Stiekem droomt bijna iedereen er wel eens van om astronaut te worden. Die jongensdroom is moeilijk te vervullen, maar gelukkig hoef je geen carrière bij NASA te volgen om de ruimte te kunnen verkennen. In 2018 doe je dat gewoon vanuit huis.

Weinig dingen spreken zo tot de verbeelding als het ontdekken van de ruimte. De eindeloosheid van het heelal, de vervreemdende planeten, manen en sterrenstelsels; het universum zit vol met mogelijkheden en ontdekkingen. Gelukkig maakt moderne technologie het heel eenvoudig om vanuit je luie bureaustoel een tripje door het universum te maken. Er zijn namelijk tientallen programma’s, games en apps beschikbaar waarmee je het heelal kunt verkennen. Opstijgen in een raket, zelf een ruimtestation bouwen, landen op de maan of een echte ster van dichtbij bekijken, het kan tegenwoordig zonder je woonkamer te verlaten.

1. Google Maps

We weten hier op de redactie nog goed hoe indrukwekkend het was toen Google Earth meer dan tien jaar geleden werd uitgebracht. Google Maps heeft nog een andere verborgen functie die ons weer net zo enthousiast maakt: 3D-kaarten bekijken van planeten en manen in ons zonnestelsel. Je vindt deze optie door in Google Maps de satellietweergave te kiezen en dan net zolang (bijvoorbeeld met je muiswieltje) uit te zoomen tot je de planeet Aarde ziet vanuit de ruimte. Aan de linkerkant van je venster verschijnt dan automatisch een menu met alle planeten en een flink aantal manen. Dat zijn ze overigens niet allemaal - Jupiter heeft bijvoorbeeld tientallen minimaantjes, maar die zijn niet allemaal in maps gecategoriseerd. De grote en belangrijke manen staan hier allemaal wel in, inclusief beschrijvingen. Het leuke is dat van deze planeten niet alleen gedetailleerde kaarten te vinden zijn, maar dat je ook de namen van kraters en bergen kunt zien. Daar kun je vervolgens op klikken om er wat meer informatie over te lezen, zoals de grootte of waar ze naar vernoemd zijn.

Ook leuk: in deze lijst staat het internationale ruimtestation ISS, waar je via Streetview binnen kunt kijken. Je kunt zo door het station zwieren en zien hoe het dagelijks leven voor de bewoners eruit ziet. Ook hier vind je talloze beschrijvingen van apparaten en technieken.

©PXimport

2. Space Engine

Google Maps is een leuke manier van ruimteverkenning, maar tevens wat basaal. Over het handjevol planeten staat beperkte informatie en we willen graag wat meer zien. In dat geval moet je bij Space Engine zijn. Het desktop-programma is veruit de beste manier het heelal te verkennen zonder de deur uit te gaan.

Space Engine werkt een beetje als een game, al kun je niet winnen of verliezen. Je vliegt rond door het zonnestelsel en kunt van planeet naar planeet gaan. De besturing gaat een beetje zoals andere games met de toetsen A, W, S en D, en je kunt met toetscombinaties naar andere sterrenstelsels springen. Het kost wat moeite om de besturing onder de knie te krijgen, maar als je eenmaal weet hoe je je virtuele ruimteschip bestuurt verlies je de tijd al snel uit het oog. Space Engine is één van de leukste en mooiste manieren om het heelal te verkennen.

©PXimport

3. Celestia Space

Space Engine is niet het enige simulatieprogramma voor ruimteverkenning. Je kunt ook terecht bij Celestia Space. Het idee daarvan is hetzelfde als Space Engine: je kunt virtueel de ruimte in. Wat Celestia Space uniek maakt is het feit dat je verschillende add-ons kunt installeren. Die worden door de community gemaakt, want Celestia is beschikbaar voor ontwikkelaars. De broncode is weliswaar niet helemaal open source, maar er is genoeg ruimte voor hobbyisten om hun eigen toepassingen te ontwikkelen. Een voorbeeld van wat je dan kunt: in de basisversie van het programma kun je alleen een beperkte hoeveelheid informatie zien van een maan of planeet, maar als je die in meer detail wil zien download je daar de add-on voor. Die bevat veel meer informatie, en foto’s in hogere resolutie van sondes die het hemellichaam daadwerkelijk hebben bezocht. Veel add-ons bevatten ook informatie over de missie zelf, zodat je ook daar veel over leert. Zo kun je het programma aanpassen aan je eigen voorkeuren.

