Nagenoeg elke smartphonegebruiker wordt een beetje zenuwachtig als deze nog maar 10% accuduur of minder op zijn of haar scherm ziet staan. Geen stopcontact in de buurt? Dan is een powerbank het ultieme redmiddel. Wij leggen je uit waar je op moet letten bij de aankoop van een powerbank.

Tip 01: Altijd welkom

Een powerbank is een externe herlaadbare batterij. In de meeste gevallen gaat het om een Lithium-Ion-batterij, af en toe kom je ook eens een powerbank met een Lithium-Polymeer-accu tegen. Meestal zit ie in een mooie plastic of metalen behuizing met één of meerdere usb-poorten zodat je op elk ogenblik extra energie kunt tanken voor je smartphone. Enkele jaren geleden waren deze handige hulpjes voornamelijk in trek bij zakenlui die vaak via trein of vliegtuig reisden. Lees ook: De 7 beste powerbanks voor je smartphone.

Vandaag de dag zijn powerbanks volledig ingeburgerd. Heel wat scholieren en studenten hebben een exemplaar in hun boekentas zitten en ook in de trein of op een festivalweide zie je erg veel mensen een powerbank gebruiken. Logisch, want bij intensief gebruik haalt er nagenoeg geen enkele smartphone het einde van de dag. Een powerbank is dus altijd welkom. Het geeft heel wat mensen een veilig gevoel zonder dat ze er echt veel geld voor moeten uitgeven. Voor minder dan twintig euro haal je al een instapmodel in huis. Let wel, er zit bijna nooit een stroomadapter in de doos. Om de powerbank zelf op te laden, hang je 'm aan een usb-poort van je computer of gebruik je de adapter van je smartphone. Onthoud dat ie via een adapter een stuk sneller zal opladen dan via je pc.

©PXimport

Tip 01 Deze Urban Revolt Powerbank 2200 mAh heeft een adviesprijs van 18 euro.

Tip 02: Capaciteit

De kracht en grootte (en ook de prijs) van een powerbank is afhankelijk van de capaciteit van de accu die erin zit. Die capaciteit drukken we uit in milliampère-uur of afgekort mAh. Hoe hoger het aantal mAh, hoe meer energie de powerbank kan opslaan. Om de juiste keuze te maken, is het in eerste instantie goed om te weten welke capaciteit de accu in je smartphone heeft (zie kader 'Welke accu zit in mijn smartphone?'). Als je een powerbank wilt die je smartphonebatterij één keer volledig kan opladen, neem je dus een powerbank met minimaal dezelfde capaciteit.

Je zou in principe kunnen stellen dat een powerbank tot 5.000 mAh voor gewone gebruikers is. Powerbanks met een capaciteit van 5.000 tot 10.000 mAh is eerder voor de intensieve gebruikers en meer dan 10.000 mAh is enkel geschikt als je meerdere dagen geen toegang tot elektriciteit zou hebben of meerdere apparaten tegelijkertijd wilt opladen. Houd ook in het achterhoofd dat de capaciteit een grove indicatie is. Na verloop van tijd verliest de powerbank zelf ook wel wat energie waardoor je een smartphone met een batterij van 2.500 mAh net geen twee keer volledig kunt opladen met een powerbank van 5.000 mAh.

©PXimport

Tip 02 Met deze Romoss Solo 3 (6.000 mAh) laad je een gemiddelde smartphone 2,5 keer op.

Tip 03: Klein of groot?

Zodra je een powerbank wilt kopen, speel uiteraard ook het formaat mee. Een powerbank met een capaciteit van 10.000 mAh of meer is vaak groot en zwaar. Zo'n krachtpatser geeft je flink wat extra energie, maar neemt ook veel plaats in. Wil je slechts wat extra power voor noodsituaties? Dan volstaat een compact exemplaar. Er bestaan powerbanks in creditcardformaat of zelfs in de vorm van een sleutelhanger. De Leitz Powerbank Complete Credit Card is zo groot als een pinpas en past perfect in je portefeuille. Hij is maar een paar millimeters dik en heeft zelfs een ingebouwde Lightning-kabel voor je iPhone. De Power Pen van Firebox is eveneens makkelijk om mee te nemen. Deze aluminium balpen (tevens stylus) doet ook dienst als powerbank (700 mAh) en is voorzien van een ingebouwde Lightning- of micro-usb-kabel.

