ID.nl logo
Keuzehulp: de 8 beste e-readers van nu (augustus 2022)
© PXimport
Huis

Keuzehulp: de 8 beste e-readers van nu (augustus 2022)

Vroeger nam je een koffer vol boeken mee op vakantie. Tegenwoordig hoeft slepen niet meer om een vakantie lang te lezen. Een e-reader die zo’n 200 gram weegt is genoeg om duizenden boeken mee te nemen en weken op één acculading te lezen. Wat moet je weten over e-readers?

Top 10 beste e-readers

Tips voor je e-reader

Veelgestelde vragen

©PXimport

Top 10 e-readers (augustus 2022)

1. Amazon Kindle Oasis 3

Boeken lezen in stijl10Score100

**+ Scherm en backlight

  • Bouwkwaliteit
  • Bladerknoppen
  • Weinig nieuws t.o.v. Oasis 2**

Het topmodel in Amazons assortiment e-readers is de Kindle Oasis 3. De metalen bouw is uitstekend, hij is waterdicht en de fysieke knoppen maken het lezen aangenamer. Het met veel leds verlichte 300 ppi e-ink-scherm is heel goed, in onze ervaring net iets beter dan andere high-end alternatieven. Uiteraard heeft het scherm verlichting. Fraai is dat die verlichting verschillende kleurtemperaturen ondersteunt. De oasis valt behalve door zijn grotere scherm ook op door de fysiek bladerknoppen. Hierdoor kun je met één hand lezen, want je kunt met je duim bladeren terwijl je de Oasis vasthoudt. 

Lees ook onze Amazon Kindle Oasis 3 review.

2. Kobo Libra 2

Ongehoord goede e-reader8Score80

**+ Compact

  • Houdt lekker vast
  • Leest comfortabel
  • Minder geschikt voor audioboeken**

De Kobo Libra 2 is een recent model dat eigenlijk aan alle eisen voldoet die je van een e-reader verwacht. Hij is compact en past dus gemakkelijk in je tas, en door het lage gewicht van 215 gram houd je hem comfortabel vast. Dat komt overigens ook door het doordachte ontwerp met fysieke knoppen onder de duim, waarmee je vlot door je e-boeken bladert. Het scherm is zowel rustig voor de ogen dankzij e-inkt-technologie, als goed leesbaar door achtergrondverlichting. De batterijduur is lang en dankzij de moderne usb-c-aansluiting is 'ie rap weer volgeladen.

Lees ook onze Kobo Libra 2 review.

3. Amazon Kindle

Eindelijk een lichtje8Score80

**+ Stevige behuizing

  • Prijs
  • Verlicht scherm
  • Scherpte scherm**

Amazon noemt zijn goedkoopste e-reader simpelweg Kindle. In 2019 is Amazons goedkoopste e-reader erg interessant geworden, want er is eindelijk schermverlichting toegevoegd. Uiteraard gaat het wel om verlichting in één kleur, maar met vierentwintig helderheidsniveaus is het wel heel bruikbare verlichting. Het grootste verschil met de duurdere Kindle Paperwhite is het minder scherpe scherm. Voor normale boeken maakt dat echter niet heel veel uit, terwijl de Kindle een stuk goedkoper is. Wel moet je boeken kopen bij Amazon, met beveiligde ePubs kun je op een Kindle niets beginnen.

Lees ook onze Amazon Kindle review.

4. Amazon Kindle PaperWhite

Vlotte e-reader8Score80

**+ Waterbestendig

  • Verlicht scherm
  • Audioboeken
  • Geen kleurtemperatuur**

Amazons Paperwhite is alweer toe aan de vierde generatie. Die vierde iteratie is wat ons betreft dé standaard-Kindle. Het apparaat is licht, heeft een scherp verlicht scherm en is waterdicht. Zeker dat laatste is een welkome toevoeging ten opzichte van de vorige variant, zeker omdat het scherm nu uit een vlakke plaat bestaat. Wat we missen ten opzichte van Kobo is instelbare kleurtemperatuur, maar daar staat een vlottere interface en uitstekend ecosysteem tegenover. Wel moet je boeken kopen bij Amazon, met beveiligde ePubs kun je op een Kindle niets beginnen. 

Lees ook onze Amazon Kindle PaperWhite review.

5. Kobo Clara HD

Waterdicht met kleurtemperatuur8Score80

+ Dekking, capaciteit en prestaties
+ Gebruiksvriendelijk
+ Zigbee en bluetooth
- Niet waterdicht

De Kobo Clara HD is een e-reader met een 6inch-scherm. Helaas is de Clara HD niet waterdicht. Lees je vaak aan het strand of op het water, dan is het toch een fijne gedachte dat de gadget hier goed tegen kan. De Kobo Clara HD biedt eigenlijk alles wat je van een e-reader verwacht, op een waterdichte behuizing na. En dat tegenover een relatief zacht prijsje. Het wordt zo langzamerhand wel eens tijd voor een vlotter OS, maar los daarvan is er eigenlijk weinig op het apparaat aan te merken. Het compacte design is de voornaamste reden om uitgerekend deze e-reader te kiezen. Duizenden boeken, letterlijk in je broekzak. Dat spreekt boekdelen. Wil je meer weten?

Lees ook onze Kobo Clara HD review.

6. Pocketbook Touch Lux 5

Handzaam én een zomers kleurtje8Score80

**+ Handzaam

  • Licht gewicht
  • Ook in het rood
  • Niet waterdicht**

De PocketBook Touch Lux 5 is een van de kleinste e-readers die je kunt kopen. Omdat je het tekstformaat op e-readers kunt aanpassen, blijven de letters ook op dit kleinere formaat goed leesbaar. Met als voordeel dat 'ie - ook vanwege zijn lage gewicht van circa 150 gram - zo in je bagage past. Alle gangbare e-book-bestandsformaten worden ondersteund en wij zijn erg fan van de bordeauxrode behuizing; net even wat frisser dan het zwarte en witte waar de meeste e-readers voor gaan. Neemt niet weg dat er ook 'gewoon' een zwarte versie van te koop is. 

