De iPad zie je steeds vaker op de bühne. Het apparaat wordt door muzikanten dan ook niet alleen gebruikt om e-mails te checken tijdens het toeren. Fabrikanten hebben de iPad nu ook als volleerd muziekinstrument erkend en daarom verschijnen er steeds betere apps. Maar jij kunt ook zelf aan de slag!

In deze cursus leer je hoe jezelf aan de slag kunt met je iPad als muziekinstrument of mobiele studio. We geven informatie over de verschillende toepassingen en kijken ook hoe professionals hun iPad gebruiken. Lees ook: Happy birthday - De iPad bestaat 5 jaar.

Van studio tot effectpedaal

De iPad is natuurlijk gewoon een kleine computer en daarom zijn er verschillende manieren om de tablet als muziek-apparaat in te zetten. De meest voor de hand liggende keus is als mobiele muziekstudio. Denk daarbij aan de populaire app GarageBand waarmee je elf liedjes kunt componeren, mixen en opnemen. Een tweede optie is om de iPad te gebruiken als instrument.

Er zijn honderden apps waarmee je je tablet in een piano, gitaar, synthesizer of drumstel omtovert. Als je gitaar speelt, kun je zelfs je iPad als versterker gebruiken en sommige apps bieden je eveneens de mogelijkheid om je riffs op te nemen. Een andere optie is om je iPad als digitale muziekstandaard te gebruiken. In plaats van een tas vol partituren mee te nemen, sla je al je partituren digitaal op je iPad op en blader je met een veeg over het scherm of via een aparte voetswitch naar de volgende bladzijde. Speel je in een band, dan kun je je iPad gebruiken voor de weergave van setlisten en songteksten.

©PXimport

De AirTurn ATFS-2, een footswitch om je partituur om te slaan tijdens het spelen.

Hardware

In principe heb je aan alleen een iPad genoeg om muziek te maken, maar voor sommige toepassingen zul je specifieke hardware moeten aanschaffen. Zodra je je zang of een akoestische gitaar wilt opnemen, heb je een zogeheten audio-interface nodig. Een externe audio-interface sluit je aan op de Lightning-poort van je iPad. Heb je een iPad met 30-pins-connector, dan moet je een adapterkabeltje erbij kopen.

Op de interface zit vervolgens een aansluiting voor een gitaar of microfoon en een uitgang voor een hoofdtelefoon. De kwaliteit van je audio is meteen ook nog een stuk beter omdat de componenten in de audio-interface vaak veel beter zijn dan die van je iPad. Ben je toetsenist en wil je graag partijen inspelen op een echt keyboard, dan kun je een usb/midi-controller keyboard op je iPad aansluiten. Er bestaan diverse controllers voor je iPad, sommige hebben alleen toetsen, maar andere bieden ook zogenaamde drumpads, faders (schuiven) en knoppen. En of je nu met of zonder interface werkt, het is sowieso een goed idee om te investeren in een goede hoofdtelefoon.

©PXimport

De Apogee ONE is een audio-interface voor iPad en Mac.

©PXimport

De Korg MicroKEY sluit je zo aan op je iPad.

Instrument leren spelen

Om muziek met je iPad te maken, maakt het niet uit of je veel of weinig muzikale kennis hebt. Je kunt zelfs een instrument leren spelen met bijvoorbeeld Learn Guitar. Aan de hand van duidelijke lessen leer je wat frets zijn, hoe je je gitaar moet stemmen en hoe je akkoorden opbouwt. De gratis versie biedt je drie lessen, de rest van de cursus kost je nog geen twee euro. Een leuke app om piano mee te spelen, is Tiny Piano - Kleine Piano. Je ziet welke toetsen je moet spelen om een bepaald liedje te kunnen spelen. Het grootste nadeel is dat de toetsen erg klein zijn en dit maakt de app niet geschikt voor professioneel gebruik. Ook wil je als gevorderde wel over meer piano-geluiden kunnen beschikken. Goede apps zijn bijvoorbeeld iGrand Piano FREE for iPad of CMP Grand Piano. De laatste kost achttien euro, maar biedt erg goede pianosamples, vandaar dat de app ook heel wat megabytes opslagruimte opslokt.

Learn Guitar ****

€1,99: Gratis (+ in-app-aankopen)

Omvang: 25,2 MB

Tiny Piano - Kleine Piano ***

Prijs: Gratis (+ in-app-aankopen)

Omvang: 14,6 MB

iGrand Piano FREE for iPad ****

Prijs: Gratis (+ in-app-aankopen)

Omvang: 265 MB

CMP Grand Piano ****

Prijs: € 17,99 (+ in-app-aankopen)

Omvang: 666 MB

©PXimport

Gitaar leer je met Learn Guitar FREE.

