Wanneer je een pc koopt met Windows, of zelf Windows installeert, krijg je het uiterlijk en de functionaliteit die Microsoft voor je heeft gekozen. Daar is niets mis mee, maar het zit in onze aard om dingen wat persoonlijker te maken. Ook anno 2014 is dat nog prima mogelijk.

Windows 7?

Hoewel dit artikel zich voornamelijk richt op de huidige versie van Windows, werken de meeste tips ook gewoon in Windows 7. Alleen de tips die specifiek van toepassing zijn op Windows 8-functies, zoals Startscherm-gerelateerde zaken, werken uiteraard niet in Windows 7.

Deel 1: Uiterlijk aanpassen

Tip 01: Bureaublad

Het bureaublad (inclusief taakbalk) is het onderdeel van Windows waar je het meest naar zit te kijken en als het uiterlijk daarvan je niet zint, kan je dat behoorlijk storen. Omdat iedereen een eigen smaak heeft, is dit onderdeel eenvoudig aan te passen. Klik met de rechtermuisknop op een lege plek op het bureaublad en kies voor Aan persoonlijke voorkeur aanpassen. Je komt terecht in het venster Persoonlijke instellingen waar je afzonderlijke elementen kunt aanpassen. Lees ook: Windows herinstalleren - Een schone lei na crash of infectie.

Klik bijvoorbeeld op Bureaubladachtergrond en kies een andere achtergrondafbeelding voor Windows. Klik je op Kleur, dan kun je onder andere de kleur van de taakbalk veranderen. Wil het maar niet lukken om kleuren en afbeeldingen te zoeken die goed bij elkaar passen, dan kun je ook Windows het werk laten doen. Klik onder het kopje Windows-standaardthema's op een thema dat je mooi vindt en Windows past de kleuren, afbeeldingen enzovoort automatisch aan. Rechtsboven vind je overigens de optie Meer thema's van internet downloaden voor als er geen thema aanwezig is dat je mooi vindt.

©PXimport

Tip 01 Je kunt zelf de kleuren aanpassen of een standaard thema selecteren.

Tip 02: Vergrendelingsscherm

Verderop in dit artikel (tip 5) kun je lezen hoe je de afbeelding (en andere elementen) in het Startscherm kunt aanpassen. Maar hoe zit het dan met het vergrendelingsscherm in Windows 8? Het is een fraaie afbeelding, maar als het net niet je smaak is, is het niet prettig om daar elke dag mee geconfronteerd te worden. Ook dit onderdeel van Windows kun je gelukkig aanpassen.

Gebruik de toetscombinatie Windows-toets+I om de Charm Instellingen te openen en klik daar onder in op Pc-instellingen wijzigen. Je komt terecht op de hoofdpagina Persoonlijke instellingen waar je op Vergrendelingsscherm kunt klikken. Selecteer hier een andere afbeelding of blader naar een eigen afbeelding op je harde schijf. Interessant is dat je hier ook kunt bepalen welke apps er in het vergrendelingsscherm worden weergegeven, zoals een kalender of Facebook.

©PXimport

Tip 02 Je kunt zelf bepalen welke afbeelding je in het vergrendelingsscherm ziet.

Maak een eigen account

Als je de computer in je eentje gebruikt, kun je natuurlijk rommelen wat je wilt. Maar wanneer je de pc moet delen met anderen, wordt het misschien niet altijd op prijs gesteld dat je het kleurenschema ineens hebt aangepast, het inlogscherm hebt veranderd, enzovoort.

Dit kun je (deels) voorkomen door eerst een eigen gebruikersaccount aan te maken, voor het geval je nog geen eigen account gebruikte. Dat is niet een oplossing voor alles, sommige functionaliteiten (zeker wanneer je software van derden gebruikt) hebben namelijk invloed op alle gebruikers. Maar met een gebruikersaccount worden in ieder geval de meeste aanpassingen alleen in je eigen account doorgevoerd. Je maakt een gebruikersaccount aan via Configuratiescherm / Gebruikersaccounts en Ouderlijk toezicht.

Tip 03: Profielfoto

Bij het aanmaken van een gebruikersaccount, krijg je ook de keuze voor het kiezen van een profielfoto. Zeker wanneer er meer mensen gebruikmaken van dezelfde computer, is het leuk om je eigen foto als afbeelding te kiezen, zodat je in een oogopslag kunt zien welk account van jou is. Gebruikersaccounts worden echter vaak aangemaakt op het moment dat Windows net is geïnstalleerd of de computer net nieuw is aangeschaft, waardoor de kans groot is dat je nog geen persoonlijke foto tot je beschikking hebt. Gelukkig kun je dit later heel eenvoudig veranderen.