©PXimport

4. Solar System Scope

Solar System Scope is een applicatie die weliswaar niet buiten de grenzen van ons zonnestelsel kijkt, maar dat maakt de app niet minder uitgebreid. Met Solar System Scope kun je ongeveer hetzelfde als bij Celestia Space of Space Engine, maar dan vanuit je browser. Er is ook een desktop-applicatie beschikbaar, maar die is dus niet per se nodig.

Het interessante aan Solar System Scope is vooral het volgen van de banen van de hemellichamen. Als je precies wilt weten waar dwergplaneet Eris zich over 50 jaar op 23 januari in het zonnestelsel bevindt, dan kun je dat heel simpel opzoeken.

Daarnaast kun je met Solar System Scope ook de sterrenbeelden aan de nachtelijke hemel opzoeken. Je kunt ook daarbij de datum en tijd opgeven zodat je ziet wat er op een willekeurig moment boven je hoofd te zien is en hoe de constellaties bewegen. Handig voor als je bijvoorbeeld op vakantie gaat en je wilt weten wat je daar kunt zien.

©PXimport

5. Stellarium

Stellarium doet ongeveer hetzelfde als het bovenstaande Solar System Scope. Het is een planetarium met informatie over de nachtelijke hemel en wat je kunt zien, met informatie over meer dan 177 miljoen sterren en andere hemellichamen. Eén opvallend verschil is dat je met Stellarium niet alleen de sterrenhemel vanaf aarde kunt bekijken, maar ook die van bijvoorbeeld de maan of Mars. Zo kun je alvast lekker wegdromen over hoe het straks is als je zelf een astronaut bent! Je kunt de applicatie bovendien niet alleen voor Windows downloaden, maar ook voor macOS en zelfs Linux.

©PXimport

6. Kerbal Space Program

Als je je ruimtevaartkennis liever wat interactiever wil maken dan moet je bij Kerbal Space Program zijn. Het spel heeft inmiddels een flinke schare trouwe fans opgebouwd, en dat is niet voor niks. Kerbal Space Program simuleert een echt ruimtevaartprogramma, waarbij je met vrijwel niets begint en voorzichtig je eerste raketje lanceert. De truc is om dat dan uit te bouwen tot een raket die in een baan om de aarde komt, en dan steeds grotere en geavanceerdere machines te bouwen. Met een beetje kennis en heel veel googelen eindig je dan met ruimtestations en een landing op de maan (of, zoals het in het kerbals heet, Mun).

Nou klinkt het opbouwen van een ruimteprogramma misschien wat droog, maar Kerbal maakt het geheel erg vermakelijk door de trouwe ‘Kerbals’ (je astronauten) zoals de inmiddels legendarische Jebediah Kerman, die altijd vrolijk zijn en het spel een luchtig en komisch tintje geven.

Daar komt ook bij dat Kerbal Space Program voor een game verrassend gedetailleerd en accuraat is. Het is niet genoeg om alleen wat motoren onder je raket te plaatsen, maar ook om zaken als de zwaartekracht, de apogee en perigree in de gaten te houden – of überhaupt te leren wat dat betekent … Dat maakt KSP niet gewoon een leuk spelletje, maar een heuse simulator.

Er is nog een ander aspect waar Kerbal Space Program in uitblinkt: de gemeenschap. KSP heeft één van de trouwste fanbases, en als je een vraag hebt of ergens niet uitkomt zijn er tientallen websites en fora waar je terecht kunt met je problemen. Neem Reddit, één van de belangrijkste communities voor het spel. Daar laten ervaren spelers hun nieuwste creaties zien, waar je altijd genoeg inspiratie uit kunt halen. Van de andere kant staat de gemeenschap erg open voor nieuwkomers en kun je ook als newbie gerust ‘domme’ vragen stellen.