Synthesizers

Ben je uitgekeken op de standaard pianogeluiden en wil je een stapje verder, kijk dan eens naar één van de vele synthesizers in de App Store. Een synthesizer is een apparaat waarmee je zelf geluiden kunt ontwerpen of gemaakte geluiden van fabrikanten en andere gebruikers kunt bespelen. De meeste synthesizers bieden je een geïntegreerd klavier om de geluiden mee te bespelen.

Bijna alle grote synthesizer-fabrikanten hebben tegenwoordig een synthesizer-app en de resultaten klinken vaak ongelooflijk goed. Net als met echte analoge synthesizers in de jaren zestig, was Moog ook één van de eerste met een iPad-app. De app heet Animoog en is nog steeds een goed verkopende synthesizer in de App Store. De app gebruikt de bediening van de iPad in zijn voordeel, je vindt er namelijk geen klavier, maar een variabel aantal toetsen waar je overheen kunt glijden met je vinger. Zo is het mogelijk om noten aan elkaar te verbinden, iets wat met een traditioneel klavier vrijwel onmogelijk is.

Een andere bekende naam is Waldorf, dit bedrijf heeft een geweldige synthesizer op de markt gebracht onder de naam Nave. De klankopwekking is anders dan bij de Animoog. Waar Animoog zich leent voor warme en vette baslijnen, is Nave juist erg goed in koele en duistere klanken. Voor een goede synthesizer moet je meestal wel een hoog bedrag betalen, 20 euro is geen uitzondering. Maar als je bekijkt dat een gelijkwaardige plug-in voor je pc of Mac vaak een paar honderd euro kost, zijn deze apps hun geld meer dan waard.

KORG heeft onlangs ook een interessant concept uitgebracht als app: KORG Gadget. Dit is een collectie van vijftien verschillende synthesizers en drumcomputers die je in de app aan elkaar kunt verbinden. Zo heb je een complete muziekstudio tot je beschikking. KORG Gadget kost 39,99 euro, maar dis is een prima bedrag als je op een professionele manier muziek wilt maken met je iPad.

©PXimport

Animoog is een app van Moog om bijvoorbeeld vette baslijnen mee te spelen.

Animoog ****

Prijs: € 29,99 (+ in-app-aankopen)

Omvang: 23,3 MB

Nave *****

Prijs: € 19,99

Omvang: 196 MB

KORG Gadget ****

Prijs: € 39,99 (+ in-app-aankopen)

Omvang: 356 MB

Gitaarversterker en effectapparaat

Als je thuis een elektrische gitaar hebt liggen, maar geen versterker tot je beschikking hebt, weet dan dat je met je iPad een digitale versterker in huis hebt. Om goed gebruik van een versterker-app te maken, heb je wel een audio-interface nodig. Hier sluit je je gitaar rechtstreeks op aan. GarageBand heeft een aantal versterkers aan boord, maar als je wat meer eisen stelt aan je virtuele versterker, kies dan voor de app AmpKit+ van Agile Partners. Als je je iPad alleen voor je elektrische gitaar wilt gebruiken, hoef je overigens geen dure audio-interface aan te schaffen. Voor AmpKit+ kun je de speciale Peavey AmpKit LiNK kopen voor een paar tientjes.

De AmpKit LiNK HD is de nieuwste versie, maar is ook een stuk duurder. De app AmpKit+ kost twintig euro, maar daar krijg je dan ook dertig professioneel klinkende gitaarversterkers en dertig virtuele gitaareffecten voor terug. Wil je meer versterkers en effecten, dan kun je deze los kopen vanuit de app. De grootste concurrenten van AmpKit+ zijn IK Multimedia´s AmpliTube en JamUp Pro van Positive Grid. Alle drie deze apps hebben vergelijkbare functies. Van alle apps zijn ook gratis versies met minder versterkers of mogelijkheden in de App Store te vinden. Zo kun je zelf eerst even testen wat voor jou het beste werkt. Je kunt je iPad overigens ook als effectapparaat voor je zangstem of voor synthesizers gebruiken, de app DFX is een erg goed klinkende app met verschillende combineerbare effecten.

©PXimport

AmpKit+ heeft talloze gitaarversterkers en effectpedalen aan boord.