7. Kobo Sage

Ook luisteren en schrijven7Score70

**+ Comfortabel scherm

  • Batterijduur
  • Opslagruimte
  • Meerwaarde stylus**

De Kobo Sage is een bijzonder e-reader in deze lijst vanwege de stylus-ondersteuning. Daarmee kun je aantekeningen maken op het scherm en zo is de e-reader dus ook als schrijfblok in te zetten. Hoewel de ervaring leert dat schrijven op een tablet wat vlotter werkt dan op een e-inkt-scherm zoals dat van de Kobo. Een ander wapenfeit van de Sage is dat deze ook luisterboeken kan afspelen. Wel alleen die van Kobo's eigen aanbod, en je hebt een bluetooth-headset nodig om iets te kunnen horen. In feite is de Sage een opgevoerde versie van de Libra 2. Of je het geld voor de extra's over hebt, kun je het beste zelf inschatten. 

Lees ook onze Kobo Sage review.

8. Pocketbook InkPad X

Lezen in bad6Score60

**+ Groot scherm

  • Hoge resolutie
  • Audio-ondersteuning
  • Duur**

Zie de PocketBook InkPad X als het (veel) duurdere broertje van de Touch Lux 5. Die meerprijs zit hem in verschillende zaken. Zo is het scherm haast dubbel zo groot (10,3 inch) en de resolutie is ook veel scherper. En een groot verschil is dat deze e-reader ook audio kan afspelen, onder andere in MP3-formaat. Luisteren kan via bluetooth of via een bedrade koptelefoon. Voor dat doeleinde zit een 3,5mm naar usb-c-adapter in de verpakking. De prijs zal voor velen een dealbreaker zijn; de kosten zijn veel hoger dan voor vergelijkbare e-readers. Daarom valt de score wat lager uit. Maar los daarvan is dit een luxe e-reader die veel te bieden heeft.

©PXimport

Tips voor je e-reader

Een e-reader is een apparaat dat ontworpen is om e-books op te lezen en hier door een speciaal E ink-scherm bijzonder geschikt voor is. Een e-reader is een compact apparaat, weegt relatief weinig en heeft ruimte voor honderden tot duizenden boeken.

Ondanks dat een moderne e-reader voorzien is van een aanraakscherm, kan een e-reader niet veel meer dan het weergeven van e-books of andere tekstdocumenten. Er zijn waterbestendige e-readers die zonder problemen een flinke plons water overleven. Perfect om een boek op te lezen aan de rand van het zwembad.

Rustig scherm

©PXimport

E-books zijn kleine bestanden en kun je ook moeiteloos openen op je smartphone of tablet. Hoewel een tablet als de iPad een prachtig scherm met scherpe letters heeft, zul je toch merken dat je ogen bij het lezen sneller moe of droog worden dan wanneer je een boek leest.

Bij een e-reader is de leeservaring hetzelfde als bij een normaal boek en krijg je veel minder snel last van je ogen. Het geheim van een e-reader zit hem in het E ink-scherm, een schermtechnologie die lijkt op papier en een goed contrast heeft. Een E ink-scherm geeft zelf geen licht en net als bij normaal papier is E ink-beter leesbaar als er meer licht op valt. Hierdoor is een E ink-scherm ook buiten in fel zonlicht perfect leesbaar. En omdat een E ink-scherm geen licht geeft, is het scherm veel minder vermoeiend voor je ogen als het scherm van een tablet.

Energiezuinig

©PXimport

Een E ink-scherm is niet alleen heel rustig, het is ook erg energiezuinig. Dat komt doordat het scherm alleen elektriciteit verbruikt als er een nieuw beeld gevormd wordt. E Ink bestaat uit cellen met vloeistof waarin zwarte en witte pigmentdeeltjes verwerkt zijn. Door een spanning op een cel te zetten kan bepaald worden of de zwarte of witte deeltjes getoond worden. Is het beeld eenmaal gevormd, dan wordt er geen energie meer gebruikt om het beeld weer te geven. Hoewel het scherm vrijwel geen energie gebruikt, bevat de e-reader natuurlijk wel een processor en aanraakscherm. Toch spreken we in accuduren van weken in plaats van uren.

Verlichting

©PXimport

Hoewel het niet verlichte scherm van een e-reader een voordeel is, hebben de schermen van veel e-readers tegenwoordig toch verlichting. Het gaat hierbij niet om achtergrondverlichting, maar om verlichting die het scherm vanaf de zijkant belicht dankzij een speciale laag.

Dit is minder vermoeiend voor je ogen dan een scherm met achtergrondverlichting, vergelijk het met een leeslamp. Het voordeel van ingebouwde verlichting is dat je niet afhankelijk bent van een externe lichtbron en dat is vooral onderweg een groot pluspunt. Maar ook als jij nog even wil lezen, terwijl je partner wilt slapen komt een ingebouwd lampje van pas. De nieuwste ontwikkeling is verlichting waarvan je de kleurtemperatuur kunt instellen. ’s Avonds kun je dan met geler licht lezen zodat de verlichting minder invloed op je slaapritme heeft.

Eigen lay-out

©PXimport

Een e-reader heeft veel voordelen ten opzichte van een normaal boek. Zo kun je de zelf de lay-out van de tekst veranderen. Waar je bij een normaal boek vast zit aan de door de uitgever gekozen typografie, is dat bij een e-book niet het geval. Je kunt op een e-reader zelf de lettergrootte, marge en regelafstand veranderen. Ook kun je Je kunt zelf het lettertype kiezen en bij een e-reader van Kobo zelfs lettertypes vanaf je computer naar de e-reader kopiëren. Ook handig: een e-reader onthoudt per boek waar je gebleven bent. Het is dus geen probleem om meerdere boeken tegelijkertijd te lezen.

E-books kopen

©PXimport

Uiteraard wil je na je aankoop je e-reader zo snel mogelijk vullen met je favoriete boeken. E-books kun je op steeds meer plekken kopen. Je kunt ze doorgaans bij de leverancier van de e-reader zelf kopen, zo hebben zowel Kobo als Amazon een uitgebreid aanbod aan e-books. Daarnaast kun je ook terecht bij bekende winkels die papieren boeken verkopen zoals Bol.com of Bruna. Let er op dat de meeste winkels e-books verkopen in het ePub-formaat. Op een Kindle kun je dat zonder het om te zetten niet lezen. Wordt er kopieerbeveiliging in de vorm van een watermerk gebruikt, dan kun je het boek eenvoudig omzetten met het programma Calibre. Wanneer er drm gebruikt wordt in de vorm van Adobe Digital Editions is dat omzetten niet toegestaan.

