Mesh-wifi is niet meer weg te denken. We testen zestien verschillende wifi-mesh-systemen van acht verschillende fabrikanten (alweer zes producten meer dan een jaar geleden). Het strijdtoneel is een modern betonnen gebouw uit de 21e eeuw, bestaande uit drie verdiepingen en 1200 keiharde vierkante meters. Geen sinecure om dat van wifi te voorzien en zo konden we het kaf van het koren eenvoudig scheiden.

Gigantisch veel lijkt de markt voor wifi-mesh-systemen op het eerste gezicht niet te zijn veranderd, we zien voornamelijk dezelfde fabrikanten hun productcatalogi uitbreiden. Netgear, TP-Link, Linksys en ASUS voegen onder dezelfde serienamen als vorig jaar extra modellen toe, met primair iets andere antenne-opstellingen.

D-Link is een grote naam in netwerkland, maar was vorig jaar afwezig: hun Covr-systemen waren tijdens onze vorige test nog niet klaar. Zij doen dit jaar wel mee met zowel een dualband- als triband-oplossing, net als zo’n beetje elke concurrent.

Zowel AVM (vooral bekend van de Fritz!Box) als ASUS bewandelen ook een ander pad, namelijk het toevoegen van mesh-functionaliteit aan hun bestaande routers. Daarmee zit elke grote netwerkfabrikant feitelijk op één of andere manier in op het mesh-wifi-concept waarbij je meerdere draadloze accesspoints in je huis hebt en bekabeling overbodig is.

Ondanks de grote overlap in producten tussen onze vorige test en deze, is het opnieuw testen van die producten wel degelijk cruciaal, want via firmware-updates hebben de meeste fabrikanten significante veranderingen in hun systemen aangebracht. Primair op gebied van mogelijkheden of het installatiegemak, maar in sommige gevallen zijn zelfs de prestaties noemenswaardig verbeterd. Mocht je vorig jaar een specifiek model van je wenslijstje hebben geschrapt vanwege een ontbrekende eigenschap, zoals bedrade backhaul of accesspoint-modus, dan loont het de tabel opnieuw door te nemen.

AC-klasse

We splitsen de systemen in twee categorieën: dualband- en triband-oplossingen. De laatste kenmerkt zich door een extra ingebouwd draadloos netwerk specifiek voor het versturen van data tussen de satellieten (of accesspoints). Dualband-oplossingen, te herkennen aan de AC1200-, AC1300- of AC1750-classificering, dienen vooral om het bereik van je netwerk te vergroten, maar hebben een beperkte capaciteit. Meerdere intensieve gebruikers op de verschillende toegangspunten is vragen om problemen. Daarmee zijn ze primair geschikt als betaalbare oplossingen voor huishoudens met weinig (gelijktijdige) gebruikers.

Wil je bijvoorbeeld met z’n vieren gelijktijdig op de verschillende punten werken, kijk dan naar minimaal een AC2200-systeem. De extra capaciteit tussen de verschillende punten voorkomt dat een actieve downloader in de huiskamer een Netflix-stream in 4K op zolder platlegt.

Testprocedure

Voor deze test gaan we er wederom van uit dat mensen die geïnteresseerd zijn in wifi-mesh-systemen als belangrijkste doel hebben om op elke plek in huis een goed genoeg bereik te hebben. Sets die dat niet bieden, straffen we in de individuele bespreking af.

De daadwerkelijke resultaten zijn natuurlijk ook belangrijk en maken het verschil tussen een uitstekende en een goede set. Wel letten we vooral op de prestaties op de satellieten. Rond het eerste bedraad aangesloten punt presteert elke set minimaal goed. Vooral de resultaten met één hop zijn belangrijk, want onze ervaring leert dat je bij voorkeur niet meer dan één hop maakt tussen je aangesloten telefoon of laptop en de hoofdrouter.

Onze opstelling is een exacte kopie van vorig jaar. We testen met de router op de benedenverdieping, een tweede accesspoint op de verdieping daarboven en het derde punt op de bovenste verdieping. Let op dat de meeste systemen in verschillende hoeveelheden geleverd worden. Systemen met twee accesspoints worden waar mogelijk ook getest met een optionele derde unit, systemen met drie worden ook getest in een opstelling met twee punten. De zolder-1-hop-test simuleert dus de prestaties op de bovenste verdieping zonder dat daar ook een accesspoint wordt geplaatst. Zo kunnen we duidelijk het prestatieverschil zien tussen twee en drie accesspoints.

Hoewel onze resultaten na uitvoerig testen en hertesten tot stand zijn gekomen, blijft het slechts een enkel pand. Draadloze prestaties blijven sterk situatieafhankelijk en het is dus goed mogelijk dat de prestaties hier anders zijn dan een andere test, een onvermijdelijk kwaad. Zelfs onze voorzichtig gewogen test kan geen garanties bieden dat een product ook in jouw omgeving goed gaat werken. Alleen een fysieke netwerkkabel staat garant voor zekerheid.

©PXimport

Positionering

De losstaande mesh-apparaten staan vrij op een kastje. Als je goede wifi-prestaties wilt, moet je deze satellieten juist niet wegmoffelen. Ze presteren in de regel het best wanneer je ze een klein stukje van de muur plaatst, vrij van mogelijke stoorzenders (andere draadloze apparatuur bijvoorbeeld). Stopcontactmodellen worden uiteraard als zodanig gebruikt.