©PXimport

Tip 03 Niet alle powerbanks zien er saai uit.

Tip 04: Ampèrage

Niet enkel de capaciteit, maar ook de ampèrage of stroomsterkte van een powerbank is een belangrijke maatstaf. Op elke powerbank kun je aflezen hoeveel de output van de accu bedraagt. Dat wordt uitgedrukt in ampère of afgekort in A. De meeste powerbanks zitten tussen 1 en 3,5 A. Heel af en toe kom je nog eens een exemplaar van 0,5 A tegen, maar die vermijd je maar beter. Hoe hoger het getal, hoe sneller je toestel zal opladen. Wil je niet enkel een smartphone, maar ook een tablet opladen? Kies dan zeker een powerbank met minimum van 2 A en 6.000 mAh. Er bestaan ook powerbanks met meerdere usb-poorten met verschillende output: bijvoorbeeld een usb-poort met 1 A voor smartphones en een poort met 2 A voor een tablet. Met een powerbank van 1 A kun je een tablet in theorie ook opladen, maar dat zal tergend traag verlopen.

©PXimport

Tip 04 De stroomsterkte staat nagenoeg altijd op het toestel zelf vermeld.

Welke accu zit in mijn smartphone?

Weet je niet hoe krachtig je accu van je smartphone of tablet is? Hier zie je een overzicht van enkele populaire apparaten. Let wel, de capaciteit is niet recht evenredig met de gebruiksduur. Onder andere de software, processor en schermgrootte zijn ook belangrijk als het over de accuduur gaat.

iPhone 6s - 1.715 mAh

iPhone 6s Plus - 2.750 mAh

iPhone 6 - 1.810 mAh

iPhone 6 Plus - 2.915 mAh

iPhone 5s - 1.570 mAh

iPhone 5 - 1.440 mAh

iPad Air 2 - 7.340 mAh

iPad Air - 8.827 mAh

iPad mini 4 - 5.124 mAh

Samsung Galaxy S6 edge Plus - 3.000 mAh

Samsung Galaxy S6 edge - 2.600 mAh

Samsung Galaxy S6 - 2.550 mAh

Samsung Galaxy S5 - 2.800 mAh

Samsung Galaxy Tab S2 (9,7 inch) - 5.870 mAh

OnePlus 2 - 3.300 mAh

OnePlus One - 3.100 mAh

LG G5 - 2.800 mAh

LG G4 - 3.000 mAh

LG G3 - 3.000 mAh

Google Nexus 6 - 3.220 mAh

Huawei Mate 6 - 2.700 mAh

Tip 05: Voor avonturiers

Ben je een avontuurlijk type? Dan is de kans groot dat je ook je smartphone meeneemt als je gaat mountainbiken, geocachen, skiën of op trektocht gaat. Om ook dan niet zonder energie te raken, kun je maar beter kiezen voor een powerbank die tegen een stootje kan of zelfs water- en stofbestendig is. De powerstation PRO van mophie heeft bijvoorbeeld een stevige rubber rond de behuizing waardoor die ook in extreme omstandigheden te gebruiken is. De Xtorm AL420 is een powerbank van Nederlandse makelij met een capaciteit van 9.000 mAh en een waterdichte behuizing.

Diezelfde fabrikant heeft zelfs powerbanks met een zonnepaneeltje. Wie gedurende lange periode geen toegang tot het elektriciteitsnet heeft, kan de WakaWaka Base 5 overwegen. Dat is een waterbestendige tas met een opvouwbaar 7,5 watt zonnepaneel, een powerbank (5.000 mAh, 2,1 A) met twee usb-poorten en twee energiezuinige ledlampjes. Voor elke kit die WakaWaka verkoopt, schenkt het bedrijf een ledlamp aan een familie in nood in een ontwikkelingsland.

©PXimport

Tip 05 De Xtorm AL420 is een powerbank met een capaciteit van 9.000 mAh en een waterdichte behuizing.

Tip 06: Ingebouwde kabel

Om je smartphone op te laden met behulp van een powerbank heb je nog altijd een micro-usb- of Lightning-kabeltje nodig. Dat zorgt vaak voor frustraties en daarom kiezen steeds meer fabrikanten voor een ingebouwd kabeltje. Dat is ontzettend handig, maar het zorgt wel voor problemen als je bijvoorbeeld zou overschakelen van een iPhone naar een Android-apparaat (of andersom).

