Door de grote hoeveelheid apps die voor de iPhone worden aangeboden is het lastig apps te vinden die echt de moeite waard zijn. Wij helpen je daarom een beetje door handige en leuke apps op een rij te zetten waarmee je je productiviteit kunt vergroten. Dit artikel is een levend artikel en wordt regelmatig geüpdatet met een nieuwe app. Check dus regelmatig dit artikel om op de hoogte te blijven van de beste iPhone apps op dit gebied.

Zoek je andere iPhone-apps? Bekijk dan eens de volgende artikelen:

[list type="bullets"]Gratis iPhone apps

Leuke iPhone games

iPhone apps voor kinderen

Beste iPhone apps: muziek[/list]

Ben je op zoek naar meer apps voor de iPhone? Kijk dan verder op AppFish.

De iPhone 5 wordt volgens geruchten op dit moment door Apple ontwikkeld. Kijk hier om het laatste nieuws over de iPhone 5 te lezen.

Dit artikel is op 1 mei 2012 geüpdatet met een nieuwe app. Deze app vindt je bovenaan in dit artikel.

13. kooaba Shortcut

Hoewel de QR-code al sinds 1994 bestaat, wordt deze tweedimensionale streepjescode het afgelopen jaar pas recentelijk in printmedia of op billboards gespot. Als het van het Zwitserse bedrijfje Kooaba afhangt, is zelfs deze QuickRespons-code al achterhaald. Kooaba ontwikkelde een nieuwe app waarmee je een foto kan trekken van printmedia zoals een krant of een tijdschrift. Enkele seconden later kan je de digitale versie van de pagina op je smartphone terugvinden. Aan deze pagina kan men dan weer, net zoals bij de QR-code, extra inhoud linken. Ook is het mogelijk om de gescande pagina's te delen op Facebook of Twitter. Hoewel reeds een duizendtal kranten en tijdschriften een digitale versie via Shortcut beschikbaar stellen, bieden er slechts een kleine honderd daarvan ook echt deze interactieve toepassingen aan. Volgens de Nederlandse marketingmanager van Kooaba is dit te wijten aan het grote aanbod van apps voor kranten en tijdschriften.

©PXimport

Review score: 3+

Grootte: 1.2 MB

Platform: Compatibel met iPhone, iPod touch (4de generatie), iPad 2 Wi-Fi, iPad 2 Wi-Fi + 3G, iPad (3de generatie) en iPad Wi-Fi + 4G. Vereist iOS 3.0 of recenter.

Prijs: gratis

12. AutoCorrector

Vele iPhone-, iPod- en iPad-gebruikers ergeren zich mateloos aan de autocorrectie bij het spellen van woorden. Het woord 'the' wordt onvermijdelijk gecorrigeerd naar 'THE' en 'ge' wordt 'gé'. Hoewel de iOS-software een 'lerend' woordenboek heeft, worden niet alle woorden even gemakkelijk opgenomen. Met de zeer eenvoudige AutoCorrector kan je dit probleem gemakkelijk verhelpen. De opbouw van de app is zeer gemakkelijk: je kan vanuit het startscherm kiezen uit slechts twee knoppen ('Add Word' en 'View Words'). Via de knop 'Add Word' kan je een woord toevoegen aan je iOS-woordenboek. De knop 'View Words' heeft als mogelijkheid al je reeds toegevoegde woorden te bekijken. Daarnaast kan je een 'Additional Word Pack' opslaan. Dit is een lijst van 116 veelgebruikte afkortingen die herkend worden tijdens het typen. Jammer genoeg zijn deze afkortingen allemaal afkomstig uit de Engelse taal.

©PXimport

Review score: 4+

Grootte: 2.5 MB

Platform: iPhone, iPad & iPod touch. Vereist iOS 4.0 of recenter.

Prijs: gratis

11. Week Calendar

Deze app heeft eigenlijk geen introductie meer nodig. Al maanden scoort de Week Calendar goed in de hitlijsten van de App Store, vooral vanwege het duidelijke, iCal-achtige weekoverzicht in zowel landscape- als portretmodus. Wanneer je dit combineert met een perfecte synchronisatie via iCloud, begrijp je meteen waarom deze app zo'n succes kent. De Week Calendar is snel, gebruiksvriendelijk en overzichtelijk. Kortom: alles wat een goede agenda nodig heeft.

