Slechts acht maanden na de introductie van de geheel vernieuwde MacBook Pro brengt Apple de opvolgers alweer op de markt. Het grote verschil? Intels nieuwere Kaby Lake-processors die in 2016 nog niet beschikbaar waren. Wij bekenen de nieuwe MacBook Pro 13-inch.

In 2016 introduceerde Apple voor het eerst sinds jaren weer echt vernieuwde MacBook Pro’s, dus een variant voorzien van een nieuwe vormgeving. Ten opzichte van de voorgangers werd de MacBook Pro nog dunner en kwam de notebook behalve in zilver ook in de kleur spacegrijs op de markt. Over de voor dit artikel geteste 2017-uitvoering van de MacBook Pro 13-inch met Touch Bar kunnen we kort zijn: die ziet er precies hetzelfde uit als de 2016-variant. Erg is dat niet, want de dunne aantrekkelijk vormgegeven behuizing weegt slechts 1,37 kg en dat is vrijwel hetzelfde als de MacBook Air die ooit toch het toonbeeld van de dunne en lichte laptop was.

©PXimport

Alleen usb-c: leven met verloopjes

Een opvallende keuze in 2016 was dat Apple drastisch snoeide in de aanwezige uitbreidingspoorten: de enige keuze werd usb-c voorzien van Intels Thunderbolt 3. Met deze poort moet je alles doen: apparatuur aansluiten, schermen aansluiten en de laptop opladen. Afhankelijk van de uitvoering is de 13inch-variant voorzien van twee of vier usb-c-aansluitingen. De geteste uitvoering is de variant met Touch Bar die voorzien is van vier usb-c-aansluitingen: twee links en twee rechts. Hoewel het er op lijkt dat usb-c de aansluiting van de toekomst is en er dankzij ondersteuning voor Thunderbolt 3 veel mogelijk is, zul je in de praktijk waarschijnlijk aan de slag moeten met verloopjes. Het is in ieder geval jammer dat Apple een simpel verloopje naar usb-a niet meelevert.

©PXimport

Prestaties

De variant die wij van Apple kregen is de variant met Touch Bar voorzien van een upgrade naar een ssd van 512 GB en kost 2249 euro. De standaarduitvoering met Touch Bar voorzien van een 256 GB ssd kost 1999 euro. De processor is een Intel Core i5-7267U met een standaardkloksnelheid van 3,1 GHz en een turbo tot 3,5 GHz. Dezelfde uitvoering vorig jaar had een Intel Core i5-6267U met een standaardkloksnelheid van 2,9 GHz en een turbo tot 3,3 GHz.

In Geekbench 4 zet de 2017-variant in de multicoretest een score neer die zo’n achttien procent sneller is dan vorig jaar. Dat is dus wat beter dan de toename van puur de kloksnelheid die zo’n zes procent bedraagt. Kaby Lake is dus wat efficiënter dan Skylake. In de praktijk is de MacBook Pro een soepel aanvoelende computer die geschikt is voor een groot aantal taken. Prettig is dat de laptop tijdens normale werkzaamheden onhoorbaar zijn werk doet, tijdens alledaagse taken als browsen of kantoortoepassingen hebben we de ventilator zelfs geen een keer gehoord. Apple speelt al enige jaren een voortrekkersrol op het gebied van ssd’s en ook het 512GB-exemplaar met als typenummer Apple SSD AP0512J is uitstekend. Een leessnelheid van 2254,3 en een schrijfsnelheid van 1820,0 MB/s maken indruk.

©PXimport

Apple beweert dat de laptop tien uur mee met gaan op de accu, wij kwamen op zo’n acht uur. Natuurlijk nog steeds niet slecht. Overigens heeft de geteste uitvoering een accu met een capaciteit van 49,2 Wh terwijl de variant zonder Touch Bar een accu met een capaciteit van 54,5 Wh heeft. Die goedkopere uitvoering heeft dus een accu die meer dan tien procent meer capaciteit heeft terwijl de Touch Bar niet hoeft te worden aangestuurd en de processor theoretisch iets zuiniger is. Oftewel: vermoedelijk haalt de goedkopere variant die tien uur wel.

