Overmatig schermgebruik kan je gezondheid op een breed spectrum schaden, van ogen en lichaamshouding tot slaap en mentaal welzijn. Daarom geven we je een aantal tips en technieken om je schermtijd wat te beperken, zowel voor Windows als voor mobiele apparaten (Android en iOS).

Wie nagaat welke gevolgen langdurig en frequent schermgebruik op de gezondheid heeft, stuit al snel op weinig geruststellende termen als CVS, asthenopie, cervicale spondylose, circadiaanse ritmestoornis, insomnia, RSI, CTD, metabool syndroom, enzovoort. Om dergelijke klachten te voorkomen, is het verstandig om regelmatig schermvrije rustpauzes in te lassen. Lukt dat je niet zo goed, dan zijn er diverse technieken en tools om je hierbij te ondersteunen. We starten met tips voor Windows en bekijken daarna handige oplossingen voor mobiele apparaten. Vergeet ook niet je computerscherm op ooghoogte te plaatsen, op ongeveer een armlengte afstand. Meer van dit soort tips lees je in het artikel: Tips en tools voor het gebruik van je monitor.

Windows Klok

In Windows kun je de ingebouwde Klok-app gebruiken om de Pomodoro-techniek toe te passen, waarmee je je concentratie kunt verhogen door werktijd op te delen in intervallen van ongeveer 25 minuten, gevolgd door een korte pauze. Open de app, kies Focussessies en stel de timer in op 26 minuten, zodat automatisch een pauze van 5 minuten wordt ingepland. Laat het vinkje bij Pauzes overslaan uitgeschakeld en klik op Focussessie starten. Andere Pomodoro-opties zijn bijvoorbeeld de online app TomatoTimer.

Pomodoro-timemanagement via de ingebouwde Klok-app.

Microsoft Family Safety

Een andere nuttige tool is Microsoft Family Safety. Hiervoor is een Microsoft-account vereist, maar het programma is goed in Windows geïntegreerd. Ga naar Instellingen in Windows, kies Accounts en daarna Familie. Klik op Iemand toevoegen om het Microsoft-account van een gezinslid toe te voegen.

Vervolgens log je zelf in op https://account.microsoft.com/family/home om de ingestelde familie-accounts te beheren. Hier kun je bijvoorbeeld de functies Activiteitenoverzicht en Limieten inschakelen om na te gaan hoeveel tijd er aan welke apps wordt besteed en om de dagelijkse schermtijd te beperken.

ActivityWatch

Een krachtige, gratis opensource-tool om bij te houden hoeveel tijd je aan applicaties besteedt, is ActivityWatch, beschikbaar voor Windows, macOS, Linux en Android. Na installatie draait er een webserver waarmee je het dashboard kunt openen via http://localhost:5600. Klik bovenaan op Activity en vervolgens op Summary voor een overzicht van de gebruikte applicaties en geopende vensters. Je kunt de tijdsperiode afbakenen en filters instellen, bijvoorbeeld voor zelf gedefinieerde categorieën in Settings. Om te zien hoeveel tijd je op websites doorbrengt, installeer je de browserplug-in ActivityWatch web Watcher, te vinden in de Chrome- en Firefox-webstores. Deze plug-in toont de bezochte sites op het Activity / Browser-tabblad van je dashboard.

Het dashboard bevat ook de knoppen Timeline (die geregistreerde activiteiten op een tijdlijn plaatst) en Stopwatch (een eenvoudige module voor het meten van de looptijd van een project).

Andere krachtige apps voor schermtijdregistratie zijn RescueTime en ManicTime, maar deze zijn helaas niet langer gratis na een proefperiode.

Op het dashboard krijg je een gedetailleerd overzicht van de gebruikte toepassingen.

Android

Veel gebruikers zijn sterk gehecht aan hun smartphone, vaak zelfs meer dan aan hun desktop of laptop. Gelukkig zijn er op mobiele apparaten ingebouwde functies om je schermtijd te monitoren en te beperken.

