We maken tegenwoordig allemaal gebruik van gecentraliseerde silo’s, zoals Facebook, WhatsApp, Gmail en Office 365. Deze bedrijven hebben ontzettend veel data van jou in handen. Maar dat was niet altijd zo. Nog niet zo heel lang geleden had je veel meer opties om je online privacy te behouden en diensten tóch te mogen gebruiken.

Je zou het bijna vergeten, maar er was een tijd – nog niet zo heel lang geleden – dat we geen dominante partijen op internet hadden, zoals Facebook, Google, Amazon en Microsoft. Vooral in het domein van sociale netwerken kunnen velen van ons het nog moeilijk anders voorstellen: Facebook is voor velen synoniem met sociaal netwerk. We denken er vaak niet meer bij na wat Facebook allemaal over ons weet.

In het begin was internet helemaal niet zo gecentraliseerd als nu. Denk maar aan e-mail. Vroeger had je een e-mailaccount bij een van de vele e-mailaanbieders of internetproviders. Veel technisch aangelegde mensen draaiden nog hun eigen mailserver. Kortom, er was niet één of een beperkte groep van partijen die de touwtjes in handen had.

Hetzelfde met andere diensten, waaronder de voorlopers van de huidige sociale netwerken. IRC (Internet Relay Chat), usenet (nieuwsgroepen), bbs’en (bulletin board systems), mailing lists enzovoort, het zijn allemaal systemen die bestaan uit een losse aaneenschakeling van wereldwijde servers van verschillende partijen die met elkaar kunnen communiceren. Ook hier was niet één partij de baas en kon in principe iedereen met voldoende technische kennis en wat budget zijn eigen server opzetten.

Gecentraliseerde sociale netwerken

Internet heeft lang op die manier gewerkt, tot er in de periode van 2002 tot 2010 diverse sociale netwerken ontstonden die allemaal snel aan populariteit wonnen: in 2002 LinkedIn, in 2004 Facebook, in 2005 YouTube, in 2006 Twitter, in 2009 WhatsApp, in 2010 Instagram. Maar deze nieuwe lichting van sociale netwerken had een totaal andere aanpak. Terwijl de oudere systemen een gedecentraliseerd netwerk met open protocol hadden, waardoor ieder zijn eigen server kon opzetten en er meerdere server- en client-implementaties bestonden, zijn de nieuwe netwerken volledig gecentraliseerd.

Wil je bijvoorbeeld deel uitmaken van Facebook, dan moet je aan het bedrijf prijsgeven wie je vrienden zijn en kan het bedrijf al je privéberichten zien, je foto’s enzovoort. Als je dat met de oude systemen wilde voorkomen, kon je nog je eigen server opzetten, die volledig compatibel was met de rest van het netwerk. De nieuwe sociale netwerken daarentegen zijn wat we ‘walled gardens’ noemen, gesloten systemen waar de makers met ijzeren hand regeren.

©PXimport

Centralisatie en de cloud

Niet alleen sociale netwerken raakten gecentraliseerd. Rond dezelfde periode begonnen ook de clouddiensten door te breken. Wie vroeger bestanden online wilde zetten, deed dat op zijn eigen website. Die stond op een server van een van de vele hostingbedrijven, op webruimte van je provider, op een vps (virtual private server) of zelfs op een server in je eigen huis. Maar anno 2018 hebben nog maar weinig mensen hun eigen website, laat staan dat ze nog hun eigen webserver draaien. Een website maak je tegenwoordig met WordPress.com en bestanden wissel je uit via Dropbox of WeTransfer.

Hetzelfde met muziek: wie heeft er nog muziekbestanden op zijn computer staan? We luisteren nu allemaal naar muziek op Spotify. Dat bedrijf kan op elk moment beslissen om specifieke liedjes uit zijn catalogus te halen, waardoor je ze niet meer kunt beluisteren. En als je bij Amazon e-books koopt voor je Kindle, ben je niet de eigenaar van die e-books, maar heb je een licentie daarop die op elk moment kan worden ingetrokken. Amazon kan op afstand zelfs boeken uit je Kindle verwijderen als het vindt dat die niet meer in zijn catalogus thuishoren, en dat heeft het bedrijf ook al gedaan.

