ID.nl logo
40 supertips voor Windows 10
© PXimport
Zekerheid & gemak

40 supertips voor Windows 10

Windows 10 lijkt een vertrouwde omgeving met onderdelen van Windows 7 en 8. Maar er is veel veranderd en aan onze redactie-inbox te zien is de update ook bij lang niet iedereen vlekkeloos verlopen. Tijd om zelf in het besturingssysteem te duiken met deze 40 tips!

Lokaal account

Vanwege privacyzorgen gebruiken we in dit artikel Windows 10 zonder Microsoft-account. Veel Microsoft-diensten zijn via een omweg alsnog te gebruiken, dus je hoeft niets te missen. Alleen toegang tot de applicatiewinkel is niet mogelijk, maar hinderlijk voor het gebruik van Windows 10 is dat vooralsnog niet.

1. Toetscombinaties

Met Windows 10 zijn er veel nieuwe functies ingebouwd, die ook allemaal hun eigen toetsenbordcombinaties kennen:

Windows-toets+Tab (Taakweergave)

Windows-toets+PijltjeRechts+PijltjeOmhoog (plaatst venster in rechterbovenhoek)

Windows-toets+PijltjeOmhoog of PijltjeOmlaag (plaatst venster boven of onder)

Windows-toets+Ctrl+PijltjeLinks of PijltjeRechts (schakelen tussen bureaubladen)

Windows-toets+Ctrl+D (nieuw bureaublad)

Windows-toets+Ctrl+F4 (sluit bureaublad)

Windows-toets+Ctrl+C (Cortana)

Windows-toets+S (zoeken)

2. Terug naar oude Windows

Het kan natuurlijk gebeuren dat er iets niet goed gaat met de upgrade. We hebben veel klachten gehad over essentiële Windows 10-onderdelen die niet geïnstalleerd konden worden, maar ook software en drivers weigeren vaak dienst. En het kan natuurlijk ook zo zijn dat Windows 10 je helemaal niet bevalt. Gelukkig biedt Microsoft de mogelijkheid om de upgrade terug te draaien zodat je terug kunt naar je vertrouwde Windows 7 of 8.1. Druk op de startknop en kies Instellingen. Bij Bijwerken en beveiliging kies je in het linkermenu Systeemherstel en onder het kopje Teruggaan naar een vorige versie klik je op Aan de slag. Deze optie blijft een maand lang beschikbaar na het upgraden. Eventueel kun je later nog een nieuwe poging wagen om te upgraden naar Windows 10, dit blijft tot juli 2016 gratis.

©PXimport

3. Eerdere Windows-installatie verwijderen

De oude versie van Windows 7 of 8.1 blijft een maand lang op je systeem beschikbaar om de mogelijkheid te bieden terug te gaan. Maar dit kost wel de nodige schijfruimte. Als je niet van plan bent terug te keren, kun je schijfruimte vrijmaken door de oude versie te verwijderen. Dit doe je door op Start te drukken en schijfopruiming te typen en te openen. Klik in het venster dat verschijnt op Systeembestanden opschonen, voer optioneel het wachtwoord in. In de lijst vink je vervolgens Vorige Windows-installatie(s) en Tijdelijke Windows-installatiebestanden aan en druk je op OK. In ons geval ruimde dat zo'n 15 GB schijfruimte op.

4. Kaarten

Gelukkig, in Windows 10 kun je weer ouderwets kaartspelletjes spelen. Open via het startmenu Microsoft Solitaire Collection en negeer desgewenst al het gedram om in te loggen met een Microsoft-account. Deze koppeling wordt gebruikt om je speelgegevens op te slaan en online te delen. Vervolgens heb je vertrouwde kaartspelletjes terug, zoals FreeCell, Spider Solitaire en meer. Veel speelplezier!

©PXimport

5. Wacht met aanschaf

In winkels is het personeel behoorlijk gedrild om de gratis upgrade aan te prijzen bij nieuw aan te schaffen pc's en laptops. In sommige winkels zijn zelfs 'check-in'-punten om je kersverse systeem te upgraden. Alleen werkt de upgrade op lang niet ieder systeem vlekkeloos. Je doet er dus verstandig aan om nog even te wachten met de aanschaf van een nieuw systeem tot deze standaard geïnstalleerd komen met Windows 10. Dit kan nog wel enkele weken of maanden duren.

