Er zijn verschillende soorten malware voor smartphones, maar vrijwel allemaal zijn ze gericht op het verkrijgen van beheersrechten en het buitmaken van jouw account- en privégegevens. Met deze tips voorkom je besmetting van malware op je smartphone en los je problemen op.

Europol waarschuwt

Tip 01: Officiële kanalen

Het ligt voor de hand, maar de beste manier om te voorkomen dat je smartphone besmet raakt met malware is door alleen apps via officiële kanalen te downloaden. Ontwikkelaars en apps die je vindt in Google Play en de App Store zijn uitvoerig gescreend door beveiligingsexperts. Hetzelfde geldt voor apps in de Amazon App Store. In tegenstelling tot iOS is het bij Android relatief eenvoudig om buiten de bekende kanalen om aan apps te komen, maar dat raden we met klem af. Het is vaak lastig te achterhalen of de aanbieder betrouwbaar is en of er misschien is gesjoemeld met het installatiebestand. Zonder dat je het doorhebt, kunnen je gegevens zomaar naar de servers van een cybercrimineel worden gestuurd. Vaak gaat het mis met betaalde apps die gratis via het illegale circuit worden aangeboden. Je bespaart misschien een paar euro, maar betaalt uiteindelijk met je privégegevens.

©CIDimport

Tip 02: Beoordelingen

Google Play komt geregeld negatief in het nieuws als er weer eens malware wordt aangetroffen in apps die gewoon op het platform beschikbaar zijn. Vaak is de malafide code verstopt in een variant van een bekende app of game, maar het komt ook voor dat populaire apps geïnfecteerd blijken. Procentueel valt de malware in Google Play enorm mee, maar let toch altijd goed op wat je precies op installeert. Sommige apps, die veelal gratis zijn en titels als ‘Free Sexy Ringtones’ dragen, bevatten mogelijk malware. Ze kunnen de controle van je smartphone overnemen en bijvoorbeeld dure betaalde sms’jes verzenden. Of pop-ups tonen met het advies om op een link te klikken om de beveiliging van je smartphone te checken. Niet doen! Kies voor populaire apps van betrouwbare ontwikkelaars die vaak zijn gedownload én positief worden beoordeeld. Lees de reviews op de pagina van de desbetreffende app in Google Play en beoordeel of die voor jou overtuigend genoeg zijn om de app te downloaden.

©CIDimport

Tip 03: Blijf up-to-date

Misschien heb je al eens van Stagefright gehoord, het ernstige lek in Android dat eind 2015 de gemoederen flink bezighield. Of de Pegasus-malware voor iOS die aan een enkele klik genoeg had om wachtwoorden te verzamelen en gebruikers te volgen. Beide vormen van malware werden onschadelijk gemaakt na een update van het besturingssysteem. Omdat vrijwel elke software-update belangrijke beveiligingslekken dicht, is het belangrijk om je toestel bijgewerkt te houden. Updates verschijnen doorgaans automatisch, maar het is slim om zo nu en dan de instellingen in te duiken en te checken of er een nieuwe softwareversie beschikbaar is. Maak je gebruik van een ouder Android-toestel of een iPhone die geen updates meer ontvangt, dan is het verstandig om te upgraden naar een nieuwer model. Zie ook tip 13.

©PXimport

Tip 04: Check permissies

Prettig aan Android is dat het systeem inzicht geeft in welke permissies een app vereist. Download je bijvoorbeeld een navigatie-app, dan is het logisch dat die toegang moet hebben tot je locatie, internetverbinding en opslag (voor het bewaren van kaartgegevens). Dat hoeft natuurlijk niet voor elke app te gelden. Wees tijdens het installeren kritisch op de machtigingen die apps vereisen en klik informatievensters niet bij voorbaat weg. Vraagt een relatief eenvoudige app toegang tot vrijwel alle onderdelen van je smartphone, dan is het beter om een alternatief te zoeken. Bij het updaten van apps worden soms ook meer machtigingen vereist. Ga na of je je daarbij prettig voelt. Heb je een toestel met Android 6.0+, dan beheer je app-permissies zélf via Instellingen / Apps / App-rechten. Let wel op dat een app soms niet meer functioneert als je bepaalde rechten intrekt.