De positionering van de producten is belangrijk, waarbij elk product profiteert van een net iets andere positie. Omdat het redelijkerwijs te verwachten is dat je als gebruiker een gunstige positie wilt zoeken, hebben wij dat ook gedaan. Elk staand model is op meerdere posities en oriëntaties getest, wel binnen het oppervlak van de door ons gebruikte kast (ca. 150 cm breed) waarbij de beste positie mocht tellen. Stopcontactmodellen kregen twee stopcontacten als mogelijkheid aangeboden waarbij we de resultaten van de beste plek gebruikten. Het is onvermijdelijk dat je als gebruiker in jouw specifieke ervaring even zult moeten experimenteren op welke plekken het systeem het best functioneert.

Verder is er duidelijk correlatie tussen prestaties en afmetingen. Zo zijn de snelle Netgear Orbi RBK50’s echt enorme torens (23 cm) die in het zicht staan, terwijl de (langzamere) dualband-alternatieven de afmetingen duidelijk beperkter houden.

Wil je mesh-wifi combineren met een donker interieur, dan lijk je vooralsnog pech te hebben, elke fabrikant brengt vooralsnog uitsluitend witte modellen op de markt.

Alternatieve backhaul

Accesspoint-modus

TP-Link Deco M5 en M9 Plus

Vorig jaar ging de TP-Link Deco M5 er met het keurmerk Redactie-tip vandoor. We gaven dit systeem complimenten voor een gebruiksvriendelijke installatie, goede dekking, goede prestaties, maar merkten wel op dat het als AC1300-systeem niet extreem veel capaciteit had voor meerdere gelijktijdige gebruikers. Daar stond echter een haarscherpe prijs tegenover. Inmiddels staat de prijs op 219 euro voor een set van drie, wat het alsnog de goedkoopste maakt in deze vergelijking. Daarmee behoudt TP-Link dit jaar het keurmerk Redactie-tip.

Wilde je meer capaciteit, dan kwam je vorig jaar toch echt bij een concurrent uit. Met de onlangs gelanceerde TP-Link Deco M9 Plus, een triband-oplossing, probeert TP-Link ook de intensievere gebruiker naar zich toe te trekken. En met succes, want dit is gemiddeld het snelste AC2200-mesh-systeem. Enkel de AC3000-oplossingen zijn sneller. TP-Link heeft er ook voor gekozen een Zigbee-mesh-netwerk toe te voegen aan het product. Dat is leuk voor de liefhebber, terwijl het voor beginners juist makkelijker maakt om te beginnen met producten voor een ‘slim huis’. Maar we vragen ons ook af of de resulterende meerprijs voor het grotere publiek niet te hoog is. Aangezien de goedkopere Orbi RBK23 qua prestaties maar een fractie langzamer is dan de M9 Plus, is het cruciaal dat TP-Link de prijs van de Deco M9 Plus scherp houdt.

Voor zowel de Deco M5 als de Deco M9 Plus geldt dat de installatie kinderlijk eenvoudig en vlot is, en de applicatie soepel werkt. De software is gelijk, met uitzondering van de Zigbee-functie die enkel in de M9 Plus aanwezig is. Beide systemen hebben een accesspoint-modus, een bedrade backhaul, uitgebreide beveiligingsopties (antivirus, firewall), gastnetwerk en ook iets meer geavanceerde als portforwarding ontbreken ook niet. De instellingen gaan via een app; een webinterface ontbreekt, al zullen hooguit echte prosumers die missen. De doorsnee consument zal de uitgebreide opties voor ouders en de extra beveiligingslaag met onder meer de antivirus en firewall zeker waarderen.

©PXimport

TP-Link Deco M5

Prijs
€ 229,- (voor 3 nodes)
Website
www.tp-link.com9Score90

TP-Link Deco M9 Plus

Prijs
€ 369,- (voor 3 nodes)
Website
www.tp-link.com9Score90

TP-Link Deco P7

Google Wifi

Toen Google Wifi eindelijk naar Nederland kwam, had het product al concurrenten die het gras een beetje onder de voeten van Google wegmaaiden, zeker gezien de redelijk forse prijsstelling en de op een aantal punten gesloten software. Op zich hebben we geen bezwaar tegen een gesloten product als daarmee gebruikersfouten voorkomen worden, echter is geen van de hier geteste systemen lastig in gebruik, zelfs niet voor een leek.

Aangezien de Google Wifi in tegenstelling tot de concurrentie nauwelijks in prijs is gedaald, staat dit product prijstechnisch nog meer onder druk, zeker omdat er inhoudelijk weinig veranderd is. Er is niet zozeer iets mis met de Google Wifi, het werkt allemaal prima, maar tenzij je een echte Google-fan bent, kunnen we simpelweg geen argumenten bedenken om circa 80 euro meer te betalen dan bijvoorbeeld voor de TP-Link Deco M5 of de D-Link Covr-1203. En als je een ruimer budget zou hebben, kies dan een gelijk geprijsd, maar snellere AC2200-oplossing.

©PXimport

Google Wifi

Prijs
€ 349,- (voor 3 nodes)
Website
https://store.google.com/6Score60

Linksys Velop tri-band

Linksys heeft niet stil gezeten: er zijn weinig systemen zo veel verbeterd als de Velop tri-band. Vorig jaar presteerde dat systeem redelijk, maar het liet ook duidelijk punten liggen. De tergend trage installatieprocedure is inmiddels goed te doen. Het is nog niet zo vlot als de meest vlot installerende concurrenten, maar wel minimaal net zo soepel. Functioneel gezien is het nu ook een praktisch complete prosumer-router geworden en in de test van dit jaar waren de prestaties nog wat beter dan vorig jaar. Ons kritiekpunt vorig jaar was dat de satellieten wat gevoelig zijn in de positionering. Maar dat is niet langer het geval, waardoor we de Velop nu een in de praktijk goed bruikbaar systeem vinden, dat qua prestaties prima met de concurrentie mee kan.

