Misschien begint het mailprogramma dat je gebruikt om e-mails mee te lezen te verouderen. Door je mails te archiveren of exporteren heb je een back-up achter de hand. Deze kun je vaak gebruiken om over te stappen naar een nieuwe pc of andere mailclient, bijvoorbeeld Windows 8 Mail-app.

01 Nieuwe computer

Als je je mail wilt overzetten of veiligstellen, kan dit op diverse manieren. De manier die je kiest, hangt af van wat je wilt bereiken. Heb je een nieuwe computer met Windows 8.1 en werkte je op je oude computer met Outlook Express of Windows Live Mail? Dan kun je besluiten om de oude berichten te archiveren in een doorzoekbaar archiefbestand. Het is ook mogelijk de oude mailtjes in de Windows 8.1 Mail-app te krijgen. Verder kun je Windows Live Mail als programma installeren op je nieuwe computer en hierin de berichten importeren. En misschien wil je wel overstappen op webmail van Outlook.com of Gmail? Kortom: veel mogelijkheden en keuzes!

02 Export en import

Met exporteren haal je mail uit een mailprogramma. Een goede export kan dienstdoen als back-up; die heb je nodig om je berichten over te zetten naar een andere computer. Bewaar de geëxporteerde berichten dus bij voorkeur op een extern opslagmedium, bijvoorbeeld een externe harde schijf of grote usb-stick. Je kunt de export ook veiligstellen in een clouddienst zoals Dropbox of OneDrive.

Het grootste probleem van mail overzetten of migreren is dat er veel wegen naar Rome leiden. Het gaat heel snel en eenvoudig of je bent er zeer lang mee bezig. We belichten de meest gangbare wegen. Door creatief te combineren en experimenteren kom je in vrijwel alle scenario's tot een goed eindresultaat.

©PXimport

03 Dezelfde mailclient

Op je nieuwe computer kun je de berichten importeren. Dit werkt het eenvoudigst als je hier over hetzelfde mailprogramma beschikt. Overstappen van Thunderbird op je oude computer naar Thunderbird op je nieuwe computer is dus eenvoudig (zie tip 12). Dit geldt ook voor Windows Live Mail naar Windows Live Mail en van Outlook naar Outlook.

Van Outlook Express naar Outlook Express lukt meestal niet, omdat je nieuwe computer waarschijnlijk Windows 7 of Windows 8.1 draait. Hiervoor is Outlook Express niet beschikbaar. Wel kun je overstappen van Outlook Express naar Windows Live Mail (of een andere mailclient).

Als je verandert van mailclient-A naar mailclient-B, hebben we het over migreren. Voor sommige migraties is een handige wizard beschikbaar, bijvoorbeeld als je de Windows 8.1 Mail-app gaat gebruiken.

©PXimport

04 Webmail

Je hoeft je e-mail niet per se naar een e-mailprogramma te migreren. Je kunt ook overstappen van Windows Live Mail op je computer naar Gmail of Outlook.com. Beide webmaildiensten werken in de cloud: de berichten staan op internet en het programma (de webmaildienst) ook. Je kunt je e-mail benaderen vanuit elke webbrowser of de mail ophalen met een mailprogramma. Voor de overstap naar Outlook.com is een goede migratiewizard beschikbaar. De 'nieuwe' Windows 8.1 Mail-app kun je eenvoudig koppelen aan Outlook.com of Gmail.

©PXimport

Mail in de cloud

Een van de voordelen van migreren naar de cloud is dat je nooit meer mail hoeft over te zetten naar je volgende computer: je mail blijft in de cloud. Overstappen naar de webmaildienst Gmail of Outlook.com heeft nog een zeer aangenaam voordeel ten opzichte van een klassiek mailprogramma: je postvakken zijn overal beschikbaar en identiek, in een webbrowser, de Windows 8.1 Mail-app (mits zodanig ingesteld) en op je tablet of smartphone. Dit geldt ook voor je contactpersonen.