Vroeger deed je dit in Configuratiescherm, maar sinds de komst van Windows 8 zit deze instelling op een andere plek. Ga naar de Charm Instellingen door de sneltoets Windows-toets+I te gebruiken en klik vervolgens op Pc-instellingen wijzigen. Klik nu aan de linkerkant op Accounts en vervolgens op Uw account. Je ziet hier de profielfoto die nu gebruikt wordt. Klik op Bladeren om een afbeelding op je harde schijf te zoeken die je nieuwe profielfoto moet gaan worden. Wanneer je een webcam (geïnstalleerd) hebt, kun je ook op Camera klikken om direct een foto met de webcam te maken. Wil je afbeeldingen van andere gebruikersaccounts aanpassen zonder direct in te hoeven loggen, klik dan linksboven op Andere accounts.

©PXimport

Tip 03 Een profielfoto bij je gebruikersaccount staat leuk en zorgt voor herkenbaarheid.

Tip 04: Pictogrammen

Om bestandstypen en bepaalde mappen eenvoudig te kunnen herkennen, maakt Windows gebruik van pictogrammen. Wanneer je bijvoorbeeld in Windows Verkenner in het linkerdeelvenster kijkt, zie je onder Favorieten de snelkoppelingen naar onderdelen van Windows staan die je vaak gebruikt (je kunt hier zelf ook mappen naartoe slepen). Heb je hier diensten als Dropbox staan, dan zijn die vaak voorzien van een heel duidelijk pictogram. Maar heb je hier allerlei mappen als snelkoppeling staan, dan is het lang meer zo duidelijk.

Om deze mappen een duidelijker pictogram mee te geven, klik je met de rechtermuisknop op de map waarvan je het pictogram wilt veranderen en vervolgens op Eigenschappen. Je komt nu direct terecht in het tabblad Snelkoppeling, waar je onderin de optie Ander pictogram ziet. Klik hierop en er opent zich een klein venster met honderden pictogrammen waar je uit kunt kiezen. Op deze manier kun je iedere snelkoppeling z'n eigen uiterlijk geven. Zit er geen pictogram van je gading bij, dan kun je hier nog veel meer pictogrammen downloaden. Het veranderen van pictogrammen van mappen in de hoofdnavigatie van Verkenner (en dus geen snelkoppelingen), is even eenvoudig. Klik met de rechtermuisknop op een map en kies Eigenschappen. Klik vervolgens op het tabblad Aanpassen waar je onderin de knop Ander pictogram zult terugvinden.

©PXimport

Tip 04 Door pictogrammen aan te passen, kun je meer duidelijkheid voor jezelf scheppen.

Uiterlijke aanpassingen door derden

Windows biedt dus meer dan genoeg mogelijkheden om het uiterlijk aan te passen naar je eigen smaak. Het kan echter zijn dat je wensen iets verder gaan dan een ander kleurtje of andere afbeelding. Bijvoorbeeld omdat je oeverloze heimwee hebt naar de zuurstokachtige kleuren van Windows XP, of omdat je het semi-transparante uiterlijk van Windows Vista mist. Weet dan dat er programma's zijn die het uiterlijk van Windows nog verder kunnen aanpassen. Waar je wel rekening mee moet houden, is dat de aanpassingen in dit soort programma's soms van toepassing zijn op álle gebruikers van de pc.

Met het programma Start8 kun je Windows bijvoorbeeld het klassieke startmenu weer teruggeven en zelf bepalen hoe de knop Start eruitziet.

Deel 2: Functionaliteit aanpassen

Tip 05: Startscherm

Het Startscherm in Windows 8, je houdt ervan, of je vindt het verschrikkelijk. Maar wat je er ook van vindt, het blijft een feit dat je dit Startscherm eenvoudig kunt aanpassen. Als je op het bureaublad zit, druk je op de Windows-toets om op het Startscherm te komen. Druk daarna op Windows-toets+I en klik op Aanpassen. Hier kun je de achtergrondafbeelding en de kleuren van vensters die je in het Startscherm opent, wijzigen. Naast dat de pictogrammen in het Startscherm te verslepen zijn, kun je ze ook een eigen grootte (breedte) meegeven.

