U wilt downloaden zonder er veel bij na te denken en toch de zekerheid hebben dat het veilig gebeurt? Dan is usenet de plek waar u moet zijn. Met dit stappenplan hebt u zo die leuke film of muziek gevonden, naar uw computer gehaald en kunt u alles ook afspelen!

Haken en ogen

Downloaden lijkt zo gemakkelijk, maar in de praktijk blijken er toch best wat haken en ogen aan te zitten. Een peer-to-peer-programma als LimeWire kunnen we allemaal installeren, maar wie niet oplet, deelt zijn hele harde schijf op internet of maakt zich schuldig aan het illegaal verspreiden van films en muziek. Op een veilige manier downloaden is dankzij usenet gelukkig helemaal niet zo moeilijk.

©PXimport

Peer-to-peer-programma’s zijn leuk, maar kunnen zowel technisch als juridisch gevaarlijk zijn.

Downloadmethodes

Er zijn twee downloadmethodes gangbaar, waarvan de bekendste het gebruik van een peer-to-peer-programma is. U deelt dan uw muziekcollectie en sluit u aan bij een peer-to-peer-netwerk, waarin u bestanden kunt uitwisselen met anderen die ook hun collectie hebben gedeeld. Het voordeel van peer to peer (p2p) is dat het aanbod zeer groot is. Werkelijk alles is te vinden, maar het downloaden gaat helaas niet altijd even snel en het komt vaak voor dat de kwaliteit van de films of muziek te wensen overlaat. Ook zitten er in juridische zin nogal wat haken en ogen aan. In de meeste gevallen kunt u niet voorkomen dat u verspreidt en dat is illegaal. De jacht op individuele uploaders is in Nederland nog niet geopend, maar in landen als Frankrijk al wel. In plaats van downloaden van een netwerk, kunt u er ook voor kiezen om dat te doen van een centrale bron. Voorbeelden hiervan zijn ftp en usenet. Het downloaden daarvan gaat meestal erg snel en de kwaliteit is hoog, maar het aanbod is wat beperkter. Alle populaire cd’s en films zijn terug te vinden, maar als uw smaak wat minder mainstream is, dan wordt het lastiger om leuke bestanden te vinden.

©PXimport

Downloaden van usenet is meestal niet gratis,

maar wel veel veiliger.

De voorbereiding

Usenet is de laatste jaren niet voor niets zo ontzettend populair geworden. Communities als FTD die zich specifiek op dit platform richten, hebben ruim een half miljoen leden. Er kleeft echter één nadeel aan deze methode: het is vaak niet gratis omdat u toegang nodig hebt tot een nieuwsserver die zogenaamde binaries voert. Dat zijn groepen waar bestanden in geplaatst kunnen worden. Voor dergelijke nieuwsdiensten moet u meestal betalen. Sommige providers bieden toegang tot een nieuwsdienst; controleer daarvoor de website van uw internetprovider. Als u die toegang niet hebt, dan zit er weinig anders op dan een abonnement te nemen op een commerciële usenet-dienst. Dat kan al voor ongeveer 3 euro per maand. Neem bijvoorbeeld een kijkje op eweka, hitnews of newsxs en sluit een abonnement af. In de meeste gevallen is het geen doorlopend abonnement. Aan het einde van deze stap hebt u toegang tot een nieuwsserver die binaries voert.

©PXimport

Usenet is een rijke en relatief veilige bron om van te downloaden.

Het nieuwsprogramma

Om te kunnen downloaden van usenet hebt u een nieuwsprogramma nodig. Twee goede programma’s zijn GrabIt en SABnzbd+. Het eerste is een traditioneel programma dat het downloaden voor u afhandelt en eventuele nabewerkingshandelingen kan automatiseren. Een goed alternatief is SABnzbd+, dat als een soort achtergronddienst op uw computer kan draaien en dat kan interessant zijn als u handiger bent geworden met downloaden. SABnzbd+ is te downloaden van www.sabnzbd.org. In dit artikel gebruiken we echter GrabIt, dat u kunt downloaden van www.shemes.com.