Onafhankelijke cloud

Mail en contactpersonen in de cloud wil je het liefst niet beperken tot één fabrikant of merk. Dit wordt steeds lastiger omdat diensten, software/besturingssysteem en hardware met elkaar verweven zijn. De grootste spelers van dit moment zijn:

Microsoft

Cloudplatform: Outlook.com

Hardware: Windows Phone

Google

Cloudplatform: Gmail

Hardware: Google Nexus en andere Android-toestellen

Apple

Cloudplatform: iCloud

Hardware: iPhone en iPad

De platforms kun je grotendeels door elkaar gebruiken. Zo krijg je Gmail en Outlook.com probleemloos op alle apparatuur aan de praat. Apple iCloud is voornamelijk bedoeld voor iOS-apparatuur. Om mail en contactpersonen op andere apparatuur aan de praat te krijgen is vaak een tussenstap nodig. Outlook.com en Gmail hebben wat dit betreft een streepje voor, iets om mee te nemen in je keuze als je volledig wilt overstappen naar een clouddienst.

Windows 8.1 Mail-app

01 Mail-app van Windows 8.1

Als je doel is om over te stappen naar de Windows 8.1 Mail-app, biedt Microsoft een eenvoudige weg die je kunt bewandelen. Via een speciaal programma zet je al je mail over naar Outlook.com, de webmaildienst van Microsoft. Vervolgens voeg je het Outlook.com-mailaccount toe aan de Windows 8.1 Mail-app en je bent klaar! De truc werkt alleen met Windows Live Mail en Outlook.com. Outlook Express en Thunderbird worden niet ondersteund. Als je een van de niet-ondersteunde clients gebruikt, kun je eerst je mail migreren naar Windows Live Mail of Outlook.com en daarvandaan overstappen naar de webmaildienst van Microsoft.

02 Outlook.com

Voordat je aan de slag gaat, heb je een Outlook.com-account of Hotmail-adres nodig. Open Internet Explorer en surf naar www.outlook.com en meld je aan. Je hebt expliciet Internet Explorer nodig, anders werkt het niet. In je mailbox klik je op het tandwieltje, kies je Opties / E-mailaccounts importeren / E-mailapps op je pc. De aanwezige mailprogramma's verschijnen in beeld, bijvoorbeeld Outlook en Windows Live Mail. Klik op Kies wat je wilt importeren en vink de onderdelen aan die je in Outlook.com wilt krijgen. Bevestig met Importeren en volg verder de stappen op het scherm.

©PXimport

03 Koppelen

Het importeren van je berichten gaat snel als je weinig berichten hebt of kan zeer veel tijd in beslag nemen als je een grote mailbox probeert binnen te halen in Outlook.com. Wacht geduldig af tot alles binnen is. Zodra het importeren is voltooid, kun je je mail bekijken via www.outlook.com. De webmail is eenvoudig te koppelen aan de Windows 8.1 Mail-app. Start deze app via het Windows 8.1-startscherm. Open de Charms-balk via Windows-toets+C en kies Instellingen / Accounts. Klik op Voeg een account toe en doorloop de stappen van de wizard om je Outlook.com-account te koppelen.

©PXimport

Outlook Express

Het standaard mailprogramma van Windows XP was Outlook Express. Om je mail uit Outlook Express naar een ander mailprogramma te krijgen heeft Microsoft een goede stap-voor-stap-handleiding samengesteld. Ook kun je je mail uit Outlook Express eenvoudig archiveren met MailStore Home (zie tip 17).

Windows Live Mail

01 'Recente versie' uit 2012

De meest recente versie van Windows Live Mail is 2012. Deze client is dus verouderd, maar nog steeds geliefd bij een grote groep mensen. Je kunt de mailclient installeren in Windows 8.1. Het programma maakt onderdeel uit van Windows Live Essentials. Wees alert tijdens de installatieprocedure, om te voorkomen dat er meer 'essentials' worden geïnstalleerd. Ook kan de installatieprocedure proberen om aanpassingen te doen aan je webbrowser.

©PXimport

02 Exporteren

De overstap van Windows Live Mail naar Windows Live Mail is redelijk eenvoudig. Je hebt geen extra programma's nodig. Klik in het menu op Email exporteren / E-mailberichten. Geef aan dat je wilt exporteren naar Microsoft Windows Live Mail. Wijs een map aan om je berichten op te slaan, bijvoorbeeld in je OneDrive, Dropbox of externe harde schijf. Maak bij voorkeur een nieuwe map aan, bijvoorbeeld een map Export Windows Live Mail. Kies wat je wilt exporteren, bijvoorbeeld Alle mappen, en bevestig met Volgende. Je berichten worden nu geëxporteerd.

