Fabrikanten bepalen vaak zelf hoe vaak zij versie-updates en beveiligingsupdates uitbrengen voor hun telefoons. Dit beleid bepaalt uiteindelijk hoe veilig je je smartphone kan blijven gebruiken. Computer!Totaal legt het belang van een goed updatebeleid uit en vergelijkt het beleid van de tien bekendste fabrikanten, ook in vergelijking met de Apple iPhone.

Bij het kopen van een nieuwe smartphone besteden fabrikanten graag veel aandacht aan het mooie scherm, de krachtige hardware en de uitstekende camera’s. Logisch, maar een goede smartphone valt of staat met het softwarebeleid dat de fabrikant hanteert. Dit geldt ook voor een tablet. Op de Apple iPhone na draaien alle smartphones op Android, het besturingssysteem van Google. Merken mogen Android visueel en qua functies aanpassen en hebben ook veel vrijheid bij het bepalen van hun updatebeleid. Hoe vaak en voor welke periode je toestel beveiligings- en versie-updates ontvangt, verschilt letterlijk per model. Toch valt er per merk genoeg te zeggen over het updatebeleid. Maar laten we eerst uitleggen wat die updates doen en waarom ze belangrijk zijn.

Versie-updates verbeteren Android

Je Android-smartphone draait op een versie, die Google aanduidt met een cijfer. Google brengt jaarlijks een nieuwe versie uit. Op moment van schrijven is Android 11 de nieuwste versie die je kunt gebruiken. Android 11 is in 2020 verschenen. Dit najaar brengt Google Android 12 uit, waarvan een publieke bèta inmiddels te installeren is op een handvol smartphonemodellen. Later dit jaar kunnen fabrikanten de definitieve update uitbrengen voor hun smartphones. Elke versie-update introduceert handige vernieuwingen die het Android-besturingssysteem gebruiksvriendelijker en efficiënter maken. Zo gaat Android 12 het onder meer eenvoudiger maken om je wifinetwerk te delen met bekenden, kun je schermafbeeldingen bewerken en gaat de software beter om met je privacy. Hoe meer versie-updates je smartphone krijgt, hoe langer je dus profiteert van nieuwe functies.

Belangrijke beveiligingsupdates

Je Android-toestel is ook voorzien van een beveiligingsupdate, die een bepaalde datum draagt. De datum – bijvoorbeeld 1 april 2021 – geeft aan welke maandupdate als laatste geïnstalleerd is. Google brengt sinds augustus 2015 elke maand een beveiligingsupdate uit, soms zelfs twee in een maand. Die beveiligingsupdates zijn heel belangrijk omdat ze ontdekte en vervolgens opgeloste kwetsbaarheden in Android-apparaten dichten. Kwetsbaarheden kunnen in het Android-besturingssysteem zitten, maar ook in hardware als de processor, de wifichip of de bluetoothchip. In principe merk je niets van de beveiligingsupdates, maar dankzij deze updates kun je je toestel wel veiliger gebruiken. Mocht je razend benieuwd zijn welke beveiligingsproblemen een Google-update allemaal oplost, dan kun je terecht op https://source.android.com/security/bulletin. Op deze (Engelstalige) website houdt Google een overzicht bij van alle beveiligingsupdates, die Google bulletins noemt. Elk bulletin heeft een pagina dat de opgeloste beveiligingslekken opsomt. Wil je echt de diepte in? Dan biedt de bulletinpagina verwijzingen naar uitgebreidere (Engelstalige) informatie over de kwetsbaarheden en oplossingen.   

©PXimport

Play-systeemupdates

Google rolt sinds een paar jaar ook beveiligingsupdates uit via Google Play Services. Dit type update vereist geen medewerking van de smartphonefabrikant. Google kan de update dus rechtstreeks op je toestel aanbieden, al moet je smartphone of tablet wel op Android 10 of hoger draaien. Je moet ook akkoord geven voor het downloaden en installeren van de update, waarna je smartphone in de meeste gevallen opnieuw opstart om de software bij te werken. Goed om te weten is dat een Google Play-systeemupdate niet gelijk is aan een beveiligingsupdate. Grote kans dat de laatst geïnstalleerde beveiligingsupdate op je smartphone ouder is dan de Google Play-systeemupdate.