Extra handig is dat je e-books meestal ook direct vanaf je e-reader kunt kopen in een ingebouwde boekwinkel. Het boek wordt na de aanschaf direct gedownload naar je e-reader. Je hebt hiervoor uiteraard wel een internetverbinding via wifi nodig. Amazon verkoopt ook Kindles met ingebouwde 4G waarmee je overal ter wereld gratis toegang hebt tot de ingebouwde boekwinkel.

©PXimport

Veelgestelde vragen

Kun je e-books delen?

Je kunt gekochte e-books niet zomaar met iedereen delen, vaak wordt er drm (digital rights managment) gebruikt als kopieerbeveiliging waarmee je boeken op een beperkt aantal readers kunt gebruiken. Zo kun je boeken delen met bijvoorbeeld je gezin. Voor e-books in het ePub-formaat is er echter een trend naar boeken zonder kopieerbeveiliging. Je kunt je gekochte boeken dan op iedere e-reader gebruiken. Wat dan ook handig is, is dat je een gekochte ePub zonder kopieerbeveiliging eenvoudig kunt omzetten naar mobi met het programma Calibre. Zo kun je ePubs zonder drm die je koopt toch lezen op een Amazon Kindle en heb je dus meer keuze. Amazon biedt dan weer geen boeken zonder kopieerbeveiliging aan. Er is echter wel een maar, want winkels voegen in plaats van kopieerbeveiliging wel onzichtbare watermerken toe waarmee het boek naar jou als koper is te herleiden en die je dus kunt beschouwen als een vorm van drm. Verspreid dergelijke boeken dus niet verder als je eigen gezin.

Zijn er gratis e-books?

Het auteursrecht op boeken verloop zeventig jaar nadat de auteur overleden is. Veel klassiekers uit het verleden zijn dan ook volkomen legaal gratis te downloaden. Een bekende website waar je terecht kunt voor gratis klassiekers is Project Gutenberg. Een Nederlandstalige website is de digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren. Soms bieden de boekwinkels waar je e-books kunt kopen ook een selectie gratis e-books aan. Waar je ook naar kunt kijken is de normale bibliotheek. Ben je lid van de bibliotheek, dan heb je meestal ook toegang tot een collectie e-books die je kunt lenen. Dit kan wel alleen op e-readers die ePub ondersteunen zoals een Kobo.

Zijn e-books goedkoper?

Hoewel je wellicht denkt dat e-book veel goedkoper moeten zijn dan gedrukte boeken, is dat niet zo. Het drukken en verspreiden van fysieke boeken vormt een kleiner gedeelte van de totale kosten als je wellicht zou denken. Nieuwe e-books zijn daardoor meestal net zo duur als hun fysieke tegenhangers. Op oudere e-books kun je vaak wel goede aanbiedingen vinden. Daarnaast hebben zowel Amazon als Kobo een abonnement waarin je onbeperkt boeken kunt lezen. Voor veellezers interessant, al krijg je met een dergelijk abonnement geen toegang tot het hele aanbod e-books. Het gaat om een selectie uit het totale aanbod.

Hoeveel boeken passen op een e-reader?

Het grote voordeel van een e-reader is dat je in een licht apparaat (minder dan 200 gram) honderden tot duizenden boeken kunt meenemen. Ee e-book neemt gemiddeld zo’n 2 megabyte ruimte in beslag. Als je je bedenkt dat zelfs de goedkoopste e-reader al 4 gigabyte geheugen heeft, dat is genoeg om zo’n tweeduizend boeken op te slaan. En de duurdere e-readers hebben zelfs 8 gigabyte geheugen. Er zijn e-readers met nog meer geheugen, maar dat is meer bedoeld om (Japanse) comics te lezen.

Heeft een e-reader nadelen?

Hoewel een e-reader het beste apparaat is om boeken op te lezen, is het grootste nadeel dat het daar ook direct bij blijft. Alle e-readers die je momenteel kunt kopen hebben een scherm met een beperkt aantal grijstinten waardoor ze enkel geschikt zijn om normale boeken op te lezen. Afbeeldingen komen door het gebrek aan kleur veel minder goed tot hun recht. Vergelijk dat met een tablet waarop je dankzij een kleurenscherm naar films kunt kijken, kunt browsen en apps kunt gebruiken. Een e-reader heeft kortom alleen nut als je echt boeken wilt lezen.

Waarom flitst het beeld van een e-reader?

Sommige mensen vinden een e-reader vervelend omdat het scherm flitst wanneer er naar een nieuwe pagina wordt gebladerd. Bij oudere e-readers wordt het beeld inderdaad bij iedere pagina opnieuw opgebouwd en zie je het hele scherm even flitsen. De huidige generatie e-readers verversen niet na iedere pagina het hele beeld, maar bijvoorbeeld om het hoofdstuk. Dat zorgt ervoor dat de volgende bladzijde sneller in beeld staat en wat minder energie gebruikt, maar kan wel voor lichte ‘spookbeelden’ zorgen. Heb je juist een hekel aan spookbeelden, dan kun je doorgaans instellen dat het beeld vaker helemaal ververst wordt.

Hoe krijg je de beste accuduur?

Een e-reader is gemaakt om zo lang mogelijk op te lezen. Heel veel kun je niet doen om de accuduur te rekken. Uiteraard gebruikt ingebouwde verlichting relatief veel energie, zet de verlichting dus zo laag mogelijk als je verwacht je e-reader langere tijd niet bij te kunnen laden. Iets anders dat je kunt doen is het uitschakelen van wifi. Wanneer je een aantal boeken op je e-reader hebt gezet, heb je de wifi-functionaliteit niet nodig. Zet deze dus uit om energie te besparen.

Hoe bedien je een e-reader?