©PXimport

7. ISS Detector

Natuurlijk hoef je niet alleen maar achter je computer te blijven zitten om de ruimte te verkennen. Er zijn ook genoeg smartphone-apps beschikbaar die het mogelijk maken je even buiten de aarde te wanen. Om te beginnen zijn er de tientallen apps waarmee je in de gaten kunt houden wanneer het International Space Station komt overvliegen - altijd leuk om even te bekijken! Het ISS is meer dan honderd meter breed en is daarmee goed te zien met het blote oog, maar je moet wel weten waar en wanneer je naar boven moet kijken.

Voor zowel iOS als Android zijn er tientallen apps die bijhouden waar het ruimtestation zich bevindt. Persoonlijk raden we ISS Detector aan (voor zowel Android als iOS), vanwege zijn gedetailleerde informatie over de hoogte, tijd en helderheid, en het feit dat je ook andere objecten zoals het Chinese ruimtestation, Iridium-communicatiesatellieten, of planeten en kometen kunt zien. Je kunt bovendien instellen waar je wel of geen melding van krijgt.

©PXimport

8. Mobile Observatory

Je kunt op je telefoon veel meer dan alleen het ruimtestation bijhouden. Als je verder wil kijken dan alleen die lage aardbaan zijn er applicaties zoals Mobile Observatory. Die kost een paar euro, maar is de prijs meer dan waard. De naam zegt al genoeg. Met de app heb je een mobiel observatorium in je hand met héél veel informatie over de sterrenhemel. Je kunt je telefoon naar de hemel richten om zo te zien wat die ene heldere ster nou eigenlijk is.

Er zijn ook dergelijke apps voor iOS. Voor zowel de iPhone als de iPad is dat GoSkyWatch Planetarium, een extreem uitgebreide app met heel veel informatie over hemellichamen. Een mooie toevoeging is dat je er sterrenbeelden op kunt zien met leuke animaties, zodat je kunt zien waar een term als ‘Grote Beer’ nou eigenlijk vandaan komt.

Voor de iPad is ook Solar Walk erg interessant. Dat is een virtueel zonnestelsel dat weliswaar iets minder uitgebreid is dan de planetaria-apps, maar dat wel volop gebruik maakt van het schitterende scherm van de iPad en vooral erg mooi is.

©PXimport

9. Virtual reality

Er zijn maar weinig dingen die iets zo tot leven kunnen brengen als virtual reality. Er zijn dan ook meerdere applicaties waarmee je heel realistisch door het heelal kunt vliegen - afhankelijk van welke bril je hebt. Met een dure, high-end bril zoals de HTC Vive of de Oculus Rift krijg je vanzelfsprekend de mooiste resultaten. Overview voor de Vive is populair en erg goed, en voor de Oculus Rift is er het pragmatisch genaamde Discovering Space. Let wel op dat games voor zulke brillen over het algemeen wel prijzig zijn!

Als je niet zoveel geld te besteden hebt of toevallig al een Samsung Gear VR in huis hebt moet je vooral Titans of Space proberen. Dat is er ook voor de Vive, de Rift en de goedkopere Gear, en werkt erg goed. Met Titans of Space vlieg je door het zonnestelsel heen en ondertussen word er informatie over planeten en manen voorgelezen. De tour die je op die manier volgt duurt ruim een uur en is verrassend accuraat, dus probeer dat vooral! Er is overigens ook een (gratis) versie voor Android, zodat je Titans of Space met iedere Cardboard-achtige headset kunt proberen, maar die zit vol met bugs en lag, en het ziet er minder mooi uit dan het origineel. De app is er helaas niet voor iOS.

©PXimport

10. Online bronnen

Natuurlijk kun je ook heel veel informatie over de echte ruimtevaart van dit moment vinden op internet. Dat begint bijvoorbeeld bij het volgen van lanceringen. Wat is er nou mooier dan enorme raketten die met veel bombarie en vuurwerk de lucht in gaan? De meeste van die lanceringen kun je live meekijken op internet. Sommige worden alleen gefilmd met een GoPro op een afstandje, maar bedrijven als SpaceX hebben een hele studio met experts, presentaties en achtergronden tijdens het aftellen. Het nadeel is dat er niet één plek is waar je alle lanceringen kunt zien - de videostreams zijn verdeeld over eigen websites van bedrijven en overheden, of op verschillende YouTube- of Vimeo-kanalen. Eén praktische plek om ze te kijken is de door de auteur van dit stuk gemaakte site www.livelancering.nl, maar over het algemeen kun je veel Amerikaanse lanceringen op de website van NASA zien. Een andere site die lanceringen met liveblogs bijhoudt is www.spaceflightnow.com.