Apple blijft updatekoning

Controleer je toestel

Wil je weten of je Android-smartphone of -tablet up-to-date is of achterloopt? In de instellingen controleer je binnen een minuut welke updates op je toestel geïnstalleerd zijn. Open de Instellingen-app en ga naar de instelling Beveiliging en vergrendelscherm. Afhankelijk van het merk smartphone dat je gebruikt, kan de naamgeving van deze instelling iets afwijken. Op het betreffende instellingenscherm zie je bovenaan Beveiligingsupdate. Klik hierop en je toestel controleert of er een nieuwe beveiligingsupdate beschikbaar is. Je kunt dit ook handmatig doen door op de knop Controleren op update te drukken. Je ziet de laatst geïnstalleerde beveiligingsupdate, in ons geval die van 1 maart 2021. Het scherm toont ook op welke Android-versie je toestel draait, in ons geval 11. Op het vorige scherm zie je de optie Google Play-systeemupdate. Door hierop te klikken, controleert je apparaat of er een nieuwe Google Play-systeemupdate klaarstaat. De knop Controleren op updates doet dit ook. Het scherm toont ook de datum van de geïnstalleerde Google Play-systeemupdate.  

LG stopt met smartphones

©PXimport

Updatebeleid van merken vergeleken

De redactie van Computer!Totaal test smartphones in alle prijsklassen en houdt het updatebeleid van deze modellen en fabrikanten in het algemeen scherp in de gaten. Hoe goed doen de tien bekendste fabrikanten van Android-smartphones het? En kunnen die merken tippen aan Apple, dat zijn iPhones van eigen iOS-software voorziet en de smartphones jarenlang updates geeft?  

Hekkensluiters

Allereerst de merken met een slecht updatebeleid. Dat zijn er steeds minder, maar ze zijn er nog zeker. Een matig updatebeleid bespaart de fabrikant personeelskosten, want er zijn minder medewerkers nodig om de update te testen op de smartphonemodellen. Iets wat lastiger, tijdrovender en dus duurder is dan veel gebruikers denken. Door een beperkt updatebeleid te hanteren, maakt een fabrikant meer winst op zijn verkochte toestellen. Maar gebruikers krijgen dus minder vaak en minder lang updates dan wenselijk. Zo stelt Motorola twee versie-update beschikbaar voor de Edge 20-serie en 3 jaar beveiligingsupdates. Die beveiligingsupdates komen de eerste 2 jaar om de maand uit en in het derde jaar per kwartaal. Dit terwijl Google dus elke maand een update uitbrengt. Sommige van Motorola’s Android One-smartphones krijgen ook een tweede versie-update. De Motorola Moto G Pro is zo’n Android One-toestel. OnePlus had jarenlang een goede updatereputatie, maar introduceerde vorig jaar zijn eerste budgetsmartphones en geeft die nauwelijks updates. Zo verschenen de N10 5G en N100 met het verouderde Android 10 en krijgen ze alleen Android 11, dat al maanden beschikbaar was. De eerste échte update – Android 12- komt niet naar de twee smartphones. Ze ontvangen twee jaar regelmatig beveiligingsupdates. Kleinere merken hanteren doorgaans ook een matig updatebeleid. Zo krijgen Alcatel-smartphones helemaal geen versie-updates en ontvangen ze twee jaar elk kwartaal een beveiligingsupdate. Toestellen van moederbedrijf TCL zijn duurder en kunnen rekenen op één versie-update en twee jaar elk kwartaal een beveiligingsupdate. Dat is ook niet om over naar huis te schrijven.

©PXimport

Huawei zit zonder updates

Middenmotors

Er zijn ook genoeg fabrikanten die een gemiddeld updatebeleid hanteren. Met gemiddeld bedoelen we twee jaar versie- en beveiligingsupdates. Voor goedkopere en middenklasse smartphones is dat prima. Maar voor een duur toestel is twee jaar ondersteuning aan de korte kant, zeker omdat er merken zijn die drie, vier of zelfs vijf jaar software-updates uitbrengen. Sony en Poco zijn drie bekende merken die twee jaar updates beschikbaar stellen. En dus krijgt de 149 euro kostende Poco M3 op papier even lang updates als de 1149 kostende Sony Xperia 1 II. Oppo maakt wel onderscheid in prijsklasse. Zo krijgen de goedkopere smartphones in de A-serie minimaal één versie-update. De modellen in de Reno- en Find-series krijgen minimaal twee versie-updates. Alle toestellen van Oppo worden drie jaar lang van beveiligingsupdates voorzien. Het prijsverschil van duizend euro is op alle punten van de smartphones terug te zien, maar niet altijd in de de softwareondersteuning. Xiaomi geeft zijn meeste smartphones minimaal twee jaar software-updates, ook de goedkopere modellen. Opvallend genoeg communiceerde de fabrikant tot voor kort echter geen officieel updatebeleid. Nu Xiaomi flink aan populariteit wint in Europa, merkt het naar eigen zeggen dat Europese klanten behoefte hebben aan een duidelijke updategarantie. Het merk belooft daarom transparanter te communiceren op hoeveel updates een smartphone kan rekenen. De eerste stap is gezet, want bij de introductie van de betaalbare Redmi Note 10-serie werd vermeld dat de smartphones twee jaar beveiligings- en versie-updates krijgen.

