Dns is een internetprotocol dat dagelijks in gebruik is, maar slechts zelden versleuteld wordt. Daardoor kan iemand die je netwerk afluistert eenvoudig zien welke websites je bezoekt. Gelukkig bestaan er ook mogelijkheden om je dns-verkeer te versleutelen en 'dns over tls' is daar het bekendste voorbeeld van.

Dns (‘domain name system’) wordt wel eens omschreven als ‘het telefoonboek van internet’: net zoals je in een telefoonboek kunt opzoeken welk telefoonnummer bij een naam hoort, zorgt dns dat je kunt opzoeken welk ip-adres bij een domeinnaam hoort. Maar anders dan het expliciete opzoeken in een telefoonboek, worden de dns-zoekopdrachten continu op de achtergrond door je besturingssysteem uitgevoerd terwijl je surft, e-mails verstuurt of aan het gamen bent.

Door die automatische werking op de achtergrond zijn we er ons doorgaans niet van bewust dat we zo afhankelijk zijn van dns en ook niet dat we via dns ongemerkt heel veel over ons prijsgeven. Immers, elke keer als een programma op je computer of ander apparaat een domeinnaam wil gebruiken, vraagt dat zonder enige versleuteling het daarbij horende ip-adres op aan een dns-server. Dat betekent dus dat al die aanvragen gewoon te zien zijn door iedereen die ergens op een netwerk tussen jou en de dns-server zit: op je thuisnetwerk (of dat open wifi-netwerk in de kroeg), op je kantoor, bij je isp …

Dat kun je ook eenvoudig zien met een packetsniffer zoals Wireshark. Die toont alle pakketjes die je computer in en uit gaan. Als je in Wireshark de displayfilter dns invoert, zie je alle dns-aanvragen van je computer en de antwoorden gewoon in platte tekst voorbijkomen. Iedereen op je netwerk kan dus zien naar welke websites je surft en welke diensten je gebruikt.

Dat je die websites via https bezoekt, maakt niet uit, want dat protocol versleutelt alleen de communicatie met de website, maar voordat die communicatie begint moet je browser eerst het ip-adres van die website opvragen en dat doet het via het onversleutelde dns. Dat is dus een groot privacyprobleem, en een reden temeer om niet zomaar elk netwerk te gebruiken.

Hoe werkt dns?

Dns is een complex protocol met een hiërarchische werking. Helemaal bovenaan staan de 13 dns-rootservers. Als je computer het ip-adres van www.pcmweb.nl opvraagt, gaat die aanvraag eerst naar een rootserver. Die kent het antwoord niet, maar verwijst je door naar de dns-server van het topleveldomein .nl. Je computer vraagt daaraan weer het ip-adres van www.pcmweb.nl, en die dns-server kent het antwoord ook niet, maar verwijst je wel door naar de dns-server van het domein pcmweb.nl.

©PXimport

Je computer vraagt nu daaraan weer het ip-adres van www.pcmweb.nl, en deze dns-server kent het antwoord wel: je krijgt het ip-adres van het domein terug. Daarna kan je computer de verbinding met www.pcmweb.nl opzetten, bijvoorbeeld om de website te bezoeken in je webbrowser. In de praktijk gebeuren al die aanvragen niet elke keer, omdat dns gebruikmaakt van caching.

Aangezien de koppelingen tussen domeinnamen en ip-adressen niet zo vaak veranderen, bewaren de servers en je lokale computer de antwoorden die ze zelf ontvangen hebben een tijdje zodat ze die sneller kunnen doorgeven. Bovendien stelt je computer niet rechtstreeks vragen aan de dns-rootservers, maar gaat het via je router naar een dns-server bij je internetprovider die dns-aanvragen doorstuurt.

Wat is dns over tls?

Het eerste belangrijke initiatief om dns-verkeer te versleutelen, is dns over tls, ook wel eens afgekort als DoT. Het protocol is in 2016 als IETF-standaard aangenomen (RFC 7858) en heeft in 2018 een update gekregen (RFC 8310). De naam zegt al hoe het protocol werkt: in plaats van dns-aanvragen rechtstreeks onversleuteld naar een dns-server te sturen, doe je dat via een verbinding die versleuteld én geauthenticeerd is met tls (Transport Layer Security). Dns over tls is dus voor dns wat https voor http is: het voegt een encryptielaag toe, waardoor niet alleen de communicatie versleuteld is, maar je via het tls-certificaat ook zeker weet dat je communiceert met de juiste server.