©PXimport

03 Importeren

Het importeren van de Windows Live Mail-berichten gaat in Windows Live Mail bijna op dezelfde manier als het exportproces. Start het programma en kies in het menu voor Berichten importeren en vervolgens voor Windows Live Mail. Je kunt ook importeren uit Outlook Express 6 en Windows Mail, als je hier een export van hebt gemaakt. Wijs de map aan met je mailexport van de vorige tip en volg de stappen van de wizard.

©PXimport

04 Adresboek

Het adresboek van Windows Live Mail stel je veilig door op Contactpersonen te klikken. Kies in het menu voor Exporteren / Bestand met komma gescheiden waarden. Hiermee kun je een csv-bestand opslaan. Dit is een algemeen bestand dat door de meeste mailprogramma's kan worden ingelezen om zo je contactpersonen te importeren.

De optie VCF is beschikbaar, maar is minder geschikt om te exporteren. Een vcf-bestand bevat meestal een digitaal visitekaartje van één contactpersoon. Ook kunnen niet alle mailprogramma's soepel overweg met deze indeling.

©PXimport

Csv in Excel

Een csv-bestand is een populaire indeling om gegevens geordend op te slaan, een soort database in een tekstbestand. De meeste mailprogramma's gebruiken de universele csv-indeling om contactpersonen (je adresboek) veilig te stellen via de exportfunctie. Je kunt het csv-bestand vervolgens in een ander programma inlezen via de importfunctie. Er wordt gebruikgemaakt van een scheidingsteken, bijvoorbeeld een tab, komma of puntkomma. Hierdoor kunnen naam; achternaam; mailadres uit elkaar worden gehaald.

De inhoud van een csv-bestand is eenvoudig te openen met Excel. Maak een nieuw leeg werkblad aan en klik op Gegevens / Van tekst. Wijs het csv-bestand aan dat je bijvoorbeeld bij tip 9 hebt bewaard. Er volgt een wizard om onder andere het scheidingsteken op te geven, waarna de informatie zichtbaar wordt in Excel.

Thunderbird

01 Profielmap

Thunderbird bewaart alles wat met je mail en instellingen heeft te maken in een speciale profielmap. Om je gegevens van Thunderbird naar Thunderbird te krijgen kun je de profielmap volledig veiligstellen naar een extern opslagmedium en later terugkopiëren. Sluit Thunderbird en gebruik de toetscombinatie Windows-toets+R. Voer de opdracht %APPDATA%\Thunderbird\Profiles uit. Er wordt een Windows Verkenner-venster geopend. Je herkent je profielmap aan het woordje default. Als je alles in één keer wilt veiligstellen, kopieer je deze map naar een externe schijf.

©PXimport

02 MozBackup

De vorige stap werkt, maar is voor veel mensen te Spartaans. Het hulpprogramma MozBackup is eenvoudiger en biedt meer controle over hetgeen je veiligstelt uit Thunderbird. Het is een portable programma. Je kunt MozBackup dus draaien vanaf een externe harde schijf en het zo gebruiken op bijvoorbeeld je oude en nieuwe computer. Je hebt zowel je back-upbestanden als het back-upprogramma MozBackup op één plek bij de hand.

03 Veiligstellen

Sluit Thunderbird en start MozBackup. Geef aan dat je Mozilla Thunderbird wilt veiligstellen door hierop te klikken en activeer Backup a profile. Volg de wizard om je profiel veilig te stellen, inclusief alle Thunderbird-instellingen en uiteraard je berichten. Je kunt zelf aangeven welke gegevens je wilt exporteren, activeer bijvoorbeeld alleen de opties Address books en Emails. Het terugzetten van je back-up is net zo eenvoudig. Kies dan in het eerste scherm van MozBackup voor Restore a profile (in plaats van Backup a profile).

