurpen. Maar de pc, hoe zit het daarmee? Pc’s staan – zeker bij u en ons – langer en vaker aan. Bovendien is het energieverbruik van pc’s met het uitkomen van nieuwere, snellere modellen ook flink gestegen. De grootste energievreter in elke pc is met afstand de processor. Sommige gebruiken wel zo’n 140 watt of meer. En om de ontwikkelde warmte af te voeren zit daar vaak nog een forse ventilator bovenop. Ook de grafische kaart – belangrijk voor onder meer spelletjes en zware grafische toepassingen – is een kacheltje in de behuizing. Niet alleen kunnen ze in sommige gevallen wel zo’n 75 watt of meer verbruiken; ook de koeling – vaak door middel van extra ventilatoren – kost extra energie. Voor ‘sneller’ betaalt u dus niet alleen in de winkel maar ook nog eens maandelijks aan uw energieleverancier. Tel hierbij de overige onderdelen op plus de apparaten die aan uw pc gekoppeld zijn en u moet niet verbaasd zijn als uw pc tijdens gebruik zo’n 250 watt opslurpt, stukken meer dan de meeste andere apparaten bij u in huis. Wat betreft die randapparaten valt het qua energie allemaal wel mee. Oudere laserprinters kunnen door het ontbreken van een spaarstand relatief veel energie gebruiken. Een moderne inkjet is aanzienlijk zuiniger. Al die apparaten gebruiken misschien elk één of twee watt. Maar alles bij elkaar kan het toch aardig oplopen. Gelukkig is er ook positief nieuws. Fabrikanten voeren energiebesparende maatregelen in. Bij notebooks gebeurt dit al langer maar ook bij desktop-pc’s zorgen technieken als SpeedStep (Intel) en Cool’n’Quiet (AMD) er bijvoorbeeld voor dat de energievretende processor een tandje lager draait of onderdelen uitschakelt wanneer deze niet nodig zijn. Daarnaast schakelen beeldschermen zichzelf uit en weten ook randapparaten zoals printers en scanners wanneer ze een uiltje kunnen knappen. Europese richtlijnen verplichten fabrikanten dat hun adapters nog maar heel weinig energie mogen gebruiken wanneer de apparaten waarmee ze verbonden zijn, uitgeschakeld staan. Een keurmerk voor energiezuinige pc’s en onderdelen is er op dit moment nog niet maar als u een nieuwe computer gaat kopen, is het verstandig om naar het energieverbruik te vragen. Er zijn namelijk flinke verschillen.

Zelf besparen met Windows XP

©CIDimport

Energiebesparend stekkerblok

Veel mensen gebruiken een stekkerblok met ingebouwde schakelaar waarin de pc en alle randapparaten zijn geprikt. Door iedere keer nadat u met de pc klaar bent deze schakelaar om te halen, wordt voorkomen dat deze apparaten toch nog stroom gebruiken. De praktijk leert dat dit goede voornemen al snel vergeten wordt waardoor het energieverbruik niet echt wordt teruggedrongen. Zonde! Een energiebesparend stekkerblok biedt soelaas. Hierop bevindt zich één masteraansluiting en meerdere slaveaansluitingen. Op de masteraansluiting sluit u uw pc aan, op de andere uw randapparaten. Op het moment dat u uw pc uitzet wordt dit gedetecteerd door het stekkerblok dat dan vervolgens ook de stroomtoevoer naar de slave-aansluitingen afsluit. Wordt de pc op een later tijdstip aangezet, dan zorgt het stekkerblok dat de slave-apparaten ook weer stroom krijgen. Deze speciale stekkerblokken zijn te koop bij de betere elektronicawinkels.Om te besparen op uw stroomverbruik, hoeft u niet te wachten tot u een pc hebt met allerlei nieuwe voorzieningen. Windows XP bijvoorbeeld kent standaard al de nodige instellingen waarmee u het stroomverbruik kunt terugdringen. Deze opties zijn ondergebracht bij de Eigenschappen voor het beeldscherm (klik met de rechtermuistoets op het Bureaublad en kies op het tabblad Schermbeveiliging voor Eigenschappen). Een druk op de knop Energie levert een groot aantal mogelijke instellingen op. Zo kunt u in dit venster Eigenschappen voor energiebeheer aangeven dat onderdelen na een bepaalde periode van inactiviteit worden uitgeschakeld. Met een beetje experimenteren is het al snel duidelijk dat hier flink winst valt te behalen. Ons testsysteem gebruikt inclusief beeldscherm en surround geluidssysteem tijdens normaal gebruik zo’n 140 watt. Wanneer we ervoor kiezen om na 15 minuten het 19 inch tftscherm uit te schakelen zakt het verbruik naar 105 watt. Het uitschakelen van de harde schijf bespaart nog eens zo’n 10 watt. En met een druk op de spatiebalk is het systeem binnen een paar seconden weer paraat; deze besparingen gaan dus niet ten koste van het gebruiksgemak. Naast het uitschakelen van onderdelen kunt er ook voor kiezen om het systeem na een bepaalde tijd op stand-by te zetten. Belangrijke onderdelen worden uitgeschakeld en de pc komt in een soort sluimerstand terecht. De besparing is aanmerkelijk want het verbruik zakt naar zo’n 85 watt. Met een druk op de spatiebalk is de pc in vijf seconden weer bij de pinken.