Terwijl standaard dns-verkeer over udp- of tcp-poort 53 verloopt, werkt dns over tls via tcp-poort 853. Er zijn twee profielen: strikt of opportunistisch. Bij het strikte profiel initieert de client een tcp-verbinding met de dns-server op poort 853 en zet daarop een tls-verbinding op. De dns-server geeft als onderdeel hiervan zijn certificaat terug en de client verifieert dit certificaat. Als het certificaat niet geldig is, verbreekt de client zijn verbinding en werkt dns niet. Als het certificaat wel geldig is, wordt de tls-verbinding opgezet en biedt het een versleuteld kanaal waarover de client dns-aanvragen kan sturen en de dns-server de antwoorden teruggeeft.

©PXimport

Omdat dns over tls nog redelijk nieuw is en de impact groot is bij problemen, gebruiken veel clients momenteel het opportunistische profiel. Dat werkt ruwweg hetzelfde als het strikte profiel, maar verifieert het certificaat van de dns-server niet en valt terug op communicatie met de dns-server via het klassieke dns-protocol op poort 53 als er bij het opzetten van de verbinding over tls iets misloopt. Het opportunistische profiel is dus een overgangsmaatregel die onvoldoende veiligheid biedt en zelfs een vals gevoel van veiligheid kan veroorzaken.

Een ander nadeel van DoT is dat het op een specifieke poort draait, die eenvoudig geblokkeerd kan worden. Wil je DoT op een publiek wifi-netwerk of in een hotel gebruiken, dan zul je waarschijnlijk merken dat alle verkeer op poort 853 geblokkeerd wordt. En dan zit er toch niets anders op dan onversleuteld dns te gebruiken …

Dns over tls gebruiken

Hoe gebruik je dns over tls? Allereerst dient je computer of mobiel apparaat dit te ondersteunen. In het ideale geval hoef je de ondersteuning niet programma per programma te voorzien, maar draai je op je computer een lokale dns-resolver die dns-aanvragen van je programma’s aanneemt en via dns over tls naar een dns-server doorstuurt. Nog beter is dat je een dns-resolver met DoT-ondersteuning op je router draait, zodat zonder enige verdere configuratie al je apparaten in je thuisnetwerk hun dns-aanvragen daaraan doen, die dan via dns over tls naar internet gaan.

Op een pagina van het DNS Privacy Project vind je een overzicht van de ondersteuning van DoT aan de clientkant. Voor de meeste besturingssystemen is het helaas nog vrij ingewikkeld om te configureren.

Dns over tls op Android

en welkome uitzondering is Android, dat sinds Android versie 9 (Pie) DoT ondersteunt. Standaard gebeurt dat in het opportunistische profiel: Android probeert de dns-server die je netwerk aan je apparaat doorgeeft via DoT over tcp-poort 853 te gebruiken. Lukt dat niet dan wordt teruggevallen op dns over udp-poort 53.

©PXimport

In het menu Settings / Network & internet / Advanced / Private DNS kun je overigens zelf een DoT-server instellen. Vul daar in het veld Private DNS provider hostname de hostname van een dns-server met DoT-ondersteuning in (een ip-adres werkt niet) en klik op Save. Hierna gebruikt je Android-apparaat voor alle dns-aanvragen deze server via DoT over tcp-poort 853, tenzij apps hun eigen dns-aanvragen doen in plaats van de Android-API daarvoor te gebruiken.

Dan heb je uiteraard ook nog een dns-server nodig die DoT ondersteunt. Gelukkig is er heel wat keuze. Het DNS Privacy Project heeft een pagina met publieke servers. Daarop vind je de eigenaar, de ip-adressen, hostname en links naar meer informatie die de eigenaar over zijn server gepubliceerd heeft. Op de lijst vind je onder andere DoT-servers van Google (dns.google, 8.8.8.8, 8.8.4.4), Cloudflare (cloudflare-dns.com, 1.1.1.1, 1.0.0.1) en Quad9 (dns.quad9.net, 9.9.9.9, 9.9.9.10).

Lees verder:Dns over https: Alles wat je wil weten

Op zoek naar een leuk cadeau voor moeder? Maak niet de fout om aan te komen met wasmiddel, een stofzuiger of iets anders uit de categorie 'nuttig', maar verras haar met iets waar ze écht blij van wordt. We hebben voor jou een selectie gemaakt van vijf föhns en stijltangen die door andere gebruikers gewaardeerd worden met minimaal een 8. Zo laat je haar (haar) deze Moederdag echt shinen!