©PXimport

04 ImportExportTools

Als je berichten liever handmatig exporteert (en importeert) vanuit Thunderbird, heb je de Thunderbird-uitbreiding ImportExportTools nodig. Druk op de Alt-toets en open het menu Extra / Add-ons om de uitbreiding te installeren. Als dit niet lukt op de standaardmanier via de zoekfunctie, klik op het tandwielicoontje en kies Add-on installeren via bestand. Je moet het installatiebestand van ImportExportTools dan eerst handmatig downloaden. Na de installatie van de ImportExportTools-uitbreiding kun je met de rechtermuisknop eenvoudig je e-mailmappen en berichten veiligstellen (exporteren) en inlezen (importeren). Meer opties van de ImportExportTools vind je in het menu Extra.

©PXimport

05 Adresboek

Om je Thunderbird-adresboek handmatig veilig te stellen hoef je niets extra's te installeren. Klik op Adresboek om dit onderdeel te openen. Druk op de Alt-toets en kies in het menu voor Exporteren om het adresboek als bestand op te slaan. Met Importeren kun je adressen inlezen in je Thunderbird-adresboek. Thunderbird ondersteunt diverse indelingen, waaronder csv.

©PXimport

MailStore Home

01 MailStore Home

We hebben het beste voor het laatste bewaard. MailStore Home is een allemansvriend als het gaat om je mail veilig te stellen, te archiveren en te migreren tussen verschillende programma's. Het aanmaken van een archief is de spil van het programma en (mede) de oplossing voor migratieproblemen. Je berichten worden gekopieerd van je mailclient naar een archief van MailStore Home. In dit archief kun je ook door je berichten bladeren en deze openen. Er is een krachtige zoekfunctie aanwezig. Het is verder mogelijk om een archief terug te kopiëren naar een (andere) mailclient. Exporteren naar de bekende webmaildiensten of IMAP-mailserver behoort eveneens tot de opties.

02 Locatie mailarchief

Je kunt MailStore Home installeren of kiezen voor 'portable gebruik'. Dit laatste is handig als je je mailarchief en benodigde programma om je archief te openen op één locatie wilt bewaren, bijvoorbeeld op een externe harde schijf. Als je MailStore Home volledig installeert, kun je met een extra handeling (de optie Back-up naar HDD of USB) je mailarchief ook kopiëren naar een extern opslagmedium en daarvandaan ook weer inlezen. De locatie op schijf van MailStore Homes mailarchief is eenvoudig te vinden via Beheermiddelen / In Windows Explorer tonen.

©PXimport

03 Archief maken

Het aanmaken van een archief is veilig. Je mailberichten worden nooit uit je mailclient verwijderd. Klik op de knop E-mails archiveren. De eerste keer dat je dit doet, moet je een profiel aanmaken. Hierin bepaal je welke e-mailclient je wilt archiveren, bijvoorbeeld Outlook, Windows Live Mail of Thunderbird. Achter de knop Geavanceerd vinden gevorderde gebruikers opties als Gmail, IMAP en zelfs Exchange. Zodra je profiel 'klaarstaat', kun je met de knop Uitvoeren direct alle berichten uit de gekozen mailclient archiveren.

In de toekomst zal het nog sneller gaan en kun je je mailarchief direct updaten. Start MailStore Home, klik op E-mails archiveren, klik op je profiel en update met de knop Uitvoeren.

©PXimport

04 Persoonlijk archief

Je mailberichten vind je terug onder Persoonlijk archief. Blader door je berichten of gebruik de optie E-mails zoeken om een specifiek mailtje snel terug te vinden. Hiermee komen we bij een handige functie van MailStore Home voor iedereen die geen zin heeft om zijn mail over te zetten, maar de berichten ook niet kwijt wil raken. Maak met MailStore Home een mailarchief en raadpleeg het als je het ooit nodig hebt.

Het exporteren vanuit een MailStore Home-mailarchief naar een mailprogramma gaat bijna net zo eenvoudig als het aanmaken van het mailarchief. Klik op E-mails exporteren en geef aan naar welk programma (of server) je wilt exporteren en bevestig met Uitvoeren. Je kunt ook bij Persoonlijk archief met de rechtermuisknop op een map klikken en kiezen voor Exporteren naar.

