Overmatig schermgebruik kan je gezondheid op een breed spectrum schaden, van ogen en lichaamshouding tot slaap en mentaal welzijn. Daarom geven we je een aantal tips en technieken om je schermtijd wat te beperken, zowel voor Windows als voor mobiele apparaten (Android en iOS).

Wie nagaat welke gevolgen langdurig en frequent schermgebruik op de gezondheid heeft, stuit al snel op weinig geruststellende termen als CVS, asthenopie, cervicale spondylose, circadiaanse ritmestoornis, insomnia, RSI, CTD, metabool syndroom, enzovoort. Om dergelijke klachten te voorkomen, is het verstandig om regelmatig schermvrije rustpauzes in te lassen. Lukt dat je niet zo goed, dan zijn er diverse technieken en tools om je hierbij te ondersteunen. We starten met tips voor Windows en bekijken daarna handige oplossingen voor mobiele apparaten. Vergeet ook niet je computerscherm op ooghoogte te plaatsen, op ongeveer een armlengte afstand. Meer van dit soort tips lees je in het artikel: Tips en tools voor het gebruik van je monitor.

Windows Klok

In Windows kun je de ingebouwde Klok-app gebruiken om de Pomodoro-techniek toe te passen, waarmee je je concentratie kunt verhogen door werktijd op te delen in intervallen van ongeveer 25 minuten, gevolgd door een korte pauze. Open de app, kies Focussessies en stel de timer in op 26 minuten, zodat automatisch een pauze van 5 minuten wordt ingepland. Laat het vinkje bij Pauzes overslaan uitgeschakeld en klik op Focussessie starten. Andere Pomodoro-opties zijn bijvoorbeeld de online app TomatoTimer.

Pomodoro-timemanagement via de ingebouwde Klok-app.

Microsoft Family Safety

Een andere nuttige tool is Microsoft Family Safety. Hiervoor is een Microsoft-account vereist, maar het programma is goed in Windows geïntegreerd. Ga naar Instellingen in Windows, kies Accounts en daarna Familie. Klik op Iemand toevoegen om het Microsoft-account van een gezinslid toe te voegen.

Vervolgens log je zelf in op https://account.microsoft.com/family/home om de ingestelde familie-accounts te beheren. Hier kun je bijvoorbeeld de functies Activiteitenoverzicht en Limieten inschakelen om na te gaan hoeveel tijd er aan welke apps wordt besteed en om de dagelijkse schermtijd te beperken.

ActivityWatch

Een krachtige, gratis opensource-tool om bij te houden hoeveel tijd je aan applicaties besteedt, is ActivityWatch, beschikbaar voor Windows, macOS, Linux en Android. Na installatie draait er een webserver waarmee je het dashboard kunt openen via http://localhost:5600. Klik bovenaan op Activity en vervolgens op Summary voor een overzicht van de gebruikte applicaties en geopende vensters. Je kunt de tijdsperiode afbakenen en filters instellen, bijvoorbeeld voor zelf gedefinieerde categorieën in Settings. Om te zien hoeveel tijd je op websites doorbrengt, installeer je de browserplug-in ActivityWatch web Watcher, te vinden in de Chrome- en Firefox-webstores. Deze plug-in toont de bezochte sites op het Activity / Browser-tabblad van je dashboard.

Het dashboard bevat ook de knoppen Timeline (die geregistreerde activiteiten op een tijdlijn plaatst) en Stopwatch (een eenvoudige module voor het meten van de looptijd van een project).

Andere krachtige apps voor schermtijdregistratie zijn RescueTime en ManicTime, maar deze zijn helaas niet langer gratis na een proefperiode.

Op het dashboard krijg je een gedetailleerd overzicht van de gebruikte toepassingen.

Android

Veel gebruikers zijn sterk gehecht aan hun smartphone, vaak zelfs meer dan aan hun desktop of laptop. Gelukkig zijn er op mobiele apparaten ingebouwde functies om je schermtijd te monitoren en te beperken.