DYSON Airwrap I.D. Straight + Wavy Multistyler

De Dyson Airwrap I.D. is een veelzijdige 6-in-1 multistyler die droogt, krult, golft, gladmaakt, volume geeft en pluizig haar temt. Dankzij intelligente warmte- en luchtstroomregeling hoef je je geen zorgen te maken over (hitte)beschadiging van je haar. Het conische Airwrap-opzetstuk met taps toelopende punt maakt het mogelijk om dichter bij de haaraanzet te stylen. In de praktijk betekent dat: strakkere krullen met behoud van volume en veerkracht. Handig: via bluetooth kun je het apparaat koppelen aan de MyDyson-app voor gepersonaliseerde stylinginstellingen.

BaByliss Hydro Fusion 2100 (D773DE)

De BaByliss Hydro Fusion 2100 is een krachtige föhn met een vermogen van 2100 watt, uitgerust met geavanceerde plasmatechnologie en een dubbel ionensysteem. Deze technologie hydrateert het haar en vermindert pluizigheid tijdens het drogen, wat resulteert in glad en glanzend haar. Met een gewicht van slechts 420 gram en een 2,5 meter lange kabel is deze föhn licht en gebruiksvriendelijk. De meegeleverde diffuser is ideaal voor het definiëren van natuurlijke krullen en textuur.

Remington ONE Dry & Style (D6077)

De Remington ONE Dry & Style is een veelzijdige föhn met een 2000 watt motor die luchtstromen tot 120 km/u genereert voor snel drogen. Dankzij de Thermacare-sensor wordt de luchttemperatuur gereguleerd om het haar te beschermen tegen oververhitting. Met acht warmte- en snelheidsinstellingen kun je de föhn aanpassen aan jouw haartype. De vier meegeleverde opzetstukken, waaronder een diffuser en een flyaway-tamer, maken het mogelijk om verschillende stijlen te creëren.

Philips StyleCare Prestige BHB876/00

De Philips StyleCare Prestige BHB876/00 is een automatische krultang met een slimme krultechnologie die het haar automatisch oprolt en krult. Met drie temperatuurinstellingen (170°C, 190°C en 210°C), drie timerinstellingen (8s, 10s, 12s) en drie instelbare krulrichtingen kun je verschillende krulstijlen creëren, van losse golven tot strakke krullen - Philips zelf heeft het over 27 verschillende looks. De verticale grip en de langere cilinder maken het mogelijk om meer haar in één keer te stylen. De keratine-keramische coating beschermt het haar tegen hittebeschadiging.

Rowenta Infinite Looks 14-in-1 (CF4231)

De Rowenta Infinite Looks 14-in-1 is een alles-in-één multistyler die het mogelijk maakt om te krullen, stijlen, volume toe te voegen en meer. Met een conische krultang, een 32 mm ronde verwarmde borstel en een 2-in-1 stijltang/krimper kun je eindeloos variëren in haarstijlen. De keramische coating zorgt voor glad en glanzend haar. De set wordt geleverd met diverse accessoires, waaronder haarclips en een opbergtas, voor gebruiksgemak en veelzijdigheid.

Vorig jaar introduceerde Xiaomi met de 14 Ultra een moderne camerasmartphone, en met de Xiaomi 15 Ultra zien we dat de fabrikant flink aan verfijning doet. Gigantische stappen vooruit hoef je echter niet te verwachten. Maar dat geldt gelukkig ook voor het prijskaartje: ook dat is niet gigantisch gestegen.

Dat gezegd hebbende kost de Xiaomi 15 Ultra nog steeds 1499 euro, maar daar krijg je dan 16 GB aan werkgeheugen en 512 GB aan interne opslagruimte voor terug. Koppel dat aan de Qualcomm Snapdragon 8 Elite-chipset, waarmee onder meer ook de Galaxy S25 Ultra en Zenfone 12 zijn uitgerust, en je houdt een indrukwekkend pakket over. Maar eerlijk is eerlijk, daar betaal je dan ook een flinke duit voor. En we vonden de OnePlus 13 destijds al prijzig…

Over de processor hebben we inmiddels veel geschreven in andere recensies. De cpu is extreem krachtig en eigenlijk overgekwalificeerd voor dagelijkse dingen als mailen, bellen of WhatsAppen. Zwaardere taken vormen dan ook geen probleem: – er zal geen Android-game zijn die hier niet soepel op draait. Die rekenkracht heeft wel een nadeel. Onder hoge belasting wordt de chipset gloeiendheet, en die warmte verspreidt zich over het hele toestel.