AmpKit+ *****

Prijs: € 19,99 (+ in-app-aankopen)

Omvang: 193 MB

AmpliTube for iPad ****

Prijs: € 19,99 (+ in-app-aankopen)

Omvang: 399 MB

JamUp Pro *****

Prijs: € 19,99 (+ in-app-aankopen)

Omvang: 162 MB

DFX *****

Prijs: € 3,99

Omvang: 20,2 MB

Mobiele studio

Er zijn natuurlijk ook talloze apps die verschillende instrumenten en effecten combineren, GarageBand is veruit de bekendste. Deze app vooral goed als je net met produceren en mixen begint. Als je meer sporen of op een hogere kwaliteit wilt opnemen, kijk dan eens naar apps als Auria of Cubasis. Deze beide apps zitten boordevol professionele functies en doen niet onder voor een mobiele studio op je pc of Mac. Cubasis is de app-versie van het programma Cubase, één van de standaardprogramma's die je in muziekstudio's vindt. De app lijkt qua vormgeving op zijn grotere broer en Cubasis-projecten open je gemakkelijk op je desktop-pc.

Voor kwaliteit betaal je uiteraard wel een hoge prijs, Cubasis en Auria kosten 50 euro, hoewel Auria vaak enkele maanden lang afgeprijsd is naar 25 euro. Auria biedt je ook nog de mogelijkheid om extra plug-ins en functies te kopen vanuit de app. Leuk is dat je effecten van bekende fabrikanten kunt downloaden voor een fractie van de prijs van de plug-in voor een desktop-pc. Zo koop je in de app de delay plug-in Timeless 2 voor 20 euro, de versie voor pc of Mac kost 110 euro. Er is ook een lightversie van Auria voor de helft van de prijs te koop (12,50 of 25 euro, afhankelijk van de aanbieding), hier heb je de beschikking over 24 in plaats van 48 sporen en werken een paar functies niet.

©PXimport

Cubasis lijkt op zijn grote broer Cubase.

GarageBand *****

Prijs: € 4,99

Omvang: 627 MB

Cubasis - Music Production System ***

Prijs: € 49,99

Omvang: 316 MB

Auria ****

Prijs: € 49,99 (+ in-app-aankopen)

Omvang: 316 MB

Audiobus en IAA

In het begin kon je op je iPad slechts één muziek-app tegelijkertijd draaien. Als je naar een andere app wisselde, werd het geluid afgekapt. Apple heeft een techniek ontwikkeld waarmee je audio tussen verschillende apps kunt routen, dit heet IAA (Inter App Audio). Zo kun je bijvoorbeeld een synthesizer bespelen en tegelijkertijd opnemen in GarageBand. Een concurrerende technologie is AudioBus, flexibeler en met meer opties dan IAA, maar dit vereist wel het downloaden van een betaalde app. De app kost vijf of tien euro, afhankelijk van de versie. Je kunt met de app allerlei instrumenten, studio's en effecten met elkaar combineren en presets opslaan.

©PXimport

Audiobus is een app om verschillende audio-apps mee te combineren.

Audiobus ****

Prijs: € 4,99 (+ in-app-aankoop)

Omvang: 17,6 MB

Professionals

Ook professionals hebben de iPad omarmd als muziekinstrument. Veel apps die je in dit artikel hebt kunnen zien, worden in het dagelijkse leven ook door producenten en songwriters gebruikt. Onontbeerlijk voor professioneel gebruik is dat je een audio-interface op je iPad aansluit. Bij de aanschaf van een audio-interface moet je wel goed nagaan hoeveel in- en uitgangen je nodig hebt. Als je tegelijkertijd je zang en je gitaar wilt opnemen, heb je een interface met twee audio-ingangen nodig. Als je met een band speelt, kan het zijn dat je een interface met meerdere uitgangen nodig hebt. Standaard heeft een audio interface twee uitgangen: één voor je linker luidspreker en één voor je rechter luidspreker. Wil je een clicktrack (metronoom) naar een drummer van je band sturen, dan heb je voor de drummer een extra audio-uitgang nodig.

Je kunt de iPad ook gebruiken om je computer mee te besturen, er bestaan verschillende apps die speciaal hiervoor zijn ontworpen. Ableton Live is een populair programma voor live-muzikanten en dj's en met de app TouchAble kun je het programma geheel met veegbewegingen op je iPad besturen. Apples eigen Logic Pro is te besturen met het programma Logic Remote. De verbinding gaat via je draadloze netwerk. Zorg dat zowel de iPad als de pc op hetzelfde wifi-netwerk zijn aangemeld en breng in de app de verbinding tot stand. Als je dit vaak in een live-situatie wilt toepassen, is het handig om te investeren in een oplossing met een kabel.