In een boek blader je van pagina naar pagina, een e-reader heeft natuurlijk geen fysieke pagina’s. Een moderne e-reader heeft daarom een aanraakscherm waarbij de bovenkant van de e-reader uit een vlakke plaat bestaat. Iets oudere of goedkopere modellen hebben nog een aanraak scherm waar een apart hogere rand omheen zit. Bladeren doe je door met een vinger (doorgaans je duim) het scherm aan te raken. Het scherm is verdeeld in zones om bijvoorbeeld ook terug te bladeren of het menu te openen. Je kunt deze zones meestal zelf instellen. Oudere e-readers hadden geen aanraakscherm en waren voorzien van knoppen. Die knoppen verdwenen aanvankelijk met de opkomst van aanraakschermen, maar tegenwoordig weer terug op de duurste modellen. Deze hebben knoppen in de schermrand als een handige aanvulling op een aanraakscherm.

Kun je e-books ook op andere apparaten lezen?

E-books die je koop kunt je met geschikte apps ook op andere apparaten lezen zoals je smartphone of tablet. Zowel Amazon als Kobo hebben eigen apps voor smartphones en tablets om e-books te lezen. In combinatie met gekochte boeken uit de eigen boekwinkels kan het lezen tussen e-reader en app gesynchroniseerd worden. Zo kun je op je smartphone verder lezen zonder dat je je e-reader bij hoeft te hebben. Uiteraard moet hiervoor de wifi op je e-reader wel aan staan.

Kun nog meer dan lezen op een e-reader?

Op sommige modellen kun je een hoofdtelefoon aansluiten om muziek of audioboeken af te spelen, maar echt handig werkt dat niet. Je smartphone is geschikter voor het afspelen van audio. Daarnaast is vrijwel iedere e-reader voorzien van een internetbrowser die doorgaans wordt aangeduid als beta-functionaliteit. Heel goed werkt zo’n browser dan ook niet, het is meer een extraatje omdat een e-reader vanwege de ingebouwde boekwinkel een internetverbinding heeft.

Conclusie

Plus- en minpunten
      ▼ Volgende artikel
      Bedien je slimme apparaten met een zelfgebouwd touchscreen
      © InfiniteFlow - stock.adobe.com
      Huis

      Bedien je slimme apparaten met een zelfgebouwd touchscreen

      Houd je van knutselen én automatiseer je alles in en om je huis met Home Assistant? Kijk dan zeker eens naar ESPHome. Je kunt eindeloos variëren met componenten. Dankzij de koppeling met Home Assistant bouw je gemakkelijk en voor weinig geld een lichtschakelaar of sensor, om maar wat te noemen. De LVGL-bibliotheek zorgt ervoor dat je nu ook eenvoudig met een touchscreen en zelfbedachte gebruikersinterface kunt werken. We laten zien hoe dat werkt met tips voor passende projecten.

      In dit artikel laten we zien hoe je een touchscreen-interface bouwt voor Home Assistant met ESPHome en LVGL:

      • Installeer ESPHome en configureer een ESP32-microcontroller voor je project
      • Sluit een touchscreen aan en stel de juiste GPIO-pinnen en drivers in
      • Gebruik LVGL-widgets voor een interactieve interface
      • Integreer je touchscreen met Home Assistant voor directe bediening van je slimme apparaten

      Lees ook: 5 fouten die je niet moet maken in je smarthome

      Code downloaden

      In dit artikel staat een voorbeeld van wat YAML-code. Omdat YAML erg gevoelig is voor foute spaties, kun je die code beter downloaden en daarna bekijken of kopiëren. In het bestand espcode.txt staan alle regels voorbeeldcode zoals ze in dit artikel aan bod komen. Maar je vindt ook een uitgewerkt voorbeeld in het bestand cyd-demo.yaml. Beide bestanden zijn hier te downloaden.

      Uitgewerkt voorbeeld

      Het meest uitgewerkte voorbeeld voor de demo met LVGL vind je op deze GitHub-pagina van auteur Gertjan Groen. In de code die je kunt downloaden (ook in het losse bestand cyd-demo.yaml) hebben we ook de RGB-led op de achterzijde toegevoegd, die je bijvoorbeeld als statusmelding kunt gebruiken. Verder is een timer toegevoegd om de backlight te regelen, zodat deze bij inactiviteit wordt uitgeschakeld. Tot slot laten we zien hoe je de GPIO-pinnen kunt gebruiken via de I2C-bus. Op de GitHub-pagina vind je nog meer handige informatie.

      ESPHome maakt het heel makkelijk om apparaten te maken voor een slim huis, zoals je eigen sensors. Zo bouwden we eerder al eens een luchtkwaliteitsmonitor, een infraroodzender/ontvanger en een controller met drukknoppen en leds, waarmee je apparaten kunt bedienen en de status aflezen. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel: Zo maak je met ESPHome apparaten geschikt voor je smarthome.

      De basis voor ESPHome is een kleine, voordelige en zuinige microcontroller, meestal de ESP32. ESPHome ondersteunt enorm veel componenten en biedt daardoor haast onbegrensde mogelijkheden. We helpen je kort op weg met ESPHome, maar gaan ook meteen een stapje verder met de toevoeging van een touchscreen en de LVGL-bibliotheek. Daar kun je sinds augustus 2024 officieel gebruik van maken binnen ESPHome.

      Met LVGL kun je aan de hand van widgets een grafische gebruikersinterface opbouwen en weergeven (zie kader ‘Grafische interfaces met widgets’). Soms kom je de term HMI (Human Machine Interface) tegen, waarmee een grafische gebruikersinterface voor het bedienen van apparatuur wordt bedoeld.

      De kracht van ESPHome is dat je niet alleen lokaal aangesloten apparaten bedienbaar kunt maken, bijvoorbeeld via een relais, maar ook alle apparaten die je binnen Home Assistant gebruikt.

      Grafische interfaces met widgets

      LVGL staat voor Light and Versatile Graphics Library. Het is een opensource-bibliotheek die sinds 2016 bestaat. Je kunt ermee werken binnen ESPHome, Arduino, Tasmota en openHASP. Het laatste project is zelfs specifiek bedoeld voor microcontrollerfirmware met LVG.

