Online adverteerders halen alles uit de kast om u te verleiden tot een muisklik. Knipperende banners, persoonsgerichte advertenties en irritante pop-upvensters zijn het resultaat. Daarnaast proberen deze bedrijven op slinkse wijze uw surfgedrag in kaart te brengen. Gaat u liever advertentieloos door het digitale leven zonder dat derden zien welke websites u bezoekt? In deze basiscursus leggen we uit hoe u dat voor elkaar krijgt met Internet Explorer, Firefox en Chrome.

Internet staat bomvol met advertenties. U hoeft maar een website van een bekende krant of een populair tijdschrift te openen of u komt ze al in alle smaken tegen. Veel web­sites proberen op deze manier de kosten te dekken. Naast het feit dat reclamebureaus online advertenties gebruiken om producten en/of diensten aan de man te brengen, zetten ze tegelijkertijd op grote schaal 'tracking cookies' op uw pc. Zij weten daardoor precies wat u allemaal op internet doet. De reden voor deze sluwe vorm van spionage is simpel: hoe meer informatie reclamebureaus over u verzamelen, des te beter ze commerciële boodschappen op u af kunnen stemmen. Gelukkig bestaan er verschillende hulpmiddelen om reclame op internet te blokkeren, zodat er geen spionagebestanden meer op uw computer terechtkomen. We bespreken diverse methoden voor de drie meest gebruikte browsers.

©PXimport

Door middel van cookies houden webshops bij welke producten u hebt bekeken.

Adblock Plus

Banners van online reclamebureaus bewaren tracking cookies op uw pc. Dit zijn kleine databestandjes waarin commerciële bedrijven uw surfgedrag bijhouden. Zodra u websites bezoekt met banners afkomstig van dezelfde advertentieserver, wordt er informatie over uw surfgedrag aan het bestand toegevoegd. Door tracking cookies uit te lezen, zijn adverteerders in staat om persoonsgerichte banners aan u te presenteren. Zij zien tenslotte precies in welke websites u geïnteresseerd bent. Wilt u privacygegevens liever niet met derden delen, dan kunt u banners het beste blokkeren. Daarmee voorkomt u namelijk dat reclamebureaus uw surfgedrag volgen via tracking cookies. Bovendien zijn websites niet meer vervuild met reclameboodschappen, zodat u geniet van een schonere surfomgeving. Via de Chrome- en Firefox-uitbreiding Adblock Plus blokkeert u advertentieservers op basis van een zwarte lijst. Surf naar Adblock Plus en installeer de uitbreiding in uw browser.

©PXimport

Met Adblock Plus blokkeert u advertenties aan de hand van filterabonnementen.

Filterabonnementen

Voor Adblock Plus bestaan er verschillende filterabonnementen. Hierin staan adressen van advertentieservers die de plug-in voor u blokkeert. Standaard zijn er twee goede filterabonnementen geactiveerd, waarvan er één is afgestemd op Nederlandse bezoekers. Naar eigen inzicht schakelt u nog meer 'zwarte lijsten' in. Open de Add-onbeheerder in Firefox en kies bij Adblock Plus voor Opties. Klik op Filtervoorkeuren / Filterabonnement toevoegen. Maak een keuze en bevestig met Toevoegen. Haal verder het vinkje weg voor Enkele niet-opdringerige advertenties toestaan. Klik ten slotte op Sluiten. Binnen Chrome opent u het tabblad met extensies en klikt u bij Adblock Plus op Opties. Via Filterabonnement toevoegen selecteert u desgewenst een extra zwarte lijst, waarna u bevestigt met Toevoegen.

[PAGE]

Traceerbeveiliging

Internet Explorer 9 heeft een geïntegreerde functie om te voorkomen dat adverteerders tracking cookies op uw pc bewaren. Traceerbeveiliging houdt namelijk een zwarte lijst van advertentieservers voor u bij. Dit gebeurt op basis van websites die u bezoekt. Daarnaast is het ook mogelijk om zo'n zwarte lijst te downloaden. Ga binnen de browser naar Extra / Beveiliging / Traceerbeveiliging. Selecteer Persoonlijke lijst en klik op Inschakelen. Via Instellingen markeert u de optie Automatisch blokkeren. Bevestig met OK. Ongewenste webonderdelen die tracking cookies genereren, houdt Internet Explorer nu tegen. Scripts van onder meer Google, Facebook, Twitter en DoubleClick voert de browser niet meer uit. Verder is het verstandig om een zogeheten traceerbeveiligingslijst te downloaden. Surf naar de Internet Explorer Galerie en klik achter Dutch EasyList op Toevoegen. Kies voor Lijst toevoegen. Veel banners op Nederlandstalige websites zijn nu niet meer zichtbaar. Uiteraard staat het u vrij om meerdere traceerbeveiligingslijsten toe te voegen. Wanneer u een website bezoekt met geblokkeerde onderdelen, verschijnt er een pictogram in de adresbalk. Eventueel kunt u de traceerbeveiliging uitzetten voor de bezochte website.