Het sterke punt van deze agenda is, zoals reeds vermeld, de weekweergave. Zeker als je vaak met iCal op je Mac werkt, zal de originele agenda-app op je iPhone of iPod een teleurstelling zijn. Week Calendar slaagt erin om zowat je hele weekplanning op het 3,5-inch scherm te projecteren. Op deze manier kan je in één oogopslag zien wanneer je nog een gaatje in je agenda hebt.

Daarnaast werkt de Week Calendar net zo praktisch als de originele iCal-app. Afspraken toevoegen, afspraken verplaatsen en afspraken verwijderen werkt zeer intuïtief, zoals we gewoon zijn van de applicaties van Apple. Een ander pluspunt is de snelle synchronisatie met je agenda via iCloud. Ook andere agenda's zoals Google Calendar werken naadloos met deze app.

Na lang zoeken vond ik toch één nadeel bij deze app. Het heeft de mogelijkheid om feestdagen, sportwedstrijden, maanstanden, het weerbericht en beurskoersen weer te geven. Jammer genoeg wordt voor deze in-app aankopen een supplement aangerekend, beginnende bij € 0,79.

©PXimport

Review score: 4+

Grootte: 8.5 MB

Platform: iPhone, iPad & iPod touch

Prijs: € 1,59

10. Thuisbezorgd.nl

Toegevoegd op 18 januari 2012

Heb je vandaag geen zin om te koken of heb je geen eten in huis? Dan kan de app Thuisbezorgd.nl je helpen. Via de app van de gelijknamige internetwebsite kun je eten bestellen bij allerlei bezorgdiensten bij jou in de buurt. Door je postcode in te voeren of je huidige locatie met de app te delen geeft Thuisbezorgd.nl je een lijst van alle bezorgdiensten in jouw regio. De diensten zijn gesorteerd op categorie. Om je een goed beeld te geven van een bezorgdienst is het mogelijk de beoordelingen van andere gebruikers te bekijken. Vanuit de app kun je direct een maaltijd bestellen. De betaalmogelijkheden die de app biedt zijn op dit moment helaas erg beperkt. Het is alleen mogelijk om contant of via Rabo SMS Betalen af te rekenen. Thuisbezorgd.nl kan gratis uit de App Store worden gedownload.

©PXimport

Via Thuisbezorgd.nl kun je maaltijden bij allerlei bezorgdiensten bestellen

9. 22tracks

22tracks is een handige app waarmee je snel nieuwe muziek kunt ontdekken. De app bevat 22 afspeellijsten met verschillende muziekgenres, waarbij iedere afspeellijst 22 nummers bevat. De nummers worden uitgekozen door DJ's uit Amsterdam en Brussel. Je kunt daarom kiezen tussen de Nederlandse en Belgische selectie van muziek. In de app kom je allerlei nieuwe en leuke artiesten tegen. Vind je een nummer echt de moeite waard? Dan kun je deze met één druk op de knop in de iTunes aanschaffen. Daarnaast is het mogelijk om via een Tweet te delen naar welk nummer je op dat moment luistert. De app is voor 1,59 euro te downloaden.

©PXimport

Zoek snel nieuwe artiesten met 22tracks

8. Flitsmeister

Zit je veel op de weg en heb je altijd haast? Dan is Flitsmeister een app die je niet kan missen. De app waarschuwt je voor alle mobiele flitsers, trajectcontroles, aangekondigde KLPD controles en files. Je kunt alle flitsers in een overzicht bekijken, waardoor je precies weet waar in Nederland geflitst wordt en jij dus lekker kunt doorrijden. Daarnaast kun je bijvoorbeeld de route van en naar huis in de app opslaan, waardoor de app je waarschuwt voor controles op dit traject. Zodra je een flitser of trajectcontrole nadert krijg je een geluidssignaal te horen. Het kan natuurlijk zijn dat jij als eerste een mobiele flitser ziet. In dit geval kun je de flitser via de app melden, waardoor je andere bestuurders kunt waarschuwen. Flitsmeister kost 2,39 euro in de App Store.