Invoer

Net als vorig jaar maakt de MacBook Pro gebruik van Apples tweede generatie vlindermechanisme: de toetsen die opvallen door hun geringe hoogte die je slechts zo’n halve mm kunt indrukken. Ten opzichte van toetsen met meer travel is de weerstand wel wat hoger en voel je een redelijk duidelijke klik. Ben je gewend hard te tikken, dan maken de toetsen erg veel lawaai. Wat je er ook van mag denken, als je een moderne MacBook wilt hebben dan zul je aan het Butterfly-toetsenbord moeten. Het is even wennen, maar dan is er op zich prima mee te tikken. Maar het feit blijft dat iets meer travel eigenlijk wel prettig is en dat Apple dit type toetsenbord vooral lijkt te hebben bedacht om hun notebooks zo dun mogelijk te maken.

©PXimport

Boven het toetsenbord vind je de Touch Bar die de klassieke functietoetsen vervangt en contextafhankelijke functionaliteit biedt. Eigenlijk is er qua functionaliteit weinig veranderd en heel spectaculaire handige nieuwe mogelijkheden zijn we niet tegengekomen. Er zijn logischerwijs wel wat meer programma’s geschikt voor gebruik met de Touch Bar. De Touch Bar is fraai, maar we hebben het idee dat Apple er meer uit zou moeten kunnen halen en het blijft een beetje een gimmick. Je kunt meer over de werking lezen in de review van de MacBook Pro 15-inch 2016.

©PXimport

Ook opvallend, maar wederom hetzelfde als vorig jaar, is het enorme Force Touch-trackpad. Nog steeds oogt de trackpad gigantisch. Dat is handig voor het maken van gebaren, maar zelf hadden we met het vorige maatje al weinig problemen. In ieder geval heb je geen last van. Het is geen probleem om je palm tijdens het typen deels op de trackpad te laten rusten. Ook al bekend, maar wellicht leuk om nog even aan te stippen is dat je een Force Touch-trackpad fysiek nauwelijks indrukt terwijl dankzij een trilling toch de suggestie van een lekkere klik gewekt wordt. De sterkte van die ‘klik’ kun je bovendien instellen.

Fantastisch scherm

Uiteraard maakt ook in 2017 de MacBook Pro gebruik van een Retina-scherm in dezelfde verbeterde variant die in 2016 voor het eerst werd toegepast. De resolutie van het scherm is met 2560 x 1600 pixels gelijk aan die van eerdere 13 inch Retina-schermen, maar net als in 2016 is dit scherm geschikt is voor een brede kleurweergave (P3). Hiermee kan het scherm nog meer kleuren tonen en in combinatie met bijvoorbeeld geschikte foto’s zie je inderdaad verschil ten opzichte van oudere Retina-schermen. In de praktijk heb je wellicht niet zoveel aan brede kleurweergave, maar dan blijft het scherm gewoon een prima ips-paneel met goede inkijkhoeken en een uitstekende helderheid die veel andere laptops achter zich laat. Simpelweg een plaatje.

Conclusie

Apple heeft zijn MacBook Pro vorig jaar drastisch vernieuwd waardoor dit jaar de overstap van Intels Skylake- naar Kaby Lake-processors de enige verandering is. De MacBook Pro is hierdoor een stukje sneller geworden. Apple heeft het geheel in een aantrekkelijk dunne behuizing gevat en voorzien van een fantastisch scherm. Net als vorig jaar zorgt de geringe dikte wel voor wat concessies. Zo is het vlindertoetsenbord met zijn geringe toetsaanslag niet ieders favoriet en zul je dankzij usb-c vooralsnog met verloopjes aan de slag moeten. De prijs is een minpunt, want hoewel de MacBook Pro een indrukwekkende verschijning is, is de instapprijs van 1999 euro veel geld. Zeker als je bedenkt dat upgrades naar bijvoorbeeld 16 GB ram en een grotere ssd veel kosten. Maar dat neemt niet weg dat dit gewoon en prima laptop is.

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.