Wanneer je een pc koopt met Windows, of zelf Windows installeert, krijg je het uiterlijk en de functionaliteit die Microsoft voor je heeft gekozen. Daar is niets mis mee, maar het zit in onze aard om dingen wat persoonlijker te maken. Ook anno 2014 is dat nog prima mogelijk.

Windows 7?

Hoewel dit artikel zich voornamelijk richt op de huidige versie van Windows, werken de meeste tips ook gewoon in Windows 7. Alleen de tips die specifiek van toepassing zijn op Windows 8-functies, zoals Startscherm-gerelateerde zaken, werken uiteraard niet in Windows 7.

Deel 1: Uiterlijk aanpassen

Tip 01: Bureaublad

Het bureaublad (inclusief taakbalk) is het onderdeel van Windows waar je het meest naar zit te kijken en als het uiterlijk daarvan je niet zint, kan je dat behoorlijk storen. Omdat iedereen een eigen smaak heeft, is dit onderdeel eenvoudig aan te passen. Klik met de rechtermuisknop op een lege plek op het bureaublad en kies voor Aan persoonlijke voorkeur aanpassen. Je komt terecht in het venster Persoonlijke instellingen waar je afzonderlijke elementen kunt aanpassen. Lees ook: Windows herinstalleren - Een schone lei na crash of infectie.

Klik bijvoorbeeld op Bureaubladachtergrond en kies een andere achtergrondafbeelding voor Windows. Klik je op Kleur, dan kun je onder andere de kleur van de taakbalk veranderen. Wil het maar niet lukken om kleuren en afbeeldingen te zoeken die goed bij elkaar passen, dan kun je ook Windows het werk laten doen. Klik onder het kopje Windows-standaardthema's op een thema dat je mooi vindt en Windows past de kleuren, afbeeldingen enzovoort automatisch aan. Rechtsboven vind je overigens de optie Meer thema's van internet downloaden voor als er geen thema aanwezig is dat je mooi vindt.

©PXimport

Tip 01 Je kunt zelf de kleuren aanpassen of een standaard thema selecteren.

Tip 02: Vergrendelingsscherm

Verderop in dit artikel (tip 5) kun je lezen hoe je de afbeelding (en andere elementen) in het Startscherm kunt aanpassen. Maar hoe zit het dan met het vergrendelingsscherm in Windows 8? Het is een fraaie afbeelding, maar als het net niet je smaak is, is het niet prettig om daar elke dag mee geconfronteerd te worden. Ook dit onderdeel van Windows kun je gelukkig aanpassen.

Gebruik de toetscombinatie Windows-toets+I om de Charm Instellingen te openen en klik daar onder in op Pc-instellingen wijzigen. Je komt terecht op de hoofdpagina Persoonlijke instellingen waar je op Vergrendelingsscherm kunt klikken. Selecteer hier een andere afbeelding of blader naar een eigen afbeelding op je harde schijf. Interessant is dat je hier ook kunt bepalen welke apps er in het vergrendelingsscherm worden weergegeven, zoals een kalender of Facebook.

©PXimport

Tip 02 Je kunt zelf bepalen welke afbeelding je in het vergrendelingsscherm ziet.

Maak een eigen account

Als je de computer in je eentje gebruikt, kun je natuurlijk rommelen wat je wilt. Maar wanneer je de pc moet delen met anderen, wordt het misschien niet altijd op prijs gesteld dat je het kleurenschema ineens hebt aangepast, het inlogscherm hebt veranderd, enzovoort.

Dit kun je (deels) voorkomen door eerst een eigen gebruikersaccount aan te maken, voor het geval je nog geen eigen account gebruikte. Dat is niet een oplossing voor alles, sommige functionaliteiten (zeker wanneer je software van derden gebruikt) hebben namelijk invloed op alle gebruikers. Maar met een gebruikersaccount worden in ieder geval de meeste aanpassingen alleen in je eigen account doorgevoerd. Je maakt een gebruikersaccount aan via Configuratiescherm / Gebruikersaccounts en Ouderlijk toezicht.

Tip 03: Profielfoto

Bij het aanmaken van een gebruikersaccount, krijg je ook de keuze voor het kiezen van een profielfoto. Zeker wanneer er meer mensen gebruikmaken van dezelfde computer, is het leuk om je eigen foto als afbeelding te kiezen, zodat je in een oogopslag kunt zien welk account van jou is. Gebruikersaccounts worden echter vaak aangemaakt op het moment dat Windows net is geïnstalleerd of de computer net nieuw is aangeschaft, waardoor de kans groot is dat je nog geen persoonlijke foto tot je beschikking hebt. Gelukkig kun je dit later heel eenvoudig veranderen.