©PXimport

Met Flitsmeister weet je altijd waar er waar de flitsers staan

7. TapIt4Me

Schrijf jij veel tekst op je iPhone? Dan is TapIt4Me iets voor jou. De app maakt het mogelijk toetsencombinaties te koppelen aan tekst, waardoor het typen van e-mails of andere teksten aanzienlijk sneller gaat. TapIt4Me noemt dit snippets. Zo kun je bijvoorbeeld een snippet aanmaken voor een standaard groet die je onder mailberichten plaatst. Hierdoor hoef je voortaan alleen nog de toetsencombinatie in te typen om de volledige groet te krijgen. De app heeft helaas geen directe integratie met andere apps, waardoor je zult moeten schakelen tussen de verschillende apps. Om bijvoorbeeld een reactie op een e-mail te schrijven met behulp van deze app moet je in de mail-app op reply drukken. Vervolgens switch je via de multitask-balk naar TapIt4Me, waar je de tekst voor de e-mail kunt schrijven. Zodra de tekst klaar is kies je voor de optie 'Mail' in het menu, waarna TapIt4Me de reactie kopieert in mail die je eerder hebt geopend. De snippets kunnen via een MobileMe-account worden gedeeld met de desktop-versie van de app. TapIt4Me is beschikbaar voor 3,99 euro.

©PXimport

TapIt4Me versnelt het schrijven van tekst op de iPhone aanzienlijk

6. Documents To Go

Op de iPhone is het standaard mogelijk een sommige Office-documenten te bekijken. Aanpassen is standaard echter niet mogelijk. Met Documents To Go kun je onderweg toch documenten aanpassen. Met de app kun je zowel Word- als Excel-documenten aanpassen. PowerPoint-presentaties en PDF's kunnen helaas alleen bekeken worden. iPhone 4-gebruikers met iOS 4 kunnen bijlagen van emailberichten bekijken en aanpassen. Er is ook een desktopversie van Documents To Go beschikbaar. iPhone app kan eenvoudig met de desktopsoftware worden gesynchroniseerd. De app is met 7,99 euro niet goedkoop.

©PXimport

Documents To Go maakt het mogelijk om documenten onderweg aan te passen

5. Instapaper Free

Onderweg is een goed moment om op het internet allerlei informatie op te zoeken. Hierdoor kan het voorkomen dat je een artikel hebt gevonden, maar bijvoorbeeld net de trein uit moet. Instapaper Free is in dit geval een uitkomst, aangezien de app de webpagina op slaat. Een groot voordeel hierbij is dat de artikelen ook terug te kijken zijn op het moment dat je geen internetverbinding heb. Sta je dus met de trein stil in de Schipholtunnel? Je kunt gewoon doorlezen. Ook kan dit van pas komen bij abonnementen met een datalimiet, waardoor je (zware) websites liever niet onnodig vaak laad. De opgeslagen pagina kun je bekijken in de standaard opmaak of in een versie waarbij alleen de tekst wordt getoond. Instapaper is gratis beschikbaar in de App Store.

©PXimport

Met Instapaper Free kun je webpagina's opslaan om deze later offline te bekijken

4. Calendar Alarm

Het opslaan van afspraken in de iPhone's Calendar-app voorkomt dat je afspraken vergeet. De app bevat een alarmfunctie, maar deze is niet erg duidelijk waardoor het alarm vaak niet te horen is als de iPhone bijvoorbeeld in een tas zit. Calendar Alarm biedt hier een oplossing voor door het alarm van Calendar luider en aanweziger te maken. De app vervangt de Calendar-app van de iPhone en neemt automatisch je afspraken over. Ook kun je in Calendar Alarm nieuwe afspraken maken, waardoor de originele Calendar-app overbodig wordt. In totaal kun je twaalf geluiden instellen als alarm. Ook kun je instellen hoe lang het alarm af moet gaan en is het mogelijk gebruik te maken van een snoozer. Hierdoor kan je de alarmmelding weg klikken, waarna deze na verloop van tijd weer afgaat. Dit is met name handig als je nog niet toe bent aan de afspraak en deze korte tijd wilt uitstellen. Calendar Alarm is te downloaden in de App Store voor 79 eurocent.

©PXimport

Calendar Alarm voorziet je afspraken van een luid en duidelijk alarm

3. 1Password

1Password is een app die je helpt bij het onthouden van inlognamen, wachtwoorden en andere belangrijke gegevens. Zo kun je belangrijke informatie als creditcard-gegevens en abonnementsnummers opslaan, maar ook notities maken die te gevoelig zijn om in standaard notitie-apps op te slaan. Daarnaast biedt de app ook de mogelijkheid gebruikersnamen en wachtwoorden automatisch op websites in te laten vullen. De app is beveiligd met zowel een unlock code als een wachtwoord. De unlock code wordt gebruikt om je toegang te geven tot de app. Extra gevoelige informatie kun je vervolgens met het wachtwoord van extra beveiliging voorzien. De app kan gesynchroniseerd worden met de Mac-versie van 1Password, maar deze kost 39,95 dollar. 1Password voor de iPhone kost 5,99 euro.