IoT en slimme assistenten

Die centralisatie is zich echt in elk domein aan het doorzetten. Voor IoT-apparaten is het tegenwoordig al lang zoeken naar een apparaat dat niet via servers van de producent werkt. Een slimme camera? Alle beelden komen op servers van de producent terecht. Een slimme deurbel? Elke keer dat er iemand bij je aanbelt, wordt dat ergens in Amerika geregistreerd. De producenten kloppen zich allemaal op de borst dat hun producten ‘slim’ zijn, maar in feite zijn het oerdomme producten: de intelligentie zit niet in de producten zelf, maar in de servers van de producent. Gaat die failliet, dan blijf je in veel gevallen achter met een waardeloos product.

Hetzelfde geldt voor de slimme luidsprekers die tegenwoordig zo’n rage zijn. Een Google Home of Amazon Echo stuurt alles wat je ertegen zegt naar de producent. Zonder die servers is het apparaat niets waard. Kortom, in steeds meer domeinen hangen we van één grote partij af.

In een volgend artikel gaan we in op de risico's van deze ontwikkelingen.

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week op zoek naar zulke deals. Een tablet is ideaal om op de bank of in bed een film of serie te kijken, juist vanwege het goede scherm en de lange accuduur. Wij vonden vijf grote tablets voor je met een 11-inch scherm en groter.

Met een tablet kun je tegenwoordig eigenlijk net zoveel doen als op een laptop, behalve dan misschien veel en snel typen, alhoewel je daar ook wel losse toetsenbordjes voor hebt. Maar voor het kijken van films of series is zo'n tablet ook uitstekend te gebruiken. Wij vonden vijf grote modellen voor je met minstens een 11-inch scherm en 256GB opslag, die in veel gevallen ook nog eens is uit te breiden met een extra opslagkaartje.

Honor Pad X9

Bij de Honor Pad X9 is de aandrijving in handen van een Qualcomm Snapdragon 6 Gen 1 chipset. Deze processor zorgt er in combinatie met 8 GB aan werkgeheugen voor dat je soepel kunt werken en van entertainment kunt genieten. Het scherm is 12,1 inch groot, geschikt voor allerlei taken dus. De resolutie van het display is 2000 bij 1200 pixels. Een uniek kenmerk van deze tablet is het audiosysteem met maar liefst zes luidsprekers, wat een ruimtelijk geluid kan produceren. De interne opslagruimte is 128 GB, wat je niet verder kunt uitbreiden. De batterij heeft een capaciteit van 7250 mAh.

Xiaomi Pad 6

Als een iets compacter scherm geen bezwaar is, kun je de Xiaomi Pad 6 overwegen. Deze tablet heeft een 11-inch display, maar onderscheidt zich met een krachtige Qualcomm Snapdragon 870-processor. Deze chipset was oorspronkelijk bedoeld voor duurdere apparaten en biedt daardoor veel rekenkracht voor zwaardere taken en games. Een ander sterk punt van het scherm is de zeer hoge verversingssnelheid van 144 Hz, wat zorgt voor uitzonderlijk vloeiende animaties. De resolutie is 2880 bij 1800 pixels. Je krijgt de beschikking over 256 GB opslag en 8 GB aan werkgeheugen. De stroom wordt geleverd door een 8840 mAh accu. Verder beschikt de tablet over vier luidsprekers met Dolby Atmos-ondersteuning en draait het op MIUI 14, een software-omgeving die is gebouwd op Android 13.

TCL NXTPAPER 11

TCL is bij de meesten vooral bekend vanwege hun televisies, maar ze maken ook al enige tijd tablets. Deze tablet heeft het speciale NXTPAPER 2.0-scherm. Dit 11,0-inch IPS-display met een 2000 x 1200 resolutie is ontworpen om licht te verspreiden en reflecties tegen te gaan, waardoor het meer op papier lijkt en rustiger is voor de ogen, vooral bij langdurig lezen. Binnenin wordt de tablet aangestuurd door een 8-core MediaTek-processor, gecombineerd met 4 GB aan werkgeheugen. Dit zorgt voor voldoende snelheid voor alledaagse taken en multitasking. Je hebt 128 GB aan opslagruimte tot je beschikking, die je verder kunt uitbreiden met een microSD-kaartje tot 1 TB. De tablet is uitgerust met vier luidsprekers voor een stereo geluidsbeeld en de accu heeft een capaciteit van 8000 mAh.