©PXimport



Heb jij een vraag over Windows 10?

Stel dan je vraag binnen de Vraag & Antwoord van Computer!Totaal en krijg antwoord op jouw vraag!

6. Edge-zoekmachine wijzigen

Natuurlijk is de standaardzoekmachine van de kersverse Windows-browser Edge de Bing-zoekmachine. De zoekresultaten van Bing zijn echter ondermaats en het is raar dat Microsoft al jarenlang functionaliteit van Bing enkel in de VS beschikbaar stelt. Je wijzigt de standaardzoekmachine door Edge op te starten, rechtsboven op de drie puntjes te drukken en Geavanceerde Instellingen te kiezen. Onder zoeken in de adresbalk met kun je Google kiezen als zoekmachine. Wil je liever het privacyvriendelijke DuckDuckGo gebruiken, ga dan met Edge naar de website en druk onder aan de webpagina op Maak van DuckDuckGo je standaard zoekmachine.

©PXimport

7. Skype gebruiken

Je hoeft geen Microsoft-account aan je Windows te koppelen om Skype uit de applicatiewinkel te installeren. Ga naar deze website en druk op Skype voor Windows-bureaublad downloaden. Wanneer je dit programmaatje downloadt en installeert, kun je je gewoon aanmelden en Skypen zoals je gewend bent, met het picogrammetje in het systeemvak. Het account waarmee je je aanmeldt, wordt verder niet gekoppeld aan Windows.

©PXimport

8. Wi-Fi-inzicht

Een vreemd onderdeel van Windows 10 is Wi-Fi-inzicht. Hiermee kun je toegang tot je draadloze netwerk delen zonder het wachtwoord persoonlijk af te geven. Wi-Fi-inzicht deelt de toegangsgegevens van bekende draadloze netwerken met contactpersonen. Het erge is dat het standaard ingeschakeld is! Ga naar Instellingen / Netwerk en internet / Wi-Fi-instellingen beheren en zet het schuifje uit bij Verbinding maken met netwerken die worden gedeeld met mijn contactpersonen.

9. Mail

Wanneer je de Mail-app voor het eerst opent, wordt gevraagd om een mailadres. Als je je Hotmail/Outlook.com wilt synchroniseren zonder je Microsoft-account aan Windows te verbinden, kies je na het invoeren van je inloggegevens voor Alleen aanmelden bij deze app. Gebruik je mail van een andere dienst, dan kun je deze gewoon uit de lijst kiezen en je inloggegevens invoeren. Gebruik je meerdere mailaccounts, dan kun je na het toevoegen van je eerste account onderin op het tandwieltje drukken en vervolgens Accounts / Account toevoegen selecteren.

©PXimport

10. Agenda

De agenda van Windows 10 werkt grotendeels hetzelfde als de Windows 10 Mail-applicatie. Wanneer je de app voor het eerst opent, voeg je een account toe. Heb je dit al gedaan in Mail, dan zie je je account al staan. Je agenda toont vervolgens netjes al je afspraken en houdt je via het Actiecentrum (zie tip 17 en verder) tijdig op de hoogte.

Heb jij een vraag over Windows 10?

Stel dan je vraag binnen de Vraag & Antwoord van Computer!Totaal en krijg antwoord op jouw vraag!

11. GodMode activeren

Wil je diep in de instellingen duiken en een overzicht van alle instellingen van Windows, dan hebben we de zogenoemde Windows 10 GodMode nodig. Maak een nieuwe map aan (Ctrl+Shift+N), waar je deze map aanmaakt is onbelangrijk. Geef deze map de naam GodMode.{ED7BA470-8E54-465E-825C-99712043E01C} mee en je ziet meteen dat het icoontje verandert. Wanneer je het mapje nu opent, kom je in een uitgebreid instellingenvenster. Welkom in de GodMode!

©PXimport

12. Datalimiet wifi

Gek genoeg kun je in Windows 10 geen harde datalimiet instellen. Dat is vervelend als je op een netwerk zit waarbij je niet al te veel data wilt verstoken. Bijvoorbeeld als je via tethering op je smartphone verbindt. Je kunt het dataverbruik gelukkig wel enigszins temperen. Ga hiervoor naar Instellingen / Netwerk en internet / Geavanceerde instellingen en zet onder Instellen als verbinding met datalimiet het schuifje aan.