De bedrade backhaul die de Velop tri-band heeft is fijn, maar het is inmiddels geen echt onderscheidende factor meer. De ingebouwde Zigbee-functie is nog altijd onbenut, terwijl TP-Link met zijn Deco M9 Plus met een werkende functie dus een primeur heeft.

De prijs van de Velop tri-band is wel gezakt, maar dat geldt ook voor de concurrentie. Het gat van honderd euro met de Orbi RBK23 (op moment van schrijven) is toch lastig te verantwoorden. De Velop tri-band scoort dit jaar hoger doordat het totaalplaatje sterk verbeterd is, maar voor één van onze keurmerken schiet het product net tekort. Dan moet Linksys op prijs meer gaan concurreren met de andere AC2200-producten.

©PXimport

Linksys Velop tri-band

Prijs
€ 385,- (voor 3 nodes)
Website
www.linksys.com/nl8Score80

Linksys Velop dual-band

Nieuw in het Velop assortiment is de compactere Velop dual-band, maar daar gaan we niet al te veel woorden aan vuil maken. Als router doet hij het prima, maar de mesh-prestatie valt tegen. We moesten de set diverse keren anders neerzetten om een stabiele verbinding op te zetten, deze kit is bovengemiddeld gevoelig voor de positionering. Eenmaal goed afgesteld kon hij zich nog steeds niet meten met het bereik en de prestaties van onder meer de D-Link Covr-1203 of TP-Link M5 (sets die respectievelijk hetzelfde en iets minder kosten). Hopelijk maakt dit product in de toekomst dezelfde verbetering door als de Velop tri-band.

Linksys Velop dual-band

Prijs
€ 239,- (voor 3 nodes)
Website
www.linksys.com/nl5Score50

©PXimport

Ubiquiti AmpliFi HD

De AmpliFi-kit van het merk Ubiquiti maakte vorig jaar grote indruk met zijn tot in de puntjes verzorgde verpakking, productpresentatie en app-ervaring. En dat is nog steeds zo. De router met display en touchscreen maakt indruk, de installatie is een peulenschil, en Ubiquiti weet een grote hoeveelheid nuttige informatie over te brengen zonder dat het ten koste gaat van het gebruiksgemak voor de leek (zo zien we het graag!). Het is een prachtig systeem om mee te werken.

Maar toch Ubiquiti heeft het lastig in de bredere vergelijking. Hoewel de routerprestaties (en functies) uitstekend zijn, blijft het een set zonder aparte backhaul (noch draadloos, noch bedraad) en dat zie je terug in de capaciteit en de prestaties. Daarbij geven de vaste positie van de satellieten in het stopcontact niet de flexibiliteit om eruit te halen wat er potentieel in zit. De ervaring klopt weliswaar en de prestaties zijn iets hoger dan vorig jaar, maar de prijs van dit AC1750-product is vergelijkbaar met producten uit de AC2200-klasse. Daarmee ligt een topscore buiten bereik.

©PXimport

Ubiquiti AmpliFi HD

Prijs
€ 329,- (voor 3 nodes)
Website
www.amplifi.com7Score70

EnGenius EnMesh

EnGenius heeft een goede stap gemaakt en na de nodige firmware-updates zien we inmiddels toch een werkbaar mesh-systeem, iets wat vooral bestaande eigenaren positief in de oren zal klinken. Ook de installatieprocedure is prima nu in orde. Voor potentiele nieuwe kopers is de prijsdaling fijn, want de EnMesh-set concurreert nu aan de onderzijde van de markt.

Helaas lukt het de EnMesh-kit (drie satellieten) wederom niet om ons echt te overtuigen. Waarom zouden voor dit model kiezen en niet voor bijvoorbeeld de TP-Link Deco M5 of D-Link Covr-1203. Het EnMesh-product is oké, maar we zien simpelweg beter voor hetzelfde geld. EnGenius heeft wel een uniek aspect met netwerkopslag via de usb-poort, al vragen we ons af of die meerwaarde voldoende is. Optioneel biedt het merk ook losse accesspoints met ingebouwde camera; een leuk concept, maar prijstechnisch niet interessant genoeg vergeleken met een losse camera. Een ander aanvullend product is de EnMesh WiFi Dot: het lijkt de kleinste satelliet op de markt, ter grootte van een klein nachtlampje. Ook al vragen we of zo’n klein accesspoint goede prestatie kan neerzetten (we moeten hem nog testen), vinden we het uiterlijk wel heel leuk.

©PXimport

EnGenius EnMesh

Prijs
€ 219,- (voor 3 nodes)
Website
www.engeniustech.com6Score60

Netgear Orbi RBK50 en Orbi Pro SRK60

De Netgear Orbi RBK50 was de testkampioen van vorig jaar. Inmiddels is de RBK50 het oudste product in deze test, maar Netgear toont aan dat ervaring loont, want ook dit jaar verdient de RBK50 het keurmerk Best Getest. Dat de prestaties zo goed zijn, komt wellicht deels omdat de RBK50 en de Orbi Pro nog altijd de enige AC3000-systemen in de test zijn. Het bereik is goed en de prestaties zijn top. En omdat de satellieten erg groot zijn, is het positieve gevolg dat ze niet zo gevoelig zijn wat betreft de positie in huis.

Doordat de RBK50 en SRK60 AC3000-systemen zijn, met bijbehorende extra antennes, hebben ze per node gerekend de hoogste prijzen in de test. Verpakt als set van twee kost de RBK50 ongeveer evenveel als een AC2200-set met drie satellieten. Maar wie simpelweg het snelste product wil, kiest de RBK50. We vragen ons af waarom niet meer concurrenten inzetten op AC3000-systemen. Voor klanten die niet op een paar tientjes hoeven te kijken, is de prestatiewinst overduidelijk.