Tip 05: Blijf alert

Door alert te zijn, kun je veel nare problemen voorkomen. Heb je het idee dat je toestel trager werkt dan gebruikelijk of loopt de accu veel sneller leeg? Valt je telefoonrekening om onverklaarbare redenen opeens veel hoger uit? Of staan er vreemde sms’jes op je toestel waarvan je je niet kunt herinneren dat je ze ooit hebt verstuurd? Dan is er mogelijk iets niet in de haak. Malware hoeft niet meteen de oorzaak te zijn, maar toch is het slim om recente geïnstalleerde apps te verwijderen en een scan uit te voeren met een betrouwbare antivirus-app (tip 6). Vraag indien nodig bij je provider na op welke dagen je sms- en internetgebruik bovengemiddeld hoog was. Met behulp van tip 11 kun je er ook achter komen wie de mogelijke boosdoener is.

©PXimport

Tip 06: Antivirus-apps

Er wordt nog al eens getwijfeld aan het nut van antivirus-apps voor smartphones. Critici zijn van mening dat makers van dit soort apps de dreiging van malware zwaar overdrijven en inspelen op de angst die bij gebruikers leeft. Als je alleen apps via de officiële kanalen downloadt, dan is het gevaar dat je loopt klein. Komt het wel eens voor dat je apps via andere kanalen downloadt, dan bieden antivirus-apps uitkomst, omdat ze niet-geverifieerde apps vóór installatie kunnen scannen op malware. Toch lopen dergelijke apps ook geregeld achter de feiten aan: nieuwe aanvalstechnieken worden niet altijd ontdekt en dan loop je alsnog de kans geïnfecteerd te raken. Heb je het idee dat er malware op je toestel staat, gebruik dan gratis apps als Lookout of Avast Mobile Security om een scan uit te voeren. Maar ga ook zeker na of je onlangs apps hebt gedownload die problemen zouden kunnen veroorzaken.

©PXimport

Tip 07: Onbekende bronnen

In de eerste tip hadden we het al kort over de mogelijkheid om apps buiten de officiële kanalen om te downloaden. Bij iOS vergt het de nodige stappen om dit mogelijk te maken, terwijl het bij Android een kwestie is van het aanvinken van de optie Onbekende bronnen (via Instellingen / Beveiliging). Vervolgens kun je handmatig via elke gewenste bron installatiebestanden voor Android (zogenoemde apk’s) downloaden en installeren. Het is aan te raden om deze functie in principe uit te laten staan om misbruik te voorkomen. In hetzelfde menu als Onbekende bronnen vind je ook een functie om wél ingeschakeld te houden: Verifieer Apps. Die is niet feilloos, maar kan in veel gevallen malware herkennen in apps die buiten Google Play om zijn geïnstalleerd. De precieze locatie van deze optie kan per type smartphone verschillen.

Tip 08: Waarschuwingen

Neppe veiligheidswaarschuwingen komen niet alleen voor op pc’s, maar kunnen ook opduiken in de browser van je smartphone. Geregeld wordt er in een pop-up gewaarschuwd dat je toestel ‘ernstig gevaar loopt’ en dat je op een link moet klikken om het systeem te repareren. Op slinkse wijze proberen kwaadwillenden je hiertoe te verleiden, maar in 99 procent van de gevallen gaat het om troep die veel schade aanricht. Klik dit soort meldingen direct weg, maar niet voordat je een notitie hebt gemaakt van de inhoud van de melding. Gebruik die vervolgens om te onderzoeken of en waardoor je toestel (of browser) besmet is geraakt. Soms lijken de meldingen afkomstig van de politie en wordt ‘losgeld’ gevraagd om ‘malware’ te verwijderen, maar ga hier niet op in. Zelfs als je betaalt is de kans klein dat je ervan af bent.

©PXimport

Tip 09: Alternatief browsen

Standaard gebruik je Chrome op Android en Safari op iOS om over het web te surfen met je smartphone. Beide browsers doen hun werk op zich prima, maar er zijn alternatieven die je privacy en veiligheid beter waarborgen. Onze favoriet is Firefox (gratis in Google Play en in de App Store), een browser die soepeler werkt dan bijvoorbeeld Chrome en ondersteuning biedt voor browserextensies. Daardoor kun je extensies als uBlock Origin (adblocker) en Ghostery (om trackers te blokkeren) installeren. De combinatie van de twee voorkomt bijvoorbeeld dat gehackte websites malafide advertenties of vervelende pop-ups kunnen tonen. Voor websites die je vertrouwt en hun broodnodige advertentie-inkomsten gunt, kun je een uitzondering maken door ze aan een witte lijst toe te voegen.