      De bibliotheek is heel licht, waardoor het soepel en snel kan werken op apparaten met beperkte capaciteit, bijvoorbeeld met een microcontroller. Bovendien kan LVGL flexibel met verschillende lay-outs, schermformaten en invoermethodes werken. Naast touchscreens kun je ook bijvoorbeeld muis, toetsenbord, losse knoppen en draaiknoppen toevoegen.

      Via meer dan dertig widgets kun je een grafische gebruikersinterface opbouwen. Het uiterlijk is via thema’s en stijlen eenvoudig aan te passen. Bovendien kun je met animaties werken.

      LVGL wordt gebruikt in slimme apparaten zoals thermostaten, smartwatches en keukenapparatuur, en zelfs in touchscreens voor industriële omgevingen. Op de website vind je enkele interactieve demo’s voor bekende toepassingen, waarbij de gebruikersinterface in de browser wordt getoond.

      Met LVGL kun je via widgets een gebruikersinterface bouwen.

      1 Wat gaan we doen?

      Met ESPHome kun je relatief eenvoudig apparaatjes voor je slimme huis maken. Een voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld Arduino en MicroPython is dat je niet hoeft te programmeren. Je hoeft alleen een configuratiebestand te maken waarin je de gebruikte microcontroller, verbindingsgegevens voor je wifi-netwerk en alle aangesloten componenten aanduidt. Hierna wordt firmware gemaakt en weggeschreven op je microcontroller. Alleen die eerste keer is dit soms wat lastig. Heb je het eenmaal werkend? Alle keren erna kun je heel eenvoudig de configuratie aanpassen en over-the-air (OTA) naar de microcontroller sturen.

      In dit artikel gaan we met LVGL werken. Hiermee kun je binnen ESPHome grafische interfaces maken via widgets. Voor veel projecten zul je daarom niet eens componenten hoeven aan te sluiten, maar heb je genoeg aan een touchscreen. Denk bijvoorbeeld aan een lichtknop en helderheidsregeling voor een slimme lamp in Home Assistant, zoals we in dit artikel demonstreren. Je kunt natuurlijk ook geavanceerdere gebruikersinterfaces maken voor vrijwel elk apparaat in Home Assistant.

      ©pozitivo - stock.adobe.com

      Je kunt bijvoorbeeld zelf een gebruikersinterface voor je slimme lampen bouwen, zodat je ze eenvoudig kunt bedienen.

      2 Wat heb je nodig?

      Wat hardware betreft, is het vrij eenvoudig. De ESP32-chip heeft snel de voorkeur boven de verouderde ESP8266-versie, zeker als je met een touchscreen gaat werken. De Raspberry Pi Pico W (zie gelijknamig kader) is ook een optie, maar die wordt nog niet volledig ondersteund binnen ESPHome.

      Makkelijk om mee te starten is een eenvoudig ontwikkelbordje rondom de ESP32 dat je voor ongeveer 5 euro kunt aanschaffen. Het is wel fijn als je hier goede documentatie bij hebt, zodat je op zijn minst weet waar alle aansluitingen zitten.

      Er zijn diverse varianten van de ESP32-module. Bekende opties zijn de ESP-WROOM-32E, ESP32-C3 en ESP32-S3. De ESP32-C3 wordt vaak in extra compacte bordjes gebruikt, die je onder de naam ‘super mini’ tegenkomt – handig als je niet veel aansluitingen nodig hebt of niet veel ruimte hebt.

      De ESP32-S3 is een fijne optie vanwege de beschikbaarheid van PSRAM (Pseudo Static RAM), een voordelig type werkgeheugen dat onder meer nuttig is bij grafische toepassingen. Staat een touchscreen centraal in jouw project en wil je snel van start, overweeg dan een model met ingebouwde ESP32-chip (zie volgende paragraaf).

      De ESP32-module is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar.

      Raspberry Pi Pico W

      De Raspberry Pi Pico is een voordelige en flexibele serie ontwikkelbordjes rondom de RP2040-microcontroller. De eerste versie verscheen in januari 2021. De Pico W is vanwege de wifi-connectiviteit een interessante optie voor ESPHome. Recent werd de Pico 2 W aangekondigd die op meerdere fronten is verbeterd. Dat model is op het moment van schrijven echter nog niet geschikt voor ESPHome.

      De Raspberry Pi Pico W is ook bruikbaar in Home Assistant.

      3 Touchscreen

      Als je een touchscreen gaat gebruiken in je ESPHome-project, dan kun je eventueel een los exemplaar op de microcontroller aansluiten en configureren. Maar je kunt ook een touchscreen met ingebouwde ESP32 kiezen. Dat is vaak veel handiger en goedkoper. Je hoeft niet te solderen en kunt direct een gebruikersinterface bouwen in YAML-code. Het scheelt ook wat tijd. Bovendien zijn er zelfs modellen compleet met behuizing.

      Kies een scherm dat door ESPHome wordt ondersteund. De website van ESPHome geeft goede suggesties. Je kunt ook afgaan op ervaringen van anderen. Het kan dan een iets grotere uitdaging zijn om de juiste configuratie voor je display in ESPHome te vinden. Je zult daarbij waarschijnlijk wel even moeten experimenteren, niet alleen bij het instellen van je display, maar ook bijvoorbeeld voor het touchgedeelte. Zelfs bij het vrij gangbare touchscreen dat we in dit artikel gebruiken, was dat een beetje prutsen.

      Kies een touchscreen dat door ESPHome wordt ondersteund.

      4 Scherm met ESP32

      Voor dit artikel hebben we een eenvoudige ESP32-2432S028 gebruikt, met een resistief touchscreen van 2,8 inch met 240 × 320 pixels. Dit model wordt ook wel de ‘Cheap Yellow Display’ genoemd, wat vooral met de gele printplaat te maken heeft.

      Er zijn meerdere varianten. Zo wordt in de schermpjes vaak de ILI9341-chip als aansturing gebruikt, maar soms ook de ILI9342, zoals in ons exemplaar. Dat vergt dan een heel kleine, maar noodzakelijke aanpassing in je configuratie.