Als zakelijke gebruiker kun je de Orbi Pro SRK60 nog overwegen. Qua prestaties is het grofweg hetzelfde als de RBK50, maar dan met extra ssid voor intern gebruik en optionele muur- en plafondinstallatie … tegen een meerprijs welteverstaan.

©PXimport

Netgear Orbi RBK50

Prijs
€ 359,- (voor 2 nodes)
Website
www.netgear.nl10Score100

Netgear Orbi Pro SRK60

Prijs
€ 435,- (voor 2 nodes)
Website
www.netgear.nl9Score90

Netgear Orbi RBK23, RBK30 en RBK40

Ook in de AC2200-klasse doet Netgear mee en niet onverdienstelijk. Vorig jaar waren er de sets RBK30 en RBK40, die dezelfde hoofdunit deelden, maar waarbij de RBK30 stopcontact-satellieten had. Dit jaar voegt Netgear de nieuwe RBK23 toe. Deze set bestaat uit drie losse torentjes, maar dan één maatje kleiner, met als enig gevolg dat de satellieten nu twee in plaats van vier lan-poorten hebben. Onder type RBK20 is deze set ook met een router en één satelliet verkrijgbaar.

Voor alle Orbi-sets geldt dat de installatie van een leien dakje gaat en dat de systemen gewoon goed werken. Inmiddels heeft Orbi ook een accesspoint-modus en is het ook écht een mesh-systeem: in het begin communiceerde elke satelliet enkel direct met de hoofdrouter, nu ook met elkaar. De prestaties van de RBK23, RBK30 en RBK40 ontlopen elkaar weinig, toch gaat onze voorkeur uit naar de RBK23: hij presteert het beste en een set met drie satellieten is ongeveer even duur als de andere per twee. In de AC2200-klasse is de TP-Link Deco M9 Plus overigens sneller dan alle Orbi’s, maar de M9 kost wel zeventig euro meer.

©PXimport

Netgear Orbi RBK23

Prijs
€ 299,- (voor 3 nodes)
Website
www.netgear.nl9Score90

Netgear Orbi RBK30/RBK40

Prijs
RBK30: € 249,- (voor 2 nodes)
RBK40: € 299,- (voor 2 nodes)
Website
www.netgear.nl8Score80

D-Link Covr-1203 en Covr-2202

Nieuw in onze test zijn de D-Link Covr-1203 (AC1200/1300) en Covr-2202 (AC2200), respectievelijk een dualband- en triband-oplossing. De 1203 onderscheidt zich met een compact formaat en rosé-gouden details (daar houd je van of niet). De 2202 is een aantrekkelijk alternatief voor de Velop- en Orbi-torentjes.

D-Link heeft de soepelste installatie in deze test. Een paar korte stappen zoals het opzetten van je eigen wifi-netwerk is bij alle producten nodig, maar waar je bij praktisch elke set na de eerste installatie de satellieten zelf moet koppelen, doen de D-Link Covr’s dat automatisch. Wij zijn aangenaam verrast door dat installatiegemak en de daarna gemeten snelheid. Beide Covr-sets werken goed, ze hebben een uitstekende dekking en stabiele verbindingen. Toch zijn ze net niet de snelste in hun respectievelijke AC-klasse. De TP-Link Deco M5 is wat sneller dan Covr-1203 (voor nagenoeg dezelfde prijs) en het kleine verschil in installatiegemak weegt daar vermoedelijk niet tegen op.

In een meerpersoons huishouden gaat onze voorkeur sowieso uit naar AC2200-modellen vanwege de grotere capaciteit. En de D-Link Covr-2202 kan in die klasse qua prestaties zeker meekomen. De prijs van de Covr-2202 is echter te hoog: voor een set van twee betaal je momenteel meer dan de Orbi RBK23 (drie stuks) en bijna evenveel als voor de RBK50 (AC3000). Dat is gewoon niet te verdedigen. Als het D-Link lukt deze verder mooi uitgewerkte Covr-2202 in prijs te verlagen, dan concurreren ze met de AC2200-modellen van TP-Link en Netgear en hebben gebruikers echt wat te kiezen.

©PXimport

D-Link Covr-1203

Prijs
€ 229,- (voor 3 nodes)
Website
http://www.d-link.com/8Score80

D-Link Covr-2202

Prijs
€ 325,- (voor 2 nodes)
Website
http://www.d-link.com/8Score80

Twee of toch drie?

ASUS Lyra

In de AC200-klasse deed ASUS vorig jaar mee met de ASUS Lyra. Deze set presteerde redelijk presteerde, maar wist zich niet wist te onderscheiden van de concurrentie. Ook de installatie verliep wat rommelig. Een jaar later is de installatie duidelijk verbeterd en als je dit systeem vandaag de dag nieuw koopt, dan loopt de installatie direct uit de doos wel soepel. Het voordeel van ASUS is nog altijd dat het systeem een prosumer-webinterface biedt, met functies die zeldzaam zijn bij de mesh-systemen (zoals een vpn).

Qua prestatie is er niet heel veel veranderd: we zien een bescheiden toename ten opzichte van vorig jaar en op zich hebben we overal dekking, maar andere AC2200-modellen laten zien dat het echt veel sneller kan. Neem de Orbi RBK23 bijvoorbeeld, die is nog een stuk goedkoper en levert gemiddeld genomen flink betere prestaties. Waarom zou iemand dan specifiek voor deze set kiezen?

©PXimport

ASUS Lyra

Prijs
€ 349,- (voor 3 nodes)
Website
www.asus.nl6Score60

ASUS Lyra Trio

Nieuw is de ASUS Lyra Trio, een set van mesh-units die eruit zien als kleine schattige strijkijzertjes. Ze zien er erg goed uit en we waarderen het dat ASUS een andere richting kiest door drie streams in elke satelliet mogelijk te maken. Mocht je bijvoorbeeld met je recente MacBook Pro (die voorzien zijn van 3x3 5 GHz) op de hoofdrouter werken, dan zullen de maximale snelheden aanmerkelijk hoger liggen.