©PXimport

GrabIt is een eenvoudig te bedienen programma dat helaas alleen in het Engels werkt.

GrabIt installeren

Na het downloaden start u de installatie. Klik op Next in het eerste scherm om bij de licentieovereenkomst te komen. Die moet u accepteren om verder te kunnen gaan. In de volgende stap wordt u gevraagd om een map aan te geven waar u het programma wilt installeren. De standaardwaarde is een goede keus. Klik vervolgens op Next om verder te gaan. Wijzig eventueel de naam van het programma in het menu Start en klik wederom op Next. Bij Additionele taken kunt u aangeven of u een snelkoppeling wilt op het bureaublad, in de werkbalk Snel starten en of u het programma standaard nzb-bestanden wilt laten openen. Die laatste optie dient u in ieder geval te kiezen door een vinkje in het vakje te laten staan. Klik op Next om verder te gaan. Vervolgens klikt u op Install om het programma te installeren. Klik op Finish om de installatie af te ronden.

©PXimport

Met de bovenste twee opties plaatst u snelkoppelingen op het bureaublad en de werkbalk Snel starten.

GrabIt configureren

De eerste keer dat u GrabIt start, verschijnt de installatiewizard. In het eerste scherm dient u het adres van de nieuwsserver in te vullen. Die hebt u gekregen bij het afsluiten van een usenet-abonnement of is te vinden op de website van uw provider. Dit is bijvoorbeeld iets als newszilla.xs4all.nl. Plaats een vinkje bij Newsserver requires a username and password als u inloggegevens hebt ontvangen en dat is het geval bij bijna iedere betaalde nieuwsdienst. Vul in het volgende scherm uw inloggegevens in en ga verder. Een klik op Finish haalt de groepenlijst van de server en de basisconfiguratie is dan klaar. Het is niet nodig om de groepenlijst in te zien na afloop. Downloads kunnen enorm groot worden, zeker als u bijvoorbeeld een blu-ray-film binnen wilt halen. Die zijn al snel zo’n 40 GB groot. Zorg ervoor dat u voldoende vrije schijfruimte hebt. Eventueel kunt u op het tabblad Folders (via Edit, Preferences) de mappen aanpassen. Doe dat alleen voor de mappen Download en Extracted Files en niet voor de map Cache. Sla de instellingen op. GrabIt is gereed om te downloaden.

©PXimport

Vul het adres van de nieuwsserver in en in het

volgende scherm uw inloggegevens

©PXimport

Pas eventueel de mappen aan als de standaard schijf niet voldoende vrije ruimte heeft.

Downloads vinden

Uw pc is klaar om te downloaden. Nu dient GrabIt nog gevoed te worden met downloadopdrachten. Zo’n opdracht staat in een nzb-bestand. Die bestanden maakt u op speciale websites, maar voor het zover is, moet u eerst interessante bestanden vinden. Daarbij komen de communities van pas. Surf naar www.ftd.nu en download het programma. Let op, op de website wordt er vanuit gegaan dat u al een oudere versie op uw pc hebt. Dat hoeft niet, u kunt gewoon de updateversie downloaden. Pak het zip-bestand uit en start de installatie. Klik op I Agree en vervolgens twee keer op Next. Een klik op Install maakt de installatie af. Start FTD en klik op de knop Nieuw Account. Vul een gebruikersnaam, wachtwoord en e-mailadres in en maak het account. U keert dan terug naar het beginscherm en kunt direct inloggen. In het hoofdscherm klikt u op Updaten. Van de FTD-server wordt dan een lijst met op usenet geplaatste bestanden gehaald. Blader door de rubrieken om op zoek te gaan naar interessante bestanden.

©PXimport

Op de FTD-website gaan ze er vanuit dat u een update wilt installeren, maar deze versie werkt ook prima bij de eerste keer installeren.