Slaapstand

Echt geld besparen doet u met de slaapstand. Hierbij wordt de situatie waarin Windows XP zich dan bevindt – inclusief de programma’s, bestanden en documenten die op dat moment geopend zijn – opgeslagen en de pc uitgezet. Het verbruik bedraagt nog maar 5 watt, net zoveel als wanneer de pc uitstaat. Een druk op de aan- en uitknop activeert Windows XP in dezelfde status als waarin hij stond voor hij in de slaapstand terechtkwam. In zo’n 30 seconden kunt u verder gaan waar u gebleven was. U zet de pc in de slaapstand op de volgende manier: klik op Start, Afsluiten; als u het keuzevenster krijgt met Stand-by, Uitschakelen en Opnieuw Opstarten, drukt u op de Shift-toets. U ziet dan het knopje Stand-by veranderen in Slaapstand. Nog makkelijker is het met een snelkoppeling op het Bureaublad. Klik met de rechtermuisknop ergens op uw Bureaublad. Kies Nieuw, Snelkoppeling. In het venster dat verschijnt typt u: C:\WINDOWS\system32\run dll32.exe powrprof.dll,SetSuspendState Hibernate. Klik nu op Volgende, geef de snelkoppeling een naam (bijvoorbeeld Slapen) en klik op Voltooien. Als u nu dubbelklikt op het icoon, valt uw pc onmiddellijk in slaap.

Schermbeveiliging

Zoals reeds opgemerkt heeft de schermbeveiliging niets met zuinigheid van doen, hoewel deze optie ook in het onderdeel Beeldscherm van Windows wordt geregeld. Sterker nog, het instellen van één van de standaard Windows XP screensavers weet vanwege het belasten van de videokaart het energieverbruik op te jagen naar zo’n 170 watt. De bekende aquarium screensaver met zwemmende vissen doet hier nog een schepje bovenop: het energiegebruik schiet omhoog naar de 200 watt, een dikke 40 procent meer dan normaal. Dit kan de bedoeling toch niet helemaal zijn! Ons devies: als u werkelijk uw beeldscherm wilt sparen, laat dit dan na een aantal minuten inactiviteit uitzetten. Ook dat regelt u in het venster Eigenschappen voor energiebeheer. Wat betekenen deze cijfers in geld? Stel dat een pc bij u thuis gemiddeld 1,5 uur per dag ‘niets’ staat te doen, bijvoorbeeld omdat de gebruiker een boterham aan het eten is of even een blokje om is. Bij het uitschakelen van de harde schijf en het scherm zou de besparing op jaarbasis zo’n 5 euro bedragen. Zou gedurende die periode gekozen zijn voor de stand-by stand dan houden we 6 euro in onze zak. Door ervoor te zorgen dat de pc na 15 minuten automatisch in de slaapstand gaat daalt de energierekening met 12 euro per jaar. O ja, als u gedurende die periode een fraaie 3D-screensaver had gehad dan had u dit zo’n € 6,50 per jaar extra gekost. Dat is tenminste € 12,50 meer dan wanneer u wel besparende maatregelen had genomen.

