Online encyclopedie Wikipedia is het werk van vele vrijwilligers die hun kennis beschikbaar stellen. Ook u kunt bijdragen. Wij vertellen u hoe.

Online encyclopedie Wikipedia is het werk van vele vrijwilligers die hun kennis beschikbaar stellen. Ook u kunt bijdragen. Wij vertellen u hoe.

Stap 1

©CIDimport

Registratie is meestal niet verplicht om artikelen in Wikipedia te kunnen aanpassen. Uiteraard wordt wel bijgehouden wie welke wijziging aanbrengt en dat gebeurt voor niet-geregistreerden op basis van hun ip-adres. Voor heel wat mensen is dat een vast adres en dus is daarmee uw computer traceerbaar. Wijzigt u artikelen als geregistreerd gebruiker, dan verschijnt alleen uw gebruikersnaam en dus hebt u zo meer privacy. Ook hebt u als geregistreerd gebruiker iets meer mogelijkheden. Surf daarom naar nl.wikipedia.org/wiki/Speciaal:Aanmelden/signup en vul de daar gevraagde gegevens in om u te registreren. U ontvangt vervolgens een email ter bevestiging. Open deze en klik op de link die er in staat. Nu u eenmaal bent geregistreerd, kunt u op uw persoonlijke pagina allerlei voorkeuren instellen - iets wat ongeregistreerden niet kunnen. Laat deze mogelijkheid voor wat ze is. Klik in plaats daarvan op uw gebruikersnaam. U komt nu op een pagina waar u een artikel over uzelf kunt maken (met informatie over interesses, enzovoort). Wanneer u aan het eind van deze workshop mocht besluiten om regelmatig te gaan bijdragen aan Wikipedia, is dit een handige functie. Lezers van een door u bewerkte tekst kunnen dan via dat artikel iets meer over u te weten komen, zoals uw expertise of achtergrond. Laat ook deze pagina even voor wat ze is; kennis over hoe u pagina's moet maken of aanpassen is noodzakelijk.

Stap 2

©CIDimport

Om die kennis te verwerven en om zonder gevaar te kunnen experimenteren, gaat u naar de Zandbak. Deze vindt u op nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Zandbak. Elke Wikipedia-pagina die u zelf kunt aanpassen heeft een tabblad Bewerken en zo ook deze experimenteerpagina. Wanneer u klikt op Bewerken, komt u dan ook in de tekstverwerker van Wikipedia. Hier kunt u de bestaande tekst aanpassen, hyperlinks plaatsen naar andere Wikipedia-artikelen of externe pagina’s, bestanden, formules of tabellen invoeren, enzovoort. Laat uw muispijl boven de verschillende pictogrammen zweven om de betekenis te zien en breng wat wijzigingen aan in de voorbeeldtekst in het tekstverwerkersvenster. Om te zien welke wijzigingen u in een pagina hebt aangebracht, klikt u op Wijzigingen Bekijken. U krijgt dan in twee kolommen de originele tekst en de gewijzigde tekst te zien. Met een klik op Toon bewerking ter controle kunt u zien hoe de pagina er opgemaakt uit zal zien. Bent u tevreden, dan kunt u de gewijzigde pagina opslaan. U dient dan eerst bij Samenvatting kort aan te even wat de wijziging inhoudt. Met een klik op Pagina Opslaan wordt de wijziging defi nitief. De betekenis van de invulvakjes bespreken we verderop.

Stap 3

©CIDimport

Hoogste tijd om de zandbak te verlaten en eens een echt artikel aan te passen. Geen nood; als er iets mis gaat kent Wikipedia allerlei beveiligingen zodat snel de juiste versie van een artikel weer online staat. Alhoewel het aanpassen van een onderwerp over jezelf niet wenselijk is, werpen we toch een blik op het artikel over Computer Idee (let op: als u dit doet zal het artikel er anders uitzien dan op het moment dat we dit schrijven). Op nl.wikipedia.org/wiki/Computer_idee is te lezen 'Computer idee is een tweewekelijks tijdschrift ...'. Wij hebben aanvullende informatie en dus klikken we op Bewerken. In het tekstverwerkersvenster voegen we achter '[ [tijdschrift] ]' (een interne hyperlink van Wikipedia) de volgende tekst toe: 'dat sinds 1998 verschijnt en'. Vervolgens klikken we op Toon bewerking ter controle.

