Af en toe is het om gek van te worden: de nieuwe patches voor Outlook en Outlook Express komen in rap tempo voorbij. Dat moet ook wel, want we worden doorlopend om de oren geslagen met html-mails, virussen, wormen en ongewenste advertenties. Maar dat moet toch anders kunnen? We kijken naar 18 e-mailclients, waarvan er slechts 7 ons tegen alle aanvallen uit de test beschermen

Spam maakt inmiddels 50 procent uit van alle ontvangen e-mail, maar met de juiste e-mailclient kunt u zich een hoop leed besparen. Maar waar kiest u voor? Wij bestoken veertien betaalde (waaronder Outlook) en vier gratis (waaronder Outlook Express) clients met onder andere pop-ups, viruscodes en bijlagen zonder bestandsnamen (zie ook het stukje Testmethode) en komen tot de conclusie dat Outlook helemaal zo gek nog niet is. Alle specificaties en testresultaten van de clients vindt u in de tabellen op pagina XX en XX. Testmethode (op openingsspread) Onze test-pc is een Pentium 4 op 2,0 GHz, 256 MB geheugen, internetverbinding via adsl, Microsoft Windows XP Professional. Om veilig te kunnen e-mailen, hebt u niet meer voldoende aan alleen anti-virussoftware. Daarom hebben we onze e-mailclients niet alleen bestookt met bekende gevaren als gefragmenteerde viruscode, pop-up objecten en dubbele formaatuitgangen (bijv. fun.jpg.vbs), maar schakelen we ook potentieel gevaarlijke code in die gebruik maakt van weinig bekende veiligheidslekken. Verder worden alle clients onderworpen aan moderne veiligheidstests van GFI-Security (www.gfi.com/emailsecuritytest). 22 e-mailaanvallen geven de gevaren weer die een waaraan een e-mailclientgebruikers dagelijks kan worden blootgesteld. Denk aan lange webadressen, bijlagen zonder bestandsnamen, ingesloten IFrames, kwaadaardige code met ClassID's en hta-bestanden (html-toepassingen). Ook testen we de veiligheid van de clients bij het laden van afbeeldingen van vreemde servers (webbugs). Eenvoudige bediening Een e-mailclient gebruik je dagelijks, dus moet hij prettig te bedienen zijn. Outlook 2003, Thunderbird en Pocomail vallen hier positief op, terwijl Outlook Express hier wat minder scoort. Zo kunt u in Pocomail e-mails eenvoudig bewerken danzij de optieknoppen die naast de mail header staan. Via een quickguide voert u met één klik dagelijkse opdrachten uit, zoals het invoeren van een nieuw adres in het adresboek. En met Outlook 2003 kunt u bij het instellen van een e-mailaccount de ingevoerde instellingen via een testverbinding controleren op hun juistheid – handig, want zo ziet u meteen of de ingevoerde gegevens kloppen! Outlook Express is weliswaar eenvoudig in het gebruik, maar mist een aantal interessante mogelijkheden. Denk aan een spamfilter, een mailticker (hiermee kijkt u of er nieuwe e-mail op de server is), scanner-integratie en uitgebreide sorteeropties. Clients als Mulberry en Lotus Notes werken verwarrend, doordat de menustructuren niet logisch zijn opgebouwd en de invoeropties voor belangrijke functies – de instellingen van de actieve e-mailadressen bijvoorbeeld – diep begraven zijn. Voor professionele gebruikers mogen een agenda en een omvangrijk contactenbeheer uiteraard niet ontbreken. Beide zijn in zowel Outlook 2003 als Lotus Notes geïntegreerd en verheffen deze toepassing dan ook tot een pim (personal information manager). Outlook 2003 kan echter nog altijd geen nieuwsgroepen openen en zal daarvoor Outlook Express aanspreken. Notes past door de Domino Server-integratie vooral in grote bedrijfsnetwerken, maar functioneert ook op uw systeem thuis. Kiest u op basis van bedieningsgemak, dan is voor de thuis-pc het gratis Thunderbird prima geschikt. Deze software is niet alleen eenvoudig te bedienen, maar beschikt ook over een erg goede sorteerfunctie en een goed spamfilter. In het betaalde segment vallen Outlook 2003 en The Bat in positieve zin op; de laatste heeft een goede prijs/kwaliteit-verhouding, dankzij een mailticker en uitgebreide automatiseringsfuncties. Intuïtief werken Makkelijk en intuïtief werken kunt u met Outlook 2003, The Bat, Thunderbird en Pocomail; alle belangrijke opties zijn maar een paar muisklikken van u verwijderd. Mulberry daarentegen zit complex in elkaar, het verbergt bijvoorbeeld de optie voor een tweede e-mailaccount veel te diep in het menu. Ook bij Lotus Notes is de intuïtieve bediening ver te zoeken. E-mail opvragen heet hier Replicating en de e-mailaccountinstellingen moeten we opdiepen in Tools, goed