Door corona beleven we barre tijden, maar minder sociaal contact heeft misschien toch één klein voordeel: we trekken wat vaker de natuur in, alleen of met het gezin, te voet of met de fiets. Met enkele slimme apps en sites leer je al snel veel te benoemen en te ontdekken.

Tip 01: ObsIdenfity

Het platform Observation International is een fraai voorbeeld van citizen science oftewel burgerwetenschap: wetenschappelijk onderzoek dat goeddeels wordt uitgevoerd dankzij grootschalige datacollectie door vrijwilligers (crowd sourcing), onder begeleiding van professionele wetenschappers. In dit artikel komen we uitgebreid terug op de websites van dit platform, maar we stellen je eerst de gratis app ObsIdenfity voor. Dankzij automatische beeldherkenning kun je hiermee bijna 15.000 wilde planten en dieren uit de Benelux laten identificeren en die als waarneming delen. Zo registreerde de Nederlandse afdeling in 2020 maar liefst 10,7 miljoen waarnemingen, afkomstig van 135.000 gebruikers die samen zo’n 20 miljoen foto’s en 70.000 geluiden uploadden. Je vindt ObsIdenfity zowel in de Play Store als in de App Store. We gaan in dit artikel uit van de Android-versie, maar de verschillen zijn marginaal.

©PXimport

Tip 02: Identificatie

Je kiest een foto uit je galerij of je neemt vanuit ObsIdenfity zelf een foto. Zodra je op de knop ObsIdenfity tikt, wordt de foto ter identificatie naar de dienst gestuurd. Indien nodig voer je nog enkele aanpassingen door via Pas fotoselectie aan of je voegt extra foto’s toe. Klik op Over deze soort en op Bekijk meer info op de website voor extra informatie.

Geeft ObsIdenfity een zekerheidspercentage aan van om en nabij de 100%, tik dan op Selecteer om de foto(’s) naar de online database te uploaden, inclusief tijdstip en locatie (desnoods stel je je foto-app eerst zo in dat deze metadata automatisch worden toegevoegd). Bevestig met Bewaar identificatie. Dit vereist wel dat je bij ObsIdenfity ingelogd bent. Een account aanmaken kan in de app via het menu Account / Maak account aan. Met dit account kun je je trouwens ook aanmelden op de bijhorende websites. Je uploads vind je terug op de website van je eigen land: www.waarneming.nl of www.waarnemingen.be. Meld je aan op de site, klik rechtsboven op je gebruikersnaam en kies Waarnemingen of Foto’s.

©PXimport

Tip 03: ObsMapp en iObs

©PXimport

ObsIdenfity is erg handig, maar meer mogelijkheden heb je in de apps ObsMapp (Android) en iObs (iOS). De interface van beide apps is behoorlijk verschillend, maar de functionaliteit is grotendeels hetzelfde. We focussen ons wederom op de Android-variant.

Bij het eerste gebruik wordt de kaart gedownload van het land waar je je bevindt en na je aanmelding geef je aan van welke dier- en plantensoorten je de gegevens wilt downloaden voor offline gebruik. Eventueel selecteer je <soorten> Europa of zelfs <soorten> Wereld (bijvoorbeeld: Zoogdieren Wereld), maar die data vergen vanzelfsprekend meer opslagruimte. Je kunt eventueel ook nog een osm-kaart ophalen (732 MB voor Nederland en 263 MB voor België), wat handig is om ook bij offline waarnemingen over een achtergrondkaart te beschikken. Via de Instellingen-knop kun je altijd nog extra soorten en kaarten downloaden.

Tip 04: Waarnemingen

Om een waarneming te registreren, tik je op Waarnemingen en vervolgens op het verrekijker-pictogram. Tik op Selecteer soort en tik via de zoekbalk de naam van de gespotte soort in. Om bijvoorbeeld in de categorie Dagvlinders de Grote boswachter te vinden volstaat g spatie b.

Heb je geen idee wat je hebt gespot, laat het veld Soortnaam dan leeg en klik op het camera- of foto-pictogram. Voeg de gewenste foto toe en tik op de ID-knop. Tik bij een geslaagde identificatie de naam van de plant of het dier aan. Via het kaart-pictogram rechtsboven kun je eventueel de locatie bijsluiten. Je kunt nog heel wat andere informatie invoeren, zoals het aantal exemplaren, geslacht, vacht enzovoort. Via de knop Spraak kun je zelfs je informatie (traag en duidelijk) inspreken. Bevestig met Opslaan. Klik je nogmaals op de knop Waarnemingen, dan kun je je observatie alsnog verwijderen. De knop Uploaden stuurt je observatie door naar de online databank. Zorg ervoor dat er een vinkje staat bij het portaal Waarneming/Observation en bevestig met Uploaden. Je kunt hier ook mee wachten tot je wifi-bereik hebt.