Hoogvliegers

Als je een Android-smartphone met een uitstekend updatebeleid zoekt, kom je uit bij Nokia, Samsung en Google. Om met die laatste te beginnen: Google is de ontwikkelaar van Android en verkoopt zelf Pixel-telefoons. Niet meer dan logisch dus dat die jaren updates krijgen, om precies te zijn drie jaar versie- en beveiligingsupdates. Een bijkomend voordeel is dat een Pixel-telefoon als eerste updates krijgt, want er is geen andere fabrikant in het spel. Je kunt dus direct aan de slag met de verbeteringen in een nieuwe Android-versie en bent zo snel mogelijk beschermd tegen opgeloste beveiligingsproblemen. Het belangrijkste nadeel van Google’s Pixel-serie is dat de smartphones officieel niet in Nederland te koop zijn. Jammer, maar niet onoverkomelijk. Bij bekende (web)winkels kun je gewoon een Pixel-smartphone kopen, waarvan de Pixel 4a (5G) en Pixel 5 de nieuwste modellen zijn. Je betaalt wel een hogere prijs.

©PXimport

Samsung

Marktleider Samsung stond jarenlang bekend als een fabrikant die langzaam en relatief weinig updates verspreidde, maar heeft inmiddels een betere reputatie. Het merk rolt sneller updates uit dan menig concurrent en hanteert twee versie-updates voor betaalbare toestellen. Modellen vanaf ruwweg 350 euro kunnen rekenen op drie versie-updates. Zo is de razend populaire Galaxy A51 uit 2020 laatst bijgewerkt naar Android 11 en krijgt de smartphone in de toekomst nog Android 12 en 13. De nieuwe Galaxy A52 en A72 draaien uit de doos op Android 11 en krijgen dus Android 12, 13 en 14. Voor de Galaxy S21-reeks geldt hetzelfde. Samsung maakt ook een goede sier door al zijn Galaxy-smartphones uit 2019 en daarna vier jaar beveiligingsupdates te geven. Daar kan geen enkele andere Android-fabrikant aan tippen, zelfs Google niet. Betaalbare Galaxy-modellen als de A12 en A20e krijgen elk kwartaal een beveiligingsupdate, duurdere toestellen eerst elke maand en vanaf het vierde jaar eens per kwartaal.

©PXimport

Android One

Nokia gebruikt het Android One-programma op het merendeel van zijn smartphones. Dit betekent dat de fabrikant twee versie-updates garandeert en drie jaar elke maand een beveiligingsupdate uitrolt. Met een Nokia-toestel als de nieuwe Nokia G20 kun je dus lang vooruit, al heeft het merk tegenwoordig opvallend lang nodig om die (versie)updates te verspreiden. Interessant is dat de nieuwe Nokia X-serie zelfs drie versie-updates krijgt (naar Android 12, 13 en 14). Die keuze maakt onderdeel uit van Nokia’s nieuwe 3+3+3-strategie: drie jaar versieupdates, beveiligingsupdates en garantie. Noemenswaardig is de Nederlandse fabrikant Fairphone, dat vier tot vijf jaar updates belooft voor zijn smartphones. Die zijn zo duurzaam mogelijk gefabriceerd, zijn deels zelf te repareren en krijgen inderdaad jaren updates. Met een kanttekening. Want hoewel het lovenswaardig is dat de Fairphone 2 uit 2015 onlangs nog een Android-update kreeg, is dat de update naar Android 9 uit 2018. De software blijft dus verouderd.

Conclusie

De vele fabrikanten van Android-smartphones hanteren een verschillend updatebeleid. Merken als Sony, Oppo, Xiaomi en Poco leveren (minimaal) twee jaar updates, wat prima is voor goedkopere smartphones maar kort is voor dure toestellen. Van OnePlus raden we alleen middenklasse en dure modellen aan omdat de goedkoopste telefoons zonder serieus updatebeleid komen. Liefhebbers van een Android-smartphone met een goed updatebeleid kunnen met name terecht bij Google, Nokia of Samsung. Geen van de Android-fabrikanten kan overigens tippen aan Apple, dat zijn iPhones vier tot vijf jaar van versie- en beveiligingsupdates voorziet. Een iPhone blijft dus de smartphone met de beste softwareondersteuning, al is hij vanwege de iOS-software niet voor iedereen de beste keuze.