Verborgen verbruikers opsporen

Op de meeste pc’s zijn een of meer randapparaten aangesloten, zoals een printer. Om ervoor te zorgen dat u er niet voor elke afdrukopdracht aan hoeft te denken eerst de printer aan te zetten, staat ook deze permanent in een sluimerstand. In deze toestand is het verbruik relatief laag, maar zeker niet nul. Andere "stiekeme" verbruikers zijn externe harde schijven, usb-hubs en webcams. Maar ook een usb-stick of geheugenkaartje doen hun werk niet geheel gratis. U hebt misschien wel eens gemerkt hoe warm een geheugenkaartje is na intensief gebruik. En waar warmte is, wordt energie gebruikt. Dvd’tje branden? Hetzelfde verhaal. Op zich zijn het kleine beetjes, maar alles bij elkaar kunnen de kosten per jaar toch aardig oplopen. En wat te denken van adslof kabelmodem? Nu vrijwel iedereen beschikt over een breedband internetverbinding staat bij de meeste mensen thuis het modem permanent aan. We hebben de proef op de som genomen en het stroomverbruik van een aantal randapparaten gemeten die wel aanstonden maar eigenlijk niet werden gebruikt. Zelfs met de pc uit en de externe harddisk die we – ‘want het is zo handig’ – eigenlijk altijd ingeschakeld laten staan bedraagt het continue verbruik nog altijd een slordige 30 watt. Dat is meer dan 52 euro per jaar! Een stekkerblok van een paar euro met ingebouwde schakelaar waarmee de hele boel na gebruik kan worden uitgeschakeld verdient zich binnen een paar maanden al terug.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.

De ingebouwde zoekfunctie van Windows - Windows Zoeken - kennen we inmiddels wel. En eerlijk is eerlijk: dat onderdeel is inmiddels wel wat gedateerd. Welke andere mogelijkheden zijn er om te zoeken? Welke AI en andere slimme tools kunnen we inzetten om de antwoorden op onze vragen te vinden? Je ontdekt ze hier.

Copilot: bestanden doorzoeken

Microsofts Copilot kan je helpen met het doorzoeken van de inhoud van de bestanden op je computer. Hiervoor moet je momenteel nog eerst het bestand uploaden naar OneDrive. Vanuit daar kun je er allerlei acties mee uitvoeren. Copilot kan straks ook voor je op zoek gaan naar lokale bestanden. Die functie is nu nog niet geactiveerd in Nederland, maar is al wel actief in de VS en Engelstalige regio's. De Copilot-app lijkt er voor Nederland al wel op voorbereid.

Je kunt je alvast voorbereiden op de komst van deze functie. Dat doe je door ervoor te zorgen dat je de nieuwste versie van Copilot hebt geïnstalleerd. Daarmee wordt de functie direct actief als deze in Nederland beschikbaar komt. Je vindt de nieuwe versie van Copilot in de Microsoft Store (via het startmenu). Eenmaal geopend, klik je op de gebruikersafbeelding linksonder in het scherm. Kies Instellingen. Geef Copilot vervolgens toegang tot de bestanden. Blader naar Machtigingsinstellingen en zet de schuif op Aan bij Bestand zoeken. Zet hierna ook de schuif op Aan bij Lezen van het bestand.

Copilot maakt onderliggend nog steeds gebruik van gedeelten van het bestaande Windows Zoeken. Die kennis biedt meer controle: je kunt bepalen welke locaties mogen worden doorzocht. Klik in hetzelfde instellingenvenster op Windows-instellingen. Geef bij Mijn bestanden zoeken aan welke locaties mogen worden bekeken.

Copilot: zoeken in bestanden

Soms ben je niet op zoek naar bestanden, maar juist naar informatie ín de bestanden. Als je de nieuwste update van Windows 11 gebruikt, kun je hiervoor op een slimme manier Copilot inzetten. Klik met de rechtermuisknop op het bestand waarin je wilt zoeken of waarover je specifieke vragen hebt. Doet dat bijvoorbeeld via het bureaublad of via de verkenner.

Kies voor de nieuwe optie Vraag het aan Copilot. Het bestand verschijnt in het venster van Copilot. Vervolgens kun je bijvoorbeeld vragen om het te doorzoeken of het opnieuw te structureren. Je kunt ook vragen om het bestand samen te vatten of de inhoud ervan in compacte bewoordingen te beschrijven. Verschijnt de nieuwe optie nog niet in het menu van de rechtermuisknop? Controleer dan of je de instellingen uit de alinea hiervoor hebt geactiveerd.

Copilot: gezichten herkennen

Maak je gebruik van OneDrive? Ook OneDrive zet steeds vaker AI in om je bestanden eenvoudiger vindbaar te maken. Op het moment van schrijven wordt de laatste hand gelegd aan de gezichtsfuncties. We hebben deze dus zelf nog niet in de praktijk kunnen testen.

Microsoft gebruikt AI om gezichten te herkennen in foto's en afbeeldingen die je in een OneDrive-account hebt bewaard. Je moet hiervoor wel toestemming geven. Hierna wordt informatie uit afbeeldingen en gezichten verzameld om vergelijkbare gezichten te vinden.