De installatie verloopt soepel. Maar bij het testen lopen we tegen het ontbreken van een aparte draadloze backhaul aan. De Lyra Trio mag dan wel drie streams per satelliet hebben, maar als hij die moet delen tussen de client en de router, dan winnen we daar netto niet mee. Met een 2,4GHz-client zien we goede resultaten aangezien de backhaul dan 3x3 5GHz kan benutten (deze gegevens staan overigens niet in de tabel), maar met een snellere 5GHz-client zien we resultaten die zich hooguit kunnen meten met de AC1200-klasse. Net als bij de Ubiquiti AmpliFi HD vinden we een AC1750-product van meer dan driehonderd euro lastig te verantwoorden, zelfs met de goede routerfuncties in het achterhoofd.

©PXimport

ASUS Lyra Trio

Prijs
€ 314,- (voor 3 nodes)
Website
www.asus.nl7Score70

Conclusie

We hebben dit jaar zes systemen méér getest en daarmee staat het totaal op zestien systemen. Een positief punt voor de consument is dat de paar afraders van vorig jaar inmiddels voldoende zijn verbeterd om dit jaar minimaal een voldoende te halen. Daarbij zien we ook dat de meeste merken werk van hun mesh-systemen hebben gemaakt. Het gros van de modellen hebben updates gehad en hebben daardoor nu betere eigenschappen.

De maken van de juiste keuze is er niet makkelijker op geworden. De Netgear Orbi RBK50 (AC3000) blijft het krachtigste, maar als je voor drie stuks gaat, dan is hij samen met zijn Pro-broertje ook met afstand de duurste. Maar voor het keurmerk Best Getest speelt geld geen rol en dus is de RBK50 wederom de terechte winnaar.

Maar voor de meeste gebruikers is de AC2200-klasse het interessantst. De extra capaciteit boven de AC1200- tot AC1750-klasse is onmisbaar in een druk huishouden. De TP-Link Deco M9 Plus doet het gemiddeld genomen het beste, maar is zo kort na zijn introductie nog prijzig en beperkt verkrijgbaar. Daarentegen is de Netgear Orbi RBK23 scherp geprijsd en doet deze niet veel onder voor de Deco M9 Plus. Beide verdienen het keurmerk Redactie-tip en we bevelen ze van harte aan. Jouw exacte budget of behoefte aan Zigbee-ondersteuning kunnen meespelen in de uiteindelijke keuze.

Eervolle vermeldingen in de AC2200-klasse zijn er voor zowel de D-Link Covr-2202 en Linksys Velop tri-band, maar die moeten echt zakken in prijs.

Ben je alleen of woon je samen, zoek je extra dekking, maar niet per se extra capaciteit voor veeleisende gelijktijdige gebruikers én dat alles voor een leuke prijs, zoek dan een product uit de AC1200-klasse. Daar vallen de TP-Link Deco M5 en de D-Link Covr-1203 het meest positief op. De laatste met de eenvoudigste installatie van allemaal en het charmante uiterlijk. Toch is het de TP-Link Deco M5 net als vorig jaar het keurmerk Redactie-tip verdient, met de scherpste prijs en gemiddeld genomen de beste prestaties in die klasse.

Hieronder vind je alle testresultaten op een rij:

©PXimport

Verzamel je je e-books het liefst centraal op een server? Dan ligt het voor de hand om die verzameling daar ook te beheren. Een van de beste beheerprogramma’s is Calibre. Hoewel dit vaak onder Windows wordt gebruikt, kun je het ook via Docker installeren en gebruiken. Daarna beheer je alles via een browser. We laten zien hoe dat werkt.

Calibre is een populair en voor velen vertrouwd programma voor het beheren van e-books, dat al heel lang mee gaat (zie het kader ‘Calibre vereenvoudigt je e-bookbeheer’). De meeste mensen gebruiken het op een pc, maar daar kleven wel wat nadelen aan. Een installatie op een server is praktischer. Een centrale installatie zorgt ervoor dat je gemakkelijker toegang tot Calibre hebt, vanaf verschillende apparaten en met verschillende gebruikers.

Ook de regelmatige software-updates zijn eenvoudiger te installeren, desgewenst zelfs automatisch. Het maken van back-ups is eveneens makkelijker. Op een pc vergeten mensen dat vaak, waardoor bij een crash of herinstallatie van Windows de zorgvuldig opgebouwde verzameling verloren gaat.

In dit artikel gaan we Calibre via Docker draaien. Je kunt de software daarna via een browser gebruiken, met dezelfde vertrouwde gebruikersinterface. We combineren het met Calibre Web. Daarmee kun je, ook weer via de browser, comfortabel je e-books lezen.

Ook de communicatie met e-readers komt aan bod. We laten zien hoe je via Calibre Web rechtstreeks synchroniseert met een Kobo e-reader. En vanuit Calibre gaan we e-books naar een Kindle sturen.

1 Calibre (Web) en Docker (Compose)

We gaan in dit artikel Calibre en Calibre Web installeren op een server. Hierbij maken we gebruik van Docker en Docker Compose. Hiervoor gebruiken we een Linux-server met Ubuntu 24.04 LTS. Voor het werken met Docker installeren we Docker CE (Community Edition). Daar zijn installatiegidsen voor. Hierna kun je zowel Docker als Docker Compose gebruiken.