Sommige clubs, vooral als deze in een kelder is gelegen, hebben last van veel interferentie door betonnen muren en dergelijke. In zo'n geval kan een draadloze verbinding tussen een iPad en een pc niet goed werken. Je kunt speciale interfaces aanschaffen zodat je iPad signalen doorstuurt naar je pc. Het codewoord hier is midi, een taal die al in de jaren tachtig werd ontwikkeld om digitale muziekinstrumenten met elkaar te laten communiceren. Een midi-interface kost een paar tientjes, de iConnectivityAudio4+ heeft midi en audio geïntegreerd in één interface en is dus een prima oplossing voor de veeleisende muzikant.

©PXimport

TouchAble is uitgebreid maar prijzig.

TouchAble ***

Prijs: € 24,99 (+ in-app-aankoop)

Omvang: 9,5 MB

Logic Remote ***

Prijs: Gratis

Omvang: 152 MB

Denk je alle ins en outs van Windows 11 te kennen? Dan dagen we je uit om onderstaande toptips eens door te nemen. Daarmee ontdek je onder meer hoe je vliegensvlug nieuwe apparaten aan het wifi-netwerk toevoegt, webdiensten aan de taakbalk vastmaakt en gesproken woorden omzet in tekst. Lees je mee? Want je weet (misschien) toch nog niet alles.

We gaan er in dit uitgebreide artikel van uit dat je de laatste grote Windows-update (24H2) hebt geïnstalleerd. Is dat nog niet het geval, dan kun je het besturingssysteem eenvoudig bijwerken. Ga vanuit het startmenu naar Instellingen / Windows Update. Bevestig vervolgens met Downloaden & installeren / Nu opnieuw opstarten. Nadat je even hebt gewacht, kun je met de nieuwste versie van Windows 11 aan de slag. Zie je de 24H2-update nergens staan? Activeer dan het schuifje achter Krijg de nieuwste updates zodra ze beschikbaar zijn en klik vervolgens op Naar updates zoeken.

1 QR-code wifi

Wil je een nieuwe tablet of smartphone aan je wifi-netwerk toevoegen, maar heb je het benodigde wachtwoord niet paraat? Geen probleem, want je deelt de inloggegevens eenvoudig met een QR-code. Ga hiervoor naar Instellingen / Netwerk en internet en klik achter Wi-Fi-netwerkwachtwoord op Weergeven. Er verschijnt een klein venster met het wachtwoord van het draadloze netwerk. Je kunt eventueel de weergegeven QR-code scannen, waarna het mobiele apparaat automatisch verbinding maakt. Zeker bij ingewikkelde wachtwoorden voorkom je zo tikfouten.

Sinds kort deel je in Windows 11 wifi-wachtwoorden via een QR-code.

2 Bestanden inpakken

Windows ondersteunt al héél lang het in- en uitpakken van zip-archieven. Dat is nuttig voor als je bijvoorbeeld meerdere foto’s naar iemand wilt versturen. Sinds enige tijd kun je in plaats van zip ook voor andere inpakformaten kiezen. Selecteer in de verkenner een aantal bestanden en klik erop met de rechtermuisknop. Kies via Comprimeren naar voor ZIP-bestand, 7z-bestand óf TAR-bestand. Na enkele tellen verschijnt het archief in je verkenner.

3 Snelle instellingen aanpassen

Rechtsonder vind je het menu met de snelle instellingen. Klik maar eens op het volumepictogram (de speaker) om dat te openen. Je krijgt hiermee vlot toegang tot diverse opties zonder dat je in de reguliere instellingen hoeft te graven. Denk aan onderdelen als Nachtlamp, Toegankelijkheid en bluetooth. Bij de snelle instellingen is er plek voor zes onderdelen. Draai aan het scrolwiel om meer opties te tonen. Wil je een bepaalde instelling bovenaan weergeven? Klik dan op dit pictogram en sleep het met ingedrukte muisknop naar de gewenste plek.

Wijzig in de snelle instellingen naar eigen inzicht de volgorde van de beschikbare onderdelen.

4 Taak beëindigen

Elke Windows-gebruiker heeft weleens te maken met een vastloper. Een programma bevriest, waarna je niks meer kunt doen. Meestal zit er niets anders op dan de taak te beëindigen. Dat gebeurt normaal gesproken via Taakbeheer, maar eigenlijk is dat een omslachtige route. Je kunt deze functie namelijk ook aan je taakbalk toevoegen. Ga naar Instellingen / Systeem / Voor ontwikkelaars en activeer het schuifje achter Taak beëindigen. Klik nu in de Taakbalk met de rechtermuisknop op een app. Via Taak beëindigen sluit je de applicatie direct af als dat nodig is.