Open de OneDrive-app en wacht totdat automatisch de melding met toestemming verschijnt. Ga je akkoord met de verwerking, dan kies je Toestaan. Het duurt tot 72 uur om de foto's te indexeren. Download de nieuwste versie van de OneDrive-app (via Google Play of de Apple App Store) en tik op de nieuwe tab Personen. In het zoekvak eronder kun je zoeken op specifieke personen op foto's.

Perplexity: vinden wat je zoekt

Perplexity is een geavanceerde en populaire AI-zoekmachine. Je kunt deze AI-dienst ook goed inzetten voor het doorzoeken van de inhoud in je eigen bestanden. Er bestaan wel een paar voorwaarden voor het zoeken met de AI-agent van Perplexity: allereerst heb je een betaald abonnement nodig. De gratis versie ondersteunt de functie (nog) niet. Hiervoor betaal je circa 20 euro per maand, vergelijkbaar met de betaalde abonnementen van veel andere AI-aanbieders.

Perplexity kan daarnaast alleen zoeken in bestanden die je in de cloud hebt opgeslagen. Op dit moment worden alleen nog Google Workspace, Dropbox en WhatsApp ondersteund. Op het gebied van bestandsformaten kun je onder meer Google Docs, pdf-bestanden, Microsoft Office-documenten en csv-bestanden gebruiken. Ook Markdown (MD)- en JSON-bestanden worden ondersteund.

Perplexity: aan de slag

Het zoeken in je eigen bestanden staat in Perplexity standaard uitgeschakeld. Het zoeken van bestanden wordt mogelijk met plug-ins, die in Perplexity 'verbinders' worden genoemd. Laten we deze eens inschakelen.

Klik in het hoofdvenster van Perplexity linksonder op de gebruikersfoto en kies Instellingen. Kies Verbinders. Een overzicht van ondersteunde locaties verschijnt. Klik op Enable bij de locatie die je wilt koppelen, bijvoorbeeld Google Drive. Hierna geef je toestemming voor het weergeven en downloaden van je bestanden. Je kunt de koppeling op elk moment weer ongedaan maken. In het eerdergenoemde overzicht van onlinediensten klik je op de drie puntjes naast de opslagdienst en kies je Ontkoppelen.

Perplexity: bestanden doorzoeken

Zijn de gewenste diensten gekoppeld? Dan is het mogelijk om Perplexity AI in te zetten om je bestanden te vinden. De zoekfunctie met eigen bestanden is op twee manieren te gebruiken. Zo kun je de bestanden gebruiken als bron tijdens de conversaties. Klik hiervoor op de knop Sources en wijs je online cloudopslag aan. Op dit moment beperkt de dienst zich helaas alleen tot zakelijke varianten van de cloudopslag, zoals het eerdergenoemde Google Workspace. De consumentenversie van Google Drive wordt niet ondersteund als directe bron.

Gelukkig doet Perplexity dit wél voor het inhoudelijk doorzoeken van je bestanden. Klik op de paperclip. Afhankelijk van welke verbinders je hebt geactiveerd, kun je hier kiezen tussen Lokale bestanden, Google Drive en Dropbox. Wijs het bestand aan, zodat je er vragen over kunt stellen.

Uiteraard is het belangrijk om te weten hoe Perplexity met je bestanden omgaat. Je eigen bestanden worden niet gebruikt om de AI-modellen te trainen. Bovendien worden de bestanden - als deze al worden opgeslagen - door Perplexity binnen AWS S3-servers opgeslagen.

PowerToys Run

Ook de PowerToys Run voor Windows 11 zijn onmisbaar als je de beperkte zoekprestaties van Windows 11 wilt verbeteren. Hiermee kun je snel bestanden zoeken op verschillende locaties, zoals de lokale computer, specifieke programma's en online. PowerToys Run in combinatie met hulp van een AI-agent zoals hiervoor besproken, geeft een krachtige combinatie. Je gebruikt PowerToys Run om de bestanden te zoeken en met een andere AI-tool ga je eventueel inhoudelijk de diepte in.

Haal eerst de nieuwste versie van PowerToys binnen en activeer PowerToys Run via het algemene venster van PowerToys. Zet de schuif op Aan bij dit programma. Druk vervolgens op de toetscombinatie Alt+Spatiebalk. De app verschijnt als pop-up. Typ het bestand in dat je zoekt: de resultaten verschijnen direct in het venster eronder. Onder elk bestand lees je op welke locatie het is opgeslagen. Ook kun je meer informatie over het bestand online opzoeken.