©PXimport

Tip 10: Ga op onderzoek uit

©PXimport

Het kan natuurlijk gebeuren dat je toestel ondanks het volgen van eerdere tips besmet is geraakt met malware. Bijvoorbeeld omdat je per ongeluk hebt geklikt op een vreemde link op Facebook of Twitter. Je bent waarschijnlijk niet de eerste, en in dit geval is dat goed nieuws. Probeer te achterhalen waardoor de besmetting is veroorzaakt door bijvoorbeeld te googelen naar de tekst van de terugkerende pop-up of advertentie. Is het een wijdverspreid probleem, dan is de oplossing vaak nabij. Doet je telefoon raar door een recent geïnstalleerde app, verwijder die dan en voer een scan uit met een antivirus-app (tip 6). In sommige gevallen zijn er apps beschikbaar in Google Play om specifieke vormen van malware te verwijderen. Wees hier echter kritisch op en onderzoek eerst goed waar je mee te maken hebt en wat je opties zijn.

Tip 11: Veilige modus

Soms is een malafide app lastig van je toestel te krijgen, omdat hij beheersrechten heeft verworven. Via Instellingen / Apps is de malware dan niet te verwijderen. Start in dat geval je telefoon op in de veilige modus. Dit doe je door hem helemaal uit te schakelen, opnieuw op te starten en gedurende dat proces de volumeknop omlaag ingedrukt te houden. Nu werkt je toestel in de veilige stand en worden geïnstalleerde apps van derden niet opgestart. In veel gevallen kun je de schadelijke app vervolgens wel verwijderen. Is dat nog steeds niet mogelijk, ga dan na of de app bij Instellingen / Beveiliging / Apparaatbeheerders staat en schakel hem daar uit. Vervolgens kun je de software alsnog verwijderen. Door je toestel opnieuw op te starten, verlaat je de veilige modus.

©PXimport

Tip 12: Fabrieksinstelling

Het herstellen van de fabrieksinstellingen is een laatste redmiddel als het niet lukt om malware van je toestel af te krijgen. De handeling is relatief eenvoudig, maar zorgt wel dat alle gegevens op je smartphone verloren gaan. Als je contact-, app- en inloggegevens met de cloud van Google of Apple synchroniseert, dan is het gelukkig eenvoudig om de data later weer terug te zetten. Op Android ga je naar Instellingen / Back-up & herstel / Fabrieksinstellingen herstellen. In sommige gevallen moet je bij Privacy of SD-kaart en telefoongeheugen zijn om de fabrieksinstellingen te herstellen. Op iOS-apparaten ga je naar Instellingen / Algemeen / Stel opnieuw in en kies je voor Wis alle inhoud en instellingen. Zorg vooraf dat je toestel voor tenminste 50 procent is opgeladen.

©PXimport

Tip 13: Upgrade op tijd

Veel vormen van malware maken gebruik van bekende kwetsbaarheden in het besturingssysteem. Of je nu gebruikmaakt van Android of iOS, ernstige lekken worden doorgaans met software-updates gedicht. Helaas komt het maar al te vaak voor dat – vooral oudere – toestellen niet meer van updates worden voorzien. Als je een Android-toestel hebt dat ouder is dan twee jaar, hoef je in de regel niet meer op software-ondersteuning te rekenen. Je mist daardoor fijne nieuwe features en loopt een verhoogd veiligheidsrisico. Apple is consequenter met updaten: doorgaans blijft een nieuwe iPhone zo’n vier jaar bijgewerkt. Ook de Nexus- en Pixel-lijn van Google krijgt langere én snellere software-ondersteuning. Fabrikanten van budgettelefoons als Huawei, Lenovo en Acer zijn op dat gebied een stuk lakser, iets om te onthouden bij de aanschaf van je volgende smartphone.

©CIDimport

Je game-ervaring hangt sterk af van hoe goed je hardware aansluit bij de vaak hoge eisen van moderne games. Maar zelfs met minder krachtige hardware kun je met de juiste instellingen vaak soepel gamen zonder storende elementen.

In het kader ‘Game-pc’ vind je specifieke tips voor het aanschaffen van hardwarecomponenten die ideaal zijn voor een krachtige game-pc. Dit lijkt ons nuttig, maar het is natuurlijk minder relevant als je niet bereid bent (flink) te investeren in nieuwe onderdelen. Met dit artikel richten we ons daarom hoofdzakelijk op de lezer die met een beperkt budget zijn bestaande systeem wil behouden en optimaliseren.

Je kunt namelijk op veel vlakken verbeteringen aanbrengen, vooral bij hardware (zoals cpu, gpu, monitor en opslagmedium), netwerk, besturingssysteem, drivers, processen en applicaties.