Voeg de optie Taak beëindigen aan het contextmenu van de taakbalk toe.

5 Scrolsnelheid wijzigen

Wil je sneller of juist langzamer door (web)documenten scrollen? Pas dan de scrolsnelheid aan. Open de Instellingen en navigeer naar Bluetooth en apparaten / Muis. Je beweegt de schuifknop achter Regels om tegelijk te schuiven naar rechts of links, om respectievelijk een hogere of lagere snelheid in te stellen. Draai in een document nu eens aan het scrolwiel om de nieuwe waarde te testen. Overigens kun je in hetzelfde instellingenvenster ook de snelheid van de muisaanwijzer wijzigen.

Wie graag vlot door documenten navigeert, stelt een hoge scrolsnelheid in.

6 Website op taakbalk

Veel computergebruikers openen in de browser altijd dezelfde diensten, zoals NU.nl, Facebook of ID.nl. Een handige optie is dat je zo’n website aan de taakbalk kunt vastmaken. Start je browser (wij laten zien hoe het bij Chrome werkt) en surf naar de beoogde website. Je klikt nu rechtsboven op de knop met de drie puntjes om het instellingenmenu te openen. Via Casten, opslaan en delen kies je Pagina installeren als app. Wijzig eventueel de naam en bevestig met Installeren. De ‘app’ bevindt zich nu in het startmenu. Gebruik de zoekfunctie van het startmenu om de zojuist geïnstalleerde website te tonen. Klik in de zoekresultaten met de rechtermuisknop op de webdienst en kies Aan de taakbalk vastmaken.

Voeg het pictogram van ID.nl of een andere webdienst aan de taakbalk toe.

7 Tabbladen in verkenner

Van oudsher zijn Windows-gebruikers gewend om meerdere mappen in verschillende vensters van de verkenner te openen. In Windows 11 is dat niet langer nodig, want je kunt de mappen ook in tabbladen openen. Dat werkt hetzelfde als je wellicht van je browser gewend bent. Klik bovenaan de verkenner op het pictogram Nieuw tabblad toevoegen (plusteken) en blader naar de gewenste bestandslocatie. Je gebruikt als alternatief de toetscombinatie Ctrl+T. Tot slot kun je nog met de rechtermuisknop op een map klikken, waarna je In nieuw tabblad openen kiest.

8 Vensterindeling

In Windows kun je tegelijkertijd in meerdere vensters werken. Sleep maar eens (de bovenkant van) een programma naar de linkerkant om het venster precies tot de helft van het scherm uit te lijnen. Voor de rechterkant selecteer je dan een andere app. Windows 11 heeft nog veel meer mogelijkheden om geopende vensters over het scherm te verdelen. Zweef maar eens met de muisaanwijzer in een willekeurig programma rechtsboven op het pictogram Maximaliseren (naast het kruisje). Kies nu een van de zes opties. Splits het scherm bijvoorbeeld in drieën of vieren en werk vervolgens gemakkelijk in meerdere apps.

Bepaal zelf hoeveel vensters je op het scherm wilt zien.

9 Mappen in startmenu

Links naast de Aan/uitknop van het startmenu biedt Windows 11 plek aan diverse veelgebruikte mappen. Je moet deze functie wel even inschakelen. Klik met de rechtermuisknop op een lege plek van het bureaublad en kies Aan persoonlijke voorkeur aanpassen. Ga nu naar Startmenu / Mappen en zet de schuifjes achter de gewenste mappen aan. De bijbehorende mappictogrammen duiken meteen op in het startmenu.

Plaats onder andere de mappen Documenten, Downloads en Afbeeldingen in het startmenu.

10 Vers bureaublad

Houd je werk en privé graag gescheiden? Switch dan eenvoudig tussen meerdere virtuele bureaubladen. Druk hiervoor op de toetscombinatie Windows-toets+Tab. Zodra je onderaan op Nieuw bureaublad klikt, begin je met een schone lei. Voeg op deze wijze zoveel virtuele bureaubladen toe als je maar wilt. Je gebruikt de toetscombinatie Windows-toets+Ctrl+PijltjeLinks/Rechts om tussen de verschillende omgevingen te schakelen.