Klik met de rechtermuisknop op het pictogram dat je wilt aanpassen en beweeg je muis naar de optie Formaat wijzigen. Je kunt dan kiezen voor Klein, Normaal en soms ook Breed of Groot. Zo kun je je programma's indelen op grootte van belangrijkheid. Programma's die je vaak gebruikt, geef je dan een grotere knop. Ook handig: je kunt namen toekennen aan de groepen pictogrammen. Klik met de rechtermuisknop boven een groep pictogrammen en klik op Naam aan groepen geven.

©PXimport

Tip 05 Door groepen pictogrammen in het Startscherm namen te geven, vind je programma's makkelijker terug.

Tip 06: Verkenner

Je hebt in tip 4 gelezen hoe je het uiterlijk van de pictogrammen in Windows Verkenner kunt aanpassen. Daarnaast kun je de Verkenner ook een stuk efficiënter laten werken. Laten we maar eens beginnen met de Favorieten. Is je lijst met snelkoppelingen ondertussen wel erg lang geworden? Dan kun je ze met een klik op Delete eenvoudig verwijderen. Wees gerust, hiermee verwijder je alleen de snelkoppeling en niet het programma of de map zelf.

En wat als je het kopje Bibliotheken uit eerdere versies van Windows mist? Rechtsklik dan op een lege plek in het linkerdeelvenster en klik op Bibliotheken weergeven. Aan de standaard bibliotheken kun je eenvoudig eigen bibliotheken toevoegen door op Bibliotheken te klikken, vervolgens te rechtsklikken op een lege plek in de bibliotheek en te kiezen voor Nieuw/Bibliotheek. Pas de naam aan en voeg mappen toe aan de bibliotheek. Op deze manier maak je eenvoudig 'dossiers' van mappen die zich op verschillende plekken in Windows bevinden.

©PXimport

Tip 06 Bibliotheken in Windows Verkenner zijn een handige manier om mappen te bundelen.

Tip 07: Taakbalk

Het is misschien wel het meest gebruikte onderdeel van Windows, de taakbalk. Ook hierin kun je ook een aantal dingen aanpassen zodat het voor jou lekkerder werkt. Klik maar eens met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies voor Eigenschappen. Al snel zie je dat je de hele taakbalk zelf onder controle hebt. Zo kun je ervoor kiezen de taakbalk automatisch naar onderen te laten zakken als je hem even niet gebruikt. Of je zet de taakbalk aan de boven- of de zijkant van je scherm.

Een andere interessante optie in het Eigenschappen-venster is de optie Taakbalkknoppen. Wanneer je bijvoorbeeld werkt in Word, worden alle documenten die je open hebt, verzameld onder één Word-pictogram op de taakbalk. Kies je bij Taakbalkknoppen echter voor de optie Nooit combineren, dan wordt elk document afzonderlijk op de taakbalk getoond, zoals je van vroeger gewend bent.

©PXimport

Tip 07 Je hebt veel meer controle over de taakbalk dan je wellicht denkt.

Tip 08: Systeemvak

De taakbalk heeft aan de rechterkant ook het systeemvak staan, waarin snelkoppelingen naar programma's staan die op de achtergrond draaien, geluidsinstellingen, enzovoort. Mocht je al die snelkoppelingen liever niet in een apart venstertje hebben staan, maar gewoon op de taakbalk, dan kun is dat natuurlijk aan te passen. Klik op het pijltje en dan op Aanpassen.... Het venster Systeemvakpictogrammen verschijnt. Helemaal onder aan dit venster kun je dan een vinkje aanzetten: Altijd alle meldingen en pictogrammen op de taakbalk weergeven.

Vind je het niet handig om alle pictogrammen in je taakbalk te hebben staan, omdat die dan misschien wel overvol wordt? Dan kun je in hetzelfde venster voor ieder pictogram aangeven of het wel of niet getoond moet worden in het systeemvak. Ook kun je kiezen voor de optie Alleen meldingen weergeven, dit houdt in dat het pictogram alleen in je taakbalk verschijnt als het programma iets te melden heeft (denk hierbij bijvoorbeeld aan Dropbox die een melding geeft wanneer er bestanden zijn gewijzigd). Zo kun je het een stuk rustiger maken voor jezelf in Windows. Deze manier van snelkoppelingen beheren geldt overigens voornamelijk voor software die je zelf hebt geïnstalleerd. Klik je onderin op Systeempictogrammen in- of uitschakelen, dan kun je ook bijvoorbeeld de klok laten verdwijnen.

©PXimport

Tip 08 Schakel meldingen van bepaalde programma's in het systeemvak uit, voor wat rust in de tent.