Voor je begint met optimaliseren, is het belangrijk inzicht te krijgen in de belangrijkste factoren voor ‘glitchvrij’ gamen, zodat je weet waar je aandacht aan moet besteden.

1 Factoren

Een van de belangrijkste factoren is een hoge framerate, doorgaans uitgedrukt in fps (frames per seconde). Dit is de snelheid waarmee de beelden worden getoond en hangt sterk af van je gpu en cpu. Bij eenvoudige games volstaat 30 fps vaak, maar grafisch intensieve games spelen merkbaar beter bij 60 fps. Voor intens competitief gamen is zelfs 144 of meer fps raadzaam. Het is belangrijk dat de fps daarbij stabiel blijft, aangezien schommelingen haperingen in het beeld kunnen veroorzaken.

Ook invoervertraging (input latency) is van belang, zeker bij competitieve games. Een lage vertraging tussen je acties, zoals muisklikken of toetsindrukken, en wat je ziet op het scherm is essentieel. Deze vertraging wordt beïnvloed door de gpu, cpu, monitor en bij online gamen ook door je internetverbinding. Ook netwerkvertraging (lag) wil je in dit geval zeker vermijden.

Daarnaast wil je het zogeheten ‘tearing’ voorkomen, waarbij het beeld lijkt te breken of te verschuiven. Dit probleem ontstaat door een gebrekkige synchronisatie tussen je gpu en monitor, doordat de gpu te weinig of net te veel frames levert.

In dit artikel geven we concrete tips en technieken om precies zulke storende factoren als te lage of inconsistente fps, te hoge invoer- of netwerkvertraging en tearing te vermijden.

Bij tearing lijkt het beeld op te breken in meerdere delen, dat wil je natuurlijk voorkomen.

2 Benchmarking

Voor je met optimalisatietechnieken start, is het verstandig eerst te meten hoe goed je huidige configuratie presteert. Na upgrades of optimalisaties kun je dezelfde meting herhalen voor een duidelijke vergelijking.

Zo’n meting voer je uit met een benchmark. Een van de bekendste is 3DMark. Deze tool bevat verschillende tests om prestaties van je gpu, cpu en je systeem als geheel in een game-context te meten. Je kunt bijvoorbeeld Time Spy gebruiken om DirectX 12-prestaties van games te analyseren. Fire Strike focust op DirectX 11 (voor mid-range-systemen), terwijl Port Royal geschikt is voor raytracing-prestaties. Voor meer technische uitleg van deze benchmarks kun je de online gebruikersgids raadplegen.

Andere benchmarks zijn ook beschikbaar. Cinebench bijvoorbeeld meet via hoge kwaliteit 3D-afbeeldingen de prestaties van je cpu, inclusief afzonderlijke kernen. Voor grafische benchmarking en stresstests van je gpu kun je bijvoorbeeld Unigines Heaven of Superposition gebruiken.

Time Spy van 3DMark meet de prestaties van de Microsoft API DX12.

3 Monitoring

Tijdens het gamen is het nuttig om de prestaties van verschillende onderdelen te meten. Een handig hulpmiddel hiervoor is RivaTuner Statistics Server (RTSS), dat bijvoorbeeld geïntegreerd is in MSI Afterburner. Deze tool is ideaal voor veilig en eenvoudig gpu-overklokken zonder veel technische kennis (zie paragraaf 5).

Installeer MSI Afterburner samen met de RivaTuner-software en start het programma. Klik op het tandwielpictogram en controleer of de juiste gpu is geselecteerd. Ga naar het tabblad Toezicht en vink de onderdelen aan die je wilt monitoren, zoals GPU temperatuur, GPU gebruik, GPU core klok, GPU ventilator snelheid, GPU temp/power/voltage limit, CPU temperatuur/gebruik/klok (genummerde cpu-kernen hoef je niet te selecteren), CPU power, Beeldverversings snelheid en Frame tijd. Zet bij elk item ook een vinkje bij Toon informatie op het scherm (OSD) en bevestig je keuzes.

Open vervolgens het instellingenvenster van RTSS via het pictogram in het Windows-systeemvak. Controleer of Show On-Screen Display is ingeschakeld en kies bij voorkeur Raster 3D als weergave. Optimaliseer en positioneer deze naar wens. Deze OSD werkt doorgaans goed in DirectX- en OpenGL-games. Overigens bevat Steam een fps-teller die je met behulp van Alt+Tab op je scherm kunt zetten.

