Op ID.nl vind je regelmatig reviews van de nieuwste televisies. Om zulke tv's uitgebreid te kunnen testen, wordt gebruik gemaakt van specifieke testapparatuur en metingen. In dit artikel vertellen we je hoe we te werk gaan.

Bij het testen van televisies kijken we naar een aantal belangrijke punten. Denk hierbij aan het uiterlijk van de televisie, het aantal en type aansluitingen, de functies en het besturingssysteem.

Gaan we kijken naar de prestaties en de kwaliteit van het beeldscherm van de televisie, dan gebruiken we daar specifieke apparatuur voor. Voor alle tests gebruiken we een Jeti Spectraval 1501 HiRes spectrofotometer, een Portrait Displays C6 HDR2000 colorimeter, Portrait Displays Videoforge Pro patroongenerator en de Portrait Displays Calman-software.

Het contrast

Contrast is de verhouding tussen het helderste wit en het donkerste zwart. Dit is belangrijk omdat het veel invloed heeft op de kijkervaring. Hoe hoger het contrast, hoe meer diepte je in het beeld ziet en hoe meer detail je waarneemt. Hoewel zowel wit als zwart invloed hebben, zorgt vooral een uitstekende zwartwaarde voor een natuurlijk beeld. Bij een slechte zwartwaarde ziet zwart er eerder grijs uit en dat valt erg op. Vooral wanneer je in het donker kijkt voor een echte filmervaring. Een goede zwartwaarde zorgt er ook voor dat we kleuren levendiger waarnemen.

De meest bekende meetmethode is het ANSI-contrast. We maken hiervoor gebruik van een meetpatroon, dat bestaat uit een schaakbord van 4 bij 4 velden. We meten de gemiddelde waarde van de witte velden en de gemiddelde waarde van de zwarte velden. Het contrast is de verhouding tussen beide. Bij een lcd-scherm voeren we deze meting twee keer uit: één keer met alle local dimming uitgeschakeld en een tweede keer met local dimming ingeschakeld. Zo bepalen we het eigen contrast van het lcd-paneel en het effect van de local dimming.

Een tweede meetmethode meet eerst een volledig wit scherm, en daarna een volledig zwart scherm. Het contrast is ook nu weer de verhouding tussen beide. Deze meting geeft over het algemeen betere resultaten (hoger contrast), maar is minder representatief voor de prestaties van de televisie. OLED-tv's hebben een oneindig contrast omdat ze een perfecte zwartwaarde (0) hebben. Om zwart weer te geven gaan die pixels namelijk helemaal uit. Voor LCD-tv's hanteren we 5.000:1 als een goede referentie.

De helderheid

Helderheid is de meetwaarde van het meest intense wit. Hoe hoger de helderheid, des te beter is het beeld te zien bij veel omgevingslicht. Voor SDR-beelden volstaat een helderheid van ongeveer 300 nits, maar wie graag bij veel omgevingslicht kijkt zoals op een zonnige namiddag is gebaat bij 500 nits om mooie resultaten te bereiken. Voor HDR-beelden is het anders. Daar willen we minimaal 500 nits zien, en liefst 1000 nits om een uitgesproken HDR-effect te zien.

Maximale helderheid kan wijzigen afhankelijk van de APL (average picture level), de gemiddelde witwaarde van het beeld. Daarom wordt helderheid gemeten op verschillende testvensters. De meest gebruikelijke meting is een 10%-venster. Dat is een zwart beeld, met in het centrum een witte rechthoek die 10% van het schermoppervlak in beslag neemt.

Daarnaast meten we ook een volledig wit scherm. Die laatste meting is vaak (aanzienlijk) lager. Dat betekent dat een tv in een beeld met een beperkte hoeveelheid heldere pixels het wit helderder kan weergeven dan beelden met veel heldere pixels. OLED-tv’s zijn daar het beste voorbeeld van. In een sneeuwlandschap is het wit veel donkerder dan bijvoorbeeld in een donker beeld waarin één witte lamp zichtbaar is. Ideaal is de piekhelderheid identiek over alle testvensters, maar dat gebeurt zelden.

Kleurbereik

Een televisie kan niet alle kleuren weergeven die je in de wereld rondom je ziet. Wat een tv ideaal moet kunnen weergeven, ligt vast in een aantal normen. Voor SDR-beelden is dat Rec.709, en de meeste tv’s vandaag kunnen dat nagenoeg volledig weergeven.

Als het om de weergave van HDR-beelden gaat, licht de lat veel hoger. De geldende norm is dan Rec.2020. De meeste tv’s halen slechts 60-70% van dat kleurbereik. De meeste HDR-content wordt daarom gemaakt voor het P3-kleurbereik, dat ook in de bioscoop gebruikt wordt, en waar tv’s 85-99% van kunnen weergeven.

Kleurbereik meten we door puur rood, groen en blauw te meten, en de overlap tussen de resulterende driehoek en de geldende norm te bepalen. Voor goede HDR-beelden willen we minimaal 90% van het P3-kleurbereik.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.