Op Android vind je onder Instellingen / Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht een overzichtelijke sectie. Kies Activiteitsdetails weergeven voor een gedetailleerd historisch overzicht van je schermtijd per app. Met App-limieten kun je tijdslimieten per app instellen, en de Bedtijdstand zorgt voor een rustige slaapomgeving door de telefoon stil te zetten en de achtergrond te dimmen of in grijswaarden te zetten, binnen een door jou bepaalde periode. De Focusmode blokkeert tijdelijk afleidende apps, zodat je beter kunt focussen op je taken. Daarnaast is er een heuse ouderlijk toezichtmodule om de schermtijd van kinderen te monitoren en beperken.

iOS

Ook iOS (vanaf versie 12) biedt uitgebreide schermtijdopties per app via Instellingen /Schermtijd, waar je dagelijkse app-limieten en apparaatvrije tijd (downtime) kunt instellen, zodat specifieke apps worden geblokkeerd tijdens rusttijden. Met focusmodi beperk je meldingen op basis van activiteit, zoals werk, slaap of ontspanning, voor een doelgerichte en rustige omgeving.

Ook iOS heeft enkele ingebouwde functies voor schermbeheer.

Apps om schermtijd te beperken

Er zijn diverse apps beschikbaar die je schermgebruik op Android en iOS kunnen beheren en optimaliseren. Voor Android vermelden we graag StayFree (ST Pulse), verkrijgbaar in de Play Store. StayFree biedt een helder overzicht van je dagelijkse schermtijd met mooie grafieken. Je kunt jezelf vergelijken met andere gebruikers en afleidende apps en websites blokkeren. StayFree is inmiddels ook beschikbaar als desktopapp voor Windows, macOS en Linux en als browserplug-in voor verschillende browsers. Door apps te koppelen via een QR- of cijfercode kun je het schermgebruik op meerdere apparaten vanuit een dashboard beheren.

Een andere nuttige Android-app is YourHour (Mindefy Labs), ook beschikbaar in de Play Store. YourHour geeft regelmatig schermtijdrapporten en daagt je uit je favoriete apps minder te gebruiken met 'challenges', zoals 2 Hours No Phone of 10 Minutes Diet Challenge (waarbij je een app slechts 10 minuten in 24 uur mag gebruiken). Gepersonaliseerde uitdagingen zijn beschikbaar in de Premium-versie.

De app Forest (Seekrtech), eveneens te vinden in de Play Store, werkt met een beloningssysteem. Wanneer je de app opent en je telefoon niet gebruikt, groeit er een virtuele boom op je scherm. Blijf je van je telefoon af, dan ontwikkelt zich een heel bos, wat motiveert om je schermtijd te beperken.

De app Forest is eveneens beschikbaar voor iOS, met dezelfde functionaliteit. Verder is er nog Flipd (Android én iOS). Deze app biedt verschillende focusstanden waarbij je kunt kiezen welke apps toegankelijk moeten blijven tijdens een ingestelde schermlimiet. Min of meer vergelijkbaar hiermee is OffScreen (MD Studio) voor iOS (eveneens beschikbaar in de officiële App Store), dat je tevens stimuleert allerlei activiteiten te ondernemen zonder je telefoon.

Met StayFree kun je je schermtijd op diverse apparaten vanuit een dashboard beheren (links: Windows; rechts: Android).

Het is bijna kerst en tussen het regelen van de laatste boodschappen door kijk je om je heen. De post ligt nog op tafel, er slingert speelgoed rond en een grote schoonmaak gaat niet meer lukken. Toch wil je dat je gasten in een net huis binnenkomen. Met een strak plan kun je in precies zestig minuten de perfecte illusie van een schoon huis creëren. Zet de timer, doe je favoriete muziek aan en ga aan de slag.

Je begint waar je gasten binnenkomen. De hal is vaak een rommelige plek, zeker in de winter. Pak een grote mand of krat en gooi daar alles in wat er niet hoort: sjaals die niemand draagt, post, sleutels en rondslingerende tassen. Zet die mand tijdelijk weg in de berging, schuur of desnoods in je eigen kledingkast. Zorg dat er ruimte is aan de kapstok voor de jassen van je bezoek. Klop de deurmat even krachtig buiten uit en haal de stofzuiger snel door de gang. Als je hierna nog dertig seconden over hebt, veeg je met een doekje over de spiegel. Een schone spiegel en een lege vloer geven direct bij binnenkomst al het gevoel van een opgeruimd huis.