Ons advies? Wil je toch een powerbank met een ingebouwd kabeltje, kies dan een exemplaar waar ook nog een usb-poort aan zit. Op die manier kun je de mobiele lader ook voor andere apparaten blijven gebruiken. De Just Mobile TopGum is bijvoorbeeld een fraaie powerbank van 6.000 mAh met een ingebouwd Lightning-kabeltje en extra usb-poort. Dankzij het meegeleverde magnetisch dock kun je deze powerbank zelf draadloos opladen.

©PXimport

Tip 06 De TopGum van JustMobile is ideaal voor iPhone-gebruikers.

Ook voor andere toestellen

We spreken in dit artikel voornamelijk over smartphones en af en toe over tablets, maar je kunt powerbanks uiteraard ook voor andere apparaten gebruiken. Een compactcamera, smartwatch, navigatietoestel, e-reader of activiteitstracker opladen kan uiteraard ook. Wil je ook de accu van je notebook opladen, dan heb je wel een erg krachtige powerbank nodig. De Sandberg Powerbank 20.000 bijvoorbeeld. Deze krachtpatser heeft een capaciteit van 20.000 mAh en 3,5 A. De fabrikant claimt dat dit voldoende is om 6 uur extra op je laptop te kunnen werken.

©PXimport

Tip 07: Maximale energie

Reken gemiddeld op drie tot vijf uur om je powerbank volledig op te laden. Voor accu's met een erg grote capaciteit kan het opladen logischerwijs iets langer duren. In de meeste gevallen zie je een knipperend lichtje, terwijl de powerbank aan het opladen is. Zodra de externe accu op 100% zit, stopt het knipperen. Om altijd een idee te hebben over de resterende energie, kies je een powerbank met led-indicator. Aan de hand van vier ledjes weet je dan in één oogopslag of je powerbank nog voor 25, 50, 75 of 100% geladen is. Er bestaan ook mobiele laders waarop je het resterende percentage ook effectief kunt aflezen op een klein schermpje. Dit komt echter nog niet zo vaak voor. De meeste powerbanks beschikken wel over een automatische uitschakelfunctie. Hierdoor voorkom je overlading zodra je smartphone volledig opgeladen is en schakelt de powerbank zich ook uit als er geen apparaat meer verbonden is.

Om te voorkomen dat je powerbank stukgaat als je hem langdurig niet gebruikt, is om hem tussentijds bij te laden. Je kunt hem na bijvoorbeeld drie maanden op de plank weer even opladen. Zo voorkom je zeker dat de accu te diep ontlaadt.

©PXimport

Tip 07 Op deze powerbank van mophie kun je aan de hand van vier ledjes aflezen hoeveel energie er nog resteert.

Tip 08: Draadloos via Qi

Een ingebouwd kabeltje is ontzettend handig, maar het kan eigenlijk nog eenvoudiger. Qi-technologie is een standaard om draadloos op te laden. Qi (spreek uit als 'chi') wordt wereldwijd door heel wat fabrikanten zoals LG, HTC en Samsung ondersteund en werkt met inductie. Om draadloos te kunnen opladen, moet je in eerste instantie weten of er daadwerkelijk een Qi-ontvanger in je smartphone zit. Vervolgens kun je een powerbank met Qi-technologie kopen. Het volstaat om je telefoon op de powerbank te leggen. Voor smartphones zonder Qi-ontvanger is er een andere (maar iets duurdere) oplossing. Er bestaan immers ook Qi-stickers of Qi-hoesjes. Op die manier kun je toch van de draadloze standaard genieten. Het aantal powerbanks met Qi-technologie is nog niet zo uitgebreid, maar wel in opmars. De Xtorm XB103 Power Bank Wireless 8.000 is een populair voorbeeld.

©PXimport

Tip 08 Dankzij een powerbank met Qi-technologie kun je je Qi-compatibele telefoon draadloos laden.