©PXimport

De Logitech MX Master 4 is de nieuwste telg in de populaire MX-serie. De muis belooft meer controle, precisie en comfort dan ooit, met haptische feedback en een 8K-sensor die zelfs op glas moeiteloos werkt. Maar is hij de stevige prijs van 129,99 euro waard?

De MX Master 3S was al een dikke publieksfavoriet, maar met de MX Master 4 legt Logitech de lat opnieuw een tikkie hoger. Dit is een echte powerhouse voor wie dagelijks veel met tekst, beeld of code bezig is. Of gewoon voor wie een heel lekkere muis wil. Alles draait om controle, snelheid en comfort. Daar betaal je met een krappe 130 euro weliswaar een premiumprijs voor, maar deze muis is dan ook duidelijk bedoeld voor mensen die hun werk serieus nemen. De MX Master 4 is verkrijgbaar in Graphite en Pale Gray, en wordt standaard geleverd met een Logi Bolt-ontvanger. Wij hebben voor de test de Pale Gray-variant voor de Mac mogen bepotelen.

©ER | ID.nl

Muizen met gevoel

Het opvallendste snufje is de toevoeging van haptische feedback. Elke klik, sneltoets of melding voel je subtiel onder je vingers trillen. Niet als gimmick, maar als tastbare feedback: je voelt letterlijk wat je doet. En dat werkt echt prettig, vooral omdat je iets dergelijks ook gewend bent van bijvoorbeeld je smartphone. Via Logi Options+ bepaal je zelf hoe intens die feedback is en kun je verschillende acties aan specifieke apps knopen. Dat geeft de muis een persoonlijk tintje. Zeker bij precisiewerk (foto- en tekstbewerking of het schrijven van code) merk je hoe natuurlijk dat aanvoelt.

De grote toets onder de duim, waarmee je het Haptic Sense-paneel oproept, is wel vrij gevoelig. Tijdens de paar weken dat we de muis hebben getest, drukten we die knop af en toe per ongeluk in, wat even storend kan zijn. Toch is dat gelukkig een kwestie van gewenning, want het idee achter de functie is sterk.

Snelheid zonder haast

De befaamde MagSpeed-scroll is gelukkig gebleven en is zelfs nog iets verfijnd. Eén draai aan het stalen wiel en je schiet door lange documenten of spreadsheets. Nieuw is de Actions Ring, een rond menu dat rond je cursor verschijnt. Daarmee open je favoriete tools of snelkoppelingen zonder je toetsenbord aan te raken. Logitech beweert dat je hierdoor tot 63 procent minder muisbewegingen maakt. Dat is misschien wat optimistisch, maar het systeem werkt verrassend intuïtief en snel. Hieronder een overzichtje van de mogelijkheden.

Werkt zelfs op glas

De Darkfield-sensor met 8000 dpi is extreem nauwkeurig en werkt op vrijwel elk oppervlak, zelfs op glas of gelakt hout. Je kunt de gevoeligheid aanpassen in stappen van 50 dpi, maar de meeste mensen zullen vermoedelijk gewoon de standaard afstelling gebruiken: hij voelt van nature al prima aan. Dankzij een nieuwe radiochip en antenne is de verbinding bovendien rotsvast. Je kunt de muis gebruiken via bluetooth low energy of de meegeleverde Logi Bolt-ontvanger, die een bereik van zo'n 10 meter garandeert.

©ER | ID.nl

Comfortabel stil

Qua vorm blijft Logitech dicht bij zijn succesformule. De muis ligt daarom nog altijd als gegoten in de hand, met een lichte hellingshoek, een vertrouwde duimpositie en een extra horizontaal scrolwiel. De klikgeluiden zijn nu 90 procent stiller dan bij de vorige generatie, meldt Logitech. En met 150 gram voelt de MX Master 4 solide aan zonder zwaar te worden.

Kleine kanttekening: de twee navigatieknoppen voor browsergebruik (vooruit en terug) zijn iets naar achteren verplaatst om ruimte te maken voor de Gesture Button (zie kader hieronder). Dat zorgt er soms voor dat je per ongeluk op de verkeerde knop drukt, vooral als je gewend bent aan een van de MX Master-voorgangers. Misschien een detail, maar wel merkbaar bij dagelijks gebruik.