Stap 4

©CIDimport

De wijziging ziet er goed uit en dus willen we haar definitief maken. We scrollen omlaag en vullen bij samenvatting in 'Jaartal oprichting toegevoegd'. Als we alleen taalfouten hadden gecorrigeerd dan hadden we een vinkje mogen zetten bij Dit is een kleine wijziging maar - hoe klein ze ook lijkt - wij hebben daadwerkelijk informatie toegevoegd en dat heet in Wikipedia geen kleine wijziging. We zetten wel een vinkje bij Deze pagina volgen. Weliswaar is niemand eigenaar van een artikel, maar toch voelt het trefwoord Computer Idee nu een beetje 'van ons' en dus willen we graag weten wat er in de toekomst nog aan veranderd wordt. Via dit vinkje zal Wikipedia ons daarvan op de hoogte gaan houden. We maken nu onze eerste Wikipedia-wijziging definitief met een klik op Pagina Opslaan. We hebben encyclopedische kennis toegevoegd! vervolgens wordt het gewijzigde artikel getoond. Dat ziet er goed uit. Met een klik op het tabblad Geschiedenis is te zien dat onze wijziging de meest recente is. Wanneer u dit leest is dat misschien niet meer zo, maar dan kunt u altijd versie '2 feb 2009 15:35' aanklikken om hem te zien.

Stap 5

©CIDimport

Met ruim 500.000 trefwoorden zou u denken dat zo'n beetje elk onderwerp wel (uitgebreid) aan bod komt, maar dat valt wel mee. Zeker als het om wetenschappelijke onderwerpen gaat valt er nog veel feitenkennis toe te voegen. Neem bijvoorbeeld het vak scheikundewaarin wel het trefwoord 'chloordioxide' voorkomt maar geen andere verbindingen van chloor en zuurstof. Omdat veel feitelijke gegevens over stoffen niet veranderen, kunnen we deze best uit een oud scheikundeboek overnemen (wetenschappelijke feiten zijn sowieso vaak rechtenvrij, dit in tegenstelling tot andere onderwerpen. Om claims tegen te gaan, vraagt Wikipedia altijd om geen auteursrecht te schenden).

Stap 6

©CIDimport

Zo uitgebreid als chloordioxide wordt ons artikel niet, maar we kunnen wel even kijken naar de structuur. Dat doen we door weer op Bewerken te klikken. Het artikel begint met een opsomming van de afbeeldingen en de tabel aan de rechterzijde. Wij beperken ons tot tekst en scrollen daarom naar beneden tot aan de drie aanhalingstekens en het woord Chloordioxide. Hier blijkt hoe het begin van zo'n type artikel er uit kan zien. We typen nu in het zoekvak aan de linkerzijde 'chloormonoxide'. Wikipedia vindt geen resultaten en dus kunnen we het trefwoord aanmaken door op het rode woord te klikken. We kunnen nu in het tekstvak onze informatie invoeren. Met de tekst zelf zullen we u niet lastigvallen (die kunt u nalezen via de geschiedenis van nl.wikipedia.org/wiki/Chloormonoxide op 2 feb 2009, 16:54). Wel wijzen we nogmaals op de pictogrammen (zie stap 2) waarmee u tekst kunt opmaken en links kunt aangeven. Bent u eenmaal bedreven in het toevoegen en wijzigen van tekstjes, dan kunt u zich gaan storten op tabellen, afbeeldingen en andere media en misschien blijkt dan dat er een heuse encyclopedist in u schuilt!

Deze workshop komt uit Computer Idee 09, jaargang 2009.

Je hoort het steeds vaker: iemand klikt op een link en belandt op een nepwebsite van de bank, waar intussen persoonlijke gegevens worden ingevuld. Of er komt ineens een WhatsApp-bericht van een ‘bekende’ met het verzoek om snel geld over te maken voor een ticket of een nieuwe telefoon. Natuurlijk trap jij daar niet zomaar in. Maar hoe herken je dit soort berichten nu het makkelijkst?

Partnerartikel - in samenwerking met Bitdefender

Online oplichting is een van de grootste zorgenkindjes van banken en de politie. Er wordt jaarlijks voor miljoenen gefraudeerd met valse links en nepberichten die via sms, e-mail of WhatsApp worden verstuurd. En met de komst van AI wordt het voor criminelen steeds makkelijk om zulke berichten zo echt mogelijk te laten lijken.

Goed lezen

Het herkennen van spamberichten of nepverzoeken om geld over te maken is niet altijd eenvoudig. Belangrijkste vuistregel: gaat het om geld, zeker om grote bedragen, controleer het bericht dan extra goed. Bij e-mail is dat meestal goed te doen. Twijfel je of een bericht een phishingmail is, beweeg dan met de muis over een link zonder erop te klikken. Onderaan in je browser verschijnt de url waar de link naartoe leidt.