©PXimport

U kunt door verschillende categorieën bladeren om leuke bestanden te vinden.

Waarschuwing

Downloaden wordt heel vaak illegaal genoemd en dat komt niet in de laatste plaats door de succesvolle lobby van de belangenbehar­tiger van de entertainmentindustrie, de Stichting Brein. Downloaden is in de meeste gevallen echter helemaal niet illegaal. U mag voor eigen gebruik films, muziekbestanden of zelfs e-books downloaden. Dat geldt echter niet voor software omdat daar in de negentiger jaren van de vorige eeuw andere wettelijke bepalingen voor zijn gekomen. Wat niet mag, is uploaden of het verspreiden van auteursrechtelijk beschermde bestanden. Bij de meeste peer-to-peer-programma’s gebeurt dat automatisch en dan bent u dus wel illegaal bezig. Ter compensatie voor het downloadrecht betaalt u een flinke toeslag op blanco media als lege cd’s of dvd’s. Maar ook al hebt u het recht om te downloaden, houd er rekening mee dat de artiest of filmmaker dan nauwelijks betaald wordt voor zijn of haar werk.

Koala FTD

Bij iedere post staan de bestanden genoemd die u kunt gebruiken om mee te downloaden. Het is echter veel gemakkelijker om een hulpprogramma te installeren zodat u direct nzb-bestanden kunt downloaden. Surf naar www.koalabear.nl en download Koala FTD. Pak het zip-bestand uit en start de installatie. U krijgt een nieuwe icoon op het bureaublad. Deze dient u voortaan te gebruiken om FTD te starten. Doe dat en merk op dat er in de knoppenbalk bovenin een extra icoon is gekomen. Klik daar met rechts op en kies voor Binsearch. Vervolgens gaat u op zoek naar een leuke film of muziek-cd. In FTD worden ook spelletjes en programma’s aangeboden, maar het is niet legaal om die te downloaden. Als u een interessante film hebt gevonden, klikt u op Koala-knop die nu het label Binsearch heeft gekregen. Internet Explorer zal starten. Koala heeft de bestandsnamen doorgeven aan een nzb-website en gezocht naar de ­gewenste bestanden. De resultaten worden weergegeven in een venster onderin. In veel gevallen worden meerdere resultaten getoond. Kijk dan goed welke bestanden u nodig hebt. Een dvd zal vaak een grootte van circa 5 of 10 GB hebben, terwijl een XviD meestal tussen de 700 en 1400 MB zit. Ook kan de naam van de poster en de groepsnaam soms helpen omdat deze informatie ook in FTD te vinden is. Plaats een vinkje voor het gewenste bestand en klik op Create NZB.

©PXimport

Klik met rechts op de Koala-knop om een nzb-dienst te kiezen. NZBIndex,Yabsearch en Binsearch zijn goede keuzes.

©PXimport

Plaats een vinkje voor het gewenste bestand en

klik op Create NZB.

Downloaden

Na het maken van het nzb-bestand, krijgt u de vraag of u het wilt downloaden of direct wilt openen. Kies voor dat laatste. Doordat u bij stap 5 hebt gekozen voor het gebruik van GrabIt bij nzb-bestanden zal dit programma nu starten. Het nzb-bestand bevat een soort downloadopdracht voor GrabIt en het programma zal beginnen met downloaden. Onderin kunt u zien hoeveel tijd het nog kost voordat alles binnen is. Dat is een kwestie van afwachten.

©PXimport

GrabIt zal direct beginnen met downloaden als het nzb-bestand is geopend.