13. Zoekfunctie uitbreiden

Je kunt de zoekfunctionaliteit ook uitbreiden met Bing-zoekresultaten. Druk op de zoekknop en vervolgens links op het tandwieltje. Je ziet hier een schuifje voor Cortana die je niet aan kunt zetten omdat de spraakgestuurde zoekmachine nog geen Nederlands spreekt. Wel kun je het schuifje bij Online zoeken en webresultaten aanzetten. Wanneer je dit doet, krijg je ook meteen Bing-zoekresultaten (en -suggesties) bij je zoekopdracht.

©PXimport

14. Google in plaats van Bing

De zoekfunctie blijft echter van Bing, maar via een omweg kun je ook Google gebruiken in de Windows-zoekfunctionaliteit. Je hebt hier echter wel Googles Chrome-browser als standaardbrowser voor nodig. Installeer vervolgens de Bing2Google-extensie. Wanneer je nu op het web zoekt met de Windows-zoekfunctionaliteit, opent een Chrome-browservenster met de zoekresultaten in Google.

©PXimport

15. Zoekknop verbergen

Vind je die zoekfunctionaliteit overbodig (omdat het grotendeels ook via de startknop kan en via de zoekmachine in je browser)? Dan kun je hem ook eenvoudig verwijderen. Druk met de rechtermuisknop op het vergrootglas-icoontje, ga naar Zoeken en druk op Verborgen. Vanaf nu is het vergrootglas van je taakbalk verdwenen. Door op Knop taakweergave weergeven te drukken, verwijder je de snelkoppeling naar de virtuele bureaubladen (zie tip 16).

©PXimport

Heb jij een vraag over Windows 10?

Stel dan je vraag binnen de Vraag & Antwoord van Computer!Totaal en krijg antwoord op jouw vraag!

16 Virtuele bureaubladen

Een handige toevoeging waar Linux- en OS X-gebruikers bekend mee zijn, is de mogelijkheid meerdere bureaubladen te gebruiken. De bureaubladen zijn geschikt om meerdere openstaande programma's te groeperen. Handig bijvoorbeeld om werk en ontspanning gescheiden te houden. De snelkoppelingen, mappen en bestanden op het bureaublad blijven echter hetzelfde. Op de taakbalk (rechts van de zoekknop) vind je de knop voor het overzicht van de actieve bureaubladen. In dat overzicht vind je rechtsonder een knop voor een nieuw bureaublad. Een bureaublad sluit je door met je muis onderin over het bureaublad te gaan en vervolgens op het kruisje te klikken.

©PXimport

17. Actiecentrum

In Windows 10 doet ook het Actiecentrum zijn intrede. Zo'n venster kennen we al van het notificatiescherm van Android en (later) iOS. Hierin worden meldingen weergegeven van apps (bijvoorbeeld als je een nieuwe mail of afspraak hebt) en van het systeem. Je vindt het Actiecentrum door op het spraakballon-icoontje in het systeemvak (naast de klok) te klikken. Vervolgens schuift hij via de rechterkant van het scherm in. Door op een melding te klikken, word je meteen naar de desbetreffende app of systeeminstelling geleid. Wanneer je met je muis over een melding hangt, verschijnt een kruisje om de melding te verwijderen. De knop Alles wissen verwijdert alle huidige meldingen. Onderin vind je enkele handige snelkoppelingen voor instellingen, bijvoorbeeld om wifi aan of uit te zetten.

©PXimport

18. Actiecentrum pimpen

Ga je naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Kleuren, dan vind je daar de opties om de kleuren van het Actiecentrum te personaliseren. Gewone software kan geen meldingen tonen in het Actiecentrum, alleen apps hebben hier toegang toe. Wil je van sommige apps (bijvoorbeeld spelletjes) geen meldingen ontvangen? Om dit te regelen ga je naar de instellingen van de app zelf en zet je de meldingen uit. Als voorbeeld nemen we de Mail-app; druk op het tandwieltje en zet je vervolgens het schuifje onder Meldingen weergeven in het onderhoudscentrum uit. De naam onderhoudscentrum en Actiecentrum worden beide gebruikt voor hetzelfde paneel.