Tip 05: Omgeving

Ook in het corona-tijdperk is het best leuk te weten welke waarnemingen andere natuurliefhebbers in je omgeving hebben gedaan. Tik daarvoor op Omgeving, kies via het kaart-pictogram eventueel een andere locatie en stel de gewenste soortgroep in, zoals Vissen of Paddenstoelen. Haal eventueel het vinkje weg bij Niet mijn eigen waarnemingen als je ook je eigen observaties wilt zien. Met schuifknoppen leg je de maximale afstand vast (van 100 m tot 15 km), evenals de leeftijd van de waarneming (maximaal 7 dagen). Bevestig je keuze om de resultaten te zien. Tik een van de observaties aan, kies Toon in Google Maps en je kunt er zo naartoe wandelen of fietsen. Grote kans dat die boom er nog staat, al zal een vogel al wel gevlogen zijn.

©PXimport

Tip 06: Websites

De bijbehorende websites www.waarneming.nl (voor Nederland) en www.waarnemingen.be (voor België) zitten boordevol waardevolle informatie. En zelfs zonder je aan te melden is een bezoek de moeite waard. Zo kun je via Ontdek / Waarneming een chronologische lijst genereren van de geüploade observaties en voor meer details, zoals tijdstip, locatie en naam van de waarnemer, hoef je zo’n observatie enkel aan te klikken. Bovenaan kun je bovendien filteren op criteria als Reptielen en amfibieën, Noord-Holland, >=zeldzaam.

Via Ontdek / Foto’s kun je alle geüploade foto’s bekijken. Een vinkje bij Toon geavanceerd geeft je nog meer zoekcriteria. Plaats een vinkje bij alleen goedgekeurd om je zoektocht te beperken tot foto’s waarvan de identificatie door een gespecialiseerde medewerker werd bevestigd. Voor observaties uit je buurt kies je Ontdek / Omgeving. De groene pijl brengt je naar je huidige locatie of je vult zelf een geschikte plek in. Op de kaart klik je vervolgens op een observatiepunt en op Route zodat je de soort zelf kunt gaan bewonderen.

Heb je je wel aangemeld op de website, dan heb je de beschikking over een aantal extra opties, zoals Alleen voor mij nieuwe soorten. Zo leer je snel allerlei soorten kennen die je nog niet eerder hebt gespot.

©PXimport

Tip 07: Observaties

Je kunt ook vanaf de website zelf nieuwe observaties melden: kies Invoeren / Waarneming / Uploaden om een foto of een geluidsopname (want dat kan ook) te versturen. Als het goed is, heeft de automatische beeldherkenning de plant of het dier correct geïdentificeerd. Desnoods klik je bovenaan op onzekere voorspellingen voor andere suggesties. Met Bewaar geef je je foto een plek in de online database. Handig om weten: mocht je ooit foto’s van een buitenlandse vakantie willen uploaden, dan moet je dat doen bij de overkoepelende site: www.observation.org.

Om je eigen observaties te zien, klik je rechtsboven op je accountnaam en kies je Waarnemingen. Via Toon geavanceerd kun je ook hier extra filters inzetten.

Met de groene knop Als kaart zet je je waarnemingen op een landkaart en met Als tabel krijg je die in een handige tabelvorm voorgeschoteld. Om je eigen geüploade foto’s te zien, selecteer je in het uitklapmenu bij je accountnaam de optie Foto’s.

©PXimport

Tip 08: Competitie

Wat gezonde competitie is nooit weg, om je aan te sporen observaties te blijven uploaden. Als je het menu Community / Ranglijst soorten opent, zie je meteen welke waarnemers welke soorten al hebben gedetecteerd. Klik op Vergelijk met mijn lijst om ze tegen je eigen waarnemingen af te zetten. Je kunt hier trouwens ook op periode, soortgroepen en provincie filteren.

Leuk is nog een zogenoemde BioBlitz, een uitdaging waarbij je binnen een bepaalde tijd en bepaald gebied zoveel mogelijk soorten moet zoeken. Je gaat als volgt te werk: klik op je accountnaam en kies Gebruikerslocaties / Nieuwe gebruikerslocatie. Vul een naam in en klik op het vergrootglas-icoontje om naar het gewenste gebied te gaan. Druk op het knopje Draw a polygon en klik de omtrekpunten van de beoogde regio aan. Bevestig met OK. Open vervolgens Community / BioBlitzes, klik rechtsboven op Maak nieuwe BioBlitz en vul de nodige informatie in. Bij Target vul je het aantal soorten in dat je graag zou willen vinden. Bij Gebruikerslocatie verwijs je naar de daarnet gecreëerde regio. Bevestig met Maak aan. Medegebruikers krijgen je BioBlitz nu te zien en je helpen je doelstelling te bereiken.