RivaTuner Server Statistics is hier gekoppeld aan de monitoringtool MSI Afterburner.

4 Hardware

Meten is weten, en die fase hebben we afgerond. Nu richten we ons volledig op diverse optimalisaties, opgesplitst in verschillende (en deels overlappende) categorieën. We beginnen met de hardware, met de gpu in de hoofdrol.

Houd je gpu-drivers regelmatig, bijvoorbeeld maandelijks, up-to-date. Gebruik hiervoor bij voorkeur de software van de fabrikant, zoals GeForce Experience of de Nvidia-app, of AMD Adrenalin Edition. Via het configuratiescherm van deze tools krijg je vaak extra opties voor betere gameprestaties, met invloed op zowel fps als beeldkwaliteit.

We nemen Nvidia als voorbeeld. Open NVIDIA Control Panel en ga naar 3D-instellingen beheren. Overweeg bij Algemene instellingen de volgende instellingen voor het basisprofiel: Energiebeheermodus op Optimaal vermogen; Textuurfilteren – Kwaliteit op Prestatie; Thread Optimalisering op Aan; Grootte shadercache op Onbeperkt; en Weinig vertraging-modus op Aan of Ultra. Bevestig met Toepassen. Klik op Beginwaarden om terug te keren naar de standaardinstellingen.

Je kunt hier ook Verticale synchronisatie op Uit zetten, maar in principe horen de gpu-frames afgestemd te zijn op de verversingsfrequentie (refresh rate) van je monitor. Heb je last van tearing, zet deze instelling dan op Aan of kies een van de andere opties.

Controleer ook even de instellingen van je muis of controller via Instellingen / Bluetooth en apparaten. Kies hier Muis / Aanvullende muisinstellingen. Voor preciezere en consistentere muisaansturing kun je op het tabblad Opties voor de aanwijzer de optie Precisie van de aanwijzer verbeteren uitschakelen, waarmee je aanwijzerversnelling uitzet, wat de cursorbeweging voorspelbaarder maakt.

Vanuit het configuratiescherm kun je allerlei instellingen van je gpu aanpassen.

5 Hardware overklokken

Gevorderde gebruikers kunnen ook overwegen hun gpu te overklokken. Ga eerst na of er in het UEFI/BIOS van je systeem hiervoor geen zogeheten XMP’s (eXtreme Memory Profile) beschikbaar zijn gesteld door de geheugenfabrikant. Je herkent deze aan opties zoals XMP, Memory Profile of DOCP. Kies het gewenste profiel waarbij je geheugen op een hogere snelheid kan werken.

Bij de meeste games kun je voordeel halen uit een overgeklokte gpu. Hiervoor is MSI Afterburner zeer geschikt, omdat je hiermee veilig kunt werken. Je combineert dit bij voorkeur met MSI Kombustor (klik na installatie op het K-pictogram in MSI Afterburner), een stresstest-tool die de stabiliteit van jouw gpu na overklokken controleert via zware grafische workloads.

Begin met het verhogen van de Core Clock (MHz) - niet de Core-voltage - in stappen van ongeveer 20. Boven de 50 verhoog je bij voorkeur in stappen van 10. Bevestig telkens met Toepassen (ronde knop met vinkje). Lukt dit niet, zet dan (indien mogelijk) de schuifknoppen bij Power Limit (%) en Temp Limit (°C) tijdelijk op het maximum, en stel via de A-knop de Fan Speed (%) in op 75%. Bevestig je instellingen met Toepassen.

Laat tijdens de aanpassingen de stresstest in Kombustor draaien en houd de resultaten in de gaten, zoals de gpu-temperatuur (je kunt hier ook de OSD van RTSS oproepen). Als deze te hoog wordt of de stresstest crasht, verlaag de waarde dan met ongeveer tien procent.

Verhoog daarna de Memory Clock in stappen van maximaal 10. Blijf ook hier tien procent onder de waarde waarbij de stresstest onstabiel wordt. Klik vervolgens op Opslaan (diskette-pictogram) en selecteer profielknop 1. Tot slot klik je rechtsboven op de Windows-knop, zodat je systeem voortaan met deze profielwaarden opstart.

Overklokken met MSI Afterburner, met Kombustor als ‘waakhond’ (je ziet hier ook de RTSS-overlay).