ssss

Samsung Galaxy Tab A9+

Wanneer je kijkt naar een alternatief dat zich meer richt op een combinatie van software-ervaring en betrouwbare hardware, is de Samsung Galaxy Tab A9+ een interessante kandidaat. Deze tablet beschikt over een 11-inch TFT LCD-scherm met een resolutie van 1920 bij 1200 pixels. De verversingssnelheid van 90 Hz zorgt voor een vloeiende weergave van bewegende beelden. Onder de motorkap zit de Qualcomm Snapdragon 695-processor, die wordt bijgestaan door 8 GB aan werkgeheugen. De interne opslagcapaciteit van 128 GB is, net als bij de andere modellen, uitbreidbaar met een microSD-kaart tot maximaal 1 TB. Voor de audio heeft Samsung de tablet voorzien van vier luidsprekers en ondersteuning voor Dolby Atmos. De stroomvoorziening wordt verzorgd door een 7.040 mAh accu. De tablet draait op Android 13 met Samsung's eigen One UI-interface, die bekend staat om zijn extra functies zoals DeX, waarmee je een desktop-achtige omgeving op je tablet kunt gebruiken.

Lenovo Tab P12

De Lenovo Tab P12 valt direct op door zijn forse beeldscherm van 12,7 inch. Dit scherm heeft een LTPS-techniek en een 3K-resolutie van 2944 bij 1840 pixels, wat zorgt voor een gedetailleerde weergave. Binnenin de tablet vind je de MediaTek Dimensity 7050, een processor met acht kernen die wordt ondersteund door 8 GB aan werkgeheugen. De opslagcapaciteit bedraagt 256 GB, ruim voldoende voor een grote verzameling apps en media, en mocht je toch meer nodig hebben, dan kun je een microSD-kaartje toevoegen. Voor de geluidsweergave zijn er vier speakers van JBL aanwezig, die overweg kunnen met Dolby Atmos. De energie wordt geleverd door een accu met een capaciteit van 10.200 mAh. Een handige extra is de meegeleverde Lenovo Tab Pen Plus, waarmee je direct op het scherm kunt schrijven of tekenen. De tablet draait op het Android 13 besturingssysteem.

TP-Link heeft met succes de eerste wifi 8-verbinding tot stand gebracht. Tijdens een test met een prototype-apparaat wist het bedrijf stabiele gegevensoverdracht te realiseren volgens de nieuwe 802.11bn-standaard. Daarmee is de haalbaarheid van wifi 8 officieel aangetoond, een belangrijke stap richting de volgende generatie draadloze netwerken.

Wifi 8, ook bekend als IEEE 802.11bn, richt zich niet op hogere pieksnelheden maar op betrouwbaarheid en stabiliteit. De nieuwe standaard is ontworpen om meer apparaten tegelijk te ondersteunen zonder dat de verbinding hapert, ook als je verder van de router zit of door het huis beweegt. Dat maakt de technologie interessant voor drukke huishoudens met veel slimme apparaten of voor toepassingen zoals videogesprekken, gaming en 8K-streaming.

Een van de belangrijkste verbeteringen is de manier waarop wifi 8 met signaalsterkte en kanaalgebruik omgaat. Met functies als Distributed Resource Units (DRU) en Enhanced Long Range (ELR) blijft de verbinding stabiel, zelfs aan de grenzen van het bereik. Unequal Modulation (UEQM) zorgt dat elk apparaat op zijn optimale snelheid werkt, waardoor één zwakke verbinding de rest niet meer vertraagt. Ook Dynamic Sub-band Operation (DSO) en Non-Primary Channel Access (NPCA) helpen drukte op het netwerk te voorkomen door kanalen slimmer te verdelen.

Hoewel wifi 8 de maximale snelheid van wifi 7 niet verder verhoogt – beide halen theoretisch tot 23 Gbit/s – ligt de nadruk nu op constante prestaties en lage vertraging (latentie). Dat moet merkbaar zijn bij taken die gevoelig zijn voor onderbrekingen, zoals videobellen of online gamen.

TP-Link zegt samen met partners te werken aan verdere ontwikkeling van wifi 8 en verwacht dat de eerste compatibele producten verschijnen zodra de standaard officieel wordt goedgekeurd. Een exacte releasedatum is nog niet bekend; dat hangt af van certificering en regionale regelgeving. Tot die tijd blijven wifi 7-routers de snelste optie voor consumenten.

©TP-Link