©PXimport

Tip 09: iNaturalist

iNaturalist heeft ongeveer dezelfde insteek als de sites en apps van Observation International, maar is ontwikkeld door onder andere National Geographic. De mobiele app is zowel beschikbaar voor iOS als Android.

Na registratie kun je via de app waarnemingen (zowel foto’s als geluiden) uploaden en delen. Tik op Wat heb je waargenomen? om suggesties op basis van automatische beeldherkenning te krijgen. Bovenaan verschijnt de meest waarschijnlijke suggestie, met daaronder de andere negen suggesties. Indien beschikbaar krijg je zowel de Engelse, Nederlandse als Latijnse naam te zien.

Je verneemt ook waar en wanneer de soort is gespot, welke eigenschappen het heeft enzovoort. Zodra je een waarneming hebt geüpload en gedeeld, kun je hem ook terugvinden op de website en net als bij Observation.org kun je ook hier waarnemingen via de site toevoegen. Naar eigen zeggen telt iNaturalist momenteel meer dan 57 miljoen waarnemingen van zo’n 1,5 miljoen gebruikers.

©PXimport

Tip 10: Seek

©PXimport

De gratis app Seek (beschikbaar op Android en iOS) is van dezelfde ontwikkelaars als iNaturalist. Maar deze app is eenvoudiger van opzet, wat hem bijvoorbeeld goed geschikt maakt voor kinderen. Zodra je een foto neemt of uploadt komt de app met behulp van artificiële intelligentie nagenoeg meteen met een mogelijke suggestie. Je waarnemingen worden in de app bewaard, en kun je uploaden naar de databank van iNaturalist. In de meeste gevallen krijg je wat beperkte informatie over de plant of het dier (van Wikipedia), samen met een verspreidingskaart van de waargenomen soort. De app bevat tevens enkele eenvoudige uitdagingen, bedoeld om de gebruiker tot nog meer waarnemingen te stimuleren. Via Soorten in de buurt kun je een locatie of een soortgroep aanduiden waarna je typische observaties te zien krijgt, met een foto en beknopte uitleg.

Tip 11: Dierenzoeker

Om het observatievermogen van kinderen aan te scherpen, is de app Dierenzoeker misschien nog wel geschikter dan Seek. De app, beschikbaar voor zowel iOS als Android, is ontwikkeld door onder meer het Naturalis Biodiversity Center en Het Klokhuis. Deze app maakt geen gebruik van automatische fotoherkenning. Het is namelijk juist de gebruiker die op basis van enkele gerichte vragen tot een antwoord moet komen. Stel dat je een aardhommel hebt gezien. Dan kun je door middel van verschillende vragen tot deze identificatie komen, bijvoorbeeld: lijkt op - bij/wesp, grootte - 1 euro, kleur - geel en zwart, poten - 6, vleugels - doorzichtig enzovoort. Hoe meer kenmerken je opgeeft, hoe nauwkeuriger de suggesties worden. Klik op een dier voor een Nederlandstalige uitleg. Dierenzoeker is wel beperkt tot zo’n 400 dieren die in Nederland voorkomen. De website www.dierenzoeker.nl bevat precies dezelfde functionaliteit als de app.

Tip 12: Vogels

Goed vergelijkbaar met de educatieve opzet van Dierenzoeker is de gratis app Wadvogels, ontwikkeld door Vogelbescherming Nederland. De app voor iOS en Android beperkt zich helaas tot (circa 180) vogels uit het waddengebied. Op basis van vier vragen betreffende de grootte, het silhouet, de snavelvorm en de kleuren bakent de app je zoektocht af. Van de mogelijke suggesties krijg je een foto met uitleg te zien en je kunt ook het bijhorende vogelgeluid beluisteren. Via de optie Vogelplekken komt er een kaart tevoorschijn met uitleg over de diverse regio’s van het waddengebied en de typische vogelsoorten.

De gratis app BirdNerd (voor Android) focust zich uitsluitend op het achterhalen van vogels op basis van het geluid dat ze maken. Eenvoudiger dan deze app voorschotelt kan het niet: je tikt op Tap to Listen, je laat het (eventueel eerder opgenomen) vogelgeluid ongeveer 15 seconden horen en de app toont de mogelijke resultaten, inclusief een waarschijnlijkheidsindicatie. Druk je op een van de resultaten, dan kom je op Wikipedia terecht. De tool is nog in een bètastadium, maar bleek toch al stabiel.