De woonkamer: sfeer boven perfectie

Door naar de plek waar jullie de meeste tijd zullen doorbrengen. In de woonkamer geldt nu de regel: opruimen is belangrijker dan boenen. Loop een rondje met een vuilniszak voor alles wat weg kan en een wasmand voor spullen die naar een andere kamer moeten. Maak de salontafel en bijzettafels helemaal leeg. Een leeg oppervlak oogt namelijk direct schoon, zelfs als je niet nat afneemt. Schud daarna de kussens op de bank flink op en vouw plaids netjes op. Haal de stofzuiger alleen door het midden van de kamer en langs de bank; vergeet de hoekjes en plinten, want daar kijkt vanavond niemand naar.

©Евгения Рубцова

Het toilet: kort maar krachtig

Dit is de enige plek waar je gasten echt even alleen zijn en stilzitten, dus hier moet het wel fris zijn. Gelukkig is de ruimte klein. Spuit wc-reiniger in de pot en laat dit even inwerken terwijl je de rest doet. Gebruik een wegwerpdoekje of een sopje voor de bril, de spoelknop, de deurklink en de kraan. Hang een schone handdoek op en controleer of er voldoende toiletpapier ligt. Heb je nog een geurkaarsje of geurstokjes? Zet die dan hier neer. Als het lekker ruikt, voelt je toilet al snel schoner aan.

Puntjes op de i in de keuken

Je hebt nu nog een kwartier over. Snel door naar de keuken. Zorg allereerst dat het aanrecht helemaal leeg is. Als het niet meer lukt om alles af te wassen, zet je de vuile vaat snel in de vaatwasser, ook als deze eigenlijk al vol is. Een andere slimme noodoplossing is om de vaat tijdelijk in een keukenkastje te verstoppen. Het gaat erom dat alles uit het zicht is. Haal tot slot nog even een doekje over het aanrecht en de kookplaat zodat alles weer fris oogt.

©APALKOV | MestoSveta - stock.adobe.com

Sfeer maken

Nu is het tijd voor de belangrijkste truc: het aanpassen van de verlichting. Dim de grote lampen en steek overal kaarsen en sfeerverlichting aan. Dat ziet er niet alleen heel gezellig uit, maar dat zachte licht zorgt er ook voor dat achtergebleven stof of verdwaalde kruimels niet meer opvallen. Tot slot doe je nog één ding voor de sfeer. Zet een raam op een kier voor frisse lucht of zet een pannetje op het vuur met wat water, kaneel en sinaasappelschil voor een heerlijke kerstgeur.

Klaar voor de bel

Kijk nu eens om je heen. Je huis is opgeruimd, het ruikt lekker en het is gezellig verlicht. Niemand die ziet dat je de bovenkant van de kasten hebt overgeslagen. Schenk wat te drinken voor jezelf in en adem uit. Laat die bel maar gaan!

Na een uitgebreid diner is de koffie vaak de afsluiter van de avond. In plaats van een standaard zwarte bak zet je met een paar simpele ingrediënten iets bijzonders op tafel. Je hoeft geen volleerd barista te zijn om indruk te maken; met wat kruiden of een restje chocolade geef je de koffie direct een feestelijke twist. Speciaal voor jou: vijf heerlijke koffierecepten.

Espresso met witte chocolade en kardemom

Witte chocolade is een goede match voor de sterke smaak van een espresso. Leg een paar blokjes witte chocolade onderin het glas en laat deze langzaam smelten door de hete koffie eroverheen te gieten. Als je een snufje kardemom door de melk mengt voordat je deze opschuimt, krijg je een heerlijke warme en kruidige geur. De kardemom zorgt ervoor dat de zoete chocolade niet de overhand krijgt, waardoor de koffiesmaak goed overeind blijft.

Tiramisu uit een glas

Je kunt de smaken van het bekende Italiaanse dessert ook gewoon drinken. Meng een sterke kop koffie met een drupje amandelsiroop voor de herkenbare smaak van amaretto, maar dan zonder de alcohol. In plaats van gewone melk kun je een mengsel van halfstijve slagroom en een beetje mascarpone bovenop de koffie leggen. Een flinke laag cacaopoeder over de room maakt het plaatje compleet. Dit koffierecept kan eigenlijk ook direct als vervanger van een dessert kan dienen, vooral het serveert met bijpassend koekje, zoals cantuccini of amaretti.