Tip 09: Alternatieven

Bestaan er ook alternatieven? Uiteraard. Je zou natuurlijk ook gewoon een extra accu kunnen aankopen. Vroeger werd dat ontzettend vaak gedaan. Vandaag stappen meer en meer fabrikanten af van smartphones met een vervangbare accu. Ze willen immers liever dat je een nieuw toestel koopt als je batterij versleten is. Bij de meest recente toptoestellen hebben enkel de LG G4 en de nieuwe G5 nog een accu die je snel en eenvoudig kunt vervangen. Nog een andere optie? Een hoesje met geïntegreerde batterij. Het voordeel is dat je op die manier je capaciteit een stuk vergroot. Er zijn echter ook nadelen. Ten eerste moet je dan elke keer zowel je hoes als je smartphone opladen, ten tweede verliest je smartphone een stuk van zijn finesse. Zo'n hoes met geïntegreerde batterij maakt je telefoon namelijk veel dikker, zwaarder en logger. Zelfs Apple is er niet in geslaagd om een mooie oplossing te bieden.

©PXimport

Tip 09 Apple lanceerde onlangs de Smart Battery Case voor iPhone 6(s).

Kooptips

Weet je nog niet welke powerbank het best past bij je wensen? Aan de hand van deze drie kooptips helpen we je een eindje op weg.

iWalk UBO 10.000 mAh Trio

Straatprijs: € 65,-

Noem dit gerust een budgetvriendelijke krachtpatser. Deze powerbank van iWalk heeft een capaciteit van 10.000 mAh en een stroomsterkte van 3,4 A. De lichte, maar robuuste mobiele lader is dus zowel geschikt voor smartphones als voor tablets. Helemaal handig zijn de twee geïntegreerde kabels. Je kunt dus niet enkel apparaten met een Lightning- maar ook met een micro-usb-aansluiting opladen zonder een extra kabeltje te moeten meenemen. Dat kan zelfs tegelijkertijd. Sterker nog, dankzij de usb-poort zou je zelfs drie toestellen tegelijkertijd van extra energie kunnen voorzien. Het led-schermpje is eveneens een troef. Hierdoor kun je altijd perfect aflezen hoeveel energie er nog resteert. De iWalk UBO 10.000 mAh is verkrijgbaar in verschillende kleurtjes.

www.iwalkusa.com (onder meer verkrijgbaar via CoolBlue)

©PXimport

Xtorm AL440 Power Bank Elegant 5.000

Straatprijs: € 59,-

Het oog wilt natuurlijk ook wat. Op zoek naar een stijlvolle powerbank? Deze AL440 Power Bank Elegant 5.000 van Xtorm is amper 9 millimeter dik en weegt zo'n 130 gram. Ideaal voor dagelijks gebruik en makkelijk mee te nemen in je broekzak, rugzak of handtas. Onder de champagnekleurige aluminium behuizing zit een Lithium-Polymeer-batterij met een capaciteit van 5.000 mAh. Bij de AL440 Power Bank Elegant 5.000 zit ook nog een leren opberghoesje om het apparaat tegen krassen te beschermen. Door de stroomsterkte van 1 A is deze powerbank echter niet geschikt om tablets op te laden.

www.xtorm.eu

©PXimport

Mophie power reserve

Straatprijs: € 35,-

Zoals eerder gezegd bestaan er ook piepkleine powerbanks. Deze mophie power reserve is er eentje in sleutelhangerformaat. De compacte powerbank is voorzien van een geïntegreerde micro-usb- of Lightning-kabel en heeft een capaciteit van 1.350 mAh. Dankzij de vier ledlampjes kun je op elk ogenblik aflezen hoeveel energie er nog overblijft. Het lichtgewicht weegt amper 56 gram en is beschikbaar in zwart, wit en rood.

www.mophie.com

©PXimport

‘Weg met Amerikaanse tech!’ Onze afhankelijkheid van Amerikaanse technologische producten en -diensten stuit een groeiend aantal Europeanen steeds meer tegen de borst. Overstappen op Europese alternatieven lijkt daarom een logische keuze, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Europese chatbots zijn lastig te vinden, terwijl kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol in de maatschappij lijkt te gaan spelen.