©PXimport

1Password beschermt al je belangrijke gegevens met een dubbele beveiliging

2. Remember the Milk

Remember the Milk is een iPhone-app voor het beheren van taken. Met de app kun je eenvoudig taken beheren door deze toe te voegen aan de app, te organiseren met behulp van onder andere prioriteiten, einddata, herhalingen en labels en uiteindelijk af te vinken als voltooid. Ook is het mogelijk via e-mail, sms en chat een herinnering aan een taak te ontvangen. De app is beschikbaar in een gratis en pro-versie. De gratis versie heeft zijn beperkingen. Zo kun je slechts eens per vierentwintig uur synchroniseren met je online Remember the Milk-account. Daarnaast krijg je geen push notificaties om je te herinneren aan taken. De pro-versie biedt deze mogelijkheden wel. De pro-versie wordt in-app aangeboden in abonnementsvorm. Hierbij betaal je 2,39 euro per maand of 19,99 euro per jaar.

©PXimport

Remember the Milk helpt je bij het beheren van al je taken

1. Evernote

In de App Store zijn veel apps te vinden waarmee je snel notities kunt maken. Evernote is er hier één van. De app onderscheidt zich echter van zijn concurrenten door de notities met de website van Evernote te synchroniseren. Hierdoor zijn je notities altijd en overal via het internet beschikbaar, ook als je iPhone toevallig leeg raakt. Met Evernote kun je notities in allerlei formaten opslaan. Zo kun je simpelweg een notitie schrijven, maar ook een notitie inspreken of een videobestand als notitie opslaan. Bij iedere notitie die je aanmaakt wordt automatisch de locatie waarop je deze hebt gemaakt opgeslagen. Hierdoor kun je per locatie de bijbehorende notities bekijken. Evernote is gratis in de App Store te downloaden.

©PXimport

Met Evernote kun je notities maken in verschillende vormen

Hebben wij een app gemist die volgens jou echt in dit artikel thuis hoort? Laat het ons weten via de comments!

AI is inmiddels doorgedrongen tot in bijna elk digitaal domein. Van vertaaltools en chatbots tot beeldmakers en medische toepassingen. Veel gebruikers vinden AI handig, efficiënt en zelfs creatief. Toch brengt deze evolutie ook minder zichtbare risico's met zich mee, op persoonlijk, maatschappelijk en ecologisch vlak.

AI is inmiddels doorgedrongen tot in bijna elk digitaal domein. Van vertaaltools en chatbots tot beeldmakers en medische toepassingen. Veel gebruikers vinden AI handig, efficiënt en zelfs creatief. Toch brengt deze evolutie ook minder zichtbare risico's met zich mee, op persoonlijk, maatschappelijk en ecologisch vlak.

In dit artikel bekijken we verschillende AI-risicozones. Wat is bijvoorbeeld de milieu-impact van AI? Hoe betrouwbaar zijn de antwoorden van chatbots? Wat als synthetische media (alles wat met AI wordt gemaakt) niet meer van echt te onderscheiden zijn? En hoe beïnvloeden AI-systemen onze economie, privacy en ons denkvermogen? De grens tussen mens en machine vervaagt.

Dit artikel is bedoeld voor wie voorbij de hype wil kijken en wil begrijpen wat er op het spel staat. Elk onderdeel behandelt een specifiek risico, met voorbeelden en toepassingen. Zo krijg je een goed beeld van de schaduwkanten van AI. Niet om de technologie af te wijzen, maar om er bewuster en verantwoordelijker mee om te gaan.

Ecologische voetafdruk

Hoewel AI vaak als iets immaterieels en 'in de cloud' wordt voorgesteld, is de milieu-impact allesbehalve onzichtbaar. De menselijke hersenen verbruiken continu ongeveer 20 watt, vergelijkbaar met een gloeilampje. Daarmee worden 86 miljard neuronen en duizenden synapsen per neuron gevoed.

Grote taalmodellen als GPT of Gemini vragen daarentegen enorm veel rekenkracht. De trainingsfase kan duizenden MWh vereisen en miljoenen liters water voor koeling, afhankelijk van het datacenter en de gebruikte hardware. Ook het gebruik (inferentie) is belastend: elke prompt/antwoord-interactie bij modellen uit deze klasse vraagt energie en koeling aan de serverzijde.