Via Logi Options+ stel je sneltoetsen, app-profielen en automatiseringen in. De software werkt het best binnen Windows en macOS, maar ook in Linux, ChromeOS, Android en iPadOS doet de muis wat hij moet doen, al zijn daar minder functies beschikbaar.

©Logitech

Batterij die blijft gaan

Logitech zegt dat de ingebouwde 650 mAh-accu het tot 70 dagen op één lading moet kunnen volhouden. Dat hebben we nog niet kunnen testen, maar we kregen de muis met 55 procent van de lading binnen en daar is na een weekje driftig muizen slechts 2 procent van af. Bovendien levert één minuut snelladen drie uur gebruik op, mocht je haast hebben. Opladen gebeurt via usb-c, al levert Logitech geen kabeltje mee. Jammer, maar je hebt er vast nog eentje rondslingeren thuis.

Al met al

De Logitech MX Master 4 is een muis die wat ons betreft zijn eigen categorie verdient. Hij is snel, stil, precies en slimmer dan ooit. De paar kleine schoonheidsfoutjes doen daar weinig aan af. Voor ontwerpers, programmeurs, schrijvers en andere intensieve gebruikers is dit een investering die zich op den duur terugbetaalt in comfort en efficiëntie. Casual gebruikers zullen hem misschien een beetje overkill vinden, maar wie hem eenmaal in de hand heeft, wil niets anders meer.

Zelf een toetsenbord samenstellen is niet voor iedereen weggelegd, maar één ding is duidelijk: een goed toetsenbord maakt een groot verschil. In deze test bekijken we de beste kant-en-klare toetsenborden van dit moment. Of je nu op zoek bent naar het snelste toetsenbord voor gaming of een comfortabel model voor kantoorwerk: we helpen je bij het maken van de juiste keuze.

Onze laatste vergelijkende test van toetsenborden is inmiddels alweer meer dan vijf jaar oud. Toen draaide alles om het concept ‘mechanisch’, praktisch elke fabrikant maakte toen gebruik van de switches van het Duitse Cherry of een goedkopere Chinese afgeleide daarvan, de Kailh-switch.

Inmiddels is het aanbod versplinterd en zien we enkele van de elementen die custom borden populair maken doorsijpelen naar de kant-en-klare producten. Zo zien we veel meer lay-out-opties en een veel breder scala aan switchopties. Stillere varianten, zwaardere varianten voor een stevigere aanslag en lubed-varianten voor een soepelere aanslag. De opvallendste stap de afgelopen jaren is de introductie van een magnetisch, optische switch, waarbij de aanslag niet digitaal is (ingedrukt ja of nee), maar analoog. Zie ook het kader ‘Analoge switches?’ voor meer hierover.

Andere ontwikkelingen

Een positieve ontwikkeling is dat menig toetsenbord inmiddels voorzien is van zogeheten hot-swap switches. Mocht je per ongeluk een switch stukmaken (bijvoorbeeld door het morsen van drinken), dan kun je nu veelal enkele knoppen vervangen in plaats van meteen een nieuwe model te moeten kopen. Daarnaast hebben verbeteringen in accutechniek en draadloze protocollen ervoor gezorgd dat draadloze high-endtoetsenborden tegenwoordig een realistische optie zijn zonder constant het toetsenbord bij te hoeven laden.

Endorfy Celeris 1800

Endorfy is een relatieve nieuwkomer in de markt, maar liet eerder met de Thock-toetsenborden al zien dat het bedrijf veel waar voor je geld kan bieden. Het nieuwste model, de Celeris 1800, doet dat wederom. Het bord kan wat gevoel en bouwkwaliteit betreft aardig concurreren met flink duurdere modellen in deze test. Als je hem probeert te buigen zie je wel wat verschil, maar op tafel bij normaal gebruik merk je daar niets meer van.

Het opvallendst is het relatief compacte ontwerp, terwijl er toch een numeriek toetsenbord op zit. Dat deel is vergeleken met de meeste andere toetsenborden wat naar links geschoven, wat ergonomisch fijn is voor mensen die niet alleen gamen, maar ook vooral veel in Excel werken. Sommige gebruikers, primair programmeurs, moeten er rekening mee houden dat de plaatsing van de Home-, End- en Page-toetsen mogelijk niet voor iedereen ideaal is. Ook liggen de toetsen relatief hoog, ook iets wat niet iedereen zal liggen.

