In elk seizoen wil je dat de temperatuur in je woning aangenaam is. Dat kan met een airco, maar er is ook een toekomstbestendigere oplossing. Zo zijn er lage-temperatuur radiatoren die samen met een warmtepomp in de winter én in de zomer op een duurzame manier zorgen voor een comfortabel binnenklimaat. In dit artikel leggen we uit hoe dat zit.

Partnerartikel - in samenwerking met Jaga

Wat heb je nodig?

Er zijn verschillende manieren om je woning te koelen. Een veel toegepaste manier is het gebruik van airconditioning. Een airco koelt actief de ruimte, waardoor het systeem 60 tot 80 procent meer energie verbruikt dan andere systemen. Het koudemiddel in airco’s zorgt ervoor dat het apparaat de lucht kan koelen. Meestal wordt hiervoor fluorkoolwaterstoffen gebruikt. Dit zijn sterke broeikasgassen met een grote klimaatimpact, vaak 2000 keer zoveel als CO2. Airco’s zorgen dus voor een hoge energierekening en zijn slecht voor het milieu. Een duurzaam alternatief is één klimaatsysteem om te koelen én te verwarmen. Hiervoor heb je twee dingen nodig.

Ten eerste moet je beschikken over een duurzame warmteopwekker zoals een hybride warmtepomp, All-electric warmtepomp of aangesloten zijn op een warmtenet. Vervolgens is er uiteraard een afgiftesysteem nodig dat je woning kan verwarmen of koelen. Afgiftesystemen die goed functioneren met een warmtepomp zijn vloerverwarming of een lage-temperatuur (LT) radiator.

Verschillende systemen

Er zijn grote verschillen tussen deze twee systemen. Traditionele vloerverwarming is bijvoorbeeld lastiger te plaatsen in bestaande woningen en hierdoor niet in iedere woning mogelijk. Daarnaast reageert traditionele vloerwarming niet snel op temperatuurschommelingen. Hierdoor duurt het langer om de juiste temperatuur te bereiken.

De andere mogelijkheid is een LT-radiator.  Zulke radiatoren kunnen met een lage watertemperatuur de ruimte efficiënter verwarmen, verdelen de warme lucht gelijkmatiger zodat er minder warmteverlies optreedt en zijn vele malen sneller dan de traditionele radiatoren en vloerverwarming die nu vaak in woningen geïnstalleerd zijn. Bovendien zijn ze eenvoudig te installeren, doordat ze de huidige radiatoren vervangen en aan te sluiten zijn om het bestaande leidingsysteem. Sommige van deze radiatoren hebben een speciaal systeem met geïntegreerde ventilatoren en kunnen daarmee in combinatie met een duurzame warmteopwekker, zoals een warmtepomp, frisse lucht laten circuleren in huis. Zo kun je in de winter verwarmen én in de zomer koelen op een energiezuinige manier.

Welke radiator is geschikt?

Jaga is de grootste aanbieder van LT-radiatoren die speciaal gemaakt zijn om zowel mee te verwarmen als te koelen. In combinatie met een warmtepomp kun je met de radiatoren van Jaga dus meteen beginnen met koelen. De populairste LT-radiator is de Strada Hybrid. Deze is geschikt voor gebruik met een hybride of een All-electric warmtepomp. Hiermee kun je, naast energiezuinig verwarmen, ook niet-condenserend koelen (ook wel light cooling genoemd).

Light cooling houdt in dat de ruimte vooral wordt verfrist en het kan de kamertemperatuur een aantal graden laten dalen. Deze manier van koelen is veel gelijkmatiger en comfortabeler, maar ook veel zuiniger dan een losse airco. Er is immers geen elektrische energie nodig voor de compressor. Deze oplossing koelt met een watertemperatuur van 16 graden bovendien drie keer zoveel als vloerverwarming.

Ook als je nog geen duurzame warmteopwekker hebt, is het mogelijk om de Strada Hybrid te gebruiken. Je kunt er dan weliswaar nog niet mee koelen (al kan het met enkel de luchtbeweging van de geïntegreerde ventilatoren in de buurt van de radiator al minder warm aanvoelen), maar wel gewoon verwarmen. De Strada Hybrid laat HR-ketels ook op hun laagste watertemperatuur en op hun hoogste rendement werken. De radiator bereikt door het lichte formaat daarnaast sneller de gewenste temperatuur dan andere radiatoren.

Ook blijft deze radiator niet onnodig doorverwarmen wanneer de optimale binnentemperatuur is bereikt. Dat betekent dat er bij het verwarmen al direct op de energierekening bespaard wordt. Wanneer je later dan toch omschakelt naar een installatie met een warmtepomp, hoef je bovendien niks meer aan de radiatoren, de warmtedistributie of de leidingen te wijzigen om ook te kunnen koelen.

Heb je al een andere Jaga-radiator?

Als je al een andere LT-radiator hebt van Jaga die geen ingebouwde koelfunctie heeft, is het niet nodig om een geheel nieuwe radiator aan te schaffen als je ook wilt koelen. Jaga biedt namelijk een los Dynamic Boost Hybrid-systeem aan. Dit is relatief eenvoudig (zónder hulp van een installateur) in de bestaande Jaga-radiator te monteren en zorgt er, in combinatie met een warmtepompinstallatie, voor dat er ook light cooling mogelijk is. Overigens zorgt dit systeem ook voor een extra snel reactievermogen, zodat het de temperatuur in hoog tempo kan laten dalen én stijgen. Dat biedt dus ook voordelen in de winter.

Hoe werkt het?

Je vraagt je nu misschien af hoe je ervoor kunt zorgen dat de radiator in combinatie met een duurzame warmteopwekker op de juiste momenten verwarmt en koelt. Gelukkig kan de Jaga Strada Hybrid dat volledig automatisch verzorgen. Deze slimme radiator heeft een auto-change-over-functie, wat inhoudt dat de radiator automatisch wisselt tussen verwarmen en koelen op basis van zijn nauwkeurige temperatuursensoren voor de ruimte- en watertemperatuur. Op de radiator wordt door middel van ledlampjes aangegeven welke werkingsstand geactiveerd is. Daarnaast is het mogelijk om de standen handmatig te activeren.

Het apparaat kent drie ventilatorsnelheden voor het bereiken van de juiste temperatuur: de fluisterstille stand (max. 26 dB(A)), comfortstand (max. 30 dB(A)) en de maximumstand voor de snelste opwarming en verfrissing. Voor grotere ruimtes raden wij aan om een hogere stand te kiezen.

Comfortabel, duurzaam én goed voor de portemonnee!

Kortom, samen met een duurzame warmteopwekker heb je met een Jaga Strada Hybrid op eenvoudige wijze het hele jaar door een comfortabel binnenklimaat. Je hoeft de LT-radiator alleen te laten installeren en eenmalig in te stellen, dan hoef je er vrijwel niet meer naar om te kijken. Daarbij is deze radiator zeer milieuvriendelijk, omdat er door het geringe formaat minder grondstoffen nodig zijn om deze te produceren. Ook gaat de Strada Hybrid langer mee dan normale radiatoren en kan het apparaat volledig gerecycled worden. Omdat de radiator water van lage temperatuur gebruikt, wordt er tevens veel minder energie verbruikt. Je bespaart dus direct geld door je oude afgiftesysteem te vervangen door een Jaga LT-radiator en dat zonder in te hoeven leveren op comfort.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.