AI heeft dus een stevige ecologische voetafdruk. Tegelijk worden oplossingen ontwikkeld, zoals restwarmtehergebruik, luchtkoeling in plaats van waterkoeling, meer hernieuwbare energie en efficiëntere modellen. Denk aan compacte taalmodellen, zoals TinyML, quantisatietechnieken (kleinere getallen en minder geheugen) en lokaal draaiende AI's (edge AI).

©(c) Wikipedia, CC BY-SA

Hallucinaties

AI-chatbots doen de gebruiker graag een plezier. Daarbij zijn ze opvallend overtuigend, ook wanneer ze onzin produceren, oftewel wanneer ze hallucineren.

Hallucinaties kunnen ernstige gevolgen hebben, bijvoorbeeld wanneer juristen verwijzen naar niet-bestaande wetsartikelen of wanneer medische informatie klakkeloos wordt overgenomen. Controleer gevoelige informatie daarom altijd via meerdere bronnen. Doe dit zeker bij gevoelige of complexe thema's. Weet ook dat AI-modellen zich vaak verontschuldigen als je teruggeeft dat er een fout is gemaakt. Vervolgens herhalen ze zich doodleuk.

Hallucinaties zijn hardnekkiger bij fenomenen als data- en conceptdrift. Bij het eerste herkent het model je eigen input minder goed doordat de vorm afwijkt van de trainingsinput. Bij het tweede is de inputvorm hetzelfde gebleven, maar is de betekenis inmiddels veranderd. Meer weten over datadrift en conceptdrift.

Verder kan het model te veel details uit trainingsdata opnemen en zo irrelevante informatie meenemen (overfitting). Of omgekeerd: onvoldoende zinvolle data gebruiken (underfitting). Ook deze fenomenen kunnen het hallucineren versterken.

Bias en manipulatie

AI-modellen krijgen enorme datahoeveelheden van het internet als input. Deze zijn zelden neutraal, waardoor vooroordelen of een westers wereldbeeld in het leerproces sluipen. Dat zorgt voor vertekening of bias (vooringenomenheid). AI-modellen kunnen bijvoorbeeld vrouwen aan zorgberoepen linken en mannen aan leidinggevende functies, of etnische groepen benadelen bij risicobeoordelingen.

Bias is niet alleen maatschappelijk, maar ook technisch. Een model leert niet alleen wat er ín de data staat, maar ook hoe die data zijn verdeeld. Als een bepaalde bron oververtegenwoordigd is, of als een schrijfstijl vaker voorkomt, dan krijgt dat automatisch meer gewicht. De architectuur en trainingsmethode versterken die patronen. Daardoor kunnen antwoorden die objectief lijken toch subtiel een voorkeur bevatten.

Interessant is ook dat onderzoekers political compass-testvragen voorlegden aan grote AI-taalmodellen (LLM's). De conclusie: zowat alle LLM's situeren zich in het links-economische, sociaal-libertaire kwadrant. Besef dat ook deze testvragen een vooroordeel (kunnen) bevatten, wat aantoont hoe moeilijk het is bias correct te beoordelen.

Nog problematischer wordt het bij manipulatie, wanneer deze bias opzettelijk in het model zit. Denk aan AI-toepassingen in advertenties die inspelen op angsten of overtuigingen. Algoritmische sturing kan bovendien gemakkelijk tot gelijkgezinde groepen (echo chambers) en polarisering leiden.

Omdat AI-modellen zo complex zijn, is vaak onduidelijk hoe de output tot stand komt (de black box). Dit vergroot de transparantiebehoefte en verklaart waarom veel wetenschappers pleiten voor explainable AI, of LLM's en AI-algoritmen opensource willen maken.

Synthetische media

De term synthetische media verwijst naar beelden, audio of tekst die volledig of deels AI-gegenereerd zijn. Denk aan deepfakes, nagebootste stemmen of automatisch gegenereerde nieuwsartikelen. Zulke toepassingen lijken creatief en handig, je maakt bijvoorbeeld een marketingvideo zonder camera of acteurs, maar de keerzijde is zorgwekkend.

Deepfakes kunnen personen dingen laten zeggen die zo zijn uitgesproken. Andersom kunnen echte beelden als deepfake worden afgedaan, ook wel 'the liar's dividend' genoemd. Deepnudes (gefingeerde naaktbeelden) kunnen dan weer gebruikt worden voor wraakporno.