Soms zijn die adressen zo onduidelijk dat je er weinig uit kunt opmaken. Klik in dat geval met de rechtermuisknop op de link en kies Koppeling kopiëren. Plak het adres vervolgens in Kladblok, zodat je het kunt bekijken zonder de site daadwerkelijk te openen. Dat is de veiligste manier om te controleren waar de link naartoe verwijst. Vaak zie je dan vreemde of onbekende domeinnamen, een duidelijke aanwijzing dat de mail niet van je bank afkomstig is.

Twijfel? Bellen!

Krijg je een vreemd WhatsApp- of sms-bericht waarin het lijkt alsof een bekende je vraagt om geld over te maken, bijvoorbeeld omdat hij een ticket is kwijtgeraakt of omdat haar telefoon gestolen zou zijn? Dat kán natuurlijk echt zijn, maar vaak is het helaas nep. Zelfs als details in het bericht kloppen, zoals het land waar die persoon verblijft. Slimme oplichters halen dit soort informatie namelijk gewoon van sociale media. Nog een reden dus om niet zomaar online te delen dat je op vakantie gaat en waarheen.

Twijfel je aan de echtheid van het bericht? Bel de persoon zelf om het te controleren. Heb je daar ook geen goed gevoel bij en is diegene met anderen op reis, bijvoorbeeld met partner of kinderen, neem dan contact op met hen om te checken of het verhaal klopt. Dan heb je de waarheid meestal snel boven tafel.

Extra beveiliging

Wil je zelf niet constant controleren of een e-mailtje of berichtje echt is, maar kun je daar wat extra hulp bij gebruiken? Kies dan voor een goed beveiligingspakket. Vrijwel alle beveiligingssuites vissen dergelijke mailtjes er zo voor je uit en markeren deze als zijnde spam, of verplaatsen deze dan automatisch naar een aparte folder in je mailbox.

Bitdefender Premium Security is een allround beveiligingspakket die je mailboxen in de gaten houdt en automatisch controleert op spamberichten en scam-mails. Mailtjes die veilig zijn worden indien gewenst aangeduid met een groen 'Bitdefender Safe'-labeltje. Prettig daarbij is dat je die aanduiding ook op andere apparaten ziet waar je je mail leest, omdat Bitdefender op serverniveau controleert en niet alleen je lokale mailbox. Alles wordt dus online al voor je in de gaten gehouden.

Dat geldt natuurlijk ook voor alle software die je downloadt, ook dat wordt gecontroleerd op de aanwezigheid van malware. En wie het zekere voor het onzekere neemt, maakt in Bitdefender ook nog eens gebruik van de extra AI-hulp Scam Copilot. Dankzij de ingebouwde chatfunctie kun je bijvoorbeeld een vraag stellen over scamming, maar ook een screenshot sturen van een sms- of WhatsApp-bericht. Scam Copilot scant het bericht en kan aangeven of het om een scambericht gaat.

Blijf alert

Een compleet beveiligingspakket is tegenwoordig toch echt wel een must. Zulke software neemt je aardig wat werk uit handen wat betreft de controle op fishing- en scammingmailtjes en de continu beveiliging van je apparaten als het op virussen en malware aankomt. De ontwikkelingen gaan echter snel en AI wordt meer en meer gebruikt om mensen te misleiden. Dat betekent dat je zelf ook constant alert moet blijven en je jezelf eigenlijk moet trainen om valse berichten te herkennen. Met een extra hulp als Scam Copilot van Bitdefender kun je dergelijke berichten al veel sneller onderscheppen, maar vereist het nog wel een extra stap aan jouw zijde, zoals het opsturen van een verdachte screenshot van een nep-WhatsApp-bericht. Blijf dus altijd opletten, hoe echt een bericht ook lijkt.

De Google Pixel 10 Pro XL is de nieuwste en duurste reguliere smartphone van het merk. In deze review nemen we het toestel met een adviesprijs van 1299 euro onder de loep.

Herkenbaar ontwerp met nieuwtje

Leg je de Pixel 10 Pro XL naast de 9 Pro XL, dan moet je wel heel goed kijken om verschillen te ontdekken. De toestellen ogen praktisch identiek. Maar er zijn wel degelijk verschillen. De Pixel 10 Pro XL is bijvoorbeeld nog zwaarder geworden en is met zijn 232 gram een van de zwaarste telefoons van het moment.

©Rens Blom

Daarnaast ondersteunt de Pixel 10 Pro XL als eerste bekende Android-smartphone magnetische accessoires aan de achterzijde (via Qi2). Je kunt bestaande Apple MagSafe-accessoires van je iPhone daardoor met de Pixel 10 Pro XL gebruiken, wat tof is en goed werkt.