Een Quooker lijkt op het eerste gezicht een gewone kraan, maar wie zo'n systeem eenmaal in huis heeft, wil vaak niet meer zonder. Met één draai of druk komt er direct kokend water uit de kraan. Ideaal voor thee, koken of schoonmaken. Maar hoe werkt zo'n Quooker eigenlijk precies? En wat gebeurt er allemaal onder het aanrecht? In dit artikel lees je er alles over.

Wat is een Quooker?

De naam Quooker is een samentrekking van 'quick cooker' – een snelle manier om kokend water te krijgen. In de basis bestaat het systeem uit twee onderdelen: een speciale kraan op het aanrecht en een reservoir dat onder het aanrecht wordt geplaatst. Sommige modellen leveren naast kokend water ook warm, koud, bruisend of gekoeld water.

Hoewel Quooker een merknaam is, wordt de term vaak gebruikt als soortnaam voor kokendwaterkranen. Toch is het een gepatenteerd systeem dat op een andere manier werkt dan veel van de goedkopere alternatieven.

Het hart van het systeem: het reservoir

Onder het aanrecht bevindt zich het reservoir, dat meestal in een keukenkastje wordt geplaatst. Hierin wordt een voorraad water continu op 110°C gehouden onder druk. Omdat het reservoir is geïsoleerd, blijft de warmte behouden zonder dat er voortdurend veel energie nodig is. Je kunt het vergelijken met een thermosfles, maar dan geavanceerder en onder druk.

Doordat het water boven het kookpunt zit en onder druk wordt bewaard, kookt het pas als het uit de kraan komt. Dat voorkomt borrelend water in het reservoir zelf en maakt het systeem veiliger. Pas zodra je de kraan opent, ontsnapt de druk en wordt het water omgezet in 'echt' kokend water (100 °C).

Zo komt het water uit de kraan

De kraan op het aanrecht is speciaal ontworpen om kokend water veilig te kunnen doseren. Afhankelijk van het model moet je een draai-, druk- of duwbeweging maken, vaak met een extra beveiliging zoals een dubbele druk- en draaibeweging om per ongeluk gebruik te voorkomen. Zodra je de kraan opent, stroomt er direct kokend water uit.

Bij modellen met meerdere functies, zoals de Fusion of Flex, komt koud, warm en kokend water allemaal uit één kraan. Bij een Nordic-model zijn er aparte kranen: één voor gewoon water en één voor kokend water.

©Quooker

Veiligheid voorop

Veiligheid is een belangrijk aandachtspunt bij kokendwaterkranen. De Quooker-kraan heeft een vernevelde straal, waardoor de kans op ernstige brandwonden klein is. De buitenkant van de kraan wordt bovendien niet heet, ook niet bij veelvuldig gebruik. Daarnaast is de kraan vast gemonteerd; hij kan dus niet omvallen. En omdat het water constant op 110°C  gehouden wordt, is er ook geen kans op legionella. Tot slot zorgt de bediening (drukken en draaien) ervoor dat de kans dat iemand per ongeluk kokend water aftapt, klein is. En waar we 'iemand' zeggen, bedoelen we natuurlijk ook kinderen! Ook zie je aan de gekleurde ring of je met kokend water te maken hebt: rood = heet!

©Quooker | Inga Powilleit

Energieverbruik en efficiëntie

Op het eerste gezicht lijkt het energieverslindend om continu water op 110°C te houden. Maar door de goede isolatie verbruikt het reservoir verrassend weinig stroom: gemiddeld zo'n 10 watt in stand-by. Daarmee is het systeem zuiniger dan het meerdere keren per dag aanzetten van een waterkoker, zeker in huishoudens waar veel gebruik wordt gemaakt van heet water. Ter vergelijking: een Quooker verbruikt in 170 minuten stand-by ongeveer evenveel energie als een waterkoker in 1 minuut. Het totale jaarverbruik ligt op ongeveer 511 kWh voor een gemiddeld gezin; naast het verbruik in stand-by moet je natuurlijk ook rekening houden met de stroom die nodig is om steeds nieuw water op te warmen.

Bij sommige modellen kun je een Quooker ook combineren met een zogenaamde COMBI of COMBI+ boiler. Daarmee levert het systeem niet alleen kokend water, maar ook direct warm water voor bijvoorbeeld de keukenkraan. Dat voorkomt wachttijd en verspilling van water terwijl je wacht op warm water uit de cv-ketel.