NoScript

Veel websites gebruiken Flash om advertenties te tonen en cookies op uw pc te droppen. De Firefox-uitbreiding NoScript voorkomt dat websites Flash, Silverlight en JavaScript zonder toestemming uitvoeren. Surf naar NoScript en voeg de plug-in toe aan de browser. Zodra u een website bezoekt met geblokkeerde scripts, verschijnt hierover onder aan uw venster een melding. Klik op Opties om uitzonderingen aan de witte lijst toe te voegen. Op die manier bekijkt u bijvoorbeeld alsnog Flash-filmpjes, terwijl NoScript is ingeschakeld. U vraagt eenvoudig een overzicht op van de witte lijst. Open de Add-onbeheerder en klik bij NoScript op Opties. Open vervolgens het tabblad Toestemmingslijst. Voor Chrome bestaat er een vergelijkbare extensie met bijna dezelfde naam. U kunt NotScripts downloaden vanuit de Chrome Web Store. Voor deze uitbreiding dient u wel een wachtwoord in te stellen.

Sneller en veiliger

Het blokkeren van banners op websites heeft buiten een schone surfomgeving nog meer voordelen. Zo zult u merken dat web­sites zonder commerciële toeters en bellen veel sneller openen. Logisch, uw browser hoeft vertragende scripts van online reclamebureaus niet meer weer te geven. Verder zorgt een advertentievrije browser voor meer veiligheid. Advertentieservers zijn namelijk een aantrekkelijk doelwit voor cybercriminelen. Omdat een banner soms wel op duizenden websites voorkomt, is het mogelijk om via dit kanaal op grote schaal computers van bezoekers te besmetten. Gehackte advertentieservers verspreiden regelmatig malware over het web. Door banners te blokkeren, sluit u dergelijke bedreigingen uit.

©PXimport

Het is verstandig om een streng cookiebeleid te voeren in uw browser.

Cookiebeheer

U bepaalt zelf in hoeverre u cookies van websites accepteert. In Internet Explorer gaat u daarvoor naar Extra / Internetopties / privacy. Geef met de schuifregelaar aan in welke mate u cookies wilt accepteren. Verstandig is om hierbij Normaal of Normaal-hoog te kiezen, waarbij u bevestigt met OK. Op die manier houdt u cookies van externe websites buiten de deur, zodat de kans kleiner is dat derden uw surfgedrag monitoren. Reclamebureaus bieden banners op websites namelijk meestal vanaf een eigen advertentieserver aan. Overigens is het raadzaam om niet alle cookies te blokkeren. Veel websites zijn dan in de praktijk onbruikbaar omdat u geen persoonlijke gegevens kunt opslaan.

Ook Firefox biedt mogelijkheden om cookies van externe partijen te weren. Vouw linksboven het menu open en ga naar Opties / Privacy. Selecteer Firefox zal: Aangepaste instellingen gebruiken voor geschiedenis en haal het vinkje weg voor Cookies van derden accepteren. Over het algemeen zijn de cookies van derden allemaal volgbestanden van adverteerders. Geef verder aan hoe lang u normale cookies wilt bewaren. Klik op OK. In Chrome klikt u rechtsboven op de knop Google Chrome aanpassen en beheren, waarna u navigeert naar Instellingen / Geavanceerde instellingen weergeven. Onder Privacy kiest u voor de optie Instellingen voor inhoud. Geef bij Cookies aan in hoeverre u deze databestandjes wilt accepteren. Zet een vinkje voor Indirecte cookies en sitegegevens blokkeren. Klik op OK.

©PXimport

U hebt in Internet Explorer keuze uit drie niveaus om pop-ups te blokkeren.

[PAGE]

Pop-ups blokkeren

Veel advertenties verschijnen in een pop-upvenster. U bezoekt dan een website, waarbij er een nieuw venster opent met een commerciële boodschap. Dit is een zeer dominante vorm van reclame, want u dient het venster eerst weg te klikken. Gelukkig blokkeren browsers standaard pop-ups. Is dat bij u niet het geval, dan gaat u in Internet Explorer naar Extra / Internetopties / Privacy. Vink de optie Pop-upblokkering inschakelen aan. Via Instellingen voegt u eventueel uitzonderingen toe aan de lijst en past u het Blokkeringsniveau aan.

