Waar iedereen eerst lyrisch was over Facebook, is dat nu langzaam aan het wegebben. Met het schandaal rond Cambridge Analytica van eerder dit jaar heeft het miljardenbedrijf niet bepaald hoge ogen gegooid bij het grote publiek. Ook Apple en Google krijgen worden steeds vaker wantrouwend bekeken. Kennis is macht, en dan ligt machtsmisbruik op de loer.
Een paar jaar geleden kopten kranten al dat het internet ten onder gaat aan machtsmisbruik. Immers hebben een klein aantal bedrijven een enorm aandeel in internetverkeer en bezitten daarmee ook een immens grote databank vol gegevens waar niet alleen marketingbureaus maar ook technologische ontwikkelingen zoals zelfrijdende auto’s een enorm voordeel uit kunnen halen. Kennis is macht, maar hoeveel kennis is te veel kennis? En mag al deze kennis zomaar gebruikt worden?
Global Commission on Internet Governance
De Global Commission on Internet Governance meent dat regeringen moeten samenwerken met bedrijven om netneutraliteit te garanderen. Algoritmes moeten hierbij actief openbaar worden gemaakt. Facebook, Google en Apple zijn de afgelopen jaren echter enorm gegroeid en zijn niet altijd even transparant over zaken. De laatste tijd worden deze giganten daardoor regelmatig op de vingers getikt voor dit machtsmisbruik.
Voorbeelden van machtsmisbruik zijn bijvoorbeeld dat Facebook internet aanbiedt in ontwikkelingslanden, maar daarvoor wel haar eigen platform aan de bevolking opdringt. Of dat de markt negatief wordt beïnvloedt om het concurrenten moeilijk te maken. Of dat alle mazen in de wet worden gebruikt om maar belasting te ontwijken. In sommige gevallen zijn de mededingingsregels in het gedrang, omdat er bepaalde eisen worden gesteld aan een Play Store of App Store. Wil je bijvoorbeeld als bedrijf de Play Store gebruiken? Dan moet je eerst Google Search en Chrome op je apparaat installeren.
© PXimport
Recentelijk is Google keihard op de vingers getikt. Volgens de Europese Commissie maakt Google sinds 2011 misbruik van haar machtspositie met Android. Fabrikanten en providers krijgen allerlei regels waaraan moet worden voldaan, die eigenlijk te ver gaan. Bovendien krijg je als consument met een Android-telefoon weinig mogelijkheden voorgeschoteld om een niet-Google-browser te gebruiken. Volgens onderzoek van de EC gaat 90 procent van al het zoekverkeer in Europa via Google. Dat drukt wel uit hoeveel macht het bedrijf heeft.
4,34 miljard euro
De hoogte van de boete die Google vorige maand kreeg komt neer op een pijnlijke 4,34 miljard euro. Een recordbedrag, en niet de eerste boete die Google mag overmaken aan Brussel. Vorig jaar moest Google al 2,42 miljard betalen omdat er een monopoly zou worden uitgeoefend op prijsvergelijkers met behulp van Google Shopping. Google gaat overigens in hoger beroep met betrekking tot de aantijgingen over de regels die Google stelt voor het gebruik van Android.
Japan ligt daarentegen overhoop met Apple, omdat het mobiele providers subsidies zou hebben betaald om iPhones voor een lagere abonnementsprijs aan te bieden bij klanten die langer lopende abonnementen afnemen. Misbruik van de machtspositie, stelt een Japanse waakhond. Ook in Nederland is het raak. De Nederlandse Autoriteit Consument en Markt (ACM) is nieuwsgierig hoe Apple en Google apps keuren. ACM meent dat de regels binnen de digitale winkels er regelmatig voor zouden zorgen dat andere bedrijven hun klanten niet goed kunnen bereiken omdat Apple en Google misbruik maken van hun macht en eventueel zelf soortgelijke apps aanbieden.
Niet alleen de overheid
Het zijn niet alleen overheden en overheidsinstanties die grote bedrijven weten te vinden. Ze weten het elkaar ook moeilijk te maken. Zo heeft Spotify het aan de stok gehad met Apple nadat Apple de Spotify-app afkeurde voor de App Store, omdat deze niet goed gebruik zou maken van de betaalsystemen binnen de Store. Spotify verdient zijn geld door de betaalstromen in de eigen app en daar botste het tussen de twee. Spotify noemde het pure machtsmisbruik, omdat Apple natuurlijk haar eigen Apple Music-platform heeft.
De particuliere klant is tot slot ook steeds beter geïnformeerd en stelt meer kritische vragen. Door onder andere GDPR en de recente veiligheidsproblemen bij Facebook, zijn internetgebruikers zich beter bewust van wat er mis kan gaan. Wie uiteindelijk echt zal gaan zorgen dat de grote monopolies van techbedrijven worden beperkt, is op dit moment nog niet duidelijk. Toch ziet het ernaar uit dat er binnen niet al te afzienbare tijd wel degelijk een verandering zal komen in het techlandschap, dat er al zoveel jaren veel te veel hetzelfde uitziet.