Er zijn ook applicaties te downloaden waarin je kunt zien wat de volgende lancering wordt. Daar staat ook welke raket en satelliet er de lucht in worden geschoten, én een linkje naar een livestream. Die apps hebben als voordeel dat ze een notificatie sturen bij de volgende lancering. Voor Android is Space Launch Now een goede (en gratis!) app, voor iOS is er LaunchTime.

Een kleine maar leuke website is www.howmanypeopleareinspacerightnow.com. Die naam verklapt eigenlijk al genoeg; je ziet er hoeveel mensen er nu in de ruimte zijn - inclusief een overzichtje van astro- en cosmonauten. Zo ben je altijd een beetje bij ze!

Sociale media

©PXimport

Het is dé klassieker tijdens de feestdagen: met de hele familie rondom een apparaat zitten om je eigen eten te bereiden. Maar sta je in de winkel of scrol je online door het aanbod, dan vliegen de termen je om de oren. Is racletten hetzelfde als gourmetten? Waarom zou je voor een steen kiezen in plaats van een metalen plaat? Wij leggen haarfijn (en hapklaar) uit wat de verschillen zijn.

Raclette: voor de echte kaasfans

Laten we beginnen met de term die vaak voor de meeste verwarring zorgt: raclette. Hoewel we het woord in Nederland vaak door elkaar gebruiken met gourmetten, is het van oorsprong een Zwitsers nationaal gerecht. De naam komt van het Franse woord racler, wat 'schrapen' betekent. Bij traditionele raclette verwarm je een groot stuk kaas aan één kant, waarna je de gesmolten laag over aardappelen, zilveruitjes en augurken schraapt.

Kijken we naar de consumentenapparaten die je nu in de winkel koopt, dan verwijst de term raclette specifiek naar het gebruik van de pannetjes die je onderin het apparaat schuift. Je gebruikt hierbij de hitte van het verwarmingselement om kaas te smelten of kleine gerechtjes, zoals een omelet of pannenkoekje, te garen. Vaak zit er bovenop het apparaat nog een grillplaat of steen, zodat je het racletten kunt combineren met grillen. Ben je een echte kaasliefhebber of houd je van afwisseling tussen bakken en gratineren, dan is de raclette-optie onmisbaar. Een handige tip is om altijd speciale raclettekaas te gebruiken; deze smelt perfect met een ideale romigheid.

Lees ook: 🧀 Ze smelten de kazen! Waarom raclette dé topper is voor de feestdagen

©Roland - stock.adobe.com

Steengrill: puur natuur en gezond

De naam geeft het eigenlijk al weg: bij een steengrill bak je het voedsel op een plaat van natuursteen, meestal gemaakt van graniet. Dit ziet er niet alleen robuust en chique uit op tafel, het werkt ook fundamenteel anders dan een metalen plaat. Een steen heeft namelijk wat meer tijd nodig om op te warmen, dus reken er bij het aanzetten op dat je zo'n twintig tot dertig minuten geduld moet hebben voordat de plaat goed heet is. Eenmaal op temperatuur houdt de steen de hitte echter extreem goed en lang vast.

Het grootste voordeel van de steengrill is het gezonde aspect. In tegenstelling tot andere bakplaten heb je op een steen geen boter of olie nodig. Vaak strooi je alleen wat zout op de steen om aanbakken te voorkomen. Hierdoor schroeit het vlees snel dicht en blijven de sappen optimaal bewaard, wat zorgt voor een pure smaak. Houd er wel rekening mee dat steen een poreus natuurproduct is. Je mag deze beslist niet met afwasmiddel schoonmaken, want dat trekt in de steen en proef je de volgende keer terug in je biefstukje. Even laten weken en schoon schrapen of schrobben met enkel warm water is hier het devies.