Zorg dat het systeem dat je gaat gebruiken genoeg geheugen heeft. Er is geen schokkende hoeveelheid voor nodig, maar 2 GB is geen overbodige luxe. Dit heeft vooral te maken met de ‘remote desktop’-opzet: op de achtergrond wordt een VNC-verbinding opgezet om de gebruikersinterface van Calibre weer te geven. Gebruik je een container in Proxmox VE, dan is 4 GB een veilige bovengrens. Meestal ligt het geheugengebruik rond 500 MB, maar tijdens het gebruik loopt dat snel op naar 1 GB met wat uitschieters naar boven.

Alle e-books staan bij onze opzet op een NAS. Daarom koppelen (‘mounten’) we die map aan het systeem, op de locatie /mnt/nas/boeken. Die locatie gaan we (in de volgende paragraaf) als volume toevoegen aan Calibre. Het voordeel is dat je vanuit Calibre gemakkelijk door die map kunt bladeren om e-books toe te voegen aan de bibliotheek in Calibre zelf.

Zorg dat je op het systeem over Docker en Docker Compose beschikt.

2 Docker Compose

Op het systeem maken we een mapje voor Calibre en plaatsen daarin een bestand docker-compose.yml met de onderstaande inhoud. We kiezen voor zowel Calibre als Calibre Web het Docker-image van het bekende LinuxServer.io.

Mogelijk zijn voor jouw situatie wat aanpassingen nodig. De belangrijkste opties nemen we in de volgende twee paragrafen met je door. Bij twijfel kun je ook de documentatie voor de genoemde Docker-images raadplegen. Bij de uitleg maken we onderscheid tussen de host en de container. De host is daarbij uiteraard jouw server met Docker.

Met de hulp van Docker Compose beheren we de instellingen voor beide containers.

3 Volumes koppelen

Volumes zorgen feitelijk voor de mogelijkheid bestanden uit te wisselen tussen de host en container. Voor Calibre maken we onder volumes: een koppeling tussen de map ./config op de host en /config in de container. Hier bewaart Calibre de configuratie en straks ook de Calibre-bibliotheek.

Verder koppelen we de gemounte map /mnt/nas/boeken met daarin alle ongesorteerde e-books aan /media. Binnen Calibre kun je straks door de map /media bladeren om eenvoudig e-books aan je bibliotheek toe te voegen.

Optioneel kun je een map, zoals de hier voorgestelde map /mnt/nas/boeken/Toevoegen, koppelen aan de container onder bijvoorbeeld /toevoegen. We laten in paragraaf 7 zien hoe je met een kleine aanpassing de e-books in die map automatisch aan Calibre kunt toevoegen. Bij de container voor Calibre Web zie je onder volumes: alleen de koppeling met de lokale map ./config. Daar staat straks de bibliotheek van Calibre, die we bij de configuratie van Calibre Web alleen nog hoeven aan te wijzen. Controleer voor beide containers onder environment: de waardes bij PUID en PGID. Dat is de ID van respectievelijk de eigenaar en groep van de gekoppelde volumes. Deze waardes kun je nagaan met de opdracht id gebruiker. Dit voorkomt problemen met rechten bij bestandstoegang.

In een onderliggende map worden de configuratie en bibliotheek bewaard.

4 Poorten configureren

Er zijn voor beide containers poorten gekoppeld. Dit zie je onder ports:. Het poortnummer links is steeds de poort op de host. Die mag je eventueel veranderen, bijvoorbeeld omdat een poort (zoals de populaire poort 8080) al in gebruik is. Het poortnummer rechts is de poort in de container. Die mag je niet veranderen. We houden hier dezelfde poortnummers aan. Bij de container voor Calibre geeft poort 8080 toegang tot Calibre zelf en poort 8081 dient voor de ingebouwde contentserver (zie paragraaf 8 en het kader ‘Inhoudsserver van Calibre gebruiken’). Calibre Web maken we via poort 8083 toegankelijk.

Poort 8083 geeft toegang tot Calibre Web, waarmee je e-books via een browser kunt lezen.

5 Beheer van de containers

Als je alle gewenste aanpassingen hebt gemaakt en de configuratie hebt bewaard, kun je beide containers starten met één opdracht:

Om de containers te stoppen, geef je deze opdracht:

Merk op dat er regelmatig updates verschijnen voor Calibre, waar je ook een melding van zult krijgen. Je hoeft dan in Calibre zelf niets te doen. Enkele commando’s vanaf de opdrachtregel volstaan. Stop als eerste de containers met:

Haal dan de nieuwe images op waarop de containers zijn gebaseerd. Dit kan in één keer met:

Daarna kun je de containers opnieuw starten met:

Daarbij zullen de containers op basis van de nieuwe images worden opgebouwd. Controleer eventueel de status met:

Dit laat zien welke containers actief zijn en welke poorten ze gebruiken.

Via enkele eenvoudige commando’s kun je de Docker-containers beheren.

6 Eerste stappen in Calibre

We gaan nu verder in de browser en beginnen met het instellen van Calibre. Log in op het ip-adres van het systeem waarop Calibre staat en poort 8080, zoals http://ipadres:8080. Kies in het eerste scherm Nederlands als taal. Kies daarna de locatie voor de bibliotheek voor Calibre. Hier worden alle toegevoegde boeken naartoe gekopieerd. We accepteren de standaardlocatie /config/Calibre Bibliotheek.

In het volgende scherm kies je je type e-reader. We kiezen voor een model van Kobo. Klik op Volgende om verder te gaan en dan Voltooien. Je komt nu direct in Calibre. Als je eerder met deze software hebt gewerkt, zal de gebruikersinterface vertrouwd zijn. Je ziet nog maar één boek in je Calibre-bibliotheek: de snelstartgids voor het werken met Calibre. Tijd dus voor wat extra leesvoer!

Bij het eerste gebruik moet je enkele instellingen aanpassen.