Tip 09: Fences

In een ideale wereld zijn we allemaal heel netjes en opgeruimd. Maar in werkelijkheid maken we er vaak een zooitje van. Bestanden en mappen zijn op meerdere plekken terug te vinden en het bureaublad staat vol met pictogrammen. Zijn dat er tien, dan is het nog wel te overzien. Worden het er echter vijftig, dan kan het vrij lastig worden om snel het programma te vinden wat je zoekt. Een handige oplossing voor een opgeruimder bureaublad is het programma Fences (€ 8,50) (of een van deze oplossingen). Hiermee kun je bestanden, mappen en programma's in handige kaders op je bureaublad indelen (het lijkt stiekem best een beetje op de manier waarop het Startscherm dat doet). Bij het installeren kun je ervoor kiezen om zelf fences (kaders) aan te maken of het programma dat te laten doen.

Wanneer je voor de laatste optie kiest, zie je in twee seconden je hele bureaublad opgeruimd worden. Daarna kun je de kaders verplaatsen, vergroten, verkleinen, hernoemen, anders indelen, enzovoort. Je mag het programma 30 dagen gratis uitproberen, maar we voorspellen dat je het daarna wilt kopen.

©PXimport

©PXimport

Tip 09 Met Fences wordt je bureaublad een stuk opgeruimder.

Pas op met externe software

Instellingen die je in Windows aanpast, kun je doorgaans gemakkelijk weer terugzetten. Wanneer je echter software van derden installeert die functionaliteiten van Windows aanpassen, toevoegen of (bijvoorbeeld in het geval van het Startscherm) verwijderen, dan moet je er rekening mee houden dat je die software ook weer netjes zult moeten de-installeren wanneer je er geen prijs meer op stelt.

Ook dien je, als je zelf software vindt om aanpassingen te maken, van tevoren even op internet te zoeken of er anderen zijn die slechte ervaringen hebben met die betreffende software. Immers, iedereen met programmeervaardigheden kan software in elkaar draaien, maar dat wil niet zeggen dat het ook goed is voor je systeem. Je laat ten slotte ook niet zomaar iemand die handig is met stekkers, aan de bedrading in je huis sleutelen met het risico op kortsluiting en brand. Met zo'n zelfde voorzichtigheid dien je ook Windows te behandelen.

Tip 10: Leesbaarheid scherm

Alles in Windows heeft een standaardgrootte. Wat kun je doen als je die grootte helemaal niet prettig vindt, bijvoorbeeld omdat je niet zulke goede ogen hebt, en het allemaal maar klein en onleesbaar vindt? Je kunt dan beginnen met het aanpassen van de resolutie. Rechtsklik op een lege plek op het bureaublad en vervolgens op Schermresolutie.

Door een lagere resolutie te kiezen, worden alle onderdelen op het beeldscherm groter. Bedenk dan wel dat er ook veel minder in beeld past. Vind je de resolutie wel goed, maar wil je de tekst onder de pictogrammen wel groter hebben, klik dan in het venster Schermresolutie op Tekst en andere items groter of kleiner maken. Je kunt dan met een schuifregelaar de grootte van de tekst aanpassen.

Wanneer je echt slechtziend bent, helpt een subtiele vergroting van tekst en pictogrammen niet. In dat geval kun je het ingebouwde vergrootglas van Windows gebruiken. De simpelste manier om dit te activeren, is door te klikken op Start en vervolgens 'vergrootglas' te typen in het startscherm. Er komt dan een softwarematig vergrootglas over het scherm te liggen die bepaalde elementen tot wel 1600 procent vergroot. Ook is het mogelijk om het vergrootglas zo in te stellen dat dit altijd start.

©PXimport

Tip 10 Je kunt de grootte van tekst (en andere elementen) in Windows eenvoudig aanpassen.

Herinner je je deze nog?

We hebben in dit artikel een aantal zaken besproken die je kunt aanpassen in Windows. Uiteraard dekt dat niet alles, er zijn nog zo veel meer zaken die je kunt veranderen. Echter, in tegenstelling tot het tijdperk waarin Windows helemaal nieuw was, zijn er dingen die we tegenwoordig bijna niet meer aanpassen. Dat is vergelijkbaar met de mobiele telefoon: toen dit apparaat net op de markt kwam, pasten we massaal onze ringtone aan, maar nu doet bijna niemand dat meer en nemen we vaak genoegen met de standaardopties.

Om die reden zijn frivole zaken als het aanpassen van de systeemgeluiden of muiscursor en het synchroniseren van je telefoon weggelaten. Ook kom je niets meer tegen over de screensaver, ten eerste omdat die anno 2014 niet meer nodig is en ten tweede alleen maar zorgt voor veel extra energieverbruik.

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!