Samenvattend

Een Quooker werkt op basis van een drukreservoir waarin water op 110°C wordt gehouden. Zodra je de kraan opent, ontsnapt de druk en krijg je direct kokend water. Dankzij goede isolatie is het energieverbruik laag. De bediening is kindveilig en de straal is verneveld om brandwonden te voorkomen. Met extra opties zoals de COMBI-boiler of de CUBE-unit kun je het systeem uitbreiden voor warm, gekoeld en bruisend water. Je hebt dus veel mogelijkheden; laat je daarom goed voorlichten in de winkel waar je een Quooker wilt kopen.

Misschien heb je het al gemerkt: je komt online steeds meer posts en reacties tegen die door kunstmatige intelligentie zijn gemaakt. Het aantal bots dat zich voordoet als gewone internetgebruikers lijkt verder toe te nemen. Stevenen we af op een internet dat, zonder dat we het doorhebben, wordt gedomineerd door AI-gegenereerde content?

Met de opkomst van generatieve AI werd het eind 2022 ineens veel makkelijker om een bot teksten en afbeeldingen te laten creëren alsof ze door een mens zijn gemaakt. Vooral nu we een paar jaar verder zijn en AI-modellen alsmaar beter lijken te worden, wordt het ook lastiger om te weten of een onlinefoto of -post door een mens of door een bot is gemaakt. Steeds meer internetgebruikers vrezen dat we op een punt komen dat er zó veel realistische AI-content online wordt geslingerd, dat posts, reacties, foto’s en video’s van menselijke gebruikers worden ondergesneeuwd door die van bots. Als dat scenario werkelijkheid wordt, is het internet dan nog wel bruikbaar?

Niet te bewijzen

Over de angst voor zo’n doemscenario wordt al lange tijd gediscussieerd, maar pas sinds kort begint dit idee populair te worden. Dat komt voornamelijk door de ‘Dead Internet Theory’. Die werd in 2021 bedacht door een internetforumgebruiker en stelt dat het internet al sinds 2016 hoofdzakelijk uit bots bestaat. “Deze theorie werd al snel een meme die zich over het hele internet verspreidde”, zegt Danny Lämmerhirt. Hij staat aan het hoofd van het Future Internet Lab van onderzoeksinstantie Waag Futurelab, dat zich bezighoudt met de toekomstige ontwikkeling van het internet.

Volgens hem is het dan ook geen wetenschappelijke theorie, aangezien de claim niet is te bewijzen. Dat beaamt Maarten Sukel, AI-ontwikkelaar en schrijver van het boek De AI-revolutie. “Het is erg lastig meetbaar, omdat de AI-modellen zo goed zijn geworden.” Toch vindt hij de theorie niet per se vergezocht. “Als je de logica volgt dat je een beperkt aantal mensen hebt op de wereld, maar in theorie een onbeperkt aantal bots online kunt loslaten, is de kans groot dat er op een gegeven moment zoveel bots zijn dat ze voornamelijk nog met elkaar praten.”

Wantrouw de babypauw

Er zijn in ieder geval aanwijzingen dat de AI-content toeneemt. Zo toont een onderzoek van Harvard aan dat de hoeveelheid kunstmatige media en hun zichtbaarheid op X in 2023 duidelijk is gegroeid. Daarnaast heeft Meta onlangs aangekondigd dat het vanaf 2025 meer AI-gegenereerde content op Facebook en Instagram wil plaatsen. Dit gebeurt onder meer door zelf een lading AI-profielen op de sociale media los te laten die met echte gebruikers moeten communiceren. De techreus hoopt dat zijn platformen daardoor ‘vermakelijker en aantrekkelijker’ worden, zodat mensen langer actief blijven op de sociale media.

Een door Meta gemaakt AI-account op Instagram.

Ook als je geen sociale media gebruikt, is de toename van online AI-content merkbaar. Zoek op Google Afbeeldingen maar eens naar ‘Baby Peacock’. Een groot deel van de foto’s die je daar ziet, is AI-gegenereerd. “Dat komt doordat de echte babypauw nogal lelijk is”, legt Sukel uit. “Er worden daardoor amper foto’s van gemaakt en dus zijn plaatjes van een babypauw vaak nep.” Dit is nu nog een uitzonderingsgeval, maar geeft wel aan dat AI al vrijwel overal op het internet zijn sporen nalaat.