De Celeris 1800 is gloednieuw en heeft een adviesprijs van 99 euro. Dat maakt hem al een van de goedkoopste toetsenborden in deze test. Prijzen zakken normaliter nog wat na de lancering. Grofweg 100 euro voor een fijn toetsenbord dat ook nog eens draadloos (dongel voor gaming, bluetooth voor laptopwerkers) kan functioneren en Mac-ondersteuning heeft, is een uitstekende deal.

©Endorfy

Corsair K65 Plus Wireless

Corsair kennen we vooral van grote mechanische toetsenborden met veel extra's, maar het is de compacte K65 Plus Wireless waar we de laatste tijd het meest gecharmeerd van waren. De constructie is enorm degelijk en het toetsenbord is voorzien van fijne, soepel voelende switches die niet te luid zijn. Dat zorgt vrijwel direct voor een heel fijne ervaring onder de vingers.

Of de compacte vormgeving fijn is, is uiteraard subjectief. Compact is fijner voor gamers en andere gebruikers die het numerieke toetsenbord niet nodig hebben, het bespaart ruimte op je bureau (of in je rugtas) en laat meer ruimte over voor je muis. Excel-gebruikers zullen dit toetsenbord natuurlijk direct diskwalificeren.

Toen het bord uitkwam voor 160 euro was onze voornaamste kritiek dat het eigenlijk iets te duur was vergeleken andere toetsenborden die voor 100 euro grofweg hetzelfde boden. Of juist net niet uitgebreid genoeg vergeleken met borden van 200 euro. Inmiddels is de prijs gezakt tot 137 euro en op dat punt kun je, mits de compacte vormgeving bij je past, eigenlijk niet om deze Corsair heen. Net wat chiquer dan nauwelijks goedkopere modellen, voorzien van draadloze functionaliteit en vooral het feit dat het een relatief laag bord is (voor een model met hoge switches) maakt dit een makkelijke aanrader en onze redactietip.

©Corsair

Razer Joro

Razer staat vooral bekend om hun grote modellen met alle toeters en bellen, maar biedt met de Joro ook wat anders. De Razer Joro is extreem compact en verreweg het lichtste bord in deze test. De doelgroep bestaat hier overduidelijk uit gamers die hun toetsenbord vooral veel meeslepen. Puur op basis van afmetingen en gewicht ligt deze Razer voor dat doeleind natuurlijk voor de hand. Ondanks het lage gewicht ligt de Joro toch stevig op tafel en zit de bouwkwaliteit van de constructie erg goed in elkaar. De aluminium behuizing voelt ook chic aan, de lage positie is toegankelijk voor velen en aangesloten via de kabel is het ook een snel competitief bord voor gamers.

Razer laat ook wel wat steekjes vallen, vooral voor hun gamende doelgroep. De afwezigheid van een dongel voor een snelle draadloze verbinding en het feit dat de switches nog wel wat speling vertonen, maakt enkele goedkopere alternatieven in deze test in onze optiek fijner. Voor de harde werkers onder ons vinden we de MX Keys ook wat beter voor minder geld.

Daarmee is de Joro in onze optiek niet de meest voor de hand liggende optie, zeker niet voor 130 euro. Als je echt op zoek bent naar het compactste en lichtste toetsenbord, dan is de Joro wel een prima optie.

©Razer

ASUS ROG Azoth X

ASUS en dan met name de ROG-producten staan niet bepaald bekend om hun bedaagde ontwerp. De fabrikant doet daar met hun Azoth X nog een flinke schep bovenop. Wat je er ook van vindt, uniek is het kleurrijke design met half doorzichtige keycaps (voor meer RGB-effect) zeker. Kwalitatief valt er heel weinig op dit bord aan te merken. Het is oerdegelijk en heeft een uitstekende aanslag; het is zelfs een van de fijnste borden in deze test. Het bord heeft ook handige eigenschappen. Draadloos krijg je bijvoorbeeld zowel een snelle als een bluetoothoptie. Daarnaast heeft het bord een goede accuduur, een mooie stevige polssteun plus nog wat minder cruciale extra’s, zoals een aanpasbaar oled-scherm in de bovenhoek. Kost wat, maar dan krijg je ook wat.

Ons voornaamste bezwaar gaat over de definitie van het woord ‘wat’. Want voor 200 euro hadden we het bij het bovenstaande gelaten. Een prijs van 250 euro zouden we wel erg pittig noemen, maar de adviesprijs van 329 euro is wel echt extreem. Daarvoor zouden we bijvoorbeeld toch wel analoge switches willen zien of een echt extreem luxe afwerking. Wellicht dat de prijs nog wat zakt, maar ondanks onze hoge inhoudelijke waardering is de exorbitante prijs vooralsnog het argument om het hoogste eremetaal achterwege te laten.