©PXimport

19. Back-up van Windows 7

Windows 7 had een back-up-onderdeel (genaamd Back-up maken en terugzetten). Gebruikte je dit onderdeel altijd, dan ben je hem gelukkig niet kwijt in Windows 10. Je vindt het onderdeel terug in Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Back-up maken en terugzetten (Windows 7). Je gemaakte back-ups vind je hier terug en bovendien kun je ze ook herstellen. Ook is het mogelijk een nieuwe back-up aan te maken, hoewel we daarvoor de functie uit de volgende tip liever aanraden.

20. Back-up instellen

Ga je naar Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Back-up dan vind je de back-upmogelijkheid van Windows 10 terug. Sluit een externe schijf aan en druk op Een station toevoegen. Vervolgens kun je een back-up maken met bestandgeschiedenis. Vergeet overigens niet de externe schijf om de zoveel tijd opnieuw aan te sluiten om een recente back-up te maken!

©PXimport

Heb jij een vraag over Windows 10?

Stel dan je vraag binnen de Vraag & Antwoord van Computer!Totaal en krijg antwoord op jouw vraag!

21. Tabletmodus

Windows 8 kende de introductie van een nieuw startscherm dat het startmenu verving met een full-screen-scherm met vierkante en rechthoekige 'Live tegels'. Praktisch voor touchscreen-systemen, maar voor besturing met muis en toetsenbord juist niet. In Windows 10 is een startmenu met Live tegels geïntroduceerd, maar wat velen niet weten is dat het fullscreen Startscherm nog altijd beschikbaar is. Je activeert hem door het Actiecentrum te openen en op tabletmodus te drukken. Je kunt hem ook je startmenu volledig laten vervangen door naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Start te gaan en daar het schuifje aan te zetten bij Start op volledig scherm weergeven.

©PXimport

22. Snelle toegang

In Verkenner heb je in het linkerpaneel het onderdeel Snelle toegang. Je kunt hier zelf mapjes naartoe slepen zodat ze altijd snel binnen handbereik zijn. Wanneer je de verkenner opent, krijg je meteen een overzicht van alle Snelle toegang-onderdelen. Ook vult Snelle toegang zich automatisch met locaties die je vaak bezoekt. Door op de punaise te klikken, zorg je ervoor dat de locatie vastgepind blijft. Druk je in het linkerpaneel met de rechtermuisknop op Snelle Toegang en Opties dan kun je zelf aanpassingen doen. Bij Verkenner openen in kun je er bijvoorbeeld voor kiezen om de verkenner altijd in (Deze) Computer te openen. Bij Privacy kun je instellen dat recent gebruikte locaties niet in Snelle toegang verschijnen.

©PXimport

23. Encryptie

Voor de bestandsversleuteling gebruikt Windows BitLocker. Omdat BitLocker niet opensource is en door experts niet valt te verifiëren of je bestanden wel goed versleuteld worden, hebben we altijd alternatieve versleutelprogramma's aangeraden. In Windows 10 wordt de BitLocker-encryptiesleutel bovendien in OneDrive opgeslagen, waardoor BitLocker wat ons betreft helemaal af te schrijven valt. Je bent beter af met programma's als TrueCrypt of VeraCrypt. Hoewel ze iets minder gebruiksvriendelijk zijn, hebben de programma's meer mogelijkheden en zijn ze opensource.

24. Wachtwoord instellen

Op je pc in de huiskamer is het wellicht niet van groot belang, maar als je een laptop of tablet met Windows 10 hebt, is vergrendeling (zodat niet iedereen bij je persoonlijke bestanden kan) behoorlijk essentieel. Een basisvorm van bescherming is een wachtwoord. Dit stel je in door naar Instellingen / Accounts / Aanmeldingsopties te gaan en onder Wachtwoord voor Toevoegen te kiezen. Voortaan verschijnt een vergrendelingsscherm om het wachtwoord in te voeren wanneer je je aanmeldt bij Windows.

©PXimport

25. Andere aanmeldingsopties

Wanneer je een wachtwoord hebt ingesteld, komen ook andere aanmeldopties beschikbaar. De functie Hello wordt binnenkort via een update toegevoegd en stelt je in staat je apparaat te ontgrendelen met gezichtsherkenning via de webcam. Bij Instellingen / Accounts / Aanmeldingsopties kun je ook een pincode instellen voor toegang, wat handig is als je je aanmeldt op een apparaat met touchscreen. Bij een afbeeldingswachtwoord verschijnt een zelfgekozen foto waar je in een zelfbepaalde volgorde op plekken op de foto drukt of klikt. Mocht je de pincode of het afbeeldingswachtwoord vergeten, dan kun je altijd nog het wachtwoord uit de vorige tip gebruiken om alsnog aan te melden.