6 Systeeminstellingen

Op het niveau van je besturingssysteem kun je enkele instellingen optimaliseren. We nemen Windows 11 als uitgangspunt. Ga naar Instellingen / Gaming. Open Gamemodus en schakel deze in. Hiermee verbeter je de prestaties tijdens het gamen door cpu- en gpu-bronnen prioriteit te geven (onder meer om framedrops te voorkomen), achtergrondprocessen te beperken en storende meldingen uit te schakelen.

Zorg er ook voor dat Windows-updates niet tijdens een gamesessie starten. Ga naar Instellingen / Windows Update, klik op Geavanceerde Updates en stel bij Gebruikstijden instellen de gewenste uren in via Handmatig.

Met de ingebouwde module Energiebeheer kun je het voorkeurschema instellen op Hoge prestaties. Voor snellere pc’s kun je zelfs de optie Topprestaties activeren door op de Opdrachtprompt dit commando uit te voeren:

Met powercfg /list controleer je of het schema is toegevoegd. Verwijder een schema met powercfg /delete <ID>. Of maak in Energiebeheer je eigen schema met Een energiebeheerschema maken.

Je kunt ook grafische instellingen per app aanpassen. Ga naar Instellingen / Systeem / Beeldscherm / Graphics. Zoek de gewenste app, selecteer deze, klik op Opties en kies bijvoorbeeld Hoge prestaties. Bevestig met Opslaan.

Je kunt ook een extra energiebeheerschema voor topprestaties zichtbaar maken.

7 Extra instellingen

Je kunt een paar extra systeeminstellingen aanpassen om de gameprestaties verder te verbeteren. Controleer bijvoorbeeld de locatie van het bestand pagefile.sys, vooral bij beperkt intern geheugen. Windows verplaatst data van het RAM naar dit virtuele geheugenbestand om ruimte vrij te maken. Zorg dat dit bestand op een snelle ssd staat.

Controleer dit via Instellingen / Systeem, klik op Geavanceerde systeeminstellingen en druk op Instellingen op het tabblad Geavanceerd. Klik op Wijzigen. Staat je Windows-schijf niet op een snelle ssd, dan beperk je via Aangepaste grootte de ruimte op deze schijf en wijs je het grootste deel toe aan de snelste schijf. Of kies Grootte wordt door het systeem beheerd. Bevestig met Instellen en OK.

Daarnaast kun je HAGS (Hardware GPU Scheduling) activeren, waarmee de gpu grafische taken rechtstreeks afhandelt. Dit versnelt processen en verbetert grafische prestaties, met minder stutter en invoervertraging. Ga hiervoor naar Instellingen / Systeem, kies Beeldscherm / Graphics en klik op Standaardinstellingen voor afbeeldingen wijzigen. Als je gpu dit ondersteunt, kun je hier GPU met hardwareversnelling plannen inschakelen. Eventueel schakel je hier ook Optimalisaties voor games met vensters in, wat de prestaties van DirectX 10/11-games in venstermodus ten goede kan komen.

HAGS kan de grafische prestaties wat opkrikken als je gpu dit ondersteunt.

Op zoek naar de optimale game-ervaring? Met deze accessoires creëer je jouw ideale gameroom

8 Software

Bij online gamen is natuurlijk ook een optimale netwerkconnectie van groot belang. Idealiter gebruik je hiervoor een bekabelde verbinding of een draadloze router met 5GHz-wifi voor een lagere ping. Controleer je wifi-snelheid met een gratis tool zoals www.speedtest.net.

Voordat je andere software aanpast, is het verstandig eerst de tuningsmogelijkheden van je game-applicaties zelf te bekijken. Veel games, zoals Age of Empires III, bieden via schuifbalken, numerieke waarden of andere instellingen opties om framerate en andere prestaties te beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan instellingen voor grafische detaillering, zoals texturen en schaduwen, anti-aliasing-technieken en tekenafstand (de mate waarin verder afgelegen objecten worden gerenderd).

Verder, om onnodig geheugenverbruik te beperken, kun je controleren welke apps automatisch opstarten met Windows. Schakel overtollige apps uit via Windows Taakbeheer (Ctrl+Shift+Esc) in de rubriek Opstart-apps.

In Taakbeheer kun je bij Processen en Services onnodige achtergrondprocessen en services tijdelijk uitschakelen via het contextmenu, vooropgesteld dat je goed weet wat je doet. Gevorderde gebruikers kunnen in de rubriek Details per applicatie via het contextmenu de opties Prioriteit (hoeveelheid toegewezen processortijd; kies bij voorkeur niet voor realtime) en eventueel Affiniteit (hoeveel en welke processorkernen worden gebruikt) aanpassen.