Vroeger deed je dit in Configuratiescherm, maar sinds de komst van Windows 8 zit deze instelling op een andere plek. Ga naar de Charm Instellingen door de sneltoets Windows-toets+I te gebruiken en klik vervolgens op Pc-instellingen wijzigen. Klik nu aan de linkerkant op Accounts en vervolgens op Uw account. Je ziet hier de profielfoto die nu gebruikt wordt. Klik op Bladeren om een afbeelding op je harde schijf te zoeken die je nieuwe profielfoto moet gaan worden. Wanneer je een webcam (geïnstalleerd) hebt, kun je ook op Camera klikken om direct een foto met de webcam te maken. Wil je afbeeldingen van andere gebruikersaccounts aanpassen zonder direct in te hoeven loggen, klik dan linksboven op Andere accounts.

©PXimport

Tip 03 Een profielfoto bij je gebruikersaccount staat leuk en zorgt voor herkenbaarheid.

Tip 04: Pictogrammen

Om bestandstypen en bepaalde mappen eenvoudig te kunnen herkennen, maakt Windows gebruik van pictogrammen. Wanneer je bijvoorbeeld in Windows Verkenner in het linkerdeelvenster kijkt, zie je onder Favorieten de snelkoppelingen naar onderdelen van Windows staan die je vaak gebruikt (je kunt hier zelf ook mappen naartoe slepen). Heb je hier diensten als Dropbox staan, dan zijn die vaak voorzien van een heel duidelijk pictogram. Maar heb je hier allerlei mappen als snelkoppeling staan, dan is het lang meer zo duidelijk.

Om deze mappen een duidelijker pictogram mee te geven, klik je met de rechtermuisknop op de map waarvan je het pictogram wilt veranderen en vervolgens op Eigenschappen. Je komt nu direct terecht in het tabblad Snelkoppeling, waar je onderin de optie Ander pictogram ziet. Klik hierop en er opent zich een klein venster met honderden pictogrammen waar je uit kunt kiezen. Op deze manier kun je iedere snelkoppeling z'n eigen uiterlijk geven. Zit er geen pictogram van je gading bij, dan kun je hier nog veel meer pictogrammen downloaden. Het veranderen van pictogrammen van mappen in de hoofdnavigatie van Verkenner (en dus geen snelkoppelingen), is even eenvoudig. Klik met de rechtermuisknop op een map en kies Eigenschappen. Klik vervolgens op het tabblad Aanpassen waar je onderin de knop Ander pictogram zult terugvinden.

©PXimport

Tip 04 Door pictogrammen aan te passen, kun je meer duidelijkheid voor jezelf scheppen.

Uiterlijke aanpassingen door derden

Windows biedt dus meer dan genoeg mogelijkheden om het uiterlijk aan te passen naar je eigen smaak. Het kan echter zijn dat je wensen iets verder gaan dan een ander kleurtje of andere afbeelding. Bijvoorbeeld omdat je oeverloze heimwee hebt naar de zuurstokachtige kleuren van Windows XP, of omdat je het semi-transparante uiterlijk van Windows Vista mist. Weet dan dat er programma's zijn die het uiterlijk van Windows nog verder kunnen aanpassen. Waar je wel rekening mee moet houden, is dat de aanpassingen in dit soort programma's soms van toepassing zijn op álle gebruikers van de pc.

Met het programma Start8 kun je Windows bijvoorbeeld het klassieke startmenu weer teruggeven en zelf bepalen hoe de knop Start eruitziet.

Deel 2: Functionaliteit aanpassen

Tip 05: Startscherm

Het Startscherm in Windows 8, je houdt ervan, of je vindt het verschrikkelijk. Maar wat je er ook van vindt, het blijft een feit dat je dit Startscherm eenvoudig kunt aanpassen. Als je op het bureaublad zit, druk je op de Windows-toets om op het Startscherm te komen. Druk daarna op Windows-toets+I en klik op Aanpassen. Hier kun je de achtergrondafbeelding en de kleuren van vensters die je in het Startscherm opent, wijzigen. Naast dat de pictogrammen in het Startscherm te verslepen zijn, kun je ze ook een eigen grootte (breedte) meegeven.