©PXimport

Heb jij een vraag over Windows 10?

Stel dan je vraag binnen de Vraag & Antwoord van Computer!Totaal en krijg antwoord op jouw vraag!

26. Vergrendelingsscherm instellen

Het vergrendelingsscherm is ook naar eigen wens aan te passen. Ga hiervoor naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Vergrendelingsscherm. Je kunt hier niet alleen terecht voor de achtergrondafbeelding (van Windows zelf of eigen afbeeldingen) van het vergrendelscherm, je kunt er ook een diashow van maken. Ook kunnen meldingen van apps op het vergrendelscherm getoond worden, zodat je bijvoorbeeld direct ziet hoeveel nieuwe mailtjes er binnengekomen zijn. Onder aan de instellingenpagina kun je aangeven welke apps wel en welke niet op je vergrendelscherm mogen verschijnen.

©PXimport

27. Gebruikte Microsoft-accounts beheren

Wil je toch liever een Microsoft-account gebruiken, bijvoorbeeld om je instellingen over meerdere systemen te synchroniseren, ga dan naar Instellingen / Accounts/ Uw account. Hier kun je tevens terecht om je Microsoft-accounts te beheren die je in je lokale account gebruikt, bijvoorbeeld voor Mail, Skype of OneDrive. Eventueel voeg je hier ook andere Microsoft-accounts toe om bijvoorbeeld je zakelijke account te koppelen aan Windows 10.

©PXimport

28. Gebruikers toevoegen

Bij Instellingen / Accounts/ Familie en andere gebruikers kun je andere gebruikers toevoegen aan het systeem. Wanneer je bij Uw Familie gebruikers toevoegt, zijn er opties voor ouderlijk toezicht beschikbaar. De familie wordt ook eventueel gekoppeld aan de Microsoft-accounts, zodat de opgelegde regels en instellingen ook op andere apparaten van toepassing zijn. Bij Andere gebruikers kun je meerdere gebruikers toevoegen. Microsoft probeert agressief Microsoft-accounts te koppelen als je op Iemand anders aan deze pc toevoegen drukt. Wil je (nog) een lokaal account aanmaken, kies vervolgens dan voor De persoon die ik wil toevoegen heeft geen e-mailadres, vul in het opvolgende scherm geen gegevens in, en kies Gebruiker zonder Microsoft-account toevoegen. Kies een naam en (optioneel) wachtwoord en druk op Volgende.

©PXimport

29. Updates beheren

In Windows 10 kun je automatische updates niet uitschakelen. Vanuit veiligheidsoogpunt van Microsoft best te begrijpen. Maar het kan vervelende bijeffecten hebben. Bijvoorbeeld als een specifieke update je systeem negatief beïnvloedt of als je op een internetverbinding met datalimiet werkt. Wel kun je bepalen wanneer updates geïnstalleerd worden en Windows herstart mag worden. Hiervoor ga je naar Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Windows Update en kies je voor Geavanceerde opties. Bij Kiezen op welke manier updates worden geleverd kun je tevens uitzetten dat Microsoft jouw systeem en bandbreedte inzet voor het verspreiden van updates.

©PXimport

30. Printen naar pdf

Handig nieuwigheidje in Windows 10 is dat je kunt printen naar een pdf-bestand. Tot voorheen had je daar een tooltje voor nodig dat zich in het overzicht van apparaten en printers nestelde. Wanneer je nu in het print-dialoogvenster komt, kies je bij de printer Microsoft Print to PDF. Wanneer je vervolgens op Afdrukken drukt, wordt gevraagd waar de pdf opgeslagen moet worden. Een slimme manier om van alles lokaal op te slaan, bijvoorbeeld webpagina's.

Heb jij een vraag over Windows 10?

Stel dan je vraag binnen de Vraag & Antwoord van Computer!Totaal en krijg antwoord op jouw vraag!

31. Apps verwijderen

Wil je een programma of app verwijderen, ga dan naar Instellingen / Systeem / Apps en onderdelen. Hier krijg je keurig in een lijstje te zien welke apps en software op het systeem zijn geïnstalleerd, hoeveel ruimte een programma inneemt en wanneer de installatie plaatsvond. Wanneer je een programma selecteert, verschijnt een verwijder-knop om de installatie ongedaan te maken. Maar je zult zien dat veel van de Microsoft-apps zoals OneNote, Xbox en veel andere niet verwijderd mogen worden. Maar hiervoor hebben we een trucje.