Op Android vind je onder Instellingen / Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht een overzichtelijke sectie. Kies Activiteitsdetails weergeven voor een gedetailleerd historisch overzicht van je schermtijd per app. Met App-limieten kun je tijdslimieten per app instellen, en de Bedtijdstand zorgt voor een rustige slaapomgeving door de telefoon stil te zetten en de achtergrond te dimmen of in grijswaarden te zetten, binnen een door jou bepaalde periode. De Focusmode blokkeert tijdelijk afleidende apps, zodat je beter kunt focussen op je taken. Daarnaast is er een heuse ouderlijk toezichtmodule om de schermtijd van kinderen te monitoren en beperken.

iOS

Ook iOS (vanaf versie 12) biedt uitgebreide schermtijdopties per app via Instellingen / Schermtijd, waar je dagelijkse app-limieten en apparaatvrije tijd (downtime) kunt instellen, zodat specifieke apps worden geblokkeerd tijdens rusttijden. Met focusmodi beperk je meldingen op basis van activiteit, zoals werk, slaap of ontspanning, voor een doelgerichte en rustige omgeving.

Ook iOS heeft enkele ingebouwde functies voor schermbeheer.

Apps om schermtijd te beperken

Er zijn diverse apps beschikbaar die je schermgebruik op Android en iOS kunnen beheren en optimaliseren. Voor Android vermelden we graag StayFree (ST Pulse), verkrijgbaar in de Play Store. StayFree biedt een helder overzicht van je dagelijkse schermtijd met mooie grafieken. Je kunt jezelf vergelijken met andere gebruikers en afleidende apps en websites blokkeren. StayFree is inmiddels ook beschikbaar als desktopapp voor Windows, macOS en Linux en als browserplug-in voor verschillende browsers. Door apps te koppelen via een QR- of cijfercode kun je het schermgebruik op meerdere apparaten vanuit een dashboard beheren.

Een andere nuttige Android-app is YourHour (Mindefy Labs), ook beschikbaar in de Play Store. YourHour geeft regelmatig schermtijdrapporten en daagt je uit je favoriete apps minder te gebruiken met 'challenges', zoals 2 Hours No Phone of 10 Minutes Diet Challenge (waarbij je een app slechts 10 minuten in 24 uur mag gebruiken). Gepersonaliseerde uitdagingen zijn beschikbaar in de Premium-versie.

De app Forest (Seekrtech), eveneens te vinden in de Play Store, werkt met een beloningssysteem. Wanneer je de app opent en je telefoon niet gebruikt, groeit er een virtuele boom op je scherm. Blijf je van je telefoon af, dan ontwikkelt zich een heel bos, wat motiveert om je schermtijd te beperken.

De app Forest is eveneens beschikbaar voor iOS, met dezelfde functionaliteit. Verder is er nog Flipd (Android én iOS). Deze app biedt verschillende focusstanden waarbij je kunt kiezen welke apps toegankelijk moeten blijven tijdens een ingestelde schermlimiet. Min of meer vergelijkbaar hiermee is OffScreen (MD Studio) voor iOS (eveneens beschikbaar in de officiële App Store), dat je tevens stimuleert allerlei activiteiten te ondernemen zonder je telefoon.

Met StayFree kun je je schermtijd op diverse apparaten vanuit een dashboard beheren (links: Windows; rechts: Android).

Wist je dat je met een staafmixer veel meer kunt dan alleen soepen en sauzen maken? Met een beetje creativiteit vorm je je staafmixer om tot een echte alleskunner in de keuken. Wij geven je alvast wat inspiratie.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aankoop van een staafmixer

Een staafmixer is klein maar fijn: hij neemt nauwelijks ruimte in in je keukenkastje, is licht en makkelijk in gebruik én je bereidt er een breed scala aan gerechten mee. Voor het maken van soepen en sauzen wordt de staafmixer veruit het meest gebruikt, maar ook voor onder andere dressings, smoothies, babyvoeding en zelfs desserts haal je deze veelzijdige keukentool uit de kast. Met de juiste opzetstukken vervangt een staafmixer zelfs de blender én keukenmachine. Krijg je al zin om aan de slag te gaan? Dit kun je allemaal met een staafmixer maken. 