Klik met de rechtermuisknop op het pictogram dat je wilt aanpassen en beweeg je muis naar de optie Formaat wijzigen. Je kunt dan kiezen voor Klein, Normaal en soms ook Breed of Groot. Zo kun je je programma's indelen op grootte van belangrijkheid. Programma's die je vaak gebruikt, geef je dan een grotere knop. Ook handig: je kunt namen toekennen aan de groepen pictogrammen. Klik met de rechtermuisknop boven een groep pictogrammen en klik op Naam aan groepen geven.

©PXimport

Tip 05 Door groepen pictogrammen in het Startscherm namen te geven, vind je programma's makkelijker terug.

Tip 06: Verkenner

Je hebt in tip 4 gelezen hoe je het uiterlijk van de pictogrammen in Windows Verkenner kunt aanpassen. Daarnaast kun je de Verkenner ook een stuk efficiënter laten werken. Laten we maar eens beginnen met de Favorieten. Is je lijst met snelkoppelingen ondertussen wel erg lang geworden? Dan kun je ze met een klik op Delete eenvoudig verwijderen. Wees gerust, hiermee verwijder je alleen de snelkoppeling en niet het programma of de map zelf.

En wat als je het kopje Bibliotheken uit eerdere versies van Windows mist? Rechtsklik dan op een lege plek in het linkerdeelvenster en klik op Bibliotheken weergeven. Aan de standaard bibliotheken kun je eenvoudig eigen bibliotheken toevoegen door op Bibliotheken te klikken, vervolgens te rechtsklikken op een lege plek in de bibliotheek en te kiezen voor Nieuw/Bibliotheek. Pas de naam aan en voeg mappen toe aan de bibliotheek. Op deze manier maak je eenvoudig 'dossiers' van mappen die zich op verschillende plekken in Windows bevinden.

©PXimport

Tip 06 Bibliotheken in Windows Verkenner zijn een handige manier om mappen te bundelen.

Tip 07: Taakbalk

Het is misschien wel het meest gebruikte onderdeel van Windows, de taakbalk. Ook hierin kun je ook een aantal dingen aanpassen zodat het voor jou lekkerder werkt. Klik maar eens met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies voor Eigenschappen. Al snel zie je dat je de hele taakbalk zelf onder controle hebt. Zo kun je ervoor kiezen de taakbalk automatisch naar onderen te laten zakken als je hem even niet gebruikt. Of je zet de taakbalk aan de boven- of de zijkant van je scherm.

Een andere interessante optie in het Eigenschappen-venster is de optie Taakbalkknoppen. Wanneer je bijvoorbeeld werkt in Word, worden alle documenten die je open hebt, verzameld onder één Word-pictogram op de taakbalk. Kies je bij Taakbalkknoppen echter voor de optie Nooit combineren, dan wordt elk document afzonderlijk op de taakbalk getoond, zoals je van vroeger gewend bent.

©PXimport

Tip 07 Je hebt veel meer controle over de taakbalk dan je wellicht denkt.

Tip 08: Systeemvak

De taakbalk heeft aan de rechterkant ook het systeemvak staan, waarin snelkoppelingen naar programma's staan die op de achtergrond draaien, geluidsinstellingen, enzovoort. Mocht je al die snelkoppelingen liever niet in een apart venstertje hebben staan, maar gewoon op de taakbalk, dan kun is dat natuurlijk aan te passen. Klik op het pijltje en dan op Aanpassen.... Het venster Systeemvakpictogrammen verschijnt. Helemaal onder aan dit venster kun je dan een vinkje aanzetten: Altijd alle meldingen en pictogrammen op de taakbalk weergeven.

Vind je het niet handig om alle pictogrammen in je taakbalk te hebben staan, omdat die dan misschien wel overvol wordt? Dan kun je in hetzelfde venster voor ieder pictogram aangeven of het wel of niet getoond moet worden in het systeemvak. Ook kun je kiezen voor de optie Alleen meldingen weergeven, dit houdt in dat het pictogram alleen in je taakbalk verschijnt als het programma iets te melden heeft (denk hierbij bijvoorbeeld aan Dropbox die een melding geeft wanneer er bestanden zijn gewijzigd). Zo kun je het een stuk rustiger maken voor jezelf in Windows. Deze manier van snelkoppelingen beheren geldt overigens voornamelijk voor software die je zelf hebt geïnstalleerd. Klik je onderin op Systeempictogrammen in- of uitschakelen, dan kun je ook bijvoorbeeld de klok laten verdwijnen.

©PXimport

Tip 08 Schakel meldingen van bepaalde programma's in het systeemvak uit, voor wat rust in de tent.