©PXimport

32. Apps opzoeken via PowerShell

Druk op de startknop en typ powershell, druk met de rechtermuisknop op het icoontje ervan en selecteer Als administrator uitvoeren, waarna een commandovenster verschijnt. Allereerst gaan we alle programma's in een lijstje weergeven. Dat doe je met het commando Get-AppxPackage -AllUsers gevolgd door Enter. Een enorme lijst met programma's verschijnt in beeld. Van ieder programma zie je naam, uitgever en meer info. Het is echter de info achter PackageFullName waar we naar op zoek zijn.

©PXimport

33. Apps verwijderen via Powershell

Vanaf hier moeten we voorzichtig zijn, veel toepassingen zijn probleemloos te verwijderen. Maar ga je te rigoureus te werk, dan raakt je systeem instabiel. Apps als BingWeather, BingSports of de Xbox-app zijn zorgeloos te dumpen. Wij leggen je als voorbeeld uit hoe je OneNote verwijdert.

Zoek de app op in de PowerShell-lijst en kopieer met Ctrl+C de naam achter PackageFullName (in dit geval Microsoft.Office.OneNote_17.6027.10071.0_x64__8wekyb3d8bbwe). Scrol naar beneden en voer het commando Remove-AppxPackage gevolgd door de gekopieerde package-naam in en druk op Enter. Windows verwijdert nu de app en als je weer Get-AppxPackage -AllUsers gebruikt zie je dat OneNote is verdwenen. Dit trucje kan je op meer onnodige apps toepassen, maar niet iedere app is op deze manier te verwijderen.

©PXimport

34. OneDrive deactiveren

Microsofts OneDrive zit nauw verweven in Windows 10 en via PowerShell laat het zich niet verwijderen. Vervelend als je geen cloudopslag gebruikt of kiest voor een andere dienst. Maar ook hiervoor hebben we een truc. Druk op Windows-toets+R en typ in het venster dat verschijnt GPedit.msc, gevolgd door Enter. De Editor voor lokaal groepsbeleid opent. Kies Computerconfiguratie / Beheersjablonen / Windows-onderdelen / OneDrive. Dubbelklik op Voorkomen dat OneDrive wordt gebruikt voor bestandsopslag en een venster opent. Kies linksboven voor Ingeschakeld en druk op OK. Niet is hiermee de integratie uitgezet, ook verdwijnt het OneDrive-icoontje uit de verkenner. Door via dezelfde weg voor Niet geconfigureerd te kiezen zet je OneDrive weer aan.

©PXimport

35. Editor voor lokaal groepsbeleid

De Editor voor lokaal groepsbeleid die we in de vorige stap opgestart hebben, kan gebruikt worden om veel kleine Windows-onderdelen te tweaken. Zo kun je bij Computerconfiguratie / Beheersjablonen / configuratiescherm / Persoonlijke instellingen het vergrendelingsscherm uitzetten, of het vergrendelingsscherm cameratoegang ontzeggen. Bij Computerconfiguratie / Beheersjablonen / Windows-onderdelen / Zoeken vind je ook de mogelijkheid terug Cortana volledig uit te schakelen. In deze instellingen is wel enige voorzichtigheid geboden: weet wat je doet!

Heb jij een vraag over Windows 10?

Stel dan je vraag binnen de Vraag & Antwoord van Computer!Totaal en krijg antwoord op jouw vraag!

36. Niet werkende software

We hebben helaas veel mailtjes van lezers gekregen die na het updaten van Windows 10 hun software niet aan de praat kregen onder het nieuwe besturingssysteem. Daar valt helaas weinig aan te doen. De compatibiliteitsmodus kan echter hulp bieden. Ga naar het uitvoerbare bestand van de software (meestal een exe-bestand dat je via de verkenner bij Program Files vindt). Druk met de rechtermuisknop op het bestand, kies Eigenschappen en druk op het tabje Compatibiliteit. Zet een vinkje bij Dit programma uitvoeren in compatibiliteitsmodus voor: en kies in het uitklapmenu voor de Windows-versie waar de software wel onder werkte. Sluit af met toepassen en start het programma. Wellicht werkt het nu wél.