      Je kunt het scherm flexibel inzetten voor je IoT-projecten. Zoek je een wat groter touchscreen, dan kun je bijvoorbeeld de CrowPanel van Elecrow overwegen. Die is er in een versie van 5 inch (ca. 32 euro) en 7 inch (ca. 42 euro), inclusief acrylbehuizing en verzending via de fabrikant. Beide versies hebben een touchscreen met hoge resolutie van 800 × 480 pixels en zijn voorzien van de modernere ESP32-S3-chip. Het touchscreen is capacitief, wat zeker voor kleinere bedieningselementen fijner werkt dan het resistieve touchscreen in ons goedkope alternatief.

      Tegenwoordig bestaan er ook ronde touchscreens. Een leuke optie (zij het met beperkte schermruimte) is de ESP32-2424S012 met een ESP32-C3-microcontroller, een rond kleuren-touchscreen van 1,28 inch en in een witte of zwarte behuizing. Makerfabs heeft een vergelijk schermpje zonder behuizing. De LilyGo T-RGB heeft een wat groter 2,1inch-scherm (zonder behuizing), maar is ruim twee keer zo duur.

      De ESP32-2432S028 is een voordelig scherm (onder), een wat duurder alternatief is het capacitieve 5inch-aanraakscherm met ESP32 van Elecrow (boven).

      5 Add-ons voor ESPHome

      Hoewel je bijvoorbeeld een pc met Python kunt gebruiken voor het bewerken van je configuratiebestanden en het flashen van de microcontroller met de software voor ESPHome, is het meestal veel makkelijker om de add-on voor ESPHome binnen Home Assistant te gebruiken. Dat geeft ook een ander groot voordeel: je kunt de configuratie voor alle apparaten met ESPHome binnen Home Assistant beheren. Je zult zeker in de testfase veel wijzigingen aan de configuratie moeten maken.

      Via de add-on voor ESPHome voeg je eenvoudig microcontrollers toe.

      6 Microcontroller toevoegen

      We gaan nu een verse microcontroller toevoegen. Je kunt eventueel ESPHome Web gebruiken om de microcontroller voor te bereiden voor gebruik met ESPHome, maar wij geven zoals gezegd de voorkeur aan de ESPHome-add-on, die je binnen Home Assistant kunt openen.

      Je kunt voor deze methode de microcontroller gewoon via usb aansluiten op je eigen pc, maar dit vereist wel dat je Home Assistant opent via een beveiligde https-verbinding. Lukt dat niet? Als alternatief kun je de microcontroller ook via usb aansluiten op het systeem met Home Assistant zelf, voordat je verder gaat in ESPHome.

      Het dashboard van ESPHome toont alle toegevoegde apparaten.

      Ook leuk: Werk met wat je hebt: creëer je eigen alarmsysteem met Home Assistant

      7 Configuratie

      Klik binnen ESPHome op New device om een nieuwe microcontroller te initialiseren. Vul bij Name een naam in voor het apparaat. Bij Network name vul je de naam (SSID) in van het wifi-netwerk waarmee de microcontroller moet verbinden en bij Password het bijbehorende wachtwoord. Klik dan op Next.

      In de volgende stap zal ESPHome een configuratiebestand maken, firmware bouwen en de microcontroller flashen. Klik daarvoor dus eerst op Connect. Als het goed is, kun je nu de com-poort selecteren waarmee de microcontroller is verbonden. Zie je geen com-poort, dan zul je eerst drivers moeten installeren. De instructies krijg je als je het venster sluit zonder een com-poort te selecteren. Als de verbinding is gelukt, zal de installatie verdergaan. Lukt het niet? Dan kun je kiezen voor Skip this step gevolgd door een handmatige configuratie.

      Vul een naam in en de details voor het wifi-netwerk.

      Toepassingen voor een touchscreen

      Er zijn veel leuke toepassingen voor een touchscreen. Zo kun je bijvoorbeeld een soort weerstation maken, dat je voorziet van actuele informatie van Home Assistant. Ook kun je live de opbrengst van je zonnepanelen laten zien of het verbruik in huis. Je zou een schermpje voor Music Assistant kunnen maken met bijvoorbeeld de weergave van het nummer en volumeregeling (zie ook: Met Music Assistant ben jij de baas over jouw muziekcollectie). Tot slot kun je een scherm gebruiken voor statusmeldingen of loggegevens.

      8 Touchscreen met ESP32

      We gebruiken in dit artikel zoals gezegd de ESP32-2432S028 als voorbeeld. Dit is een touchscreen met ingebouwde ESP32-chip. Dit apparaatje kun je direct toevoegen aan ESPHome: precies zoals in paragraaf 7 staat omschreven, al moesten we in dit geval na het aanwijzen van de com-poort wel de boot-knop even indrukken.

      Overigens bevat het apparaat meestal een voorgeprogrammeerde demo met een gebruikersinterface op basis van LVGL. Die zie je als je hem zo uit de doos op een voeding aansluit. Je kunt daarmee meteen de werking controleren. Je zult bij een model met resistief aanraakscherm overigens iets harder moeten drukken dan je misschien gewend bent.

      We gebruiken dit voordelige 2,8inch-aanraakscherm, dat ook wel ‘Cheap Yellow Display’ wordt genoemd.

      9 Schermconfiguratie

      Na het toevoegen van je touchscreen heb je direct een basisconfiguratie voor ESPHome. Via Edit kun je deze configuratie aanpassen. Zowel voor het aansturen van het display als de registratie van het aanraken wordt SPI (Serial Peripheral Interface) gebruikt. Voor onze ESP32-2432S028 is dit de configuratie, rekening houdend met de gebruikte interne GPIO-pinnen:

      We voegen nu eerst de configuratie van het display toe en in paragraaf 11 het touchgedeelte. Voor het display is de configuratie als volgt:

      Merk op dat er ook een (oudere) variant van dit touchscreen is met de ILI9341. In dat geval gebruik je model: ILI9341 en invert_colors: false. Na het maken van de aanpassingen kies je Install. Je kunt nu kiezen hoe je de firmware wilt overbrengen. Meestal kies je Wirelessly voor over-the-air-updates. Het apparaat hoeft daarbij niet meer met jouw pc te zijn verbonden.

      Binnen ESPHome kun je eenvoudig de configuratie bewerken.