Soepen 

Soep maken met een staafmixer: veel makkelijker wordt het niet. Het enige wat je nodig hebt is gesnipperde ui, fijngemalen knoflook en wat grof gesneden groenten. Fruit alles even aan in de pan, doe er bouillon bij en laat het een kwartiertje of langer koken, afhankelijk van hoe hard de groenten zijn die je gebruikt. Als de groenten zacht zijn, pureer je het geheel direct in de pan tot een fluweelzacht mengsel. Voeg wat zout en peper toe en klaar is je verse soep. 

Sauzen 

Net zo makkelijk als dat je met een staafmixer soep maakt, heb je ook in een handomdraai een zelfgemaakte saus klaarstaan — bijvoorbeeld voor in de pasta of curry. Ook hier hoef je niets ingewikkelds voor te doen: je bakt alle ingrediënten even aan in de pan en de staafmixer maakt er vervolgens een gladde saus van. Ideaal, want zo weet je precies wat er in je saus gaat en het is vaak nog goedkoper dan kant-en-klare sauzen ook. 

©karepa

Dips en dressings 

Met een staafmixer maak je ook de allerlekkerste dips: van hummus en pesto tot tapenade en guacamole. Avocado's prakken en tomaten fijnsnijden is dus verleden tijd: dat doet de staafmixer voortaan voor je. Wist je trouwens dat de staafmixer ook een kei is in emulgeren? Zo maak je met een staafmixer heel makkelijk je eigen mayonaise of klassieke vinaigrette. Of wat dacht je van een heerlijke Hollandaisesaus voor bij asperges, vis of Eggs Benedict? 

Smoothies en milkshakes

Het klinkt misschien gek om een smoothie te maken met een staafmixer. Daar heb je toch een blender voor? Nou, met een staafmixer gaat dit in principe net zo makkelijk. Je hebt dan wel een krachtige staafmixer nodig, bijvoorbeeld met een vermogen van boven de 700 watt of een toerental hoger dan 10.000, zodat hij ook harde groenten en bevroren fruit kan pureren. Een smoothie maken met een staafmixer is simpel: gooi wat fruit en groenten bij elkaar en doe er water of yoghurt bij. Voor een wat zoetere smaak kun je een kneepje honing toevoegen. Je kunt met een staafmixer ook milkshakes maken. Dat doe je met melk, vanille-ijs (of een andere smaak) en eventueel extra smaakmakers, zoals vers fruit, chocola of karamel. 

©VI Studio

Babyvoeding

Voor je baby wil je natuurlijk alleen het gezondste van het gezondste. Kant-en-klare babyvoeding bevat vaak onnodige suikers, zout en conserveringsmiddelen. Gelukkig is babyvoeding heel makkelijk zelf te maken, bijvoorbeeld met een staafmixer. Kook of stoom hiervoor eerst wat groenten tot ze zacht zijn, voeg wat water of melk toe en pureer het geheel vervolgens tot de gewenste structuur. Tip: maak grote porties in één keer en vries ze in ijsblokvormpjes in. Zo heb je altijd verse babyvoeding bij de hand. 

Desserts en ijskoffie

Je verwacht het niet meteen, maar met een staafmixer zet je ook de lekkerste desserts op tafel. Je kunt hiermee werkelijk alle kanten op: denk aan een luchtige chocolademousse, een romige pudding, cheesecake, taartvulling en sorbetijs. Er zijn online talloze recepten te vinden van desserts die je met de staafmixer maakt. Toe aan een verfrissende energieboost na de maaltijd? Maak dan ijskoffie met je staafmixer. Giet hiervoor koffie, melk en ijsblokjes in een maatbeker en mixen maar. Check van tevoren wel even of jouw staafmixer krachtig genoeg is om ijsblokjes te crushen. 

