Zippen en unzippen is een van die veel voorkomende klusjes op een computer. En een verdraaid handig programma daarvoor is het kosteloze 7-Zip. En behalve zippen en unzippen kan dat nog veel meer!

Natuurlijk: je kunt bestanden en mappen ook zippen met Windows 10, net als unzippen. Maar als je echt het onderste uit de kan wil halen wat compressiemogelijkheden betreft is een speciaal daarvoor bedoelde tool altijd beter. Zoals 7-Zip. Deze alleen voor Windows bestaande open source tool kost je geen cent. Qua unzippen ondersteunt het niet alleen het welbekende .zip compressieformaat, maar ook een scala aan andere soortgelijke formaten. Denk aan RAR, ARJ, LZH en vele anderen. Alleen dat maakt het al een must-have stukje gereedschap om altijd achter de hand te hebben.

Het huiseigen .7z-compressieformaat kent nog wat extra aardigheidjes. Het is vaak net iets beter dan .zip en kent ook de optie om bestanden en mappen in een archief stevig te versleutelen. De sterkte van die versleuteling is eigenlijk alleen afhankelijk van de sterkte van je wachtwoord. Je kunt 7-Zip alhier downloaden, pak de meest recente stabiele release en installeer het programma door het .exe-bestand uit te voeren.

Waarom eigenlijk ‘zippen’...?

We beginnen bij het begin. Stel je hebt een map onderverdeeld in submappen met daarin weer diverse bestanden. En die hele handel wil je mailen. Normaal gesproken betekent dat elk bestand apart als bijlage toevoegen; de oorspronkelijke mappenstructuur gaat daarbij verloren. Wil je de mappenstructuur behouden, dan heb je alvast één goede reden om een bestanden- en mappenset te comprimeren naar (bijvoorbeeld) een .zip-bestand. De ontvanger kan het gezipte setje simpelweg unzippen en ervoor kiezen de mappenstructuur te behouden.

Dé reden voor zippen (of met een ander formaat comprimeren) is natuurlijk bestandsverkleining. Hoewel we tegenwoordig allemaal over razendrappe breedband-internetverbindingen beschikken is er meestal nog altijd een limiet aan de te uploaden bestandsgrootte. Met name dingen als Worddocumenten, Excel-sheets en dergelijk lenen zich bij uitstek voor compressie, je kunt dan heel veel winst behalen. Minder goed tot niet gaat comprimeren van .jpg-afbeeldingen. Die zijn immers al gecomprimeerd, natuurlijk. Maar onder de streep geldt dat een mix van verschillende bestandssoorten altijd flink veel minder ruimte inneemt in gezipte vorm dan ‘los’.

Instellingen en zippen

Heb je 7-Zip eenmaal geïnstalleerd, dan heb je er in het contextmenu in Verkenner (of op je bureaublad) een paar extra functies bij. Kopieer om te beginnen maar eens wat (niet al te grote) testbestanden naar je bureaublad om mee te experimenteren. Start nu eerst 7-Zip (of meer precies de 7-Zip File Manager, te vinden in het menu Start. Klik in het menu Extra daarvan op Opties. In principe staan de standaardinstellingen voor de meeste gebruikers goed. Mocht je bepaalde archiefformaten aan de File Manager willen koppelen, dan kan dat op de tab Systeem. Dubbelklik je dan op bijvoorbeeld een .zip-bestand, dan wordt dat geopend in 7-Zip.

Nodig is dat niet, want je zult veelal unzippen middels de rechter muisknop. Maar je weet nu in ieder geval de instellingsopties te vinden voor als je dingen wilt tweaken! Sluit het venster Opties en ook de File Manager. Blader naar de map waarin je de testbestanden hebt geplaatst. Selecteer er een paar (of allemaal) en klik met de rechter muisknop op deze selectie. In het contextmenu zie je de (nieuwe) groep 7-Zip, met daaronder allerlei opties.

Om een zip te creëren waarbij je alles handmatig instelt klik je op de eerste optie Toevoegen aan archief… In het geopende venster geef je in het bovenste veld een archiefnaam op. Kies als archiefformaat voor het universele .zip, daar kan iedereen mee overweg. Het compressieniveau bepaalt de mate van compressie, Ultra is het best maar ook het langzaamst qua zippen (wat unzippen betreft maakt het weinig uit). Langzaam is op de huidige snelle pc’s bovendien relatief!

©PXimport

Als je onder Codering een wachtwoord in de daarvoor bestemde velden invoert, kun je je zipje ook stevig versleutelen. Kies dan achter codeermethode wel voor AES-256, dat is – in combinatie met een sterk wachtwoord – onkraakbaar. Als je niks wilt versleutelen laat je de wachtwoordvelden simpelweg leeg. Alles naar wens ingesteld? Klik dan op OK en het zipje wordt gemaakt.

Unzippen (aka uitpakken)

Verwijder de testbestanden behalve het gemaakte zipje. Om dit zip-bestand weer te unzippen, klik je er met de rechter muisknop op. En dan in het contextmenu onder 7-Zip op (bijvoorbeeld) Uitpakken (hier). Heb je net bij het zippen een wachtwoord ingesteld, dan wordt hierom gevraagd. Er gebeurt trouwens iets grappigs als je het verkeerde wachtwoord intikt. Het unzippen lijkt dan gewoon gewerkt te hebben, maar geen van de uitgepakte bestanden is te openen!

Dat is een tekortkoming van het .zip-formaat, zo lijkt het. Je kunt bestandsnamen namelijk niet versleutelen bij .zip. Hou dat wel in je achterhoofd, want een kwaadwillende kan ook aan de bestandsnamen al achterhalen of een een versleuteld bestand de moeite van een ‘brute force’-kraak waard is. De kans dat die met een simpel wachtwoord slaagt is groot, dus kies echt een veilig wachtwoord hierboven!

©PXimport

Extra veiligheid met .7z

Kies je bij het maken van een archief voor het huiseigen 7-Zip bestandsformaat, dan zijn bestandsnamen overigens wél te versleutelen! Dat maakt het een stuk veiliger. Een ander voordeel van .7z is dat je er desgewenst ook een zelfuitpakkend archief van kunt maken. Ofwel: aan het .7z-bestand wordt een klein stukje uitvoerbare code met de uitpakker toegevoegd. Zo kan iedereen zonder 7-Zip zo’n archief toch openen door simpelweg het resulterende .exe-bestand uit te voeren.

Een nadeel is er ook: .exe-bestanden worden door veel mailproviders geweigerd. Dus mailen zal waarschijnlijk niet lukken. Bovendien is het wellicht beter om mensen maar niet meer te leren op .exe-bestanden in mailbestanden of via file transfers overgehevelde zaken te klikken… Maar goed: het kán! En als je het zo wilt, schakel je simpelweg de optie SFX archief maken in.

©PXimport

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!