Kwaliteit nieuwsservers

De kwaliteit van een nieuwsserver wordt door verschillende factoren bepaald. Een belangrijke maat is de retentie. De binnenkomende stroom berichten wordt opgeslagen op harde schijven en om plaats te maken worden de oudste berichten weer verwijderd. ­Hoe meer opslagcapaciteit, hoe ouder de bestanden kunnen zijn. Dat wordt de retentie genoemd. Een retentie van ongeveer 100 ­dagen is tegenwoordig vrij gangbaar. Posts die ouder zijn, kunt u niet meer binnenhalen. Een tweede factor is de kwaliteit, maar daar zit het tegenwoordig wel goed mee. Er zijn maar weinig servers met veel incomplete bestanden. Een laatste factor is het aantal gelijktijdige verbindingen dat u mag opzetten. Meestal ligt dat tussen de 2 en 12. Klik in GrabIt met rechts op Default server en kies voor Server properties. Pas bij Maximum allowed connections het aantal toegestane gelijktijdige verbindingen aan. Hoe meer, hoe efficiënter de download.

©PXimport

Het maximum aantal gelijktijdige verbindingen kunt u opvragen bij uw usenet-provider.

FTN

Een andere interessante community is FTN en deze kunt u vinden op www.ftn2day.nl. Surf er naartoe, registreer u en log vervolgens in. Ook nu kunt u weer bladeren door de geplaatste bestanden op usenet. Door een reactie in de vorm van een bedankje achter te laten bij een post krijgt u bovenin de mogelijkheid om op Click to view files te klikken achter Download NZB. Een nieuw venster zal openen met daarin alle losse bestanden van de post. Klik op Download Files om net als bij stap 9 een nzb-bestand te downloaden. GrabIt zal het vervolgens weer verwerken.

©PXimport

Plaats op FTN een reactie om de verborgen link naar het nzb-bestand tevoorschijn te halen.

Na het downloaden

Op usenet raken bestanden makkelijk beschadigd. Dikke kans ook dat dit met uw bestanden is gebeurd. Dat is echter geen probleem omdat vrijwel altijd reparatiebestanden worden meegeleverd. Die herkent u aan de extensie .par2. De eerste stap na het downloaden is de bestanden controleren met behulp van de par2-bestanden. GrabIt doet dit automatisch voor u. Indien er beschadigingen worden gevonden, worden deze direct hersteld. De derde stap is het uitpakken van de bestanden. Een dvd van 5 GB wordt vaak in 100 stukjes van 50 MB opgedeeld. Dat in stukken hakken gebeurt meestal met WinRar. GrabIt zal ook het uitpakken voor u verzorgen. In de downloadmap vindt u ten slotte het eindresultaat. GrabIt zal de gedownloade bestanden direct verwijderen als het uitpakken is geslaagd.

©PXimport

GrabIt zal automatisch controleren, repareren en uitpakken na het downloaden.

Handmatig repareren

Het automatisch controleren, repareren en uitpakken gaat niet altijd even goed. Het is prettig om te weten hoe u dat ook handmatig kunt doen. Download QuickPar en installeer het. Start het een keer en geef aan dat u het programma wilt gebruiken voor par- en par2-bestanden. Download vervolgens de probeerversie van WinRar en installeer deze ook. Let op tijdens de installatie: integratie in de Windows Shell is niet nodig, maar zorg er wel voor dat het programma is geassocieerd met de rar-extensie. Als automatisch uitpakken niet lukt, dubbelklik dan op een par2-bestand om QuickPar te starten. Het programma zal eerst een controleslag uitvoeren en als u op de knop Repareren klikt of een vinkje plaatst voor Automatisch repareren, dan zal QuickPar ook herstellen. Pak het bestand vervolgens met WinRar uit door te klikken op filmnaam.part01.rar of bij een alternatieve naamgeving op filmnaam.rar.

©PXimport

Als het misloopt, is het handig om te weten dat u ook handmatig kunt repareren en

uitpakken.

Wat hebt u gedownload?

Afhankelijk van wat u hebt gedownload, dient u nu de vervolgstappen te bepalen. Muziek wordt vrijwel altijd als losse mp3’s verspreid en die kunt u direct op uw mp3-speler plaatsen. Voor films ligt het anders. Bij HD-films hebt u meestal extra codecs nodig. Daar gaan we in de volgende stap op in. Doorloop de volgende stap ook als u veel met ondertitels werkt, want die ondersteuning wordt dan geïnstalleerd.