Deze technologieën maken ook nepnieuws: desinformatie waarbij feiten doelbewust worden verdraaid. Dit tast het vertrouwen in communicatie en bewijsvoering aan en doet steeds meer mensen geloven in de maakbaarheid van de realiteit. Wat echt is, hangt vooral af van hoe je deze zelf vormgeeft. Feit en fictie raken verstrengeld, waardoor we belanden bij concepten als alternate truth en postrealiteit. Daarin wegen perceptie, gevoel en overtuiging zwaarder dan feiten. Synthetische media vragen daarom niet alleen om kritische blik, maar mogelijk ook om watermerken en regulering.

Zelfbevlekking

AI-modellen gebruiken vrijwel alle beschikbare internetbronnen als trainingsmateriaal. Omdat generatieve AI zelf steeds meer online content produceert, gebruiken modellen ook hun eigen output opnieuw. Zo ontstaat een zichzelf versterkende kringloop waarbij AI zich voedt met AI-gegenereerde inhoud. Deze vorm van zelfbevlekking verhoogt het risico op kwaliteitsverlies in digitale content, ook wel slop of enshittification genoemd.

AI genereert output namelijk op basis van patronen, niet vanuit betekenis of intentie. Als deze patronen ook nog eens uit andere AI-bronnen komen, ontstaat een neerwaartse spiraal met nauwelijks nuancering en steeds herhaalde ideeën. Hierdoor verhoogt ook het risico op hallucinaties en bias en de mens raakt out-of-the-loop. Op termijn dreigt model collapse: AI-modellen worden minder intelligent naarmate ze vaker op eigen output trainen.

Sommigen spreken van een zombie-internet. Zo blijkt inmiddels al zeker vijf procent van de nieuwe Engelstalige Wikipedia-inhoud AI-gegenereerd te zijn. Bovendien nemen mensen typische AI-taal, met herkenbare woordkeuzes, steeds vaker over. Om deze dynamiek te doorbreken, moeten menselijke input en creativiteit centraal blijven staan in het AI-trainingsproces.

Auteursrecht

AI roept fundamentele vragen op rond auteursrecht. Modellen worden getraind op grote hoeveelheden tekst, beeld en audio zonder dat makers altijd toestemming hebben gegeven. Dit leidt tot discussies over schending van auteursrecht.

Er lopen inmiddels meerdere rechtszaken tegen AI-bedrijven. Het gaat onder meer om claims rond ongeoorloofd gebruik van beschermde werken voor training en ongewenste herhaling van fragmenten in AI-output. Bedrijven worden daardoor steeds bewuster van licenties, databescherming en toestemmingseisen.

De VS en Europa hanteren verschillende juridische kaders. In de VS wordt soms gesproken van 'fair use' bij transformatief gebruik, terwijl Europa zich baseert op strengere richtlijnen en opt-out-mechanismen via het TDM-AI-protocol.

AI-output roept ook andere auteursrechtelijke vragen op. Wie is bijvoorbeeld de auteur van een AI-tekening? Is dat de modelontwikkelaar, de gebruiker of niemand? AI kan ook onbedoeld tekst- of beeldfragmenten uit het trainingsmateriaal overnemen, met mogelijk plagiaat. Er bestaat dus een juridische grijze zone en er is behoefte aan duidelijke regelgeving, aangepast aan de AI-evoluties.

Privacy

AI kan verder een bedreiging voor onze privacy vormen. In China zie je dit scherp: gezichtsherkenning en camera's ondersteunen er een sociaal kredietsysteem. Burgers worden continu gevolgd. Wie een overtreding begaat, riskeert sancties.

Ook in het Westen ontstaan zorgwekkende trends. Het Amerikaanse bedrijf Clearview AI bijvoorbeeld bouwt een databank met miljarden gezichten, geplukt uit sociale media en websites, zonder toestemming van de betrokkenen. Beveiligingsbedrijven gebruiken deze beelden om burgers te identificeren, nagenoeg zonder controle.

Een bijkomend gevaar is dat je zelf te veel prijsgeeft. Steeds meer AI-tools gebruiken bijvoorbeeld Retrieval-Augmented Generation (RAG), waarbij je eigen of andere data kunt uploaden voor betere antwoorden. Maar wie garandeert dat deze informatie niet elders wordt opgeslagen of hergebruikt?

Daarnaast ondermijnt AI je informatievrijheid via filterbubbels. Algoritmen tonen vooral inhoud die aansluit bij eerdere voorkeuren, waardoor je blik vernauwt en confirmation bias toeneemt: je vertrouwt vooral informatie die je bestaande overtuiging bevestigt. Gecombineerd met micro-targeting, waarbij je gericht wordt beïnvloed met politieke of commerciële boodschappen, ontstaan risico's op manipulatie.