11 Klembordgeschiedenis

Met kopiëren en plakken plaats je eenvoudig mappen, afbeeldingen of documenten op de gewenste plek. Zodra je een item kopieert, bewaart Windows dat tijdelijk op het zogeheten klembord. Dat werkt normaal gesproken alleen voor het laatst gekopieerde item. Sinds Windows 10 is het mogelijk om meerdere bestanden of mappen op het klembord te bewaren. Standaard staat deze functie uit. Ga naar Instellingen / Systeem / Klembord en zet het schuifje achter Klembordgeschiedenis aan. Open met de toetscombinatie Windows-toets+V de klembordgeschiedenis en bepaal welk eerder gekopieerd item je wilt plakken.

12 Focussessie

De zogeheten Focussessie helpt je om geconcentreerd te werken. Deze modus blokkeert onder andere inkomende meldingen en badges van apps. Hierdoor kom je niet in de verleiding om tussendoor tóch even iets anders te doen. Navigeer naar Instellingen / Systeem / Focus. Bij Sessieduur staat er een standaardtijd ingesteld van dertig minuten, maar dat pas je met de plus- en minknoppen naar eigen wens aan. Neem ook de overige opties door. Hoe meer onderdelen je aanvinkt, hoe minder je wordt afgeleid. Bevestig ten slotte met Focussessie starten.

Geef aan hoelang je ongestoord wilt werken.

13 Privacy aanscherpen

Op de achtergrond verzamelt Microsoft mogelijk allerlei gebruikersgegevens. Zo speelt de softwaregigant bijvoorbeeld graag data door naar apps, waarna er mogelijk gepersonaliseerde advertenties verschijnen. Je kunt daar een stokje voor steken. Ga naar Instellingen / Privacy en beveiliging / Algemeen. Deactiveer in elk geval het schuifje achter Laat apps me persoonlijke advertenties zien door mijn reclame-id te gebruiken. Bekijk ook de overige onderdelen en schakel ze desgewenst uit.

14 Scrollen in volume

Luister je een podcast of kijk je naar een video? Je kunt op verschillende manieren het volume wijzigen. Zo hebben de meeste toetsenborden hiervoor aparte knoppen. Bovendien bevindt zich rechts in de taakbalk een volumepictogram (speaker). Klik hierop en beweeg de schuifregelaar naar rechts of links. Het kan zelfs nog sneller. Zweef met de muisaanwijzer boven het volumepictogram en draai aan het scrolwiel van de muis.

Verhoog of verlaag met scrollen het volumepercentage.

15 Spraakgestuurd typen

Even geen zin om te typen? Laat dan je uitgesproken zinnen omzetten in tekst. Druk eerst op de sneltoets Windows-toets+H en klik daarna op het microfoontje. De uitgesproken woorden verschijnen meteen op het scherm. Vanzelfsprekend is het wel een voorwaarde dat er op de computer een microfoon is aangesloten. Dat is bij vrijwel elke laptop het geval.

Voor extra mogelijkheden klik je op het tandwielpictogram. Activeer bijvoorbeeld de optie Automatische interpunctie om leestekens toe te voegen. Als je spraakgestuurd typen vaak gebruikt, loont het de moeite om het schuifje achter Startprogramma voor typen via stem in te schakelen. Zodra je in een tekstveld zit, komt de spraakfunctie in het vervolg vanzelf tevoorschijn.

Gebruik spraakinvoer, bijvoorbeeld in Word, om vlotter teksten te verwerken.

16 Verborgen instellingen

Windows 11 bevat een heleboel instellingen die in de reguliere gebruikersomgeving achterwege blijven. Wil je toegang tot alle functies van het besturingssysteem? Dat regel je met de volgende truc. Klik met de rechtermuisknop op een lege plek van het bureaublad en kies Nieuw / Map. Noem deze map: GodMode.{ED7BA470-8E54-465E-825C-99712043E01C}. Wanneer je met Enter bevestigt, wijzigt het pictogram van de snelkoppeling. Dubbelklik daarop om een zeer uitgebreid overzicht met opties te tonen. Als je tweemaal op een onderdeel klikt, opent het bijbehorende instellingenvenster.

Bekijk een ellenlange lijst met verborgen instellingen.

17 Smileys toevoegen

Voeg voortaan kinderlijk eenvoudig emoticons aan een e-mail of chatbericht toe. Druk gewoon op de sneltoets Windows-toets +. (punt) om een klein keuzemenu met emoji te tonen. Je tikt in de zoekbalk eventueel Nederlandse trefwoorden om specifieke emoticons te vinden. Typ je bijvoorbeeld Huisdier, dan kun je een plaatje van een hond, kat of konijn selecteren. Verder bevat de bibliotheek ook bewegende gif-plaatjes. Dubbelklik op een item om het toe te voegen.