37. Camera en microfoon uitzetten

Windows en apps kunnen toegang vragen tot je microfoon en camera, zelfs zonder dat je het doorhebt. Word jij ongemakkelijk van dit idee, dan kun je de camera en microfoon wellicht compleet uitschakelen. Druk op Start, typ apparaatbeheer en druk op Enter. In het venster dat verschijnt wordt al je hardware in een lijst weergegeven. De microfoon vind je meestal onder Audio-invoer en -uitvoer en de webcam onder Beeldapparaten (camera's en scanners). Druk met de rechtermuisknop op de camera/microfoon en kies Uitschakelen. Het systeem kan deze apparaten nu niet meer gebruiken. Mocht je ze weer willen inzetten voor bijvoorbeeld een Skype-gesprek, dan schakel je ze op dezelfde manier weer in.

©PXimport

38. Media Center vervanger: Kodi

Microsoft heeft met de komst van Windows 10 een punt gezet achter Windows Media Center. Maakte je hier gebruik van, dan hoef je niet te treuren. Met Kodi (dat voorheen XBMC heette) heb je namelijk een gratis uitgebreid alternatief voor het weergeven van foto's, video's en het afspelen van muziek. Je downloadt Kodi via www.kodi.tv, op deze site kun je ook terecht voor vele skins en plug-ins.

©PXimport

39. VLC installeren

Het afspelen van dvd's levert bij sommige Windows 10-gebruikers problemen op. Hier is (naast Kodi) ook een ander goed alternatief voor: VLC media player, voor de meesten geen onbekende. De freeware bevat veel codecs en afspeelmogelijkheden en is daarom de beste optie voor het afspelen van video's (en dvd's). Voer na de installatie een dvd in, ga naar Computer, druk met de rechtermuisknop op het dvd-station en kies Afspelen met VLC media player. Voor het afspelen van audio is VLC echter niet ideaal.

40. Standaardprogramma's instellen

Heb je Kodi, VLC, een alternatieve browser of een audiospeler geïnstalleerd? Dan is het handig om ervoor te zorgen dat het programma ook het standaardprogramma wordt. Ga naar Instellingen / Systeem / Standaard-apps om je voorkeuren te bepalen. Per bestandstype instellen kan ook. Druk op de startknop en typ standaardprogramma's in. Bij Standaardprogramma's instellen kun je per programma ingeven welk type bestanden hieraan gekoppeld wordt.

©PXimport

Heb jij een vraag over Windows 10?

Stel dan je vraag binnen de Vraag & Antwoord van Computer!Totaal en krijg antwoord op jouw vraag!

▼ Volgende artikel
Van prompt naar programma: leer programmeren met AI
© monsitj - stock.adobe.com
Huis

Van prompt naar programma: leer programmeren met AI

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

In dit artikel laten we zien hoe je met hulp van AI razendsnel leert programmeren en zelfs complete programma’s bouwt:

  • Gebruik ChatGPT als programmeerpartner en laat het een volledig werkend spelletje bouwen met HTML, CSS en JavaScript
  • Installeer Aider en gebruik het in combinatie met Git om projecten via de terminal te ontwikkelen
  • Ontdek Windsurf Editor als grafisch alternatief met AI-assistent Cascade

Lees ook: Leren programmeren? Met deze tools is coderen geen geheimcode meer

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

Basisbeginselen van het programmeren

Het is handig als je de basisbeginselen van een programmeertaal kent. Ook daar kan AI van nut zijn. Je kunt veel leren van de voorbeelden die worden gegenereerd. Je kunt elk detail uit laten leggen, of om meer voorbeelden vragen. Dat is heel effectief!

Ook om de basisbeginselen te leren is AI nuttig. Pas bijvoorbeeld de Pareto-methode toe. Die methode stelt dat 80 procent van de resultaten voortkomt uit 20 procent van de inspanningen. Vraag de chatbot om een plan te maken dat deze regel toepast op het leren programmeren van bijvoorbeeld Python, door te focussen op 20 procent van de concepten, tools en technieken die 80 procent van de praktische toepassingen en problemen oplossen voor een beginnende programmeur. Vraag om een gestructureerd plan dat in korte tijd resultaat oplevert, inclusief voorbeelden en kleine projecten om vaardigheden direct toe te passen.