Geestelijke ontwikkeling

Steeds meer AI-tools nemen cognitieve taken over: ideeën bedenken, teksten samenvatten of wiskundeproblemen oplossen. Dit is handig, maar geeft ook risico's. Als je brein weinig wordt uitgedaagd, komt je mentale ontwikkeling in het gedrang.

Vooral jongeren (digital natives) zijn kwetsbaar. Schoolopdrachten worden sneller aan AI-bots uitbesteed dan zelf uitgewerkt. Daardoor oefenen ze minder op formulering, redenering en foutcorrectie, wat juist belangrijk is voor de intellectuele groei.

Dit daagt ook het onderwijs uit, bijvoorbeeld wat betreft lesmethodes. Mogelijk biedt een aanpak als flip the classroom enig soelaas: leerlingen bereiden thuis (met hulp van AI) de leerstof voor en in de klas worden samen oefeningen gemaakt en besproken.

Bovendien zijn AI-antwoorden vaak vlot geschreven, maar missen ze nuance of tegenstrijdige ideeën. Wie zijn denkproces voortdurend daaraan spiegelt, loopt het risico op vervlakking van mening en expressie.

AI-bots creëren ook onrealistische sociale verwachtingen. Ze zijn vaak opvallend geduldig en meegaand, wat mensen minder sociaal vaardig kan maken. Sommigen raken meer sociaal geïsoleerd of ontwikkelen parasociale relaties met bots als Replika en CharacterAI.

Politiek en economie

AI dreigt ook de politiek-economische verhoudingen grondig te herschikken. Waar staten traditioneel economische groei sturen via beleidsinstrumenten (Keynesiaans model), nemen Big Tech-giganten het steeds meer over. Overheden worden afhankelijker van deze bedrijven, wat machtsasymmetrie versterkt. Er zijn al duidelijke tekenen van deregulatie: regels worden versoepeld om innovatie aan te trekken.

Ook op microniveau is de impact zichtbaar. Ontwikkelingen (zoals agentic AI) kunnen de economie en de productiviteit stimuleren en er ontstaan ook nieuwe functies, zoals prompt engineers, AI-ethici en data-curatoren. Maar helaas gaat het voornamelijk om laagbetaalde ghost workers die AI-modellen helpen trainen. Daarnaast veranderen veel jobs inhoudelijk, zoals in administratie, marketing, financiën en juridische diensten. Andere functies zullen ongetwijfeld verdwijnen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat bijvoorbeeld vertalers, copywriters, klantenservicemedewerkers, boekhoudassistenten en junior programmeurs zich ernstig zorgen maken.

AI zal daarnaast ongetwijfeld ook de internationale machtsverhoudingen beïnvloeden. Geopolitieke spelers als de VS en China dreigen met hun AI-overmacht nog dominanter te worden, ten koste van andere (supra)nationale entiteiten. Is Europa hier een goed voorbeeld van?

Veiligheid

Vooralsnog kwamen vooral risico's aan bod die niet per se bedoeld of gewild zijn, maar er zijn ook partijen die bewust de destructieve kracht van AI inzetten. Zo worden cyberaanvallen steeds geavanceerder. Aanvallers gebruiken zelflerende algoritmen om netwerken te exploiteren. Er bestaan AI-tools die phishingmails opstellen, perfect afgestemd op het slachtofferprofiel.

Ook maatschappelijke structuren staan onder druk. Een AI die (via sociale media) nepnieuws verspreidt over bijvoorbeeld verkiezingen, kan wijdverspreide onrust veroorzaken. Door hun schaal en snelheid kunnen AI-systemen hele informatienetwerken ontregelen, zonder aanwijsbare dader.

Daarnaast loert het gevaar van verkeerde afstemming (misalignment): een AI die geen kwaad wil, maar schade aanricht omdat het doel fout werd geformuleerd. Denk aan een AI die waterverbruik wil beperken en daarom irrigatiesystemen stillegt.

Militaire toepassingen zijn er uiteraard ook. Autonome drones en zelflerende wapensystemen worden volop ontwikkeld. Grote spelers zijn bijvoorbeeld het Amerikaanse Anduril (AI-drones)en Palantir (militaire AI-software). Tekenend is dat een oprichter een ultranationalistisch manifest publiceerde waarin hij stelt dat de VS absoluut de AI-oorlog moet winnen.