Overweeg ook het gebruik van gameboosters, die gameprestaties semiautomatisch optimaliseren. Een bekende gratis tool is Razer Cortex (extra tools niet installeren). Na aanmelding kun je via Game booster met Boost now meerdere optimalisaties uitvoeren, zoals Disable CPU Sleep Mode, Clear Clipboard, Clean RAM en Disable Telemetry. Ook kunnen geselecteerde processen en services worden uitgeschakeld om geheugen vrij te maken. Met de optie Restore now herstel je de oorspronkelijke instellingen.

Een andere populaire tool is MSI Dragon Center, die zich vooral richt op MSI-hardwarecomponenten en vergelijkbare functionaliteit biedt.

Gamebooster Razer Cortex automatiseert het optimaliseren van systeeminstellingen en achtergrondprocessen.

9 Netwerk

Bij online gamen is natuurlijk ook een optimale netwerkconnectie van groot belang. Idealiter gebruik je hiervoor een bekabelde verbinding. Controleer in Apparaatbeheer (klik met rechts op de Windows-startknop) of de drivers van je netwerkadapter up-to-date zijn. Klik met rechts op een adapter en kies Stuurprogramma bijwerken.

Je kunt ook kiezen voor een draadloze 5GHz-wifi-router. Controleer je wifi-snelheid met een gratis tool zoals www.speedtest.net. Daarnaast kun je voor draadloze netwerken een speciale tool gebruiken om de signaalkwaliteit te analyseren, zoals Acrylic Wi-Fi Analyzer. Dit onderdeel van de Acrylic Suite biedt een live signaalgrafiek en laat je kanaaloverlappingen en andere netwerkproblemen analyseren. De volledige functionaliteit is vijf dagen gratis beschikbaar.

Veel routers bieden QoS-instellingen (Quality of Service) waarmee je dataverkeer voor specifieke applicaties, poorten of apparaten kunt prioriteren. Dit kan latency en jitter verminderen. Sommige routers hebben een gamemodus in de QoS-configuratie voor automatische optimalisatie van populaire games en consoles, geavanceerdere routers bieden SQM (Smart Queue Management).

Controleer met de module Broncontrole (druk op Windows-toets+R en voer resmon uit) welke applicaties veel bandbreedte gebruiken. Sorteer bijvoorbeeld op de kolom Totaal (bytes/seconde) en sluit overtollige software af. Om de puntjes op de i te zetten, kun je de prestaties van de gebruikte DNS-server testen met DNS Benchmark. Open het tabblad Nameservers, klik op Run Benchmark en zet een vinkje bij Sort Fastest Nameservers: de snelste DNS-servers vind je nu in principe bovenaan. Deze kun je gebruiken in de netwerkconfiguratie van Windows of in je router voor je hele netwerk.

Controleer de kwaliteit van je draadloze verbinding met Acrylic Wi-Fi Analyzer.

Wanneer je kiest voor een inbouwvriezer werk je deze natuurlijk het liefst netjes weg achter een mooie keukendeur. Je vindt ze in hoogtes van 72 tot 178 cm, maar ook als onderbouw diepvrieskast die onder je aanrechtblad passen. Waar moet je allemaal nog meer op letten bij een inbouwvriezer voordat je deze aanschaft?

Een inbouwvriezer biedt als voornaamste voordeel dat de kast mooi is weggewerkt in je keuken. Juist daarom is het belangrijk om vooraf goed op een aantal zaken te letten als je zo’n vriezer wilt kopen.

Formaten

Inbouwvriezers zijn te koop in een aantal vaste maten. Die maten zijn gestandaardiseerd, zodat het eenvoudig is om de juiste inbouwvriezer bij de juiste inbouwkast te kopen en andersom. De ruimte in een inbouwkeuken waar de inbouwvriezer komt, is ietsje groter dan de inbouwvriezer zelf. Logisch, omdat zo'n inbouwvriezer wel makkelijk geplaatst moet kunnen worden, maar er ook weer eenvoudig uit moet kunnen in geval van reparatie of vervanging.

Bij een inbouwvriezer kun je kiezen uit de volgende hoogtes: 72, 88, 102, 122, 140, 178 en 180 cm. De breedte van inbouwvriezers ligt doorgaans tussen de 54 en 56 cm, het is dus belangrijk dat de breedte van de nis hierop is afgestemd. De diepte van een inbouwvriezer kan ook iets variëren, maar 54,5 cm is doorgaans de gemiddelde diepte. Je kunt ook kiezen voor een ondervriezer; een losse kleinere kast van zo'n 80 cm hoog die past onder het aanrechtblad.