In Firefox klikt u linksboven op de menu-knop, waarna u navigeert naar Extra / Inhoud. Zet een vinkje voor Pop-upvensters blokkeren. Met Uitzonderingen geeft u aan welke websites wel pop-ups mogen weergeven.

Gebruikt u Chrome, dan gaat u achtereenvolgens naar Google Chrome aanpassen en beheren / Instellingen / Geavanceerde instellingen weergeven / Instellingen voor inhoud. Vink de optie Sites niet toestaan pop-ups weer te geven aan. Gebruik Uitzonderingen beheren om bepaalde websites toestemming voor pop-ups te geven. Zodra Internet Explorer, Firefox of Chrome een pop-up blokkeert, verschijnt er hiervan een melding. U hebt dan de mogelijkheid om alsnog (tijdelijk) toestemming te geven.

Volg me niet!

Met Firefox laat u eenvoudig aan websites weten dat u niet gevolgd wilt worden via tracking cookies. De vraag is natuurlijk in hoeverre adverteerders zich daaraan houden, maar u kunt natuurlijk altijd een poging wagen. U vindt deze functie onder het tabblad Privacy van het Opties-menu. Zet een vinkje voor Websites laten weten dat ik niet gevolgd wil worden en bevestig met Opslaan. Wanneer Firefox nu een website opent, verstuurt de browser een bericht naar de webserver met het verzoek om geen gegevens over uw surfgedrag op te slaan. Bij veel online reclamebureaus kunt u zich ook rechtstreeks uitschrijven voor tracking cookies. Bezoek maar eens de website Your Online Choices en klik op Jouw instellingen. Als uw browser cookies van derden accepteert, verschijnt er een lijst met adverteerders die uw surfgedrag volgen. Klik op Alle bedrijven uitzetten. De website bewaart opt-outcookies op uw pc, waaraan adverteerders zien dat ze u niet meer mogen volgen.

©PXimport

Via dit volg-me-niet-register meldt u zich af bij een aantal adverteerders.

Ghostery

Een bekende browseruitbreiding is Ghostery. Hiermee blokkeert u advertenties en tracking cookies, zodat reclamebureaus geen grip meer krijgen op uw surfgedrag. Daarnaast zult u veel minder knipperende banners en andere vormen van reclame op websites tegenkomen. Surf naar Ghostery en installeer Ghostery in uw browser. Naast Internet Explorer, Firefox en Chrome, is deze plug-in ook beschikbaar voor Safari en Opera. Houd er rekening mee dat de functies in iedere browser verschillen. Zo is het in Internet Explorer bijvoorbeeld niet mogelijk om alle tracking cookies te herkennen. In Firefox en Chrome gebruikt u de uitbreiding zonder beperkingen. Als u Ghostery in één van beide browsers voor de eerste keer opstart, helpt een wizard u om de opties naar eigen wens in te stellen. Klik op Get Started en geef aan of mee wilt doen met GhostRank. U verzendt daarmee anoniem informatie over trackers en advertenties naar de makers. In Chrome geeft u aan of u tijdens het surfen informatie wilt ontvangen over advertentieservers. Maak een keuze en laat een vinkje staan voor Enable library auto-update. Klik op Next en bepaal welke webonderdelen u wilt blokkeren, zoals advertenties, analyseprogramma's en trackers. Klik in Firefox op het tabblad Cookies en kies voor Select All om alle spionagebestanden te blokkeren. Kies vervolgens voor Next. Ghostery is nu ingesteld. Wanneer u websites bezoekt, ziet u precies welke advertentieservers de plug-in voor u tegenhoudt.

©PXimport

Ghostery is een slimme browseruitbreiding die u beschermt tegen adverteerders.

[PAGE]

Flash-cookies

Met Adblock Plus, NoScript en Ghostery voorkomt u weliswaar dat adverteerders Flash-cookies op uw pc dumpen, maar wat kunt u doen als ze al op uw pc staan? Deze robuuste variant kent in tegenstelling tot normale cookies geen vervaldatum, dus u kunt ze alleen handmatig verwijderen. Als u geen actie onderneemt, blijven ze oneindig op uw computer staan. Het gevolg is dat reclamebureaus ondanks de eerder besproken beveiligingsmaatregelen, precies zien wat u online doet. Adobe stelt een speciale beheertool beschikbaar. Surf naar de settings en klik op Alle sites verwijderen / Bevestigen. Met deze beheertool is het ook mogelijk om Flash-cookies van derden te blokkeren. Klik op het tabblad Algemene opslaginstellingen en verwijder het vinkje voor Sta Flash-inhoud van derden toe gegevens op uw computer op te slaan. Als alternatief wist u Flash-cookies ook eenvoudig met de browser. In Internet Explorer gaat u naar Extra / Beveiliging / Browsegeschiedenis verwijderen. Selecteer in ieder geval Cookies en bevestig met Verwijderen. Firefox heeft een soortgelijke optie. Klik in het Firefox-menu op Geschiedenis / Recente geschiedenis wissen. Selecteer bij het onderdeel Te wissen tijdsperiode de optie Alles. Selecteer Cookies en kies voor Nu wissen. In Chrome navigeert u naar Google Chrome aanpassen en beheren / Extra / Browsegegevens wissen. Selecteer Cookies en andere site- en plug-ingegevens verwijderen, waarna u klikt op Browsegegevens wissen.