©Yaruniv-Studio - stock.adobe.com

De bakplaat: snelheid en gemak

De bakplaat, vaak ook grillplaat of Teppanyaki genoemd, is meestal gemaakt van metaal en voorzien van een sterke anti-aanbaklaag. Je ziet ze vaak in twee varianten: de geribbelde grillplaat voor die mooie, karakteristieke streepjes op je vlees of groente, en de vlakke plaat die ideaal is voor roerbakken of vis.

De grote kracht van de metalen bakplaat is snelheid en gebruiksgemak. Je stopt de stekker in het stopcontact en binnen enkele minuten kun je al beginnen met bakken, wat een stuk sneller is dan bij natuursteen. In tegenstelling tot de steengrill gebruik je hier wel een klein beetje boter of olie. Dankzij de gladde antiaanbaklaag glijdt je eten makkelijk over de plaat en blijft er zelden iets kleven. Ook na het eten wint de bakplaat het op punten van de steengrill: je kunt de plaat vaak losklikken en eenvoudig met een sopje afwassen. Sommige platen zijn zelfs bestand tegen de vaatwasser, al is het altijd verstandig om dat even in de handleiding te checken.

©Donghyun Kim - stock.adobe.com

In één oogopslag: De technische verschillen

Twijfel je nog over welk apparaat bij jou past? We hebben van alle drie de apparaten de technische eigenschappen naast elkaar gezet:

Kiezen? Dat hoeft niet!

Vroeger moest je echt een keuze maken tussen deze apparaten, maar fabrikanten snappen gelukkig dat wij consumenten van alles wat willen proberen. Tegenwoordig zijn de meeste apparaten die als 'gourmetstel' worden verkocht, slimme combi-apparaten. Deze bieden vaak ruimte voor de raclette-pannetjes onderin, terwijl de bovenkant bestaat uit een grill- en/of bakplaat is.

Er zijn ook modellen met verwisselbare platen, waarbij je de ene keer kiest voor de gezonde steengrill en de andere keer voor de snelle bakplaat. Als je een nieuw apparaat gaat kopen, is zo'n combi-set met verwisselbare opties vaak de beste keuze voor de meeste huishoudens. Let er bij aankoop ook op of het apparaat een 'parkeerdek' heeft; dat is een koude zone waar je je hete pannetje even veilig kwijt kunt als je een eetpauze inlast.

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

❤️🧑‍🍳Matchmaker: welk ingrediënt op welke plaats?

Niet elk stukje vlees of groente wordt blij van dezelfde bereiding. Wil je de beste smaak? Hanteer dan deze vuistregels voor je ingrediënten:

Steengrill, raclette en bakplaat: bekende merken

Tefal levert veelzijdige sets zoals de Tefal Raclette Gourmet 3-in-1 RE610D , een tafelmodel dat grillen, raclette en bakken in één apparaat combineert. De stevige antiaanbaklaag en eenvoudige bediening maken dit dé keuze voor mensen die iets zoeken dat prettig werkt en makkelijk schoon blijft.
Princess biedt betaalbare en degelijke tafelgrills. Een goed voorbeeld is de Princess 162660 Raclette Purify. Dit apparaat is speciaal voor grotere gezelschappen en is niet alleen gebruiksvriendelijk(zo kun je met draaiknoppen de warmte instellen), maar heeft ook nog eens ingebouwde geurafzuiging!
Solis staat bekend om multifunctionele en duurzame tafelgrills. Met de Solis Table Grill 5-in-1, heb je de keuze uit verschillende bereidfingswijzen. Grillen, bakken of gourmetten: het kan allemaal.
Tristar levert voordelige sets voor kleinere of gemiddelde huishoudens. Neem bijvoorbeeld de Tristar RA-2996 Raclette Grill, een model dat simpel werkt en genoeg ruimte biedt voor een avondje samen eten.
Bourgini combineert toegankelijke prijzen met degelijke bouw. De Bourgini Gourmet Raclette Grill Plus – 8 personen is een combinatie van een raclette en grill. Hij is robuust van bouw en heeft (altijd fijn) een antiaanbaklaag en een cool grip handgreep.

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.