Mokka met sinaasappel en pure chocolade

De combinatie van pure chocolade en sinaasappel doet het altijd goed tijdens de feestdagen. Rasp de schil van een sinaasappel en roer dit samen met een blokje pure chocolade door je warme koffie totdat alles is opgelost. De olie uit de sinaasappelschil geeft een fris aroma dat heel goed samengaat met donker gebrande koffiebonen. Als je dit serveert met een klein stukje sinaasappelschil op de rand van het glas, ziet het er meteen feestelijk uit. De pure chocolade maakt de koffie wat dikker en voller, wat goed past bij een koude winteravond.

Karamel met een snufje zeezout

Gezouten karamel is al jaren populair en dat is niet zonder reden. Het zout versterkt namelijk de zoete tonen van de karamel en haalt tegelijkertijd de bittere randjes van de koffie af. Doe een scheutje karamelsiroop in je glas en voeg daar echt maar een heel klein beetje zeezout aan toe. Gebruik havermelk voor het schuim, omdat dit van zichzelf al een beetje romig en nootachtig smaakt. Het resultaat is een zachte koffie die het door de combinatie van zout en zoet bij bijna iedereen goed doet.

Koffie met honing en kaneel

Voor wie geen chocolade of room lust, is een combinatie van honing en kaneel een goed alternatief. Roer een goede lepel honing door de zwarte koffie en bestrooi de melkschuimlaag met wat kaneelpoeder. De honing geeft een andere soort zoetheid dan suiker en maakt de koffie zachter voor de keel. Het is een eenvoudige manier om een normale latte een feestelijke upgrade te geven met spullen die je waarschijnlijk al in je keukenkastje hebt staan. De geur van kaneel die van de warme melk afkomt, maakt meteen duidelijk dat het kerst is! 

©ID.nl

Zo maak je je koffie helemaal af

Je kunt de feestkoffie nog net wat mooier presenteren door aandacht te besteden aan de garnering. Een klein beetje kaneel, nootmuskaat of cacaopoeder op de melkschuimlaag doet bijvoorbeeld al wonderen. Gebruik een klein zeefje zodat de poeder gelijkmatig verdeeld wordt en er geen klontjes ontstaan. Voor een luxe effect kun je met een fijne rasp wat krullen van een blok pure of witte chocolade schaven. Dit smelt langzaam weg in het schuim en geeft bij elke slok een beetje extra textuur.

Ook met koekjes of fruit kun je creatief uit de hoek komen. Serveer de koffie met een typisch winters koekje op de schotel, zoals een speculaasje of een Italiaanse cantuccini. Een dunne reep sinaasappelschil die je even rond je vinger draait tot een krul staat erg chique aan de rand van het glas. Wil je echt uitpakken, dip de rand van het glas dan in wat water en daarna in suiker voor een bevroren effect. In plaats van een gewone lepel kun je tot slot een kaneelstokje in de koffie zetten, wat tijdens het drinken subtiel steeds meer smaak afgeeft.

Drie espressomachines voor je feestkoffie

De'Longhi PrimaDonna Soul

Dit apparaat van De'Longhi is een zeer uitgebreide volautomaat. Dankzij de 18 voorgeprogrammeerde recepten zet je met één druk op de knop een krachtige espresso of een zachte latte. Voor wie van variatie houdt, biedt dit toestel ook de mogelijkheid om de sterkte van de koffie nauwkeurig aan te passen, zodat je altijd die gewenste sterke kop koffie krijgt. De machine is bovendien via een smartphone-app te bedienen.

Siemens EQ.500

De Siemens EQ.500-serie staat bekend om het gebruiksvriendelijke display waarbij je de koffiespecialiteiten direct via sensorvelden selecteert. Naast de standaard espresso en latte beschikt dit apparaat over de zogenaamde 'aromaDouble Shot'-functie. Hiermee zet je een extra sterke koffie door middel van een dubbel maal- en zetproces, zonder dat de koffie een bittere nasmaak krijgt.

Melitta Barista Smart T

De Melitta Barista Smart TS blinkt uit in veelzijdigheid met maar liefst 21 voorgeprogrammeerde recepten. Een groot voordeel is de fluisterstille molen, waardoor je zonder veel lawaai geniet van versgemalen bonen. Dankzij het dubbele bonenreservoir kun je bovendien eenvoudig wisselen tussen een milde boon voor je latte en een krachtige variant voor de espresso. De machine is via een handige app op je smartphone te bedienen. Met de 'My Coffee Memory'-functie sla je de persoonlijke voorkeuren van acht verschillende personen op.