Einde Windows XP-tijdperk: Overstappen op Linux

Een eerste vraagstelling bij Linux is: welke distributie kiest je? Linux wordt immers door meerdere partijen aangeboden, met elk hun eigen versie. Zo'n versie noemen we een distributie.

Linux-distributies

De bekendste distributie is Ubuntu. Ubuntu wordt ook wel de Mac van de Linux-distributies genoemd, omdat de nadruk op gebruiksgemak en 'eye candy' ligt. De distributie is heel populair, waardoor je erop kunt vertrouwen dat de meeste Linux-software werkt op Ubuntu.

Helaas voert ontwikkelaar Canonical nogal een eigenzinnige koers en is het uiterlijk en gedrag van Ubuntu in de vorm van de gebruikersinterface genaamd Unity veranderd, wat niet iedereen goed bevalt. Wie van Windows XP naar Ubuntu overstapt, zal dan ook wat aanpassingsproblemen hebben.

OpenSUSE is meer geschikt voor ervaren computergebruikers.

Een andere populaire distributie is openSUSE. Deze distributie geeft meer keuzevrijheid aan de gebruiker en is daardoor meer geschikt voor ervaren computergebruikers. Ook als je geen ervaring met Linux hebt, laat openSUSE je niet in de steek. De gebruikersinterface (KDE) lijkt meer op de klassieke interface van Windows XP dan Ubuntu's Unity of zelfs Windows 8.

Een nadeel is dat heel wat zaken in openSUSE niet zo gebruiksvriendelijk verlopen als in Ubuntu, vooral als het om multimedia gaat. De distributie PCLinuxOS, die wel wat op openSUSE lijkt, doet het beter op dat vlak en ondersteunt standaard meer hardware.

Onze keuze voor een Windows XP-alternatief gaat echter naar een andere distributie: Linux Mint. Deze is gebaseerd op Ubuntu, maar gebruikt een gebruikersinterface die meer op Windows lijkt (Cinnamon) en bevat standaard veel multimediaprogramma's.

Met het juiste thema lijkt het of je van Windows XP naar Windows 7 bent overgeschakeld, maar dit is gewoon Linux Mint.

01 Systeemvereisten

Voordat je Linux Mint installeert, moet je eerst eens nagaan of je computer hiervoor geschikt is. Meestal is dat geen probleem, want Linux Mint heeft heel bescheiden systeemvereisten: 512 MB RAM (1 GB is wel aangeraden) en 8 GB ruimte op de harde schijf. De kans is dus groot dat Linux Mint probleemloos op je oude computer draait.

Voor de installatie heb je een dvd-station nodig. Beschikt je computer daar niet over en heb je geen extern dvd-station, dan kun je Linux Mint ook vanaf een usb-stick installeren.

02 Download

Op de website van Linux Mint vind je een aantal versies om te downloaden. Allereerst moet je kiezen uit een 32- of 64bit-versie. Je vindt dit in XP in Configuratiescherm / Systeem / tabblad Algemeen. Staat hier Windows XP, dan heb je de 32bit-versie. Als je de toevoeging x64 ziet, gebruik je een 64bit-versie.

Daarnaast biedt Linux Mint allerlei versies met verschillende gebruikersinterfaces aan. We kiezen de standaardversie met Cinnamon. Op het moment van schrijven was de nieuwste versie Linux Mint 16 met codenaam Petra. Ieder halfjaar komt er een nieuwe versie uit.

03 Brand

Wat je juist gedownload hebt, is een iso-bestand dat je nog op een dvd-schijfje moet branden. Dat kan bijvoorbeeld met het gratis programma ISO Workshop. Zodra je dat geïnstalleerd hebt, kies je in het hoofdvenster Burn, waarna je de locatie van het gedownloade iso-bestand kiest.

Plaats een lege dvd-rom in je dvd-schrijver, waarna het programma het iso-bestand op de schijf brandt. Het resultaat is een dvd-schijf waarmee je je computer in Linux Mint kunt opstarten.

Back-up!

Voordat je Linux Mint installeert op de harde schijf van je computer waar nu Windows XP op staat, moet je een back-up van je harde schijf maken. Alle bestanden worden namelijk overschreven.

Kopieer dus al je bestanden naar een externe harde schijf. Sluit de schijf aan, selecteer in Windows Verkenner alle mappen die je nodig hebt en versleep ze naar de externe schijf. Denk ook aan de wachtwoorden die je door Windows hebt laten onthouden en andere nuttige informatie zoals je bladwijzers, e-mails enzovoort.

UNetbootin

Als je geen dvd-station in je pc hebt, kun je met het iso-bestand van Linux Mint een opstartbare usb-stick aanmaken. Dat gaat met het gratis programma UNetbootin.

Download het programma door op het knopje met het Windows-icoontje te klikken. Zorg ook dat je het iso-bestand van Linux Mint (gedownload in stap 2) hebt klaarstaan en dat je een usb-stick (minimaal 2 GB) in de computer steekt.

Start UNetbootin en klik naast Diskimage om aan te geven dat je een iso-bestand als bron wil gebruiken. Klik daarna op de knop met de drie puntjes rechts en selecteer het iso-bestand van Linux Mint.