verborgen in het adresboek. Weergave Wat de weergave hebben Biz Mail en Becky zwakke punten: beide breken lange url's automatisch af, waarbij het tweede deel van de link niet langer beschikbaar is, met als gevolg foutberichten bij het oproepen van een webpagina. The Bat, Outlook 2003, Becky, Mulberry, Pocomail en Thunderbird tonen bijlagen onoverzichtelijk en met hun volledige naam. De andere clients verbergen deze namen achter symbooltjes die u eerst moet aanklikken. Verzegelde post Bij het versleutelen en onderteken slaan alle clients u met complexe certificaten of vereiste plug-ins om de oren. Hierdoor missen we een duidelijke, eenvormige standaard en een gebruiksvriendelijke – en daardoor eenvoudige – integratie. E-mailperikelen Door privacy-gaten bij Eudora, Lotus Notes, Ebox, Courier en Thunderbird krijgen spammers een duidelijke feedback. Niet zo handig, want hieruit blijkt niet alleen dat het e-mailadres geldig is, maar weten de spammers ook meteen door wie hun berichten gelezen worden. Bovenstaande clients openen zonder enige navraag html-mails en laden daarbij ook afbeeldingen in van vreemde servers. Gelukkig kunt u dit via de instelmogelijkheden uitschakelen, maar dat moet u dan wel handmatig doen. Courier 3.5 is voor gebruikers met meer dan honderd e-mails in het postvak niet echt bruikbaar, omdat de client na ieder gewist bestand alle andere e-mail-headers opnieuw van de server downloadt. Bij het doorzoeken van uw mail moet u bij Gemini en Mail 'n Fax door onnodig veel zoekvelden bladeren. Het kan echter ook anders: zowel Outlook 2003 als Lotus Notes gebruiken maar één zoekveld waarmee u zowel de header als de body van uw e-mail probleemloos doorzoekt. Help, een bijlage! De clients gaan heel verschillend met bijlagen om. Zo geven The Bat en Outlook 2003 een uitgebreide waarschuwing en blokkeren ze zelfs bepaalde bestandsformaten, terwijl Marlin en Mulberry meteen alles openen. Eudora opent probleemloos bijlagen met ClassIDs en voert gevaarlijke code uit – niet veilig! Ook de in de Opera-browser geïntegreerde e-mailclient laat te wensen over. Zo voegt deze toepassing een gefragmenteerd virus, verdeeld over vijf e-mails, weer samen en wil het bij het uitvoeren weten of het bestand geopend of opgeslagen mag worden. Nergens krijgen we een waarschuwing dat we zo wel eens een virus of trojan binnen kunnen halen. Wanneer er geen virusscanner is geïnstalleerd, is de pc geïnfecteerd. Outlook 2003 daarentegen houdt zich verre van onzinnige en ronduit gevaarlijke bijlagen als vb-scripts of html-toepassingen. Deze zijn zelden onschuldig en kunt u eenvoudig blokkeren. The Bat waarschuwt over het algemeen een stuk uitvoeriger dan Outlook 2003 en geeft zelfs tips bij de verdere behandeling van de gevaarlijke bestanden. Weg met spam The Bat, Eudora, Opera, Gemini, Marlin en Thunderbird zijn prijzenswaardig om hun lerende spamfilter, dat via de al ontvangen reclamemails in de toekomst gelijksoortige berichten kan herkennen. Bij de gratis toepassingen is Thunderbird de enige met zo'n spamfilter en beschermt u daardoor heel wat beter tegen junkmail dan betaalde pakketten als Lotus Notes of Mulberry. Het eenvoudigste spamfilter-criterium is en blijft toch uw eigen adresboek. E-mails van bekenden mogen nooit gewist worden. Toch zijn er maar zes clients die de inhoud van het adresboek ook werkelijk als criterium gebruiken, namelijk: The Bat, Pocomail, Outlook 2003, Eudora, Pegasus en Thunderbird. Bij The Bat kunt u van alles instellen: van programmeerbare filters met variabelen tot intelligente automatiseringsfuncties en mailinglijsten. Bij mailclients zonder spamfilter is het verstandig om gebruik te maken van spamfilters als I Hate Spam of Mailwasher Pro (zie PCM juli 2002). Importeren met hindernissen Gebruikt u Outlook Express en wilt u overstappen naar een client mét spamfilter, dan moeten de importfuncties voor een vlotte bestandsoverdracht zorgen. Bij Thunderbird, The Bat en Lotus Notes zijn enkele muisklikken voldoende om de data van Outlook Express over te zetten. Ebox heeft echter geen importfilter en Becky en Sylpheed Claws kunnen helemaal geen bestanden van Outlook Express importeren. Volgens het protocol Alle deelnemers ondersteunen het e-mailprotocol pop3 en impa4. Imap wordt door Marlin, Pocomail en Ebox ondersteund (maar wel rudimentair). Het kan alleen in de Inbox worden opgevraagd – de omvangrijke imap-features worden daardoor tot een pure