In Windows is er een uitgebreide catalogus met emoji’s verstopt.

18 Apps automatisch starten

Als je een bepaalde app dagelijks gebruikt, kun je die gelijktijdig met Windows opstarten. Wie weet luister je bijvoorbeeld altijd muziek met Spotify of surf je op internet met Edge. Ga naar Instellingen / Apps / Opstarten. Zet het schuifje bij de gewenste programma’s op Aan. Zodra het bureaublad verschijnt, starten de gekozen programma’s automatisch op. Andersom kan trouwens ook. Wellicht opent Windows op eigen houtje toepassingen die je niet of nauwelijks gebruikt. Schakel deze applicaties dan uit. Weet wel wat je doet. Zo is het verstandig om een eventuele virusscanner altijd gelijktijdig met Windows op te starten.

19 Titelbalk schudden

Staat je scherm vol met geopende vensters? In eerdere Windows-versies kon je alle apps razendsnel minimaliseren. Je hoefde hiervoor alleen de titelbalk van een programma te schudden. Windows 11 beschikt ook over deze functie, maar die staat standaard uit. Ga via Instellingen / Systeem naar Multitasking en activeer het schuifje achter Titelbalk venster schudden. Klik nu op de titelbalk van een programma en houd de muisknop ingedrukt. Beweeg de muis vervolgens snel heen en weer. Hiermee minimaliseer je alle andere geopende programma’s naar de taakbalk, behalve het huidige venster.

Met deze kleine aanpassing kun je geopende vensters snel minimaliseren.

20 Taakbalk-items

Op de taakbalk bevinden zich diverse pictogrammen, zoals Zoeken, Taakweergave, Widgets en misschien ook Copilot. Wie deze onderdelen nooit gebruikt, kan ze net zo goed verbergen. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies Taakbalkinstellingen. Je kunt de zoekfunctie op verschillende manieren weergeven. Klik bij Zoeken op het uitrolmenu en kies Alleen zoekpictogram, Pictogram en label zoeken of Zoekvak. Je kunt ze ook allemaal even uitproberen, want elke wijziging is direct zichtbaar. Via Verbergen verdwijnt de zoekfunctie helemaal uit beeld. Bepaal met de schuifjes achter Taakweergave, Widgets en eventueel Copilot in hoeverre je deze onderdelen wilt weergeven.

Beslis op welke wijze je de zoekfunctie in de taakbalk wilt tonen.

21 Schaalgrootte aanpassen

Je kunt teksten, afbeeldingen en overige items in Windows vergroten door de schaalgrootte te verruimen. Klik met de rechtermuisknop ergens op een lege plek van het bureaublad en kies Beeldscherminstellingen. In het uitrolmenu achter Schaal staat de waarde standaard op 100%, maar je kunt als alternatief ook 125%, 150% of 175% selecteren. Je merkt direct verschil, want alles oogt een stuk groter. Er is ook een optie om een aangepaste schaalgrootte in te stellen, maar volgens Microsoft resulteert dat mogelijk in onleesbare tekst en apps.

Met een schaalgrootte van 175 procent verschijnen teksten en menu-onderdelen nogal groot in beeld.

22 Grote (koeien)letters

Wie de letters in Windows te klein vindt, kan daar iets aan doen. Ga naar Instellingen / Toegankelijkheid / Tekengrootte. Beweeg de schuifregelaar een stukje naar rechts. De voorbeeldtekst wijzigt meteen. Als je deze voorbeeldtekst comfortabel kunt lezen, bevestig je met Toepassen. Windows 11 past de lettergrootte in het besturingssysteem en ondersteunde apps aan. Kies je té grote letters, dan leidt dat wellicht tot onduidelijke menu’s. Gelukkig kun je die koeienletters altijd weer verkleinen.

Verhoog met grotere letters de leesbaarheid in Windows 11.

23 Oude rechtermuisknopmenu

Ten opzichte van Windows 10 is het contextmenu van Windows 11 flink op de schop gegaan. Het bevat minder opties. Goed om te weten is dat je het oude vertrouwde rechtermuisknopmenu alsnog kunt oproepen. Klik maar eens met rechts op een bestand of map. Via Meer opties weergeven komt het klassieke contextmenu tevoorschijn.