©PXimport

Via de beheertool van Adobe kunt u Flash-cookies eenvoudig weggooien.

©PXimport

Gelukkig zijn browsers tegenwoordig in staat om Flash-cookies zelf te verwijderen.

Cookiewet

Het lijkt erop dat Nederland een zogenaamde cookiewet krijgt. Vanaf 1 juli is het niet meer toegestaan dat websites ongevraagd tracking cookies opslaan op uw computer. De Eerste Kamer heeft in mei een wetsvoorstel over dit onderwerp aangenomen. Adverteerders die een tracking cookie willen achterlaten op uw computer, moeten daar eerst toestemming voor vragen. Daarnaast zijn ze verplicht om informatie over de cookie prijs te geven, zodat u precies weet wat er met uw gegevens gebeurt. Het is nog niet duidelijk op welke manier websitebeheerders een dergelijke opt-in-functie gaan implementeren. Overigens hebben programmeurs nog wel wat tijd om daarover na te denken. Handhaving van de wet gebeurt pas vanaf 1 januari 2013 door de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (OPTA).

Collusion

Met de Firefox-uitbreiding Collusion ziet u precies welke bedrijven uw surfgedrag opslaan en met welke advertentienetwerken ze samenwerken. Surf naar www.mozilla.org/collusion en voeg de extensie toe aan uw browser. Klik rechtsonder in de Add-onbalk op het Collusion-pictogram. Op basis van bezochte websites verschijnt er een virtueel web met allemaal knooppunten. Beweeg uw muis over deze knooppunten om te zien wat er met uw gegevens gebeurt. U hebt nu een goed beeld van hoe tracking cookies privédata naar allerlei bedrijven doorsluizen.

Websites en advertentieservers zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

[PAGE]

Silverlight

Ook websites met Silverlight-inhoud bewaren mogelijk tracking cookies op uw pc, waarmee adverteerders uw surfgedrag volgen. Met het eerder besproken NoScript blokkeert u deze spionagebestanden. Als ze al op uw pc staan, verwijdert u ze simpel. Start Microsoft Silverlight op via het startmenu van uw computer. Open het tabblad Toepassingsopslag en klik op Alles verwijderen. Beantwoord de vraag met Ja. Er staan nu geen Silverlight-cookies meer op uw pc.

©PXimport

Net als Flash plaatst de videospeler van Silverlight zonder toestemming cookies op uw systeem.

Sitecom Cloud Security

Recente routers van het merk Sitecom zijn uitgerust met een speciaal beveiligingssysteem, waarmee u het thuisnetwerk beschermt tegen internetcriminaliteit. Een pluspunt is dat Sitecom Cloud Security ook in staat is om online advertenties buiten de deur te houden. De fabrikant houdt zelf een lijst bij met adressen van advertentieservers. Zodra u de browser opdracht geeft om een website te bezoeken, stuurt de router een soort uitgeklede kopie van de webpagina naar een online server. Na het controleren van de inhoud, blokkeert de router banners van advertentieservers die op de zwarte lijst staan. Uitgangspunt is hierbij om te voorkomen dat gehackte advertentieservers bijvoorbeeld malware op uw computer installeren. Opvallend genoeg staat deze nuttige functie van Sitecom Cloud Security standaard uitgeschakeld. Vanzelfsprekend kunt u daar iets aan doen. Ga naar www.sitecomcloudsecurity.com en activeer zo nodig uw licentie. Selecteer de optie Blokkeren van advertenties. Als u een nieuwe router koopt met ondersteuning voor Sitecom Cloud Security, probeert u de dienst zes maanden gratis uit. Daarna schaft u eventueel een jaarlicentie aan voor 14,95 euro. Een voordeel is dat de blokkade werkt voor al het internetverkeer, zonder dat u iets hoeft te installeren. <

©PXimport

Met geschikte routers van Sitecom voorkomt u dat advertenties uw pc bereiken.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.