Cyborgisering

Misschien wel het grootste gevaar van AI dringt langzaam en ongemerkt ons leven binnen: cyborgisering. Dit is het vervagen van de grens tussen mens en de machine. Denk aan avatars die levensecht reageren, digitale dubbelgangers van echte personen of AI-influencers met miljoenen volgers. Daardoor wordt het steeds moeilijker om te onderscheiden waar de mens stopt en de machine begint.

Nieuwe categorieën digitale wezens duiken op, zoals virtuele klantenadviseurs, AI-therapeuten en synthetische gezelschapsdieren. Een Spaanse vrouw trouwde zelfs met een AI-hologram.

Op termijn ontstaat er een samenleving waarin mensen voortdurend zijn verbonden met AI, via brillen, lenzen, implantaten of herseninterfaces (denk aan Neuralink van Elon Musk: AI-in-the-human). Technieken als de Turingtest of Winograd-challenge volstaan al lang niet meer om mens van machine te onderscheiden. Daardoor komen autonomie en authenticiteit steeds meer onder druk te staan.

Cyborgisering roept fundamentele vragen op. In hoeverre blijven we menselijk? Wellicht is niet iedereen een transhumanist zoals Ray Kurzweil, die reikhalzend uitkijkt naar de singulariteit: het moment waarop AI slimmer wordt dan de mens.

Black Friday staat weer voor de deur en dat betekent dat je overspoeld wordt met aanbiedingen. Maar let goed op voordat je op de bestelknop drukt: uit onderzoek van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) blijkt dat veel van deze 'megadeals' in werkelijkheid misleidend zijn. Driekwart van de onderzochte winkels houdt zich niet aan de regels.

De toezichthouder nam 24 grote webshops en fysieke winkels onder de loep. De conclusie is schokkend: maar liefst 18 van de 24 winkels gaan de fout in met hun kortingsacties.

Sjoemelen met de 'van-prijs'

De grootste valkuil voor consumenten zit hem in de zogenoemde 'van-prijs'. Wettelijk is vastgelegd dat de doorgestreepte prijs (waar de korting vanaf gaat) de laagste prijs moet zijn die de winkel in de afgelopen 30 dagen heeft gerekend.

In de praktijk lappen veel winkeliers deze regel aan hun laars. Ze baseren de korting bijvoorbeeld op de (vaak veel hogere) adviesprijs, of een oude prijs van maanden geleden. Hierdoor lijkt het alsof je een enorme korting pakt, terwijl je in werkelijkheid soms nauwelijks goedkoper – of zelfs duurder – uit bent.

Volgens Fleur Severijns van de ACM is dit niet alleen oneerlijk tegenover de consument, maar ook tegenover concurrenten die wél netjes de regels volgen. De toezichthouder heeft de overtredende winkels aangeschreven. Vorig jaar kregen ketens als Leen Bakker en Jysk al boetes van boven de een ton voor dit soort praktijken; dat risico lopen de huidige overtreders nu ook.

Ook Bol, Amazon en Wehkamp genoemd

De ACM maakt de namen van de 18 winkels nog niet bekend, omdat zij nog bezwaar mogen maken. De Consumentenbond deed echter eigen onderzoek en noemt man en paard. Volgens de bond gaan onder andere Amazon, Wehkamp en Bol de mist in:

Waarom trappen we erin?

Winkeliers worden steeds creatiever in het verhullen van de werkelijke prijshistorie. Niels Holtrop, universitair docent Marketing, legt aan de NOS uit dat dit een bewust psychologisch spel is. Omdat aanbiedingen vaak tijdelijk zijn, ontstaat er bij consumenten de angst om de deal te missen (Fear Of Missing Out).

Doordat het voor de ACM onmogelijk is om elke (kleine) webshop te controleren, nemen veel winkeliers de gok. "Prijsconcurrentie is een krachtig wapen; klanten zijn er enorm gevoelig voor," aldus Holtrop.

Wat kun je doen?

Controleer zelf of de prijzen van producten niet stiekem zijn verhoord door gebruik te maken van de prijshistorie. Op vergelijkingssites kun je bijvoorbeeld zien wat het prijsverloop van een bepaald product is geweest gedurende een jaar.

Op Kieskeurig.nl kun je bijvoorbeeld de prijsdalers bekijken, hier vind je producten die de afgelopen periode sterk in prijs zijn gedaald.