Vraag aan ChatGPT om een leerplan op te stellen om je te helpen bij het programmeren.

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

<audio id="move-sound" src="muisklik.mp3"></audio>

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Contextvenster bij een taalmodel

Bij het werken met een groot taalmodel ofwel een Large Language Model (LLM) zijn er enkele technische beperkingen. Een daarvan is het contextvenster. Dat kun je zien als de hoeveelheid tekst die het model kan onthouden, gemeten in tokens. Een token is een deel van een woord en kan ook spaties en leestekens bevatten. Gemiddeld is een token ongeveer 3 tot 4 tekens groot.

Eerdere versies van ChatGPT hadden een relatief klein contextvenster van 4096 tokens. Het kan dan niet altijd alle details onthouden van de gebruikte teksten. Tegenwoordig is het contextvenster veel groter, en onthouden de modellen gemakkelijk 128.000 tokens of meer. Dat is ongeveer een heel boek! Dat is niet alleen nuttig bij het werken met hele lange teksten of artikelen, maar ook bij programmeerwerk, waar je vaak met grote bibliotheken te maken hebt.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

python -m pip install aider-install
aider-install

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

export PATH="C:\\Users\\gertj\\.local\\bin:$PATH"

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

export ANTHROPIC_API_KEY=sk-ant…

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

mkdir tictactoe
cd tictactoe
git init .

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

API-sleutel maken voor Claude

Bij Aider werken we zoals aangegeven met Claude 3.5 Sonnet, een populaire optie onder programmeurs. Voor toegang is een API-sleutel nodig. Ga daarvoor naar de console van Anthropic. Vul je e-mailadres in. Via e-mail ontvang je een beveiligde link waarmee je kunt inloggen. Ga dan naar Settings / API keys en klik op Create Key. Vul een naam in, bijvoorbeeld Aider, en klik op Add. Noteer de API-sleutel, deze is later niet meer zichtbaar!

Je hebt ook wat credits nodig. Ga daarvoor naar Billing en voeg credits toe met een creditcard via de optie Add Funds. Begin met een klein bedrag, zoals 10 dollar. Heb je over? Je kunt het altijd nog opmaken door een chatbot als Jan met de API te verbinden.

Via de console van Anthropic kun je een API-sleutel maken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

aider --sonnet

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Kosten voor werken met Aider

We hebben tijdens het werken met Aider continu de credits in de gaten gehouden. We controleerden dit via de console bij Anthropic, maar Aider zelf toont ook bij elke actie welke kosten het heeft gemaakt. Voor de meeste aanpassingen gaat het om zo’n 5 tot 11 dollarcent. In totaal heeft het programma ongeveer 0,23 dollar (circa 0,22 euro) gekost. Het hangt er voornamelijk vanaf hoeveel tokens er nodig zijn, wat weer samenhangt met de omvang van de bestanden die aan de chat worden toegevoegd.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Beste optie voor hobbyprogrammeur?

Over het algemeen werkt het programmeren met een chatbot zoals ChatGPT goed. Voor losse functies of snippets werkt het zelfs uitstekend. Maar het is lastig om het overzicht te behouden over de gegenereerde code en eventuele aanpassingen, zeker als het om wijzigingen in meerdere bestanden gaat.

Aider en Windsurf Editor hebben een fijnere workflow, omdat ze de lokale bestanden direct voor je wijzigen, eventueel meerdere tegelijkertijd. Wat kosten betreft is Aider waarschijnlijk interessanter voor de hobbyprogrammeur die af en toe een project oppakt. Je kunt ad-hoc wat credits bijkopen of eens een ander model proberen, lokaal of via bijvoorbeeld OpenRouter. Het opensource DeepSeek R1 bijvoorbeeld. Je kunt bovendien elke ontwikkelomgeving kiezen, terwijl Windsurf Editor volledig op Visual Studio leunt. De integratie met Git ook een praktisch voordeel van Aider.

▼ Volgende artikel
Zo deel je je keuken handig en logisch in
© Andy Dean Photography
Huis

Zo deel je je keuken handig en logisch in

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Je keuken slim indelen? Wij hebben tips voor:
  • Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak
  • Werkblad en kookplaat
  • Koelkast
  • Neem de keuken-driehoek als uitgangspunt
  • Kies de optimale werkhoogte
  • Opbergruimte

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!