PowerToys Run: aanpassen

Om het onderste uit de zoekfuncties van PowerToys Run te halen, is het nodig om het programma naar je hand te zetten. Open de instellingen van het programma en ga naar Zoeken en resultaten. Standaard hanteert de app een vertraging voordat de eerste zoekresultaten worden getoond. Wil je liever de eerste resultaten direct zien? Schakel Afvlakking van invoer uit. Deze 'doortastendere' zoekaanpak vergt wel iets meer van het systeem.

Hierna zoeken we de optie Aantal resultaten dat wordt weergegeven voordat u schuift. Standaard toont Run slechts vier resultaten: dat kan beter voor een completer overzicht. Verander de waarde naar bijvoorbeeld 10 en controleer het resultaat via een zoekopdracht in de app. Run onthoudt overigens welke zoekopdracht je het meest recent hebt uitgevoerd en toont deze in het venster. Begin je liever telkens met een schone lei? Activeer de optie De vorige query wissen bij het starten.

PowerToys RunResultaten verfijnen

Standaard laat PowerToys Run telkens alle resultaten zien zonder verdere weging, maar je kunt ervoor kiezen om de volgorde van de zoekresultaten te laten verfijnen. Hierbij houdt PowerToys Run bij welke resultaten worden geselecteerd en deze stijgen in de resultaten. Activeer de optie Volgorde van resultaten verfijnen. Hierna geef je een gewicht aan de geselecteerde items, van 0 tot 5. Standaard wordt 5 gehanteerd, maar je kunt het gewicht naar beneden bijstellen. Kies 0 om het volledig uit te schakelen. 

PowerToys Run: gericht vinden

Met behulp van voorvoegsels kun je PowerToy Run gerichter laten zoeken naar informatie in specifieke gebieden. Wil je alleen naar bestanden en mappen zoeken? Typ ? voor de zoekterm. Bijvoorbeeld ?vakantie. Ben je op zoek naar een specifieke Windows-instelling, dan typ je $, bijvoorbeeld $beeldscherm. Om online te zoeken, waarbij Run gebruikmaakt van de standaardzoekmachine, gebruik je ?? (zoals ??feestdagen). Om het voorgaande zoekresultaat te zien, typ je !!.

PowerToys Run: invoegtoepassingen

Je kunt zelf bepalen welke gebieden PowerToy Run kan doorzoeken. Dat gebeurt met behulp van invoegtoepassingen. De lijst vind je onder Invoegtoepassingen in het instellingenvenster. Loop door de lijst en schakel de invoegtoepassingen in voor de gebieden die je wilt doorzoeken. Andersom doe je dit ook: alles wat je niet gebruikt, schakel je uit. Elke ingeschakelde invoegtoepassing wordt namelijk geraadpleegd tijdens een zoekopdracht.

Regelmatig worden nieuwe invoegtoepassingen voor zoeken toegevoegd. Klik op Meer invoegtoepassingen zoeken voor een actuele lijst. Hier vinden we bijvoorbeeld plug-ins om de browsergeschiedenis te doorzoeken en per query een zoekmachine aan te wijzen die de zoekopdracht moet uitvoeren.

Terug naar het instellingenvenster. Als je een invoegtoepassing uitklapt, krijg je toegang tot aanvullende opties. Bij Opdracht voor directe activering kun je de 'letter' aanpassen waarmee je specifiek zoekt in dat onderdeel (waarover je in de paragraaf 'Gericht vinden' hebt gelezen). Interessanter is de optie Opnemen in globaal resultaat: hiermee zorg je ervoor dat de zoekresultaten van die invoegtoepassing standaard in de lijst worden getoond. In andere gevallen moet je de invoegtoepassing expliciet aanroepen via de eerdergenoemde letter. 

Toekomst: semantic search

Het valt op dat softwaremakers dit jaar intensief bouwen aan opties waarmee je je bestanden nog eenvoudiger kunt vinden. Zo wordt de ingebouwde zoekfunctie van Windows 11 uitgebreid met de mogelijkheid om in je eigen bewoordingen naar bestanden te zoeken. Bijvoorbeeld: 'foto's die ik vorige maand heb gemaakt' of 'de presentatie die vorige week door mijn collega is gestuurd'. Dit wordt semantic search genoemd, waarbij niet alleen naar de exacte woorden wordt gekeken, maar ook naar de betekenis (semantiek) erachter.

Deze functie is straks helaas niet voor iedereen beschikbaar. Je computer heeft namelijk een geschikte npu-chip nodig, die je onder meer vindt in de Copilot+-computers. Ook worden er in eerste instantie maar zes talen ondersteund, waaronder Engels en Duits. Nederlands komt momenteel nog niet in de lijst voor, maar dat is waarschijnlijk een kwestie van tijd.

 Op zoek naar een nieuwe laptop? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers voor de beste deal!