pop3-vervanger gereduceerd. Biz Mail weigert hoe dan ook het instellen van een imap-account doordat de Nextknop niet actief is. Kunt u niet zonder imap, dan kunt u deze e-mailclients beter niet gebruiken. Conclusie De tests laten overduidelijk zien hoe nalatig veel e-mailclients zijn wat betreft veiligheid. Dit is niet acceptabel, vooral niet omdat heel wat veiligheidsgaten al langer bekend zijn. Een waarschuwing voor gevaarlijke e-mails is evenmin vanzelfsprekend. Het fel bekritiseerde Outlook Express is echter wél veilig – op voorwaarde dat u de beschikbare updates regelmatig installeert. Van de gratis pakketten gaat het predikaat Beste Product echter naar Thunderbird. Deze beschikt over alle belangrijke e-mailfuncties met een eenvoudige bediening en heeft als enige gratis client een lerend spamfilter. Van de betaalde pakketten is Outlook 2003 ongeslagen op het vlak van gebruiksgemak, in tegenstelling tot Mulberry, Courier en Lotus Notes waar je bij het aanmaken van een e-mailaccount wordt overladen met teveel technische details. Tegen alle vooroordelen in, geldt dat Outlook 2003 veilig is. Het beheer van zowel de agenda als de contacten en de eenvoudig in te stellen filters maken het pakket compleet. Deze client krijgt dan ook het predikaat Beste Product. Wilt u toch een alternatief voor Outlook 2003, dan kunnen we The Bat aanwijzen. Deze veilige en eenvoudig te bedienen e-mailclient biedt naast krachtige filters en goede importmogelijkheden ook een praktische nieuws-ticker. U krijgt zeker waar voor uw geld. Uitgesloten van deelname Uitgesloten van de test zijn die toepassingen die het imap-e-mailprotocol niet ondersteunen, zoals Tobits David SL. Verder hebben we reclame-ondersteunde toepassingen, encryptietools, smtp-servers, programma's om de mailbox te controleren (Mail-Checker), extra's voor mailclients en bètaversies niet meegenomen in de test. Thunderbird kan in deze test ook vervangen worden door Mozilla 1.6 en Netscape Mail 7.1. Deze drie toepassingen onderscheiden zich namelijk alleen op het vlak van de vormgeving en bieden identieke menuopties. Tips voor veiliger mailen 1. Wees voorzichtig met meteen uitvoerbare bestanden zoals exe, com, vbs, hta, msi, pif en scr. 2. Bestanden met een dubbele formaatuitgang (denk maar aan fun.jpg.vbs) opent u beter niet. Ook bestanden als dot, doc en xls kunnen macrovirussen bevatten. 3. Bewaar eerst de potentieel gevaarlijke bestanden op uw harde schijf zodat een geüpdate virusscanner deze kan controleren. 4. Bel bekende afzenders als u twijfelt of het bestand wel van hen afkomstig is. 5. Laat html in e-mail voor wat het is en schakel over op de tekstweergave waarbij u de html-weergave zo mogelijk uitschakelt. 6. Activeer in Outlook/Outlook Express bijkomend de zone met websites met beperkte toegang (veiliger) voor e-mail. U vindt deze optie via Extra/Opties/Beveiliging. Meer tips en info over e-mail vindt u op http://everythingemail.net/ en op www.nwfusion.com/newsletters/gwm/2002/01246717.html. Op www.gnupg.org vindt u een gratis pgp-vervanger om uw e-mail te versleutelen. woordenlijst Apop: Authenticated Post Office Protocol of POP Auth. Zoals bij smtp identificeert de gebruiker van de e-mail zich via een gebruikersnaam en een wachtwoord. Imap4: Internet Message Access Protocol. Deze biedt in vergelijking met pop3 meerdere voordelen. Bij imap blijven de e-mails op de mailserver en worden daar in mappen verdeeld. Zo heeft de gebruiker overal toegang tot zijn e-mail. Bovendien worden ook alle andere mappen, zoals de spamverdachte mappen van webmailers als Hotmail of Yahoo Mail aangegeven. Met pop3 wordt alleen het Postvak In met de nieuwe e-mail opgeroepen. Pop3: Post Office Protocol. Wordt gebruikt om mails te ontvangen. Het nadeel hier is dat alle data als tekst worden doorgezonden. Pop voor smtp: Sommige providers gebruiken dit systeem van authenticatie, waarbij de gebruiker zich pas bij het ophalen van de mail via pop3 identificeert. Daarna kan voor een beperkte tijd ook mail verzonden worden. Smtp: Simple Mail Transfer Protocol. Wordt gebruikt voor het verzenden van e-mails. Smtp auth: In dit systeem identificeert de gebruiker zich voor het zenden van zijn e-mails via een gebruikersnaam en wachtwoord. Deze beschermen de mailserver tegen misbruik zodat hij niet gebruikt kan worden als spam-relay-server. Ssl/tls: Biedt bijkomende versleuteling voor de bestanden bij de apop- of smtp-auth identificering.