      10 LVGL-bibliotheek

      Binnen ESPHome kon je voorheen met displays werken door binnen de component display met lambda bijvoorbeeld teksten met een bepaald lettertype naar je scherm te sturen. Als je LVGL gaat gebruiken, gebruik je geen lambda meer, maar alleen LVGL en widgets. Als eerste voegen we de LVGL-bibliotheek toe aan de YAML-code:

      lvgl:
        buffer_size: 25%

      De optie buffer_size is ons geval noodzakelijk, vanwege de afwezigheid van PSRAM. In paragraaf 13 voegen we ook nog widgets toe. Omdat we dat hier nog niet hebben gedaan, zie je na het flashen als het goed is een demo met een knop, checkbox, cirkel met tekst en schuifbalk.

      11 Configuratie touchscreen

      Bediening via het scherm is nog niet mogelijk. Daarvoor moeten we het touchscreen toevoegen aan de configuratie van ESPHome:

      Bewaar de aanpassingen en installeer de nieuwe firmware. Controleer of je de demo goed kunt bedienen. De regels onder on_touch zorgen dat in de logs de geregistreerde coördinaten worden getoond. Er kunnen aanpassingen nodig zijn in de regels onder calibration en transform.

      12 Backlight

      Het display is voorzien van een achtergrondverlichting (backlight) via pin 21. We definiëren deze output als volgt:

      Daarna configureren we de achtergrondverlichting, waarbij we verwijzen naar de hierboven gedefinieerde output.

      Na het flashen zal de backlight standaard aanstaan. Eventueel kun je deze vanuit Home Assistant aan- en uitzetten en de helderheid ervan regelen, bijvoorbeeld op basis van afwezigheid. Je kunt ook een script maken om de helderheid bij inactiviteit terug te brengen. Daarvoor verwijzen we je naar het uitgewerkte voorbeeld op GitHub (zie kader ‘Code downloaden’).

      Binnen Home Assistant kun je eventueel ook de backlight aan- en uitzetten.

      13 Widgets toevoegen

      Onder de regel lvgl kun je nu de gewenste LVGL-componenten toevoegen aan je YAML-configuratie. Denk aan bijvoorbeeld knoppen, schuifregelaars, grafieken of labels. In dit voorbeeld voegen we aan de bovenkant alleen twee widgets toe voor een dimbare led, te weten een schakelaar (button) en schuifregelaar (slider).

      De meeste opties dienen voor het positioneren van de widget. We geven bijvoorbeeld de breedte (width) en hoogte (height) aan, halen de widgets iets van de rand of met x en y, en regelen de uitlijning met align. Het gedeelte bij on_click zorgt dat de bewuste lamp in Home Assistant wordt omgeschakeld bij het klikken op de button. Voor de slider doen we hetzelfde onder on_release. Die acties zijn overigens om veiligheidsredenen niet direct mogelijk. In paragraaf 16 leggen we uit hoe je dit kunt toestaan.

      We voegen in dit voorbeeld alleen twee eenvoudige widgets toe.

      Cookbook voor ESPHome en LVGL

      We houden het hier redelijk eenvoudig, maar je kunt natuurlijk veel geavanceerdere gebruikersinterfaces maken. Zo is bijvoorbeeld een geneste structuur mogelijk, kun je op verschillende manieren een grid maken, en met pagina’s individuele schermen of secties in je gebruikersinterface maken. Daarbij kan elke pagina zijn eigen widgets hebben. ESPHome geeft op zijn website in een ‘cookbook’ nog wat praktische voorbeelden voor het werken met LVGL, ook in combinatie met Home Assistant.

      De website van ESPHome heeft veel voorbeelden voor het werken met LVGL.

      14 Interactie met Home Assistant

      De entiteit voor de dimbare lamp heeft in Home Assistant de naam light.wledkantoor. De waardes zijn nodig om de widgets de juiste status te kunnen geven. Daarom voegen we hieronder een binary_sensor toe voor de status (aan of uit) en een sensor voor het helderheidsniveau. We werken vervolgens bij on_state en on_value de widgets bij als de status verandert in Home Assistant. Bij id vul je uiteraard de id van de betreffende widget in.

      Gebruik de logfunctie om te zien of bijvoorbeeld een status verandert.

      15 Toevoegen aan Home Assistant

      De add-on voor ESPHome hebben we gebruikt om de microcontroller van firmware te voorzien. Maar je zult het apparaat hierna nog wel moeten toevoegen aan Home Assistant. Dat is heel eenvoudig: het wordt automatisch gevonden. In Home Assistant zie je via Instellingen / Apparaten en diensten het bewuste apparaat direct terug op het tabblad Integraties. Klik op de knop Toevoegen om het aan Home Assistant toe te voegen.

      Het apparaat met ESPHome moet je nog toevoegen aan Home Assistant.

      16 Acties toestaan

      Als je het touchscreen bedient, zal Home Assistant een melding geven dat het ESPHome-apparaat heeft geprobeerd een actie in Home Assistant uit te voeren. Standaard is dit om veiligheidsredenen niet toegestaan, maar dit is eenvoudig op te lossen.

      Ga naar Instellingen / Apparaten en klik dan onder het kopje Geconfigureerd op ESPhome. Achter het bewuste apparaat klik je vervolgens op Configureren. Zet een vinkje bij Toestaan dat het apparaat Home Assistant-acties uitvoert. Klik op Verzenden. Hierna zijn alle acties zoals het omschakelen van de lamp en regelen van de helderheid wel toegestaan.

      Zorg dat het apparaat acties in Home Assistant mag uitvoeren.

      ▼ Volgende artikel
      Slimme stekkers: welke modellen zijn echt zuinig?
      © Proxima Studio - stock.adobe.com
      Huis

      Slimme stekkers: welke modellen zijn echt zuinig?

      Met slimme stekkers verander je je huis eenvoudig in een smart home: steek ze in een gewoon stopcontact, sluit er lampen of je televisietoestel op aan en regel via een app of met je stem bijvoorbeeld dat ze automatisch worden uitgeschakeld. Zo voorkom je onnodig stroomverbruik doordat apparaten niet meer op stand-by blijven staan. Maar slimme stekkers gebruiken zélf ook stroom. Welke zijn zuinig genoeg om écht geld te besparen?