©Abdallah - stock.adobe.com

Deze babypauw is net zo schattig als dat hij nep is.

Beeld: Abdallah, stock.adobe.com.

Makkelijker catfishen

De toename van AI-gegenereerde content is volgens Lämmerhirt op zichzelf geen reden voor zorg. “Als je voor de lol een dom AI-plaatje online deelt, kan het heel onschuldig zijn. Het wordt pas een probleem als het misleidend wordt.” AI-bots worden daar volgens de deskundigen regelmatig voor ingezet, bijvoorbeeld op datingplatforms. Een gesprekspartner kan zomaar een bot zijn die je probeert op te lichten. “Die vraagt dan bijvoorbeeld met een of andere smoes of je geld kunt opsturen. Dat is wel heel kwalijk en iets waar je goed op moet letten.”

Bots op datingapps zijn geen nieuwe ontwikkeling, maar volgens de AI-ontwikkelaar wordt het probleem wel verergerd door generatieve AI. “Voorheen werden nepprofielen nog gemaakt op basis van echte foto’s. Als je toentertijd werd gecatfisht, kon je altijd nog opzoeken of de profielfoto ergens online te vinden was en op die manier achterhalen dat je met een oplichter aan het praten was. Inmiddels kan dat niet meer, omdat je gezichten gewoon kunt genereren.”

Kaas vastlijmen

Ook kunnen AI-bots worden gebruikt om politieke meningen van gebruikers te beïnvloeden, weet Robin Effing, AI- en socialmediadeskundige bij de Universiteit van Twente. “Veel partijen, waaronder regimes, hebben er belang bij om online discussies te verstoren. Eerder werden daar mensen uit landen als India voor betaald. Zij werden achter de computer gezet, maar het wordt steeds makkelijker om dat soort werk aan chatbots over te laten.” Zo bleek onlangs dat Rusland duizenden bots op sociale media als TikTok had losgelaten om de Roemeense verkiezingen te beïnvloeden.

Bots verspreiden overigens niet alleen schadelijke desinformatie in opdracht van kwaadwillenden. AI heeft van zichzelf al de neiging om onjuiste informatie te genereren. Lämmerhirt noemt als voorbeeld een incident waarbij Googles AI-zoekmachine een opvallend antwoord gaf op de vraag: ‘Hoe zorg je ervoor dat kaas niet van je pizza afvalt?’ Het advies? De kaas met lijm aan de pizzabodem vastplakken.

Waar dit antwoord vandaan kwam? Iemand plaatste dit advies als grap op een forum, waarna de bot het klakkeloos als serieuze tip overnam. “Dat is wel illustratief van wat er kan gebeuren als je AI ongecontroleerd zijn gang laat gaan.”

Kaas aan pizza vastlijmen? Prima idee, volgens Google.

Minder moderatie

Om de toestroom van AI-desinformatie in de kiem te smoren zijn er volgens de experts verschillende opties, al is geen van allen echt ideaal. AI-modellen kunnen bijvoorbeeld AI-content gaan voorzien van een onzichtbaar watermerk, zodat herkenningssoftware meteen ziet of een post van ChatGPT vandaan komt of een foto nep is. Het is alleen moeilijk om alle AI-modellen – waar er duizenden van zijn – te dwingen om watermerken te gaan gebruiken. “Momenteel is er ook geen trend dat dit uit eigen beweging gedaan wordt”, vertelt Lämmerhirt. Daarnaast kunnen zulke watermerken momenteel nog eenvoudig worden omzeild. Effing: “Er zijn veel maskeringstechnieken om AI-content te verbergen. ChatGPT-teksten kun je bijvoorbeeld in een algoritme gooien dat bepaalde tekens verwisselt, zoals de hoofdletter i met de kleine l. Mensen zullen het verschil niet zien, maar detectiesoftware kun je zo om de tuin leiden.”