©Rens Blom

Goed om te weten: naast de Pixel 10 Pro XL zijn er ook een kleinere Pixel 10 en 10 Pro, die uiteraard andere specificaties én prijzen hebben. De Pixel 10 Pro XL heeft een prachtig 6,8-inch oledscherm dat bij de beste schermen hoort. Meer hoeven we er niet over te zeggen. De vingerafdrukscanner achter het scherm functioneert bovendien erg goed.

©Rens Blom

Niet de beste specificaties

Van een smartphone die maar liefst 1299 euro kost verwachten we heel goede specificaties. Google snapt dat en stopt daarom een royale 16 GB werkgeheugen in de Pixel 10 Pro XL, aangevuld met minimaal 256 GB opslagcapaciteit. Maar nu komt het: de Tensor G5-processor van Google zelf haalt het niet bij de chips in andere topsmartphones. Googles Pixel 10 Pro XL is in benchmarks minder snel en beperkt de chip sneller bij gamen om niet te warm te worden. Op papier jammer, in de praktijk merk je hier echter minder van. De smartphone is dan ook snel zat.

Waar je méér van merkt, is de accuduur. De Pixel 10 Pro XL heeft een 5200mAh-accu, wat een redelijk gangbare accucapaciteit is voor een 6,8inch-smartphone. Het lijkt er echter op dat de Tensor G5-chip en het modem minder energiezuinig zijn, want de accuduur maakt weinig indruk. Net als voorgaande Pixel-telefoons moeten we de Pixel 10 Pro XL steevast aan de oplader leggen als we gaan slapen. Op zo'n dag lezen we best wat nieuws op de telefoon, gebruiken we sociale media, plegen we wat belletjes, maken we foto's en gebruiken we een halfuur tot uur de hotspot-functie om in de trein te internetten op onze laptop. Veel andere telefoons hebben aan het eind van zo'n dag meer accu over dan de Pixel 10 Pro XL.

Opladen kan de smartphone via usb-c en draadloos. Bekabeld is de snelste methode; het duurt dan anderhalf uur om de accu volledig op te laden.

©Rens Blom

Uitstekende camera's

Pixel-smartphones staan al jaren bekend om hun uitstekende camera's. De Pixel 10 Pro XL houdt die reputatie hoog en biedt je drie geavanceerde camera's op de achterkant. Het gaat om een primaire camera, een groothoekcamera en een zoomcamera. Met alle camera's kun je overdag én in het donker echt hele goede foto's en video's schieten. Het verschil met de Pixel 9 Pro XL, die we hiervoor regelmatig gebruikten, vinden we echter niet groot. Gek is dat niet, want de 10 Pro XL heeft dezelfde camera's als zijn voorganger. Google zegt wel dat de optische beeldstabilisatie verbeterd is en voegt een zoommodus (tot 100x) toe, die sterk leunt op kunstmatige intelligentie (AI). En ja, tientallen keren zoomen is grappig, maar de resultaten zijn veel minder mooi dan een 'echte foto'. Wij adviseren je daarom om maximaal 10x te zoomen. Dan krijg je echt nog prima foto's.

Hieronder zie je twee fotoseries met telkens van boven naar beneden de hoofdcamera, de groothoekcamera en verschillende zoomstanden.

©Rens Blom

©Rens Blom

Opfrisbeurt voor software

Op de Pixel 10 Pro XL is Android 16 geïnstalleerd, de nieuwste software. Versie 16 oogt visueel anders dan versie 15 en is met name kleurrijker en vrolijker. Je kunt ook wat meer visuele zaken personaliseren. Wij zijn wel fan van deze opfrisbeurt.

Google stopt de software vol met AI-functies. Wat direct opvalt, is dat de Pixel 10 Pro XL in bijvoorbeeld de Verenigde Staten veel meer AI-functies heeft dan in Nederland. De AI werkt sowieso beter in het Engels. De functies die je hier wél kunt gebruiken, zijn overwegend nuttig en zeker het proberen waard. Nu maar hopen dat er meer (aangekondigde) functies naar Nederland komen.

Het updatebeleid van Google blijft erg goed: zeven jaar Android- en beveiligingsupdates. Wij vinden zeven jaar heel netjes, want we kunnen ons goed voorstellen dat het toestel na zeven jaar gebruik naar het einde van zijn (technische) levensduur kruipt.

Conclusie: Google Pixel 10 Pro XL kopen?

De Google Pixel 10 Pro XL is een fraaie en complete smartphone met erg goede camera's en zeven jaar software-updates. De ondersteuning voor magnetische (oplaad)accessoires is een mooie vernieuwing en we zien ook potentieel voor de AI-functies. De accuduur is echter een zwakker punt en de adviesprijs vinden we ook aan de hoge kant.