©PXimport

Tip 13: Planten

©PXimport

Plantsnap (voor iOS en Android) richt zich volledig op het automatisch herkennen van planten uit een collectie van zo’n 625.000 soorten. Op basis van een foto komt de app met mogelijke suggesties, telkens inclusief Nederlandstalige uitleg. Je kunt bovendien op naam zoeken in de catalogus en tevens foto’s bekijken van planten die medegebruikers in jouw omgeving hebben geüpload. Deze laatste functie is wel voorbehouden aan de Premium-versie (eenmalig 16,99 euro); die verlost je meteen ook van de nogal opdringerige reclame in de gratis app.

Ook Leafsnap (iOS en Android) kan planten en bomen herkennen op basis van foto’s van bladeren, bloemen, vruchten of stammen. Je krijgt dan foto’s van de suggesties te zien en die hoef je maar aan te klikken om er een uitgebreide (Engelstalige) uitleg over te lezen. De gratis versie laat wel enkele seconden een advertentie zien. Maar de Premium-versie is stevig aan de prijs: circa 20 euro per halfjaar.

Natuur aan huis

Tip 14: Natuurroutes

Flora en fauna herkennen is leuk en interessant, maar er zijn ook sites en apps die de actieve natuurliefhebber tegemoet willen komen met de mooiste natuurplekjes. Zo kun je via de website van IVN Natuureducatie naar een leuke route door de natuur zoeken. Je geeft bijvoorbeeld aan of je dat liever te voet of met de fiets doet, in welke omgeving en wat voor jou de ideale afstand is. Via Zoek uitgebreid kun je op nog veel meer criteria filteren, zoals Doelgroepen (bijvoorbeeld Kinderen of Ervaren en actief), Onderwerp (zoals Vogels of Paddenstoelen) en topics als Speurtocht of Rolstoelvriendelijk. Je zoektocht resulteert in een lijst met routes met een beschrijving, bijhorende knooppunten en een kaart. Je kunt hiervoor ook de gratis app IVN Routes (iOS en Android) gebruiken en de beoogde routes downloaden voor offline gebruik.

In Vlaanderen vind je een vergelijkbaar initiatief bij Natuurpunt. Ook hier kun je diverse zoekfilters instellen, waarna je de resulterende route(s) in de vorm van een pdf kunt downloden, inclusief kaart en beschrijving. De bijhorende app, Natuurpunt -Fiets/wandelroutes, is eveneens gratis beschikbaar voor iOS en Android.

©PXimport

Tip 15: Avontuurlijke routes

©PXimport

Wie een bepaalde route in de natuur wil volgen, is gebaat bij gedetailleerde kaarten. De populaire app ViewRanger haalt, na je aanmelding, complete topografische kaarten naar je smartphonescherm, zodat je het toestel als een heuse gps kunt gebruiken. Zo kun je via Discover routes op basis van de kaartweergave naar geschikte routes zoeken die je vervolgens ook kunt downloaden voor offline gebruik. Eigen tracks opnemen kan ook en er is zelfs een handige import- en exportfunctie voor gpx-data. De app is inmiddels wel overgenomen door Outdooractive die nu vooral hun eigen app promoten (Outdooractive: Hiking & Biking Trails, GPS & Maps). Je kunt je bestaande ViewRanger-profiel wel makkelijk hieraan koppelen. Wil je alle mogelijkheden (in beide apps) kunnen gebruiken, dan zul je enkele in-app aankopen moeten doen.

Tip 16: Geocaching

Om je natuurtochten nog avontuurlijker en spannender te maken, kun je ook op schattenjacht gaan: geochaching. Al is een gevonden schat meestal niet meer dan een logboekje en soms enkele ruilspullen. Gewapend met geografische coördinaten en een wandel-gps of een smartphone met geocaching-app kun je op jacht gaan. Soms gaat het om multicaches (waarbij je bij de ene cache instructies vindt naar de volgende) of om heuse puzzels (waarbij je allerlei vraagstukken moet oplossen om verder te kunnen). Op www.geocaching.nl en www.geocachen.nl kun je terecht voor talrijke tips, zowel voor het zoeken als het verstoppen van geocaches. Wereldwijd zijn er inmiddels al meer dan 3 miljoen geocaches, niet zelden verstopt op mooie, minder bekende natuurplekken.

Geocaching (van Groundspeak) is een populaire app voor iOS en Android, waarmee je zo aan de slag kunt. Op een kaart zie je dan geocaches in de buurt of bij een andere geselecteerde locatie. De app geeft je tevens wat feedback over de moeilijkheidsgraad van het terrein en van de verstopte geocache. Er is een gratis versie van deze app, maar de Premium-versie (circa 32 euro per jaar) biedt je een uitgebreidere zoekfunctionaliteit, diverse kaarttypes en ook offline kaarten.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.