Je smartphone is tegenwoordig veel meer dan een telefoon; het is de kluis van je digitale leven. Bankzaken, privéfoto's, e-mails en locatiegegevens: het staat er allemaal op. Het goed beveiligen van die toegang is dus geen overbodige luxe. Maar kies je voor het ouderwetse wachtwoord, je vingerafdruk of toch je gezicht? Wij leggen de voor- en nadelen van elke methode naast elkaar.

De klassieker: pincode of wachtwoord

Elke telefoon vraagt erom bij het opstarten: een code. Dit is de basisbeveiliging. Zonder code kun je vaak geen gezichtsherkenning of vingerafdruk instellen. Maar is het ook de beste methode voor dagelijks gebruik?

©ID.nl

Pincode of wachtwoord: de voordelen

• Veiligheid in eigen hand

Het sterke aan een code is dat het in je hoofd zit. Maar een code als 1234 of 0000 is zo gekraakt. Maar kies je voor een langere cijferreeks? Dan is het voor iemand die je smartphone in handen krijgt digitaal gezien nagenoeg onmogelijk om de code te kraken. Voeg je ook letters toe, (zie kader), dan is dit digitaal gezien de moeilijkste methode om te kraken.

• Juridisch sterker

Een interessant weetje: in veel rechtsgebieden val je met een toegangscode onder het zwijgrecht. De politie mag je vaak niet dwingen je code af te staan. Je vinger op een scanner leggen kan in sommige situaties wel als dwangmiddel worden ingezet.

Pincode of wachtwoord: de nadelen

• Afkijken

Iemand die in de trein over je schouder meekijkt, heeft je pincode zo gezien. Ook vette vingers op het scherm kunnen je patroon verraden.