Bij de aanschaf van een inbouwvriezer of elke inbouwapparatuur vind je altijd de informatie over de grootte van de nis. De nis is de plek in de inbouwkeuken waarin de inbouwapparatuur wordt geplaatst. Deze informatie is dus erg belangrijk bij het kiezen voor de juiste inbouwvriezer en de gewenste keuken.

©MG | ID.nl

Scharnier- en deursystemen

Bij de aanschaf van een inbouwvriezer houd je rekening met het soort scharniersysteem dat je wil gebruiken. Er zijn twee soorten deursystemen: deur-op-deurscharnieren en sleepdeursystemen. Bij een deur-op-deursysteem wordt de deur van de keuken direct op de deur van de vriezer geplaatst en is er geen speling tussen beide deuren.

Bij een sleepsysteem wordt de vriezerdeur met een glijd- of sleepsysteem bevestigd aan de keukendeur. Hierdoor schuift de deur van de keuken over de koelkastdeur. De deuren bewegen dan afzonderlijk van elkaar. Zo'n systeem komt het vaakst voor en is ook het eenvoudigst te installeren.

Bij een deur-op-deursysteem wordt het paneel van de keukendeur direct op de deur van de vriezer gemonteerd. Het keukenpaneel draait dus op hetzelfde moment als de vriezerdeur. Voor een deur-op-deursysteem heeft de vriezer andere scharnieren die het gewicht van zowel de deur van de vriezer als het keukenpaneel moeten kunnen dragen. Bij een inbouwvriezer die geschikt is voor een deur-op-deursysteem, wordt het buitenste gedeelte van de vriezerdeur los geleverd.

Ventilatie

Een vriezer produceert aan de achterzijde warmte. Deze warmte moet goed kunnen worden afgevoerd en dat kan alleen als de nis waar de inbouwvriezer in wordt geplaatst, voldoende ruimte aan de achterkant heeft. De achterkant van de nis houd je vanzelfsprekend open en moet aan de achterkant tussen de muur en de vriezer minstens 10 centimeter vrijgehouden worden. Bij sommige inbouwvriezers krijg je aparte spacers mee die je op de achterkant van de vriezer kunt monteren om de juiste afstand te behouden, zodat je de vriezer ook niet te ver richting muur kunt plaatsen.

©MG | ID.nl

Geluidsdemping

Het geluid van een inbouwvriezer kan soms als storend worden ervaren. Dit geluid bestaat doorgaans uit twee componenten: luchtgeluid, zoals het brommen van de compressor, en contactgeluid, veroorzaakt door trillingen die via het meubel kunnen worden doorgegeven. Zowel vrijstaande- als inbouwmodellen kunnen hier last van hebben, maar met wat aanpassingen kun je het geluid reduceren. Zorg voor voldoende ventilatieruimte rondom de vriezer. Ga je gebruik maken van geluidsabsorberende materialen , houd er dan rekening mee dat deze warmte vasthouden.

Om luchtgeluid te dempen, kan aan de achterkant en eventueel zijkanten van de nis of de muur geluidsabsorberend materiaal worden bevestigd. Dit materiaal vangt het geluid van de compressor op en voorkomt dat het zich verder door de ruimte verspreidt. Er zijn hier verschillende soorten platen en strips voor verkrijgbaar.

Zoek een stil exemplaar

Omdat het lastig is om een inbouwapparaat van tevoren te testen op geluidsproductie, kun je natuurlijk in ieder geval alvast kijken naar de specificaties van een inbouwvriezer. Bij doorgaans alle online winkels vind je de relevante informatie over geluidsproductie bij de specificaties. Het maximaal hoorbare geluid wordt weergegeven in Decibel, afgekort als dB. Gemiddeld produceren inbouwvriezers een geluid van rond de 35 en 40 dB, maar dit zijn natuurlijk alleen piekmomenten, bijvoorbeeld als de compressor aanslaat. De informatie over de geluidsproductie vind je overigens ook op het energielabel, zie hieronder.

Zuinigheid

Tot slot moeten we het energieverbruik natuurlijk niet vergeten. Hoe zuiniger een inbouwvriezer is, hoe meer geld je op het gebruik ervan bespaart. Dankzij de specificaties en het welbekende energielabel koop je eenvoudig een energiezuinig model. Je ziet dan bij de specificaties ook wat een inbouwvriezer op jaarbasis aan energie verbruikt.

©EPREL