24 Donkere modus

De meeste mensen vinden overdag een gebruiksomgeving met lichte kleuren prettig. Kruip je ook weleens ’s avonds achter de computer, dan is juist een donkere gebruiksomgeving comfortabeler voor de ogen. Pas de weergave in Windows 11 hier eenvoudig op aan. Klik met de rechtermuisknop ergens op het bureaublad en kies Aan persoonlijke voorkeur aanpassen. Via Kleuren beland je in het juiste menu. Je selecteert in het uitrolmenu achter Kies de modus de optie Licht of Donker. De wijziging is direct actief.

Switch vanuit de kleureninstellingen tussen de lichte en donkere modus.

25 Positie startknop

Standaard staan de startknop en vastgepinde apps in het midden van de taakbalk. Je kunt de boel ook naar links opschuiven. Klik hiervoor met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies Taakbalkinstellingen. Je klikt daarna op Gedrag van taakbalk om de onderliggende opties te tonen. Kies in het uitrolmenu achter Uitlijning van taakbalk de optie Links uitlijnen. De startknop en apps verplaatsen zich direct naar links.

Na een stevige sportsessie voel je je voldaan. Je bent trots op jezelf dat je het 'weer geflikt' hebt. Maar je sportkleding? Die ruikt allesbehalve fris. Wassen helpt natuurlijk, maar wat doe je als die geur hardnekkig blijft hangen?

Lees ook: Schoenen wassen in de wasmachine, zo doe je dat

Sterke zweetlucht? Natuurazijn!

Om ervoor te zorgen dat de sterke zweetlucht niet in de kleding blijft, gooi je de kleding 15 tot 20 minuten voor het wassen in een bak met koud water en een flinke scheut natuurazijn. De azijn haalt de penetrante geur eruit en verwijdert al wat vuil, maar tast het textiel niet aan. Dit helpt ook bij sportkleding met een oude zweetgeur. Daarna was je de kleding met de wasmachine of met de hand.

Heb je een flinke training gehad en echt geen tijd om je sportkleding voor de volgende wedstrijd te wassen? Je frist je sportkleding tijdelijk op door een plantenspuit te vullen met water en azijn, verhouding: 50/50. Spray het mengsel op het kledingstuk en de zweetgeur is weg. Was de kleding na de wedstrijd wel gelijk.

Was je sportkleding niet te heet!

Waarschijnlijk denk je: hup, wasmachine aan op 60 graden. Maar doe dit liever niet. Sportkleding is meestal gemaakt van speciaal materiaal dat sneller droogt, een ademende eigenschap heeft en vocht afdrijft. Deze stof is vaak delicater dan bij gewone kleding. Daarom is het belangrijk dat je de kleding voorzichtig wast, op maximaal 30 graden. Zet de wasmachine op een sportprogramma of een programma voor synthetische kleding. Een heter programma kan ervoor zorgen dat de sportkleding krimpt en het elastiek aangetast raakt. Check altijd voor het wassen het waslabel voor de specifieke wasinstructies van de kleding.

Keer de kledingstukken binnenstebuiten voordat je ze in de wastrommel gooit. Hiermee bescherm je de opdrukken en kleuren aan de buitenkant van je kleding. Bovendien zitten de bacteriën en dode huidcellen toch aan de binnenkant van je kleding. Prop de wasmachine niet te vol, want dan wordt je sportkleding niet goed gespoeld.

©Oriol Roca

Wel: vloeibaar wasmiddel. Niet: wasverzachter

Voordat je uit gewoonte een flinke scheut wasmiddel in de machine giet omdat je sportkleding zo vies ruikt: even wachten. Te veel wasmiddel zorgt er juist voor dat er zeepresten in de stof achterblijven. En dit zorgt ervoor dat de kleding je dode huidcellen nog beter blijft vasthouden. Het gevolg: nare geurtjes waar niemand blij van wordt. Gebruik het liefst vloeibaar wasmiddel, want de resten van waspoeder blijven vaak achter in kleding. Je mag wel een beetje baking soda in de wasmachine doen, dit neutraliseert de zweetlucht.

Veel mensen gooien het liefst ook nog wat wasverzachter met een geurtje bij de was, maar voor sportkleding is dit niet aan te raden. Wasverzachter legt namelijk een laagje over de vezels en verstopt hierdoor de vezels, waardoor de kleding niet meer goed schoon wordt. Hierdoor ruikt je kleding na een sportsessie juist erger naar zweet. En wasverzachter kan de stof en de elasticiteit ervan aantasten, waardoor de kleding gaat lubberen.

©anetlanda