• Gemak

Tachtig keer per dag een lange code intikken gaat vervelen. Mensen kiezen daardoor vaak voor een te simpele code, en dat maakt het juist onveilig.

©ID.nl

2. Lekker snel (maar niet altijd even veilig): vingerafdrukscanner

De vingerafdrukscanner is mateloos populair vanwege het enorme gebruiksgemak: in één soepele beweging pak je je telefoon en ben je vrijwel direct binnen. Toch is het belangrijk om te weten dat de ene scanner de andere niet is en dat dit systeem zowel sterke als zwakke punten heeft.

Vingerafdrukscanner: de voordelen

• Snelheid

Het is vaak de snelste manier om je telefoon te openen, zeker als de scanner in de aan-knop verwerkt zit.

• Betrouwbaarheid (bij de juiste techniek)

Heb je een toestel met een fysieke scanner (achterop/zijkant) of een moderne ultrasone scanner (zoals in de Samsung S-serie)? Dan is de beveiliging uitstekend. Ultrasone scanners maken een 3D-map van je vinger en zijn zeer moeilijk te foppen.

Vingerafdrukscanner: de nadelen

• Natte vingers en pleisters

Heb je natte handen? Dan weigeren veel scanners dienst. Ook met een pleister om je vinger herkent de telefoon je niet. Tip: zorg daarom dat je vingerafdrukken van allebei je handen opslaat.

• Ongewenste toegang

Een klein (maar reëel) risico is dat iemand toegang krijgt terwijl je slaapt of bewusteloos bent, door voorzichtig je vinger op de scanner te leggen.

• Onveilige optische scanners

Veel budget-telefoons hebben een 'optische scanner' onder het scherm. Deze maakt een 2D-foto van je vinger. Dit is minder veilig en makkelijker te foppen dan de ultrasone varianten.

©ID.nl

Gezichtsherkenning: gemak of schijnveiligheid?

Telefoon ontgrendelen door ernaar te kijken voelt als magie. Maar pas op: hier zit de grootste valkuil voor consumenten.

Gezichtsherkenning: de voordelen

• Ultiem gemak

Je hoeft niets aan te raken. Kijken is openen. Ideaal als je bijvoorbeeld handschoenen draagt in de winter.

• Extreem veilig (alleen bij 3D)

Heb je een iPhone (FaceID) of een dure Android met 3D-sensoren? Dan worden er duizenden onzichtbare puntjes op je gezicht geprojecteerd om diepte te meten. Dit is amper te misleiden.

Gezichtsherkenning: de nadelen

• Schijnveiligheid (bij 2D)

Veel goedkopere Android-telefoons gebruiken simpelweg de selfiecamera (2D-herkenning). Dit is niet veilig. Soms is een foto van jou (van Facebook of Instagram) al genoeg om in te breken. Gebruik dit type gezichtsherkenning zeker nooit voor je bank-app.

• Toegang tijdens slaap

Als je niet oplet, kan iemand je telefoon voor je gezicht houden terwijl je slaapt om hem te ontgrendelen. Tip: Zet in de instellingen altijd de optie "Aandacht vereist" of "Ogen open" aan. Dan werkt het alleen als je echt naar het scherm kijkt.

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het best?

Wat de slimste keuze is, hangt volledig af van je toestel. Heb je een iPhone of een high-end Android-telefoon met 3D-scan? Dan kun je gerust gebruikmaken van gezichtsherkenning; dat is niet alleen snel en makkelijk, maar ook veilig. Bezit je echter een middenklasse- of budgettoestel, kies dan liever voor de vingerafdrukscanner. De gezichtsherkenning op deze modellen is namelijk vaak onveilig.

Vergeet ook de basis niet: zorg altijd voor een sterke toegangscode (liefst alfanumeriek of langer dan vier cijfers) als back-up. Start je telefoon bovendien af en toe opnieuw op. Hierdoor wordt de biometrische beveiliging tijdelijk uitgeschakeld, waardoor je telefoon op zijn veiligst is.

📱Ook interessant: Help! Ik ben het wachtwoord van mijn Apple ID vergeten

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké. 

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.