      Energie besparen en slimme apparaten gaan uitstekend samen. In dit artikel lees je hoe je geld bespaart door gebruik te maken van de zuinigste slimme stekkers. • Slimme stekkers en stroomverbruik • De zuinigste slimme stekkers op een rij • Waar je op moet letten bij het kopen van slimme stekkers

      Ook lezen: Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt


      Slimme stekker of slim stopcontact?

      De termen slimme stekker en slim stopcontact worden door elkaar gebruikt. Dat is een beetje verwarrend, maar wel begrijpelijk: het is een apparaat met aan de ene kant een stekker (voor je 'domme' stopcontact) en aan de andere kant een slim stopcontact. In dit artikel hanteren we de benaming slimme stekker.


      Zo bespaart een slimme stekker stroom

      Een slimme stekker helpt je stroom besparen door apparaten automatisch uit te schakelen, bijvoorbeeld 's nachts. Zo verbruikt je televisie geen stroom meer in de stand-bymodus. Je kunt instellen dat alle apparatuur op vaste tijden uitschakelt, bijvoorbeeld zodra je gaat slapen. Je kunt ook met één druk op de knop alle lampen en andere apparaten uitschakelen, zodat je niets vergeet. Slimme stekkers uit een hogere prijsklasse bieden bovendien inzicht in je stroomverbruik. Daardoor kun je gerichter energie besparen.

      ©Proxima Studio - stock.adobe.com

      Verbruik van een slimme stekker

      Tegenover de besparing staat het eigen stroomverbruik van slimme stekkers. Dat begint bij zo'n 0,3 watt en loopt op tot 2 watt. Niet veel, maar ze staan wel 24 uur per dag en 365 dagen per jaar aan. De zuinigste modellen verbruiken daardoor op jaarbasis 2,6 kWh (0,3 watt × 24 uur × 365 dagen ÷ 1000). Bij een stroomprijs van 0,30 euro per kWh komt dat neer op 0,79 euro per jaar. Een slimme stekker die 2 watt verbruikt kost op jaarbasis 5,26 euro. In een slim huis gebruik je al snel 10 slimme stekkers, waardoor je op jaarbasis aardig wat geld kunt besparen door de zuinigste modellen uit te kiezen.

      Kies niet alleen op prijs, maar ook op verbruik Vergelijk je het jaarlijkse stroomverbruik met de aanschafprijs van een slimme stekker (meestal tussen de 5 en 35 euro), dan blijkt al snel dat vooral het stroomverbruik bepalend is voor de totale kosten op de lange termijn. Toch vermelden veel verkopers niets over het energieverbruik.

      Denk aan de compatibiliteit

      Alleen letten op het stroomverbruik van een slimme stekker is niet genoeg. Het is minstens zo belangrijk dat de stekker goed samenwerkt met jouw slimme netwerk. De meeste modellen werken met Google Home en Amazon Alexa, terwijl Apple HomeKit selectiever is. Check daarom altijd de productbeschrijving om zeker te weten dat de slimme stekker bij jou thuis werkt.

      Slimme stekkers die samenwerken met

      Google Assistant en met Alexa

      Stroomverbruik en verbindingstype

      Waar komt het grote verschil in stroomverbruik tussen slimme stekkers vandaan? Dat heeft alles te maken met de verbinding met je thuisnetwerk. De meeste stekkers gebruiken wifi om bereikbaar te blijven, zodat jij ze op afstand kunt bedienen. Maar wifi verbruikt relatief veel energie – het signaal is eigenlijk krachtiger dan nodig is voor dit soort toepassingen.

      Een zuiniger alternatief is een hub die het wifisignaal omzet naar een lichter protocol, zoals Zigbee of Z-Wave. Die vormen een soort schakel tussen je netwerk en de slimme stekkers. Het grote voordeel: dit soort verbindingen verbruiken vaak minder dan 0,5 watt.

      ©Proxima Studio - stock.adobe.com

      Zigbee en Z-Wave

      De zuinige protocollen die gebruikt worden zijn Zigbee en Z-Wave en die werken allebei prima. Maar ze zijn niet verenigbaar met elkaar. Je zult dus één systeem moeten kiezen. Daarnaast heb je een centrale hub nodig om alles aan elkaar te koppelen. Dat is een kleine investering die zich, door de lagere stroomkosten, snel terugverdient.

      Slimme stekkerVerbruik (watt)Protocol
      TP-Link Tapo P1151 – 1,5Wifi
      TP-Link Tapo P1000,5 – 1Wifi
      Shelly Plug S0,9 – 1,5Wifi
      Iqore Smart Plug1 – 2Wifi
      Aqara Smart Plug0,3 – 0,5Zigbee
      Philips Hue Smart Plug0,3 – 0,5Zigbee
      IKEA TRETAKTSmart Plug0,3 – 0,5Zigbee
      Samsung SmartThings Outlet0,5 – 1,5 WZigbee
      Fibaro Wall Plug V20,5 – 1Z-Wave
      Qubino Smart Plug0,5 – 1Z-Wave

      Verbruik van hubs voor Zigbee en Z-Wave

      Voor een compleet beeld moeten we ook kijken naar het stroomverbruik van een Zigbee- of Z-Wave-hub. Zigbee-hubs verbruiken doorgaans tussen de 0,5 en 3 watt. Sluit je meerdere slimme stekkers of andere apparaten aan, dan verdien je dat al snel terug ten opzichte van wifi. Z-Wave-hubs verbruiken wat meer, meestal tussen de 2 en 10 watt.

      Ook qua veelzijdigheid zijn er verschillen. De Philips Hue Bridge (Zigbee) is bijvoorbeeld erg zuinig, met een verbruik tussen de 0,5 en 1 watt. Maar deze werkt uitsluitend met Philips Hue-apparaten.

      Een slimme start is het halve werk

      Zoals je ziet, zijn er heel wat factoren om rekening mee te houden. Breng daarom vooraf in kaart wat je nu nodig hebt én wat je in de toekomst verwacht te gebruiken. Zo voorkom je onnodige kosten en bespaar je op de lange termijn, vooral als je ook let op het energieverbruik per apparaat.


      Nog meer energie besparen? ⤵️

      Vraag een offerte aan voor verduurzaming: