OpenVPN is opensource, dat geeft het een voordeel ten opzichte van de concurrentie omdat het openlijk bestudeerd kan worden. Door alle ogen die meekijken wordt de software als geheel veiliger. Bovendien is OpenVPN erg fijn naar eigen hand te zetten en is het lastig om te blokkeren in het netwerk, omdat je OpenVPN op poort 443 (https-poort) kunt gebruiken. Helaas is er een groot nadeel voor de eindgebruiker: het is niet eenvoudig in te stellen. Geen van de grote mobiele besturingssystemen hebben namelijk native ondersteuning voor OpenVPN.

Voordat we doorgaan met het instellen van OpenVPN, is het eerst handig om de betreffende configuraties en terminologie op te frissen, omdat dat alles zo direct eenvoudiger zal maken.

Afhankelijk van je OpenVPN-provider krijg je of een compleet ovpn-bestand of drie losse bestanden of een combinatie van beide. Die drie bestanden staan uit een ca.crt-bestand (dit is het rootcertificaat van de certificaatautoriteit), een client.crt-bestand (dit is het certificaat voor de client, jouw smartphone dus) en een client.key (de privésleutel voor de client).

Je hebt alle drie de bestanden nodig om verbinding te maken met OpenVPN plus wat instellingen. Veel vpn-providers leveren alle drie ineen in de vorm van een ovpn-bestand, maar dat hoeft dus niet altijd het geval te zijn. Soms krijg je wel een ovpn-bestand, maar wordt er alsnog verwezen naar de losse crt- (soms ook .cert) en key-bestanden.

In een ovpn-configuratiebestand bevinden zich de locaties van het ca.crt-, client.crt- en client.key-bestand, het adres van de OpenVPN-server en de poort, of er compressie wordt gebruikt, of er ‘tap’ of ‘tun’ wordt gebruikt en welke type encryptie en welk protocol er worden gebruikt.

Hoe het werkt

OpenVPN werkt als volgt: het gebruikt tls/ssl om de verbinding te versleutelen. Daardoor heeft elke client zijn eigen certificaat dat ondertekend is door de certificaatautoriteit, je vpn-provider. Dit heeft als voordeel dat elke gebruiker die met de server verbindt een eigen encryptiesleutel heeft. Stel, je beveiligt de encryptie met een enkel wachtwoord, dan kan een aanvaller met dat wachtwoord alle verbindingen ontsleutelen. Overigens kan OpenVPN wel op die laatste manier gebruikt worden, maar gebeurt dat vaak niet.

Met aparte certificaten kunnen alleen die verbindingen met dat certificaat worden ontsleuteld. In het OpenVPN-certificaat, of elk certificaat eigenlijk, zit informatie over de eigenaar, evenals de publieke sleutel en een hash om te controleren dat de informatie klopt. Met die publieke sleutel kun jij versleutelde informatie naar de server sturen, omdat de server het alleen met de bijbehorende privésleutel kan ontsleutelen. Hetzelfde geldt andersom: de client.key, je privésleutel, is nodig zodat jij met jouw publieke sleutel versleutelde data verstuurd door de server kan ontsleutelen.

OpenVPN op Android

Om OpenVPN op Android werkend te krijgen, is het nodig een aparte app te gebruiken, namelijk OpenVPN Connect. Download en installeer de app en open deze achteraf. Na het installeren open je het app-menu met de menuknop en tik je op Import. Voor Android heb je een aantal mogelijkheden om de benodigde configuratiebestanden te importeren, maar de eenvoudigste manier is via de sd-kaart. Indien je OpenVPN-provider het ondersteunt, kun je ook een Access Server-profiel gebruiken. Daarvoor vul je de hostnaam, gebruikersnaam en wachtwoord in die je hebt gekregen van je provider.

Is dat niet het geval, dan plaats je je configuratiebestanden op je sd-kaart. Je kunt daarvoor of je apparaat verbinden met een pc en zo de bestanden overzetten of de bestanden direct op je Android-toestel binnenhalen. Je kunt ook de bestanden naar jezelf mailen, maar dat is niet erg veilig, in het geval een aanvaller al toegang heeft of ooit krijgt tot je e-mail. Staan je bestanden op je Android, kies dan voor Import Profile from SD Card en blader naar de betreffende map met het ovpn-bestand. Vul daarna je gebruikersnaam en wachtwoord in en je kunt verbinding maken.

Handige configuratie-opties in de Android-app zijn onder andere de optie Battery Saver. OpenVPN zal dan de verbinding pauzeren op het moment dat de telefoon vergrendeld is, omdat de kans aanwezig is dat je het dan toch niet nodig hebt. Ook Seamless Tunnel is handig, maar dat is weer het andere uiterste: dan wordt de internettoegang geblokkeerd als er geen vpn-verbinding actief is. Reconnect on reboot is ook handig, die optie spreekt voor zich.

OpenVPN op iOS

Voor iOS gebruik je ook de app OpenVPN Connect, voor iOS hier te download. Ook hier is het nodig om het OpenVPN-profiel op je smartphone te krijgen. Dat gaat iets lastiger, omdat je niet direct toegang hebt tot het bestandssysteem van iOS. Daarvoor kun je weer het eenvoudigste het profiel naar jezelf mailen en dan openen, of je kunt het opslaan in je favoriete cloudservice en het bestand dan binnenhalen en openen met OpenVPN Connect. Als je het écht veilig wilt houden, is het een beter idee om het profiel offline toe te voegen aan je iOS-apparaat.

Daarvoor sluit je je smartphone of tablet aan je pc aan en open je iTunes. In iTunes ga je dan naar je telefoon en klik je op Apps. In de lijst onderaan bij Bestandsdeling klik je op OpenVPN Connect en klik je op Blader. Selecteer dan het ovpn-bestand en eventueel de extra bijbehorende bestanden en synchroniseer je smartphone. Terug in de app verschijnt het profiel, waarna je het kunt toevoegen met de groene plusknop. Het kan nodig zijn om in te loggen met gebruikersnaam en wachtwoord. Daarna kun je verbinding maken. Je vindt de instellingen van OpenVPN in de app Instellingen van iOS.