Volgens Lämmerhirt is strengere moderatie een betere optie. Techplatformen moeten dan zelf actief (AI-gegenereerde) desinformatie opsporen en verwijderen, misschien ook wel met behulp van AI-systemen. “We zien alleen dat X en sinds kort ook Meta steeds minder modereren”, vervolgt de Waag-onderzoeker. In plaats daarvan willen ze leunen op een systeem waarbij gebruikers zelf misleidende content van een ‘fact check-label’ kunnen voorzien. “Dat is een slechte aanpak, want dat laat zien dat deze bedrijven zelf geen keuzes meer willen maken en hun rol van platformbeheerder niet serieus nemen.”

AI-detectiesoftware is nog verre van betrouwbaar. De tekst in deze afbeelding is volledig door AI geschreven, maar de software denkt daar anders over.

China-model

Nog een andere oplossing zou zijn om gebruikers zich te laten verifiëren voordat ze een account aan mogen maken, om te voorkomen dat ze meerdere ‘sock puppet-profielen’ kunnen beheren. Op sommige platformen, zoals chatdienst Signal, gebeurt dat al met een telefoonnummercontrole. Dat is volgens Sukel een redelijk betrouwbare manier om te controleren of je gebruikers echt zijn, maar waterdicht is het niet. Je kunt namelijk ook een prepaid simkaart kopen en daar een bot aan koppelen. Een zogeheten China-model is volgens Effing een grondigere methode. “Dan moet je bijvoorbeeld naar het gemeentehuis met je paspoort voordat je een account krijgt. Dan ben je van heel veel problemen af. Alleen dat leidt tot massasurveillance en dat is ook niet gewenst.”

Op Signal moet je je telefoonnummer verifiëren voordat je een account krijgt.

Blijf op je hoede

Kortom, een écht goede methode om schadelijke AI-content en -bots te weren is er nog niet. Nóg niet inderdaad, want de deskundigen hebben er vertrouwen in dat de huidige uitdagingen met AI op te lossen zijn. Zo denkt Sukel dat onderzoekers vroeg of laat een manier verzinnen om AI-gegenereerde desinformatie betrouwbaar weg te filteren. “In het verleden is dat ook altijd gelukt, bijvoorbeeld met e-mail”, zegt de AI-ontwikkelaar. “Daar werd steeds meer spam verstuurd, maar toen kwamen er robuuste spamfilters en is dat probleem in zekere zin opgelost.”

Spamfilters voor e-mails doen hun werk goed; krijgen we in de toekomst iets soortgelijks voor AI-content?

Tot het zover is, moeten we ermee leven dat we het internet delen met veelal onzichtbare en onbetrouwbare bots. Effing raadt daarom aan om altijd goed op je hoede te blijven. “Ik denk dat het heel gezond is om je bij elke reactie op internet als eerste af te vragen: hoe groot is de kans dat dit door een reguliere burger geschreven is? Je kunt er momenteel van uitgaan dat de meerderheid van de user-generated content online niet door gewone mensen is geschreven, maar ofwel door ingehuurde mensen of door een bot.”

Volgens Sukel moet je vooral bij gebruikersrecensies goed op je tellen passen. “Het is natuurlijk heel makkelijk om tegen een AI-bot te zeggen: schrijf 500.000 negatieve recensies over mijn concurrent en evenveel positieve over mijn eigen toko. Je kunt niet meer blind vertrouwen op platformen als Tripadvisor.”

Lämmerhirt ziet dat gebruikers langzamerhand beter worden in het herkennen van bots. “Er zijn onderzoeken die aantonen dat mensen hun onlinegedrag aanpassen. Ze ontwikkelen strategieën om nepaccounts te identificeren en vermijden deze accounts vervolgens. Hier valt nog wel veel winst te behalen. Ik denk dus dat het belangrijk is dat we ervoor zorgen dat mensen nog kritischer worden op de oorsprong van online content.”

“Als je op een platform zit met veel AI-onzin waar je niet blij van wordt, ga dan lekker weg”, adviseert Sukel tot slot. “Jij bent het product. Als er genoeg mensen weggaan, wordt dat platform gedwongen om zich te verbeteren. Je hoeft het niet zomaar te accepteren.”

Gebruikersrecensies op Tripadvisor: zijn ze nog te vertrouwen?