©ASUS

SteelSeries Apex Pro TKL Gen 3

De SteelSeries Apex Pro TKL is ook geen goedkoop bord en is misschien nipt wat minder chic dan de ROG. In tegenstelling tot die concurrentie weet SteelSeries wel een gezonde balans te vinden tussen de kwaliteit van het product, het toevoegen van extra mogelijkheden en het alsnog een beetje temmen van de prijs.

De bouw is uitstekend en de analoge, volledig instelbare switches zijn zowel aangenaam onder de vingers als zeer stabiel met minimale speling. Het strakke ontwerp is ook iets toegankelijker, zeker als je naast gamen ook nog een beetje zakelijk voor de dag wilt komen. Daarnaast is het ook nog een relatief stil toetsenbord, wat fijn is voor de omgeving. Al hangt de stilte natuurlijk altijd af van hoe hard je zelf op de knoppen slaat.

Ook hier is een oled-schermpje van de partij en Steelseries heeft als voordeel dat als je de door ons geteste compacte TKL-versie niet aantrekkelijk vindt, dat er ook een volledige en een nog compactere variant van bestaat.

Nadelen zijn er ook. Zo vinden we het volumewiel net wat te klein in gebruik, is het bord relatief hoog en ontbreekt draadloze functionaliteit. Maar als je je bord toch niet meeneemt is de meerwaarde daarvan te klein om daar meer geld aan uit te geven. Als draadloos niet nodig is, dan is dit in onze optiek het beste bord van dit moment.

©SteelSeries

©SteelSeries

ASUS ROG Falchion Ace HFX

Net als SteelSeries maakt ook ASUS op de ROG Falchion Ace HFX gebruik van magnetische analoge switches. Het bord heeft een nog wat compactere 65%-lay-out, waarbij je dus goed moet opletten of het ontbreken van de functietoetsen een bezwaar voor je is. Functioneel is hij grotendeels gelijkwaardig aan het toetsenbord van SteelSeries en de toevoeging van 8000 Hz polling geeft in theorie nog een klein voordeel in reactiesnelheid boven de SteelSeries.

Voor de originele prijs van 200 euro laat ASUS wel punten liggen. De bouw en de afwerking van de 100 euro kostende Endorfy is zelfs wat beter. Je merkt dat de Falchion iets meer doorveert dan andere borden wanneer je stevig tikt en dat is onacceptabel in het hogere segment. Het bord kost bij de meeste aanbieders 209 euro, maar was tijdens de testperiode ook verkrijgbaar voor 119 euro. Ook voor dat lagere bedrag weet de Corsair K65 Plus Wireless iets meer indruk te maken met zijn bouwkwaliteit en aanslag. Maar als je toch graag een analoge switch wilt waarbij je de aanslagdiepte kunt instellen, dan is dit als de lagere prijs structureel blijft één van de goedkopere opties die als bonus ook nog eens visueel leuk voor de dag komt.

©ASUS

Logitech G Pro X TKL

Logitech is met afstand marktleider op gebied van toetsenborden en heeft dan ook een enorm aanbod aan borden. Het bedrijf heeft praktisch elke populair formaat in huis en er zijn ook nog eens een flink aantal kleurstellingen. Waar Logitech wat minder goed in is, is de naamgeving van de producten. Zo is er ook een G Pro X muis en headset, en zelfs de G Pro X TKL-toetsenborden bestaan in flink wat verschillende uitvoeringen. De reguliere variant wordt ook wel de Lightspeed genoemd, wat staat voor de toevoeging van een snelle draadloze werking. De Rapid-variant is juist voorzien van magnetische switches, maar is die weer volledig bedraad.

Logitech doet op zich weinig fout met deze producten. De bouw, de switches en de mogelijkheden met onder andere mediaknoppen zijn prima. Combineer dat met het feit dat ze veel zullen verkopen omdat ze het bekendste merk zijn, en de meeste kopers zullen tevreden zijn. De realiteit is wel dat er andere modellen zijn die (minimaal) hetzelfde bieden voor minder geld, of een overtreffende prestatie weten te bieden voor iets meer. Voor 160 euro zouden we toch iets meer dan ‘prima’ willen zien, wat extra’s zoals een polssteun of een betere accuduur.