ChatGPT van OpenAI, Gemini van Google, Copilot van Microsoft, Grok van xAI of Claude van Anthropic. Als je aan een AI-chatbot denkt, is de kans groot dat een van deze diensten als eerste bij je te binnen schiet. Dat is niet zo vreemd, want het zijn op dit moment de populairste chatbots. Een andere interessante overeenkomst is dat ze allemaal afkomstig zijn uit de Verenigde Staten.
Onlangs kwam er een scheurtje in die Amerikaanse AI-dominantie: de chatbot van het Chinese DeepSeek haalde ineens de voorpagina’s. Voor het eerst leek een niet-Amerikaanse chatbot het te kunnen opnemen tegen de gevestigde orde uit de VS. Dat was goed nieuws voor inwoners van China, aangezien Amerikaanse chatbots daar worden geblokkeerd. Met de komst van DeepSeek kregen Chinezen dus eindelijk toegang tot een geavanceerde AI-bot.
Wij Europeanen hebben wel gewoon toegang tot Amerikaanse AI-modellen. Dat is maar goed ook. Voor de meeste Amerikaanse onlinediensten, zoals WhatsApp, OneDrive of Gmail, zijn er prima Europese alternatieven te vinden. Alleen voor AI-chatbots is dat een stuk lastiger.

Afhankelijk van Amerika

Het verlangen naar de ‘Europeanisering’ van ons internetgebruik is de afgelopen maanden sterk gegroeid. Dat komt vooral door een daling in het vertrouwen in onze samenwerking met Amerika. De huidige Amerikaanse president ziet de EU meer als concurrent dan als partner. Het kan dus riskant zijn om een onvoorspelbaar land zo veel macht over ons (bedrijfs)leven te geven.
Niet alleen privé gebruiken we Amerikaanse diensten, ook op het werk zijn veel producten afkomstig uit de VS, zoals Microsoft Office, Gmail en Slack. In de meeste organisaties kun je AI-chatbots aan dat rijtje toevoegen. Volgens onderzoekers groeit onze AI-afhankelijkheid de komende jaren ook nog eens gestaag verder.

In een hoop werkvelden, waaronder de militaire sector, is kunstmatige intelligentie mogelijk binnen de kortste keren onmisbaar. Het baart experts dan ook zorgen dat wij als Europa momenteel geen enkele controle hebben over deze belangrijke technologie. Ze vrezen dat de VS op een dag besluit om Amerikaanse AI-diensten voor ons te blokkeren. Dan hebben tal van bedrijven ineens een groot probleem.

Zorgen om privacy

In het verleden is al meerdere keren gebleken dat buitenlandse AI-bedrijven het niet zo nauw nemen met de privacy van hun gebruikers. Zo zou OpenAI zonder toestemming de data van EU-gebruikers hebben gebruikt voor het trainen van ChatGPT. Ook is duidelijk dat AI-chatbots gevoelige gegevens van gebruikers lekken, doordat ze ingevoerde tekst als trainingsdata opslaan en later met andere gebruikers delen.

Daarnaast wordt er gevreesd dat overheden de gegevens die gebruikers met AI-modellen delen, kunnen opeisen. In het privacybeleid van DeepSeek staat bijvoorbeeld dat het persoonsgegevens (denk aan chat- en zoekgeschiedenis en zelfs de toetsaanslag) in China opslaat. Volgens de wetten van het land heeft de Chinese overheid het recht om gegevens op te eisen van binnenlandse bedrijven wanneer zij daarom vraagt. Veel regeringen hebben hun werknemers dan ook verboden om DeepSeek op hun werktelefoons te installeren.

Moeilijke markt

Er zijn dus genoeg redenen om over te willen stappen op Europese alternatieven voor AI-diensten, maar dan moeten die er dus wel zijn. De Amerikaanse techindustrie is een stuk groter dan de Europese. EU-bedrijven beginnen daardoor met een grote achterstand en moeten met veel minder middelen een gelijkwaardig product zien te ontwikkelen. We zijn natuurlijk gewend aan de kwaliteit van de Amerikaanse tegenhangers. Slechts weinig mensen en bedrijven zijn bereid om over te stappen op een inferieur alternatief.

Hoe ingewikkelder (en dus duurder) het is om een dienst op te zetten, hoe moeilijker het is om Europese varianten te vinden. En laat het nou net zo zijn dat specifiek het opzetten en trainen van AI-modellen ontzettend prijzig is. Je hebt gigantische datacenters nodig om de vele peperdure, specialistische hardware-installaties 24/7 te kunnen laten draaien. Het trainen van AI-modellen verbruikt bovendien enorme hoeveelheden elektriciteit en de hitte die daarbij vrijkomt, moet dagelijks met miljoenen liters water worden gekoeld.