©Wesley Akkerman

Prestaties dalen onder druk, maar het gebruik blijft soepel

Daar hebben meerdere premium smartphones van dit moment last van. Geen enkele Elite-telefoon kan het hoofd koel houden. Anders dan bij andere smartphones met dezelfde processor lijkt het erop dat Xiaomi de prestaties afknijpt. Vrijwel direct nadat we het toestel onder druk zetten, zakken de prestaties naar tachtig procent van het vermogen. Dat blijft een kwartier stabiel, waarna ze verder zakken – maar in de praktijk merk je daar weinig van.

Het grote oled-paneel van 6,7 inch is net zo high-end als de processor en vrijwel gelijk aan dat van de 14 Ultra. De verschillen zijn klein: een sterkere beschermlaag die beter tegen krassen en vallen zou moeten beschermen, en een iets hogere piekhelderheid van 3200 nits in plaats van 3000. Kleuren ogen rijk en natuurlijk, en dankzij de hoge verversingssnelheid voelt alles soepel aan.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Snel en uitgebreid

De accu heeft wel een boost gekregen. Xiaomi maakt gebruik van een relatief nieuwe batterijtechnologie (met meer siliciumcarbide, net als de OnePlus 13) om meer vermogen in de accu te stoppen. Dit keer is dat iets meer dan 5400 mAh. Daarmee houd je het twee dagen uit op een volle accu, afhankelijk van wat je doet. Opladen gaat nog altijd razendsnel met 90 watt via de kabel en 80 watt draadloos. Met de juiste oplader heb je het toestel binnen 40 minuten vol.

Net als zijn voorganger draait ook de Xiaomi 15 Ultra op HyperOS, dit keer gebaseerd op Android 15. De software is snel en overzichtelijk, maar lijkt in de praktijk nog altijd op het oude MIUI. Je krijgt bovendien te maken met wat overbodige apps en een beperkte updatebeleid (slechts vier upgrades). Het systeem biedt wel voldoende ruimte voor personalisatie. Zo kun je dit keer meer doen met het vergrendelscherm, maar op een Galaxy S25 is het aantal opties uitgebreider.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

120x

AI-mogelijkheden, alleen met een account

En net zoals op veel andere smartphones kom je ook op de Xiaomi 15 Ultra flink wat AI-opties tegen. Het gros daarvan werkt op basis van Google Gemini. Dit is dan ook de standaard-assistent die je tegenkomt wanneer je de powerknop ingedrukt houdt. Verder beschikt de smartphone over de handige zoekfunctie Circle to Search. Uiteraard moet je dan wel inloggen met een Google-account, anders kun je daar geen gebruik van maken.

Nu zullen veel mensen dat standaard doen. Maar helaas moet je óók inloggen met een Xiaomi-account als je de exclusieve AI-toestelopties wilt gebruiken. Als je dat doet, houd er dan rekening mee dat niet alles vlekkeloos werkt. Je hebt altijd een internetverbinding nodig, je moet plugs-in downloaden en je moet rekening houden met AI-fouten. De opvulfunctie (een AI-functie waarmee je een deel van een foto kunt laten opvullen, bijvoorbeeld wanneer je iets weghaalde, zoals een persoon of boom) laat duidelijke softwarefouten zien; je kunt het beter bij de opties houden die Google standaard aanbiedt.

©Wesley Akkerman

4,3x

©Wesley Akkerman

2x

Dat mooie camerasysteem

Net zoals bij de Xiaomi 14 Ultra draait het bij de Xiaomi 15 Ultra natuurlijk allemaal om het camerasysteem. Dat is waar een groot deel van die 1500 euro naartoe gaat. Net als bij de voorganger kun je ook nu kiezen uit twee duidelijke modi: Leica Vivid of Authentic. Met de eerste optie ogen foto's wat meer verzadigd en geschikt voor sociale media, terwijl de tweede mogelijkheid beelden op een veel natuurlijke manier vastlegt.