7 Boeken toevoegen

Om een e-book toe te voegen aan Calibre ga je naar Boeken toevoegen. Blader via de bestandsbeheerder vervolgens naar /media. Hier zie je de gemounte map met alle e-books. Wil je ook automatisch boeken aan Calibre kunnen toevoegen? Dit kun je instellen onder Voorkeuren. Kies onder Importeren/Exporteren de optie Boeken toevoegen. Op het tabje Automatisch toevoegen kun je naar de map bladeren waar de automatisch toe te voegen e-books staan. In ons voorbeeld is dat /toevoegen. Alle boeken die je in die map zet, zullen automatisch aan Calibre worden toegevoegd en daarna uit die map worden verwijderd. Kies na deze wijziging voor het herstarten van Calibre.

Boeken in deze speciale map worden automatisch aan Calibre toegevoegd.

8 Calibre Web

Met Calibre Web kun je een Calibre-database via een browser toegankelijk maken, zodat je door je verzameling e-books kunt bladeren en deze kunt lezen of downloaden. Het geeft je meer mogelijkheden dan de contentserver van Calibre (zie kader ‘Inhoudsserver van Calibre gebruiken’). Zo kun je in Calibre Web boekenplanken maken en beheren. Deze kun je vervolgens synchroniseren met een Kobo e-reader.

Open om te beginnen Calibre Web op poort 8083, zoals http://ipadres:8083. Hier log je in met het initiële gebruikersaccount (gebruikersnaam admin en wachtwoord admin123). Eerst wordt gevraagd naar de locatie van de database van Calibre. Blader hiervoor naar /config/Calibre Bibliotheek en kies Select. Bewaar de instelling met Save. Als je naar Books gaat, zie je nu ook de eerdergenoemde gids voor Calibre en de boeken die je mogelijk zelf al had toegevoegd.

Voeg je in het vervolg in Calibre een boek toe, dan verschijnt deze ook direct in Calibre Web, omdat ze de database delen. Het is raadzaam om de taal van de gebruikersinterface op Nederlands te zetten. Klik daarvoor op je naam (admin) om je profiel te openen. Bij Language kies je Nederlands. Klik daarna op Save.

In Calibre Web verwijzen we naar de bibliotheek van Calibre.

9 Boekenplanken maken

Calibre Web kent het principe van boekenplanken, waarvan het beheer overigens los staat van Calibre. Begin hiervoor in het menu aan de linkerkant met Boekenplank maken. Open je vervolgens een e-book, dan kun je deze toevoegen aan een of meerdere boekenplanken. Handig aan de e-reader van Kobo is dat hij je boekenplanken met inhoud weergeeft in je bibliotheek als je naar het tabje Verzamelingen gaat. Hiervoor moet je de e-reader synchroniseren met Calibre Web. Je zou bijvoorbeeld een boekenplank kunnen maken voor boeken die je binnenkort wilt lezen. Of een boekplank voor elk genre. Ook kun je voor een specifieke e-reader een boekenplank maken. In de volgende paragrafen leggen we uit hoe je boekenplanken met je Kobo-e-reader kunt synchroniseren.

Je kunt boekenplanken maken voor synchronisatie met je e-reader.

10 Synchronisatie

Je kunt een e-reader van Kobo draadloos synchroniseren met Calibre Web. Hiervoor ga je naar het menu Beheer. Kies onder Instellingen de optie Bewerk basisconfiguratie. Onder het kopje Geavanceerde opties zet je vinkjes bij Zet Kobo sync aan en Proxy onbekende verzoeken naar Kobo winkel. Met die laatste optie zul je op je e-reader bij synchronisatie ook nog steeds boeken ontvangen die je bijvoorbeeld via bol.com hebt gekocht.

Controleer of de correcte poort is ingesteld voor Calibre Web (wij gebruiken de standaardpoort 8083). Als je een ander poortnummer hebt gekozen, moet je dat hier wijzigen. Kies daarna Opslaan. Open nu je profiel door op je gebruikersnaam te klikken (standaard is dat admin). Klik bij Kobo Sync Token op Aanmaken/Bekijken. Kopieer nu de regel die er als volgt uitziet:

Sluit je Kobo e-reader aan op de pc. Blader naar de map .kobo/Kobo en open het bestand Kobo eReader.conf. Zoek naar de regel met api_endpoint. De standaardconfiguratie ziet er meestal als volgt uit:

Verander deze regel naar de voorgestelde configuratie van Calibre Web. Als de bewuste regel (nog) niet bestaat, moet je deze aanmaken onder de groep [OneStoreServices].

We maken een aanpassing aan de configuratie van Calibre Web.

11 Kindle-e-reader

De Kindle van Amazon is een populair alternatief voor Kobo, dat wel werkt met een eigen ecosysteem. Heb je e-books in een afwijkend formaat, bijvoorbeeld drm-vrije epub-bestanden, dan kun je deze per e-mail naar een Kindle sturen. Dit gaat via de servers van Amazon, waar ze worden geconverteerd naar een geschikt formaat. Het e-mailadres waar je boeken naar kunt sturen kun je achterhalen door op je Kindle de instellingen te openen. Je ziet het @kindle.com-adres onder E-mail voor versturen naar Kindle. Je kunt hier direct vanuit Calibre e-books naar sturen.

Ga daarvoor in Calibre naar Voorkeuren. Kies onder Delen de optie Deel boeken via e-mail. Vul onder E-mail het e-mailadres van de Kindle in. Vul ook je e-mailadres als afzenderadres in onder Afzender e-mail. Je kunt eventueel een server instellen voor het versturen, maar het werkt meestal ook zonder.

Klik nu in Calibre met rechts op een e-book. Het menu Verbinden/delen geeft de optie voor het versturen per er-mail. Je e-book verschijnt hierna vanzelf op je Kindle. Mislukt de conversie, dan ontvang je een e-mailbericht van Amazon. Het is vrijwel altijd op te lossen met een trucje: converteer het e-book binnen Calibre naar het formaat .mobi. Converteer het daarna terug van .mobi naar .epub. Probeer vervolgens opnieuw het e-book naar je Kindle te sturen.

Je kunt per e-mail boeken delen met bijvoorbeeld een Kindle-e-reader.

Wie een lekker potje wil gamen, doet er goed aan om een goede gaming monitor aan te schaffen. Dat zorgt er niet alleen voor dat je game er nog beter uitziet, je eigen prestaties gaan er ook van omhoog. De Lenovo Legion R27qe is een 27 inch beeldscherm met een hoge verversingssnelheid en een QHD-paneel. Hier lees je alles over de monitor.

Partnerbijdrage - In samenwerking met Lenovo

27 inch QHD

De Lenovo Legion R27qe heeft een diameter van 27 inch, oftewel een kleine 70 centimeter. Daarmee is het een relatief compact beeldscherm, maar nog steeds ruim voldoende groot om alle details goed te kunnen zien.

Het IPS-paneel zelf heeft een resolutie van 2560 x 1440 pixels, waarmee het een QHD-scherm is. Zo kun je games spelen op hoge kwaliteit, en zie je nog meer van wat er op je scherm gebeurt.

180 Hz verversingssnelheid

De verversingssnelheid of refresh rate is bij elk beeldscherm belangrijk, maar bij een gaming monitor is dat helemáál het geval – je wilt natuurlijk precies kunnen zien wat er binnen je game gebeurt. Bij de Legion R27qe is die snelheid maar liefst 180 Hz, oftewel: 180 verversingen per seconde. Dat is beduidend hoger dan bij veel andere gaming monitoren.

Met die hoge refresh rate lijkt het alsof je zelf midden in de actie zit, omdat alles veel vloeiender verloopt. Bovendien heb je een voordeeltje ten opzichte van je tegenstanders, omdat ook elk detail op je scherm net iets sneller ververst.

©Dragos Condrea

0,5 ms reactietijd

Niet alleen de refresh rate is een belangrijke factor bij gaming monitoren, ook de reactietijd speelt een rol. De reactietijd is de tijd die het duurt voor het scherm heeft gereageerd op bewegingen.

Voor veel gaming monitoren ligt die reactietijd rond de één à twee milliseconden. Bij de Legion R27qe is dat slechts een halve milliseconde: net even sneller dus, wat je ook weer een voordeel oplevert als je gaat gamen.

Daarbij beschikt de Legion R27qe over AMD Freesync. Dat is een techniek die ervoor zorgt dat screen tearing, het fenomeen waarbij het lijkt alsof er iemand met een schaar door je scherm is gegaan, tot het verleden behoort. Veel populaire gaming monitoren gebruiken die techniek, en de R27qe is daar geen uitzondering op.

450 nits helderheid

Een ander belangrijk punt om rekening mee te houden bij het kopen van een gamingbeeldscherm is de helderheid. Dat zorgt ervoor dat je details nog beter kunt zien, ook als je zelf in een goed verlichte ruimte zit en het beeld op het scherm juist donker is.

Gemiddelde beeldschermen hebben een helderheid van zo'n 300 nits, de eenheid die wordt gebruikt om de felheid van verlichting aan te geven. Bij de Legion R27qe is dat maar liefst 450 nits, genoeg om te kunnen blijven gamen, zelfs als de zon vol op het scherm gericht staat.

Verstelbare hoogte

Een nadeel van veel gaming monitoren is dat de voet niet in hoogte verstelbaar is, zodat je altijd afhankelijk bent van de vaste positie. Bij de R27qe is dat niet het geval: je kunt het scherm in alle hoeken draaien en keren.

Dat geldt zowel voor de hoogte als voor de positie. Het scherm is los van de voet te draaien, zelfs volledig verticaal, en te kantelen, zodat je altijd de perfecte hoek hebt.

Felle kleuren en diepe schaduwen

Ook qua kleurweergave is de R27qe een goede keuze. Het scherm kan overweg met meer dan een miljard kleuren, zodat je altijd een waarheidsgetrouw beeld voor je neus krijgt. Bovendien beschikt het beeldscherm over speciale technologieën die het licht en de schaduwen nog realistischer maken.

©RyanKing999

Low blue light

Blauw licht is funest als je lange tijd naar je beeldscherm wilt of moet staren: het zorgt ervoor dat je ogen sneller vermoeid raken, en je komt achteraf moeilijker in slaap. Toch zenden veel monitoren een behoorlijk fel blauw licht uit, omdat dat makkelijker af te lezen is.

De Lenovo Legion R27qe doet dat niet. Via de Low Blue Light technologie wordt het blauwe licht zoveel mogelijk gedempt, zodat je minder last krijgt van je ogen en langer door kunt gamen of werken.

Conclusie

Wie op zoek is naar een goede gaming monitor, moet zeker de Lenovo Legion R27qe overwegen. Het scherm geeft kleuren, licht en schaduwen zeer realistisch weer. Met de hoge verversingssnelheid en de lage reactietijd heb je altijd een voordeel ten opzichte van je tegenstanders.

De hoogte en de hoek van de monitor zijn makkelijk aan te passen, zodat je altijd recht voor het scherm zit. De Low Light technologie zorgt ervoor dat je minder last krijgt van je ogen, en 's avonds na je gamesessie makkelijker in slaap kunt komen.

Al met al is de Lenovo Legion R27qe een compacte, maar uitgebreide gaming monitor, waarmee je de nieuwste games in QHD-resolutie en zeer waarheidsgetrouw op het scherm tovert.