Er zijn in Europa maar weinig bedrijven voorhanden die bereid zijn om zulke investeringen te doen. Dat komt deels doordat de grote investeerders in Amerika zitten, waardoor start-ups moeilijk aan startkapitaal kunnen komen. Verder zijn de lonen in de VS hoger en is de loonbelasting lager, waardoor ook veel van het toptalent op AI-gebied dáár te vinden is. Daar komt ook nog de strenge regelgeving van de EU bij, die bedrijven kan afschrikken om te innoveren.

Toch is er sinds kort voorzichtig beweging zichtbaar op de Europese AI-markt. Steeds meer bedrijven werken aan eigen taalmodellen en chatbots die binnen de Europese wetgeving opereren en beter aansluiten op onze privacywaarden. Het gaat vaak nog om kleinschalige initiatieven met beperkte rekenkracht, maar ze laten wel zien dat Europa niet stilzit. Zo verschenen er de afgelopen maanden eindelijk enkele concrete voorbeelden van Europese chatbots die de concurrentie durven aan te gaan met Amerika: het Franse Le Chat van Mistral AI en het Zwitserse Lumo van Proton. Hun aanpak verschilt, maar beide projecten tonen dat ook binnen Europa ruimte ontstaat voor kunstmatige intelligentie op eigen voorwaarden.

Le Chat: Concurrent uit Frankrijk

Het Franse Mistral AI bracht eerder dit jaar onder de toepasselijk genaamde chatbot Le Chat een directe concurrent voor de gevestigde orde uit. Deze bot, beschikbaar voor Android, iOS en webbrowsers, maakt gebruik van volledig zelfgetrainde AI-modellen en staat dus voor een groot deel los van de VS. De hardware wordt nog wel geleverd door Amerikaanse fabrikanten. De gegevens worden echter opgeslagen op Europese servers en moeten daarmee voldoen aan strenge Europese privacywetten. Zo mag Mistral volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) je gegevens niet buiten de EU beschikbaar maken. Er moet een juridisch zwaarwegende reden zijn om de gegevens met de overheid te mogen delen.

Hoe goed is Le Chat?

Voor de privacy is Le Chat dus een interessante keuze, maar hoe presteert Mistral in vergelijking met de concurrentie? Uit onze eigen tests blijkt dat Le Chat op de eerste plaats nog niet zo heel vaardig is in het Nederlands. Bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht komt de chatbot met veel kromme zinnen, terwijl ChatGPT (naast wat rare rijmpjes) wel consequent kloppende zinnen aan elkaar rijgt. Datzelfde geldt voor zaken die de Nederlandse cultuur aangaan. Als we vragen om suggesties voor klassieke verjaardagshapjes, zegt Le Chat dat we miniquiches en sushi moeten serveren. ChatGPT begrijpt de opdracht beter en raadt ons oer-Hollandse blokjes kaas met mosterd, leverworst en haring op roggebrood aan.

Ook uit onafhankelijke benchmarks blijkt dat Le Chat het vaak moet afleggen tegen Amerikaanse en Chinese modellen. Benchmarks meten hoe chatbots presteren in een breed scala aan taken, bijvoorbeeld op het gebied van wereldkennis, wetenschappelijk redeneren, wiskunde en programmeren.

Mistral Large 2, het model dat momenteel voor Le Chat wordt gebruikt, krijgt van de grootste AI-vergelijkingssite, Artificial Analysis, een gemiddelde intelligentiescore van 38. Vrijwel alle andere AI-chatbots behalen hogere scores. Het huidige standaardmodel van ChatGPT, GPT-4o, verschilt met zijn score van 41 niet veel van Le Chat. Alleen OpenAI biedt ook een Pro-abonnement aan voor 24 dollar waarmee gebruikers toegang krijgen tot geavanceerdere modellen, zoals o3, die juist een topscore van 69 behaalt.

Mistral biedt ook een betaald abonnement (15 dollar), maar daarbij krijgen gebruikers alleen een hogere daglimiet bij het genereren van teksten en afbeeldingen. Ook kun je dan aangepaste chatbots te maken, bijvoorbeeld een bot die altijd antwoordt als een rapper. Betalende gebruikers krijgen dus geen geavanceerder AI-model.