©Logitech

be quiet! Dark Mount

De Dark Mount is het eerste toetsenbord van be quiet!, dat we vooral van de stille behuizingen kennen. Die focus wordt meteen duidelijk zodra je gaat tikken; het is namelijk het stilste toetsenbord in deze test. De focus op stilte gaat helaas wel wat ten koste van switchstabiliteit en tikgevoel.

Qua mogelijkheden zet het bord zich door een modulaire opbouw erg af van de rest. Naast een rechttoe rechtaan compact TKL-bord krijg je ook een afneembaar numeriek veld met macrotoetsen voorzien van een schermpje dat je ook nog eens zowel links als rechts kunt plaatsen. Ook krijg je een opzetmodule met schermpje en mediatoetsen en polssteunen. Zo transformeert de Dark Mount binnen een paar seconden naar een overcompleet XL-monsterbord.

Was de Dark Mount scherp geprijsd geweest, dan hadden we enkele kanttekeningen door de vingers kunnen zien. Maar als je de hoofdprijs vraagt, dan verwachten we dat alles top is. Dat is niet helemaal het geval. De polssteun is kwalitatief treurig, de switches voelen minder chic dan borden die de helft kosten en de software voor de macrotoetsen laat te wensen over. Voor hetzelfde geld kun je ook een prima toetsenbord en een los macrotoetsenbord als de Elgato Stream Deck kopen. Een aanbieding en een software-update kan wel genoeg zijn om van dit goede idee een serieuze concurrent te maken.

©be quiet

Logitech MX Keys S

De Logitech MX Keys S is een beetje het buitenbeentje in deze vergelijking. In tegenstelling tot de ander toetsenborden is het namelijk géén bord waar fanatieke gamers blij van zullen worden. De keerzijde is dat het voor iedereen die een high-endbord zoekt voor alle andere doeleinden een model is waar je praktisch niet omheen kunt. Ook bestaat er naast de door ons geteste full size-versie een minivariant waarop het numerieke veld ontbreekt.

Dit bord is uitstekend gebouwd, voorzien van fijne switches en het heeft een low profile-ontwerp dat ook erg toegankelijk is voor iedereen die nog niet eerder een high-endbord gebruikt heeft. Als je nu een goedkoper toetsenbord hebt, dan voelt dit als een verademing en een ervaring waar je niet meer zonder wilt. Je kunt hem met meerdere apparaten verbinden, de accuduur is uitstekend en de software van Logitech is volwassen en biedt tal van extra mogelijkheden die voor kantoorwerkers relevant zijn.

Zolang gamen geen eis is, is dit een fijn bord zonder dat je echt de hoofdprijs betaalt. Houd alleen even de verschillende formaten in de gaten, en het feit dat er verpakkingen met en zonder polssteun worden verkocht.

©Logitech

Conclusie

Echt slechte borden hebben we reeds uit onze selectie gefilterd, dus geen van de geteste toetsenborden is een miskoop. Het belangrijkst is om duidelijk in kaart te brengen welk formaat en indeling je nodig hebt en aan welke extra eigenschappen je waarde hecht. Het merk is normaliter bijzaak, maar er valt iets voor te zeggen om al je randapparatuur in één softwarepakket te beheren.

Toch zien we wel enkele uitblinkers. Zoek je louter een toetsenbord zonder fratsen voor kantoorwerk, dan is de Logitech MX Keys S onze eerste keus, met als bonus dat de lage toetsen voor praktisch iedereen fijn tikken. We geven Logitech daarom een redactietip. Wil je wel gamen, dan biedt Endorfy een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding voor minder dan 100 euro, al vinden we de Corsair K65 Plus Wireless zijn paar tientjes meer wel waard voor de iets betere bouw en de lagere constructie. Beide borden zetten veel druk op de concurrenten, waarbij je veel meer betaalt voor een bescheiden impact op de daadwerkelijke ervaring. Uiteindelijk krijgt ook Corsair een redactietip. In het hogere segment zien we wel degelijk waarde worden toegevoegd. Zo biedt de ASUS ROG Azoth X een van de beste ervaringen, maar vinden we de prijs van meer dan 300 euro niet helemaal in verhouding staan. De Steelseries Apex Pro TKL vinden we ook een uitblinker die wel een iets redelijkere balans weet te vinden in dat segment: degelijke bouw en aanslag, zeer compleet qua mogelijkheden en de instelbare analoge switches bieden ook echt iets nieuws en unieks. Als zo'n 200 euro voor een toetsenbord geen bezwaar is, zou dat onze eerste keuze zijn.