Als u de vorige workshops rondom het gratis maar Engelstalige Photobie hebt gelezen en uitgeprobeerd (of van welk andere fotobewerker dan ook gebruik hebt gemaakt) hebt u ontdekt dat er heel veel mogelijk is zonder te werken met lagen. Toch maakt met name Photobie wel degelijk gebruik van lagen: elk onderdeel dat u toevoegt (of in sommige gevallen: verwijdert) wordt op een aparte laag geplaatst.

Als u de vorige workshops rondom het gratis maar Engelstalige Photobie hebt gelezen en uitgeprobeerd (of van welk andere fotobewerker dan ook gebruik hebt gemaakt) hebt u ontdekt dat er heel veel mogelijk is zonder te werken met lagen. Toch maakt met name Photobie wel degelijk gebruik van lagen: elk onderdeel dat u toevoegt (of in sommige gevallen: verwijdert) wordt op een aparte laag geplaatst. Om echt de voordelen van lagen te leren kennen gaan we in deze workshop wat dieper in op het fenomeen. Heel moeilijk is het allemaal niet, dus laat u zeker niet afschrikken door deze toch wat professioneel klinkende term!We gaan er in deze workshop vanuit dat u destijds (nummer 11/06) voor eerdere workshops Photobie hebt gedownload (photobie.com/download). Er is momenteel een nieuwere versie waarbij knoppen wat door elkaar gehusseld blijken te zijn in vergelijking met de voorgaande versies. Jammer, maar er valt prima mee te leven als u simpelweg op het knopsymbooltje let, dát is namelijk hetzelfde gebleven.

Stap 1

[afbeelding0]Zodra u een afbeelding opent in Photobie beschikt u over de eerste laag. In de LayerManager (lagenbeheerder) wordt deze Background (achtergrond) genoemd. Telkens als u iets toevoegt aan deze achtergrondlaag (ofwel de originele foto) wordt dit onderdeel op een nieuwe laag geplaatst. Snijdt u iets uit de foto, dan wordt het gat zelf een laag. Alle lagen die samen de totale afbeelding vormen, vindt u in de LayerManager. Elke laag is aanklikbaar en laat een klein voorbeeldafbeeldinkje zien. U kunt vervolgens besluiten om alleen aan een enkele laag te werken, mocht dat voor de overzichtelijkheid nodig zijn. Dat selecteren en al dan niet isoleren doet u met de rij knoppen onder de lagenlijst.

Stap 2

[afbeelding0]De knop met het kruisje is de meest simpele: door hierop te klikken verwijdert u de geselecteerde laag. Controleer áltijd of de lagenbeheerder de juiste afbeelding laat zien voordat u iets verwijdert. Gaat het per ongeluk toch mis, dan is er geen ramp gebeurd. Druk simpelweg op de toetsencombinatie Ctrl + Z en de situatie is weer als voorheen. Na verwijderen is de genoemde laag verdwenen, samen met de eventueel aanwezige afbeelding op de laag. Behalve de Delete-knop vindt u ook een Merge- ofwel samenvoegknop. Zie bijgaande afbeelding voor zowel de oude als de nieuwe versie van Photobie. Maak van deze knop alleen gebruik als u helemaal klaar bent met bewerken en u er zeker van bent dat alle losse onderdelen op de juiste plek staan.

Stap 3

[afbeelding0]Een andere handige knop is de Lagenkloner. Ondanks de wat eng aandoende naam is dit feitelijk een geautomatiseerde kopieer- en plakfunctie ineen. Selecteer allereerst de laag die u wilt dupliceren en klik vervolgens op de kloonknop. Mocht u onderdelen (bijvoorbeeld een plaatje) van de ene naar een andere laag willen kopiëren, maak dan gebruik van de kopieer- en plakknoppen. Zijn de knoppen voor u wat nietszeggend, houd dan uw muis even stil boven een knop waarna een (Engelstalige) omschrijving verschijnt.

Stap 4

[afbeelding0]Met de knoppen die een omhoog en omlaag gericht pijltje bevatten kunt u lagen omhoog of omlaag bewegen in de lijst. In dit voorbeeld wordt de eerste kat van laag nummer 2 naar laag nummer 4 in de lijst verplaatst. Als u deze kat vervolgens een beetje naar rechts verplaatst, komt deze vóór de rossige kat in plaats van erachter te staan.

Stap 5

[afbeelding0]Met de volgende knop (zie bijgaande afbeelding) kunt u de transparantiekleur van een laag instellen. Deze kleur is zichtbaar in het lijstje onder de lagenknoppen, in ons voorbeeld dus geel. Tekent u met deze kleur op een laag, dan is deze onzichtbaar. Hetzelfde geldt voor (delen van) voorwerpen die deze transparantkleur bevatten. Op die manier kunt u (delen van) voorwerpen doorzichtig maken.

Stap 6

[afbeelding0]Merkt u dat bepaalde delen van een toegevoegde laag plus bijbehorende afbeelding onbedoeld doorzichtig worden, dan moet u een andere transparantkleur kiezen. Neem in dat geval een kleur die niet in de afbeelding voorkomt, klik daarvoor op het naar beneden gerichte pijltje achter de transparantkleur en kies een kleur uit de geboden mogelijkheden. In dit voorbeeld worden de witte draden zichtbaar, terwijl dat voorheen niet het geval was.

Stap 7

[afbeelding0]Een handige optie is ook die waarmee u een laag zichtbaar of verborgen kunt maken. Standaard is van elke laag de waarde achter Hide (verberg) op False (nee) gezet, wilt u een laag verbergen klik dan op Hide en selecteer in het keuzemenu erachter de optie True (ja). De laag wordt nu verborgen maar niet verwijderd, zo kunt u zien wat het weglaten van een laag voor effect heeft op de afbeelding. Wilt u de verborgen laag weer zichtbaar maken, kies dan achter Hide weer voor de optie False.

Stap 8

[afbeelding0]Direct onder Hide vindt u de optie Lock (vastzetten). Die werkt op dezelfde manier met True en False als het in de vorige stap uitgelegde Hide. Door een laag vast te zetten voorkomt u dat die per ongeluk schuift. Ook handig als u een deel van de lagen al hebt samengevoegd en tijdelijk andere lagen wilt vastzetten, terwijl u met een andere laag nog even aan de slag wilt.

Stap 9

[afbeelding0]Met Opacity (dekking) kunt u de mate van dekking ofwel doorschijnendheid van een laag instellen. Normaal gesproken is deze dekking 100%, ofwel: er schijnen geen andere lagen doorheen. Wilt u bijvoorbeeld een spookkat maken, dan kunt u de dekking op iets als 50% instellen door dit getal in het veld achter Opacity in te voeren. Als alternatief kunt u ook in het menu Image op Adjust Layer Color klikken. Sleep in het geopende venster de regelaar achter Alpha een eind naar links en klik op OK. In oudere versies van Photobie is deze actie echter niet meer ongedaan te maken!

Stap 10

[afbeelding0]De optie ShowBorder omlijst de geselecteerde laag. TPRangeColor(s) biedt ook een manier om een laag of deel daarvan transparant te maken. Handig om de achtergrond van onze katten zodanig transparant te maken dat deze echt niet meer te zien zijn. De katten uit ons voorbeeld zijn officieel op een witte achtergrond geplaatst, maar zoals u ziet is er in de voorgaande afbeelding toch nog wel degelijk een witte omtrek om de dieren te zien. Door met de waarden achter TPRangeBlue, TPRangeGreen en TPRangeRed te spelen is dit randje helemaal weg te werken. In dit geval blijkt wit toch niet helemáál Omo-wit te zijn.

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!