Lumo: Protons privacygerichte alternatief

Sinds juli 2025 is Proton – bekend van Proton Mail en Proton VPN – met zijn eigen AI-chatbot Lumo op de markt gekomen. Daarmee voegt het bedrijf zich bij de kleine maar groeiende groep Europese spelers die een antwoord proberen te bieden op de Amerikaanse dominantie. Lumo profileert zich nadrukkelijk als een privacyvriendelijk alternatief dat de waarden van de Europese digitale soevereiniteit belichaamt.

De chatbot is gebouwd op open-sourcemodellen, waaronder Nemo, OpenHands, OLMO en Mistral Small, en draait volledig op Europese servers. Dat betekent dat alle gegevens binnen de grenzen van de EU blijven en dus onder de strenge AVG-regels vallen. Proton garandeert dat gesprekken niet worden gelogd en uitsluitend lokaal versleuteld worden opgeslagen, zodat zelfs het bedrijf zelf er geen toegang toe heeft. De dienst gebruikt geen enkele gebruikersinput om zijn modellen verder te trainen, iets wat bij Amerikaanse chatbots nog altijd de norm is.

©Proton

Wie wil, kan de webzoekfunctie inschakelen om actuele informatie op te vragen, maar standaard staat die uit. Daardoor werkt Lumo iets minder up-to-date dan ChatGPT of Gemini, maar het voorkomt dat de dienst ongezien data doorsluist naar externe bronnen. Ook kun je bestanden uploaden voor analyse, die vervolgens via Proton Drive worden verwerkt en net als e-mails en documenten volledig end-to-end-versleuteld blijven.

Lumo kent nog beperkingen. Zo kan de chatbot minder context onthouden dan de grote Amerikaanse modellen en ontbreken geavanceerde multimodale functies, zoals spraakinteractie of beeldherkenning. Toch is de komst van Lumo van grote symbolische waarde: eindelijk heeft Europa een concreet alternatief dat niet draait om schaal of winst, maar om vertrouwen, transparantie en privacy. Het laat zien dat innovatie ook kan ontstaan vanuit principes in plaats van marketingbudgetten – al zal de tijd moeten uitwijzen of dat genoeg is om het tegen de reuzen uit Silicon Valley op te nemen.

Kleine tekortkomingen

Een veelgehoorde klacht van AI-fanaten is dat Le Chat minder flexibel is dan de niet-EU-bots. Zo kan de chatbot minder context verwerken, waardoor de dienst niet geschikt is om een verslag van honderden pagina’s samen te vatten. Ook ontbreekt de mogelijkheid voor spraakgesprekken en kan de bot geen tekst lezen op afbeeldingen die je opstuurt. Je kunt Le Chat wel vragen om plaatjes te maken, maar daarvoor gebruikt de dienst het Flux Pro-model van een Duitse start-up. Dat model levert behoorlijke resultaten, al zijn de nieuwste beeldgeneratoren van ChatGPT en Google Gemini nog beter in het uitvoeren van complexe opdrachten en het leesbaar schrijven van tekst.

Ook Lumo is op dit vlak nog beperkt: de chatbot kan geen beelden genereren of analyseren en mist functies als spraakinteractie of uitgebreide contextherkenning. Proton richt zich voorlopig bewust op een veilige basisfunctionaliteit in plaats van op toeters en bellen. In vergelijking met Le Chat is Lumo dus minder veelzijdig, maar wel consistenter in zijn focus op privacy en databeveiliging.

AI-actieplan

Al met al kunnen Le Chat en Lumo op sommige punten aardig meekomen met hun Amerikaanse tegenhangers, maar op veel fronten blijven ze nog achter. De gemiddelde gebruiker kan er prima mee uit de voeten, al zullen bedrijven pas overstappen als Europese bots krachtiger worden en meer taken aankunnen. Om dat te bereiken zijn forse investeringen nodig. De Europese Unie beseft dat inmiddels ook. In april werd een actieplan gepresenteerd dat Europa moet helpen uit te groeien tot wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie. Daarin belooft Brussel de bouw van vijf gigafabrieken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen, investeringen in cloudcapaciteit en datacenters, en steun voor Europese start-ups. Na jaren van afwachten lijkt Europa zich dus eindelijk op te maken voor een inhaalslag. Met de komst van spelers als Mistral AI (Le Chat) en Proton (Lumo) krijgt het continent stap voor stap meer grip op zijn digitale toekomst. Misschien is dat bescheiden begin precies wat nodig is om ooit echt onafhankelijk te worden van Silicon Valley.

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.