Tip 09: Fences

In een ideale wereld zijn we allemaal heel netjes en opgeruimd. Maar in werkelijkheid maken we er vaak een zooitje van. Bestanden en mappen zijn op meerdere plekken terug te vinden en het bureaublad staat vol met pictogrammen. Zijn dat er tien, dan is het nog wel te overzien. Worden het er echter vijftig, dan kan het vrij lastig worden om snel het programma te vinden wat je zoekt. Een handige oplossing voor een opgeruimder bureaublad is het programma Fences (€ 8,50) (of een van deze oplossingen). Hiermee kun je bestanden, mappen en programma's in handige kaders op je bureaublad indelen (het lijkt stiekem best een beetje op de manier waarop het Startscherm dat doet). Bij het installeren kun je ervoor kiezen om zelf fences (kaders) aan te maken of het programma dat te laten doen.

Wanneer je voor de laatste optie kiest, zie je in twee seconden je hele bureaublad opgeruimd worden. Daarna kun je de kaders verplaatsen, vergroten, verkleinen, hernoemen, anders indelen, enzovoort. Je mag het programma 30 dagen gratis uitproberen, maar we voorspellen dat je het daarna wilt kopen.

©PXimport

©PXimport

Tip 09 Met Fences wordt je bureaublad een stuk opgeruimder.

Pas op met externe software

Instellingen die je in Windows aanpast, kun je doorgaans gemakkelijk weer terugzetten. Wanneer je echter software van derden installeert die functionaliteiten van Windows aanpassen, toevoegen of (bijvoorbeeld in het geval van het Startscherm) verwijderen, dan moet je er rekening mee houden dat je die software ook weer netjes zult moeten de-installeren wanneer je er geen prijs meer op stelt.

Ook dien je, als je zelf software vindt om aanpassingen te maken, van tevoren even op internet te zoeken of er anderen zijn die slechte ervaringen hebben met die betreffende software. Immers, iedereen met programmeervaardigheden kan software in elkaar draaien, maar dat wil niet zeggen dat het ook goed is voor je systeem. Je laat ten slotte ook niet zomaar iemand die handig is met stekkers, aan de bedrading in je huis sleutelen met het risico op kortsluiting en brand. Met zo'n zelfde voorzichtigheid dien je ook Windows te behandelen.

Tip 10: Leesbaarheid scherm

Alles in Windows heeft een standaardgrootte. Wat kun je doen als je die grootte helemaal niet prettig vindt, bijvoorbeeld omdat je niet zulke goede ogen hebt, en het allemaal maar klein en onleesbaar vindt? Je kunt dan beginnen met het aanpassen van de resolutie. Rechtsklik op een lege plek op het bureaublad en vervolgens op Schermresolutie.

Door een lagere resolutie te kiezen, worden alle onderdelen op het beeldscherm groter. Bedenk dan wel dat er ook veel minder in beeld past. Vind je de resolutie wel goed, maar wil je de tekst onder de pictogrammen wel groter hebben, klik dan in het venster Schermresolutie op Tekst en andere items groter of kleiner maken. Je kunt dan met een schuifregelaar de grootte van de tekst aanpassen.

Wanneer je echt slechtziend bent, helpt een subtiele vergroting van tekst en pictogrammen niet. In dat geval kun je het ingebouwde vergrootglas van Windows gebruiken. De simpelste manier om dit te activeren, is door te klikken op Start en vervolgens 'vergrootglas' te typen in het startscherm. Er komt dan een softwarematig vergrootglas over het scherm te liggen die bepaalde elementen tot wel 1600 procent vergroot. Ook is het mogelijk om het vergrootglas zo in te stellen dat dit altijd start.

©PXimport

Tip 10 Je kunt de grootte van tekst (en andere elementen) in Windows eenvoudig aanpassen.

Herinner je je deze nog?

We hebben in dit artikel een aantal zaken besproken die je kunt aanpassen in Windows. Uiteraard dekt dat niet alles, er zijn nog zo veel meer zaken die je kunt veranderen. Echter, in tegenstelling tot het tijdperk waarin Windows helemaal nieuw was, zijn er dingen die we tegenwoordig bijna niet meer aanpassen. Dat is vergelijkbaar met de mobiele telefoon: toen dit apparaat net op de markt kwam, pasten we massaal onze ringtone aan, maar nu doet bijna niemand dat meer en nemen we vaak genoegen met de standaardopties.

Om die reden zijn frivole zaken als het aanpassen van de systeemgeluiden of muiscursor en het synchroniseren van je telefoon weggelaten. Ook kom je niets meer tegen over de screensaver, ten eerste omdat die anno 2014 niet meer nodig is en ten tweede alleen maar zorgt voor veel extra energieverbruik.

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.