Beslag

De staafmixer is ook meester in het bereiden van glad beslag, bijvoorbeeld voor pannenkoeken, muffins en cake. Meng hiervoor eerst de natte ingrediënten in een hoge maatbeker en voeg vervolgens geleidelijk de droge ingrediënten toe, zodat er geen klonten in het mengsel ontstaan én de droge ingrediënten bij het mixen niet door de keuken vliegen. Zet de staafmixer ook niet te hard en beweeg hem rustig op en neer: zo krijg je een glad en gelijkmatig beslag. 

Slagroom  

Voor het kloppen van slagroom heb je echt niet per se een luxe keukenmachine nodig. Een staafmixer klaart dit klusje net zo goed. Je hebt dan wel een garde-opzetstuk en een hoge maatbeker nodig, omdat de slagroom door de kracht waarmee een staafmixer draait wel wat gaat spetteren. Zet de staafmixer daarom ook eerst op de zachtste stand, en voer de snelheid geleidelijk op tot je een stevige en luchtige slagroom hebt. 

Veel mensen weten dat je binnen Word ook tekst kunt dicteren. Er staat op het tabblad Start een duidelijke knop voor: Dicteren. Maar onder deze knop zit nog een andere interessante functie: transcriberen. Dit schrijft niet alleen de tekst uit, maar voegt ook tijdcodes toe én stelt de geluidsopname ter beschikking.

Stap 1: Taalkeuze

De optie Transcriberen vind je in de Windows-versie van Word, maar niet in de macOS-variant. Dat betekent niet dat de Apple-gebruiker deze functie niet kan gebruiken, want in de onlineversie van Word lijkt de transcriptie-functie zelfs nog beter te werken. Wanneer je op het tabblad Start op het pijltje onder Dicteren klikt, vind je de opdracht Transcriberen. Als je die functie aanklikt, verschijnt er rechts een zijbalk waar je de taal selecteert. Standaard staat daar Engels (Verenigde Staten), maar in de keuzelijst staat ook Nederlands (onder Deens).

De opdracht Transcriberen staat onder de knop Dicteren.

Stap 2: Opname starten

Daarna heb je de keuze. Of je start een opname die je onmiddellijk laat transcriberen, of je kiest een bestaande audio-opname die uitgeschreven moet worden. In het eerste geval klik je op de knop Audio starten. Laat het deelvenster tijdens de opname open. Je kunt zo vaak als nodig starten en stoppen door op de microfoonknop of op de pauzeknoppen te tikken. Ben je klaar, dan klik je op de knop Nu opslaan en transcriptie maken. Word zal de opname opslaan. De tijd om de audio te verwerken is afhankelijk van de duur van de opname. Het resultaat kun je in de zijbalk zowel beluisteren als lezen. Met de knop Toevoegen aan document plaats je de tekst in het Word-document.

De opname wordt opgeslagen op OneDrive.

Stap 3: Opname transcriberen

Transcriberen lukt ook met een bestaand audiobestand. Voor de gelegenheid hebben we een stukje dialoog uit een theatertekst laten voorlezen door twee stemmen. Voor de opname gebruikten we het programma Geluidsrecorder dat standaard in Windows zit. In de zijbalk Transcribe van Word gebruik je dan de knop Audio uploaden. Word verdeelt de tekst per spreker en plaatst zelfs de tijdstempels. Op die manier kun je de tekst beluisteren en tegelijk lezen. Af en toe zijn er wel wat foutjes, maar je krijgt toch een meer dan behoorlijke indruk van wat er gezegd is.

De transcriptie onderscheidt de sprekers en plaatst tijdscodes.