HD-films

De meeste films kunnen zonder problemen op uw computer worden afgespeeld. Daar hebt u echter wel de juiste codecs voor nodig. Een codec is een stukje software dat een mediaplayer kan gebruiken om de indeling te herkennen en beeld en geluid af te kunnen spelen. Voor XviD en DivX hebt u waarschijnlijk al een codec, maar het wordt anders bij HD-formaten. Een geschikte verzameling codecs hiervoor is het CC

Codec Pack, beter bekend onder de afkorting CCCP. Surf naar www.cccp-project.net en download het codec pack. Start de installatie vervolgens. Dat is een kwestie van stug door blijven klikken op Next en tot slot op Install. Na de installatie start de configuratie. Geef in het eerste scherm uw audioconfiguratie aan (2/0/0 bij twee boxjes bijvoorbeeld). Klik op Next en vervolgens op Apply. U bent nu in staat om de meeste HD-formaten af te spelen en ondertitels worden ook ondersteund.

©PXimport

Het CC Codec Pack installeert vrijwel alle codecs

die u nodig hebt.

Mediaplayers

Mediaplayers zijn steeds meer in opkomst. Dat zijn kastjes die u aan de televisie koppelt en in de meeste gevallen ook aan het netwerk. Vaak hebben ze een ingebouwde harde schijf die u vol kunt stoppen met films en muziek. HD-mogelijkheden zijn standaard en met een mediaplayer haalt u dan ook het maximale uit een HD-televisie. Deze spelers zijn al verkrijgbaar voor rond de 120 euro voor een Xtreamer, en de prijs loopt op tot bijna 400 euro voor een high end-speler als de PopCorn Hour.

Ondertitels zoeken

In modernere mediabestanden als .mkv kunnen ondertitels al zijn meegeleverd. In sommige andere gevallen zijn ze hard ingebakken. Als ondertitels er niet zijn, is zelf zoeken ook geen probleem, bijvoorbeeld op de website www.nlondertitels.com. Plaats het srt-ondertitelingsbestand in dezelfde map als de film en geef het exact dezelfde naam, dus echteenleukefilm.avi en echteen­leukefilm.srt. Start de film en de ondertitels worden getoond. Zo niet, doorloop dan stap 13.

©PXimport

Ondertitels kunt u downloaden van bijvoorbeeld www.nlon

dertitels.com.

Direct branden

Dvd’s of de HD-varianten als blu-ray komen in twee vormen voor: als image (meestal één groot bestand van 5 tot 10 GB) of als map. Beide kunt u direct branden op een dvd. Download daarvoor ImgBurn. Start het programma na de eenvoudige installatie. In het hoofdmenu kiest u voor Write image file to disc. Blader bij Source naar de image en open deze. ImgBurn zal de image laden en analyseren. Plaats vervolgens een lege dvd in de speler en klik op de grote knop links onderin. Het branden zal starten. Hebt u te maken met bijvoorbeeld een VIDEO_TS-map, dan kan het branden op een vergelijkbare wijze. Kies dan voor Write files and folders to disc in het hoofdmenu. In plaats van branden, is het ook mogelijk om een VIDEO_TS-map of image naar een mediaplayer te kopiëren (zie kader ‘Mediaplayers’), omdat de meeste apparaten deze formaten direct ondersteunen.

©PXimport

Dvd’s kunt u branden op een schijfje, maar een op uw televisie aangesloten mediaplayer gebruiken is nog handiger.

Tot slot

Downloaden is zo moeilijk nog niet, en veilig downloaden dankzij dit artikel ook niet meer. Haal geen bestanden binnen zonder een goede virusscanner en lees bij iedere post op FTD of FTN ook de reacties van de anderen. Daar staat vaak waardevolle informatie in en als er een probleem is, dan kunt u zich het downloaden besparen.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.