Zorg dat onderaan als type USB-schijf vermeld staat en kies de schijfletter. Controleer altijd eerst in de verkenner of de schijfletter bij de usb-stick hoort, zodat je niet per ongeluk je harde schijf overschrijft. Klik dan op OK.

UNetbootin maakt nu een opstartbare usb-stick aan en kopieert de inhoud van het iso-bestand ernaar. Na een tijdje krijg je de melding "Installatie gereed. Opnieuw starten".

Druk op de knop Nu opnieuw starten om de computer te herstarten en zorg dan dat de computer van de usb-stick opstart. Daarvoor moet je in het BIOS misschien een optie wijzigen.

04 Start op van dvd

Start nu je computer op vanaf de dvd. Daarvoor moet je misschien eerst nog in het BIOS het dvd-station vooraan in de opstartvolgorde plaatsen. Afhankelijk van het merk van je computer ga je naar de instellingen van het BIOS met bijvoorbeeld F2, Esc of Del.

Sla de instellingen daarna op en herstart. Op sommige computers kun je tijdens het opstarten met een toets een menu oproepen waarin je kiest van welk opslagmedium je opstart. Als je het opstartmenu van Linux Mint te zien krijgt, weet je dat het werkt.

05 Eerste kennismaking

Na een tijdje is Linux Mint van de dvd-schijf opgestart en krijg je het bureaublad te zien. Hiermee krijg je ook al een eerste kans op een kennismaking met het systeem. Wat je nu ziet, is een volledig werkende Linux Mint-installatie, alleen werkt deze vanaf de dvd-schijf en nog niet vanaf je harde schijf.

Zo kun je bijvoorbeeld eenvoudig testen of je draadloze netwerkkaart ondersteund wordt en kijken of Linux Mint je ligt. Dubbelklik linksboven op het bureaublad op Install Linux Mint om het installatieprogramma te starten.

06 Kies je taal

Het installatieprogramma van Linux Mint bestaat uit zeven stappen. In de eerste stap kies je je taal, Nederlands is ook één van de opties. Na je keuze verandert de taal van het installatieprogramma en klik je op de knop Verder om door te gaan.

In de volgende stap controleert het installatieprogramma of je over voldoende vrije schijfruimte beschikt, of je computer op een stroomvoorziening is aangesloten en of je met internet verbonden bent om de nieuwste versies van de te installeren software te downloaden. Klik daarna op Verder.

07 Installatietype

Als je Windows XP op de harde schijf hebt staan, ontdekt Linux Mint dat en vraagt je wat je wil doen. Standaard wordt voorgesteld om Windows XP door Linux Mint te vervangen. Daarbij wordt je hele harde schijf opnieuw geformatteerd, waardoor al je bestaande bestanden verloren gaan.

Verzeker je er dus eerst van dat je een back-up gemaakt hebt van al die bestanden! Optioneel kun je nog kiezen of je je Linux Mint-installatie wil versleutelen. Klik tot slot op Installeer nu.

08 Instellingen

Terwijl het installatieprogramma nu Linux Mint op je harde schijf installeert, kun je al enkele instellingen ingeven. Zo word je achtereenvolgens gevraagd in welke tijdzone je je bevindt, welke toetsenbordindeling je gebruikt (je kunt in het getoonde tekstveld typen om te controleren of je keuze correct is) en welke gebruikersnaam en wachtwoord je kiest.

In het laatste venster krijg je ook de keuze om je persoonlijke map te versleutelen. Klik tot slot op Verder, waarna de installatie verdergaat en je een slideshow te zien krijgt. Na voltooiing klik je op Nu herstarten.

09 Aanmelden

Na de herstart krijg je het aanmeldvenster te zien. De gebruikersnaam die je hebt gekozen, wordt al getoond. Klik erop en vul het bijbehorende wachtwoord in, waarna je op Enter drukt om aan te melden.

Als je niet wil aanmelden, klik je rechtsboven op het icoontje van de powerknop. Dan krijg je de keuze om de computer uit te schakelen, in slaapstand te zetten of te herstarten.

10 Welkomstscherm

Zodra je aangemeld bent, krijg je een welkomstscherm te zien waarin de ontwikkelaars van Linux Mint je verwijzen naar verdere informatie op internet, zoals documentatie, internetfora en chatrooms en een database met ondersteunde hardware. Als je die informatie de volgende keren niet meer wil zien, vink dan het vakje met Dit dialoogvenster weergeven bij het opstarten uit.

Kijk ook eens naar dit venster: naast de titelbalk bovenaan het venster staan helemaal rechts twee knopjes. Met een druk op het minteken minimaliseer je het venster en met het kruisje sluit je het, net zoals je dit gewend bent.

11 Draadloos netwerk

Het wordt tijd voor een kleine rondleiding. Onder in het scherm zie je het paneel. We beginnen aan de rechterkant, waar je een aantal icoontjes ziet in het systeemvak. Waarschijnlijk zie je links in dit systeemvak een icoontje van een tekstballon met een 1. Klik erop om de melding te zien: in ons geval de melding dat er draadloze netwerken beschikbaar zijn.