Binnen de overzichtelijke camera-app tref je behoorlijk veel opties aan waarmee je foto's precies zo kunt maken zoals je wilt. Toegegeven, op een Sony Xperia 1-model tref je meer knopjes en opties aan, maar we zijn van mening dat Xiaomi een mooie middenweg vindt tussen functionaliteit en ontwerp. Je raakt niet snel verdwaald binnen de app, aangezien alles netjes en op logische plekken neergezet is. Kudos, want dat is ook wel eens anders.

©Wesley Akkerman

1x

©Wesley Akkerman

1x

200 megapixel

Ten opzichte van de 14 Ultra is er niet ontzettend veel veranderd. Begrijp ons niet verkeerd, dat bedoelen we niet negatief. De 14 Ultra maakt immers immens mooie foto's en bij de 15 Ultra is dat niet anders. Nieuw is dit keer de periscooplens van 200 megapixel, die tot 4,3 keer optisch kan inzoomen. Dat is iets lager dan de vijf keer op de vorige Ultra, maar dit keer zijn de sensor en de resolutie hoger en is de opening sneller. Dat levert in de praktijk betere foto's op.

De andere drie camera's beschikken over 50 megapixel en presteren grotendeels hetzelfde. Het systeem kiest veelal automatisch de juiste brandpuntafstanden voor je wanneer je wat instellingen aanpast, waardoor je behoorlijk gemakkelijk mooie foto's maakt. Het reageert bovendien bijzonder snel. Je kunt heel snel een kiekje ergens van maken. Echter, foto's openen gaat dan wat trager – het is duidelijk dat er nog flink wat nabewerking plaatsvindt.

©Wesley Akkerman

2x

©Wesley Akkerman

4,3x

Mooie foto's

Over het algemeen maakt de Xiaomi 15 Ultra mooi belichte foto's met een fijn en subtiel contrast, waar kleuren precies vastgelegd worden zoals in het echt (in de Authentic-modus, waar we het meest mee gespeeld hebben). De groothoekcamera is de minst sterke van het stel, met iets eenvoudigere specificaties en zonder optische beeldstabilisatie. Toch kun je er prima mee uit de voeten. Zeker als je even stil blijft staan, levert ook deze lens gewoon mooie beelden op.

Ook is het jammer dat de variabele diafragma-opening van de Xiaomi 14 Ultra is verdwenen. In plaats daarvan krijg je nu een vaste f/1.63-opening. Die zorgt voor een korte scherptediepte, waardoor je soms onbedoeld veel waas in beeld krijgt. Tegelijkertijd levert dat juist een sterk diepte-effect op, wat handig is als je daar bewust naar zoekt. Portretmodus is daardoor minder vaak nodig. Afhankelijk van wat je belangrijk vindt, kan dit dus ook positief uitpakken.

©Wesley Akkerman

10x

Het beste systeem?

Het systeem doet an sich niets onder voor de concurrentie. Sterker nog: waarschijnlijk is dit de beste smartphonecamera-ervaring van dit moment. Dat komt door de grote hoeveelheid opties en de algemene camerakwaliteit, waar we bijna niets over te klagen hebben. Ook niet in het donker. Het systeem laat genoeg licht door voor foto's die gedetailleerd en kleurrijk ogen. Daarnaast legt het details in de schaduw ook goed vast.

Tegelijk met de Xiaomi 15 Ultra brengt het bedrijf wederom een nieuwe fotografiekit op de markt. Voor zover wij hebben kunnen zien is dit hetzelfde product als van de Xiaomi 14 Ultra. De kit biedt extra ringen, een powerbank en een cameraknop en kost 199 euro. Het is leuk om te zien dat Xiaomi hier in investeert, want het zou je ervaring kunnen verbeteren. Maar echt essentieel vinden we het pakket niet. Extra lenzen moet je helaas zelf nog apart kopen.

©Wesley Akkerman

0,5x

Xiaomi 15 Ultra kopen?

Xiaomi speelt het dit jaar op veilig, en dat is op zich geen bezwaar. De stap van de 14 Ultra naar de 15 Ultra is echter klein, waardoor een upgrade voor bestaande gebruikers weinig toevoegt. Bekende minpunten blijven: een relatief beperkt updatebeleid, vooraf geïnstalleerde apps en AI-functies die niet overtuigen. Verder wordt de Snapdragon 8 Gen 3 (Elite)-chipset flink heet bij hoge belasting – maar dat is meer een Qualcomm-probleem. Geen enkele smartphonefabrikant lijkt dat probleem op te kunnen lossen. Kies je voor de 15 Ultra, dan krijg je wel een krachtige camerasmartphone die heel wat in zijn mars heeft.