Klik daarna op het icoontje van de twee gebroken kabels om de draadloze netwerken te zien. Kies een netwerk en geef het wachtwoord in. Daarna wordt de draadloze internetverbinding opgezet en verandert het icoontje.

12 Updaten

De volgende stap die je het beste uitvoert is het updaten van Linux Mint. Normaal gesproken krijg je in het systeemvak al een icoontje van een blauw schild met een i te zien, dat je aanmaant om te updaten. Klik erop en geef dan je wachtwoord, waarna het updatebeheer wordt gestart.

Klik daarna bovenaan op Updates installeren. Mogelijk komen er na het installeren van updates nog meer nieuwe updates beschikbaar en moet je nogmaals op Updates installeren klikken tot er geen updates meer beschikbaar zijn.

13 Systeemvak

Wanneer Linux Mint up-to-date is, kun je je systeem verder ontdekken. In het systeemvak vind je verder nog een knop om alle vensters te bekijken, de datum en tijd, de batterijstatus, het audiovolume, een knop voor de bluetooth-verbinding en een menu waarmee je de computer uitschakelt, het beeldscherm vergrendelt of de systeeminstellingen opent.

Klik of rechtsklik gerust eens op alle icoontjes om te zien wat je ermee kunt doen, want je zult ze dagelijks vaak gebruiken.

14 Programma's

Klik je linksonder op Menu, dan opent zich het hoofdmenu, waarvandaan je toegang krijgt tot alle programma's. Links staan wat icoontjes van populaire programma's, de instellingen en om het scherm te vergrendelen en de computer af te sluiten. Daarnaast staan menu-onderdelen voor verschillende categorieën programma's.

Standaard is al heel wat software geïnstalleerd, zoals het kantoorpakket LibreOffice, de browser Firefox, de instant messenger Pidgin, de mediaspeler VLC enzovoort. Naast het hoofdmenu staan wat snelkoppelingen en je vindt er de taakbalk met geopende vensters.

15 Vensters

Open eens een aantal vensters. Met het minteken in een venster minimaliseer je een venster met het kruisje sluit je het venster, dat weet je al. De meeste vensters hebben ook een plusteken, waarmee je het venster maximaliseert of zijn normale grootte teruggeeft. Rechtsklik op de titelbalk voor meer mogelijkheden.

Kies bijvoorbeeld Verplaatsen naar werkblad rechts om het venster naar het tweede werkblad te verplaatsen. Druk je daarna op de toetsen Ctrl+Alt+PijlRechts, dan wordt het tweede werkblad getoond. Door je vensters over verschillende werkbladen te verdelen, houd je wat orde.

16 Werkbladen

Heb je heel wat vensters openstaan, druk dan de toetsen Ctrl+Alt+PijlOmlaag, waarna je alle vensters op het huidige werkblad tegelijk in het klein te zien krijgt en op een venster klikt om het naar voren te brengen.

Druk je op Ctrl+Alt+PijlOmhoog, dan wordt een miniatuurversie van beide werkbladen met alle vensters erin getoond. Klik op een werkblad of venster om het te selecteren of klik op het plusteken helemaal rechts om een extra werkblad aan te maken.

17 Schijf aansluiten

Nu je een beetje je weg weet in Linux Mint, is het tijd om je bestanden uit Windows te kopiëren. Sluit de externe harde schijf aan en klik daarna bovenaan links op het bureaublad op Computer. Je krijgt nu alle partities op de (interne en externe) harde schijven te zien. Dubbelklik op de schijf waarop je in Windows je back-up gemaakt hebt om de inhoud te bekijken.

Het heeft weinig zin om programma's te gaan kopiëren, want je gebruikt onder Linux Mint andere programma's, maar je documenten zijn wel gewoon geschikt om te kopiëren naar dit nieuwe besturingssysteem.

18 Bestanden kopiëren

Heb je eenmaal beslist wat je wil kopiëren, open dan een tweede venster met je Persoonlijke map door op het gelijknamige icoontje op je bureaublad te dubbelklikken. Open dan het venster van de bestanden op je externe schijf en selecteer de te kopiëren bestanden. Dit doe je door met een ingedrukte muisknop een rechthoek rond de gewenste bestanden te slepen.

Versleep de bestanden naar de map op je interne schijf terwijl je de muisknop ingedrukt houdt. Het kopiëren kan overigens wel even duren.

19 Schijf ontkoppelen

Nadat je de bestanden van de externe schijf gekopieerd hebt, moet je die eerst ontkoppelen in Linux Mint voor je de usb-kabel uit de computer haalt of de schijf uitschakelt. Dubbelklik daarvoor op Computer op het bureaublad en klik dan op het icoontje naast de schijf om die te ontkoppelen. Je kunt ook op het icoontje van de schijf op het bureaublad rechtsklikken en dan Ontkoppelen kiezen.

Vanaf nu staan al je documenten op je computer met Linux Mint en kun je zonder Windows XP veilig aan de slag.