Ook mensen met een beperking gebruiken graag de computer en internet. Het maakt hen zelfstandig en minder afhankelijk van anderen. Microsoft heeft de toegankelijkheid van zijn producten tot een speerpunt bij de ontwikkeling gemaakt. Er zitten daardoor steeds meer handige hulpjes in vooral Windows en Office die echter niet alleen nuttig zijn voor mensen met een beperking. Nee, ze maken Windows 10 toegankelijker voor iedereen.

Microsoft noemt de functies die het speciaal voor mensen met een beperking in zijn software bouwt ‘toegankelijkheidsfuncties’. Ze helpen bijvoorbeeld bij slechtziendheid, gehoorproblemen, neurodiversiteit zoals dyslexie, ADHD en autisme, concentratieproblemen en fysieke beperkingen. Hoewel duidelijk ontwikkeld voor deze beperkingen zijn de functies voor iedereen beschikbaar en vaak verrassend nuttig. Bovendien zijn er ook functies die je kunt gebruiken om bijvoorbeeld Office-documenten beter geschikt te maken voor mensen met een beperking. En waarom zou je daar geen rekening mee houden, zeker als het zo makkelijk gaat als het nu dankzij Microsoft wordt?

Toegankelijker

Ook in Windows zitten meerdere opties om de software toegankelijker te maken. Een aantal hiervan was ook al in eerdere versies van het besturingssysteem aanwezig, maar dan duidelijk minder goed ontwikkeld en vooral heel lastig te ontdekken. Niet in Windows 10, waar Microsoft ze heeft samengebracht en een prominente plaats heeft gegeven, direct bij de belangrijkste instellingen. Open de Windows-instellingen via Start, Instellingen (of Windows-toets+I) en klik op Toegankelijkheid. Hier vind je instellingen voor onder meer het werken met hoog contrast, de lettergrootte, kun je het vergrootglas activeren en de verteller. Allemaal handige functies die mensen zonder beperking pas waarderen als ze deze beter leren kennen. Zit je inmiddels met een leesbril achter de computer en kun je het dan nog niet goed zien, vergroot dan de tekst in Windows via Beeldscherm, Tekst groter maken. Eerst wordt alleen de voorbeeldtekst groter gemaakt, maar dat verandert na de klik op Toepassen. Wil je liever echt álles groter zien, dan kan dat ook via Alles groter maken.

©PXimport

Vergrootglas

Maar er zijn meer opties die helpen wanneer het gezichtsvermogen tekortschiet, zoals het vergrootglas. Je schakelt het in via Windows-toets+plusteken en weer uit via Windows-toets+Esc. Bij Instellingen, Vergrootglas vind je een groot aantal configuratieopties voor het vergrootglas. Met het vergrootglas ingeschakeld kun je via Ctrl+Alt+M wisselen tussen de verschillende gebruiksmethodes, zoals een lens die met de muis meebeweegt, het vergroten van het hele scherm of het gebruik van een vast deel van het scherm om de vergroting weer te geven. Ook handig: via Ctrl+Alt+I kun je de kleuren in het vergrootglas omdraaien, wat de leesbaarheid en zichtbaarheid van de opties vaak nog beter maakt.

©PXimport

Kleurfilters

Als je vanwege de gebruikte kleuren lastig kunt zien wat er op het scherm staat, dan kun je een kleurfilter toepassen. Een kleurfilter wijzigt het kleurenpalet en verandert het onderscheid tussen de verschillende kleuren. Om het kleurenfilter te activeren kies je bij Kleurfilters de optie Kleurfilters inschakelen. Het standaardfilter is dat van grijstinten, waarmee dus alle kleur uit het scherm verdwijnt. Maar je kunt ook een van de andere filters inschakelen, zoals Omgekeerd, Omgekeerde grijstinten of een van de kleurfilters specifiek voor kleurenblindheid: Rood-groen (waarvan er twee versies zijn) en Blauw-geel. Wil je eenvoudig het kleurfilter in- of uitschakelen, activeer dan de optie Filter in- of uitschakelen met sneltoets toestaan. Is deze optie geactiveerd, dan kun je met Windows-toets+Ctrl+C telkens wisselen tussen wel of geen kleurenfilter.

©PXimport

Horen en spreken

Blijft het lastig goed te lezen, dan kun je Windows ook laten voorlezen. Hiervoor is er de Verteller die in Windows 10 ook keurig in het Nederlands voorleest. Via Verteller, Verteller inschakelen activeer je de Verteller of gebruik Windows-toets+Ctrl+Enter om deze in of juist weer uit te schakelen. De Verteller laat zich sturen door met Capslock+pijltjestoets links of rechts door de schermonderdelen te bladeren. Het geselecteerde schermdeel wordt voorgelezen. Staat er een document of webpagina open, dan leest de Verteller eerst de titel ervan en daarna de tekst. Ben je tekst aan het invoeren, dan wordt deze voorgelezen. Je krijgt dus bij elke letter die je typt te horen welke letter het is en of het bijvoorbeeld een hoofdletter is. Dat vergt enige oefening, maar kan bij visuele problemen een handig hulpje zijn. Via de opties bij de Instellingen kun je de spreeksnelheid aanpassen, maar ook toonhoogte en het volume. Bovendien zijn er bij Wijzigen wat u hoort bij het lezen en bewerken en Wijzigen wat u hoort bij het typen opties om meer of minder details te horen.

©PXimport

Office ook!

Is het gebruik van de toegankelijkheidsfuncties in Windows vooral gericht op het bedienen van de computer, in Office gaat het een stap verder. Daar moeten ze ook echt helpen productief te zijn. Dan valt meteen veel meer op dat sommige functies ook gewoon heel handig zijn voor iedereen. Zoals het Zoeken-vak boven in de titelbalk van bijvoorbeeld Word, dat in eerdere versies van Word nog Geef aan wat u wilt doen als uitnodigende tekst liet zien. Vind je het lastig te onthouden waar een bepaalde functie in Word zit, gebruik dan dit vak. Klik in het vak Zoeken en typ iets; er verschijnt direct een menu met van boven naar beneden eerst de acties, dus de functies van Word, daarna de link naar de Helpfunctie bij het onderwerp en daarna nog de resultaten van de klassieke zoekfunctie op woord of woorden binnen het geopende document.

Een handig hulpje is ook de Concentratiehulp. Weliswaar weer een onderdeel van Windows, maar erg handig bij het lezen van documenten omdat er geen afleidende meldingen meer worden getoond. Klik met de muis op het symbool voor het Actiecentrum rechts van de klok in de taakbalk en schakel dan de Concentratiehulp in. In Windows Instellingen (Windows-toets+I) kun je bij Systeem, Concentratiehulp aangeven welke meldingen je wel en niet wilt zien. Je kunt zelfs het in- en uitschakelen van de Concentratiehulp automatiseren en bijvoorbeeld direct koppelen aan je werktijden. Ook kun je door vaker op de knop in het Actiescherm te klikken schakelen tussen het uitschakelen van de Concentratiehulp en het weergeven van alleen prioriteitsmeldingen of alleen de alarmen.

©PXimport

Dicteren

Heb je de nieuwste versie van Office 365 dan kun je inmiddels ook tekst dicteren. Typen hoeft dan niet meer. Klik op Dicteren en selecteer de gewenste taal. Klik daarna op Dicteren en de rode button maakt duidelijk: de opname is gestart. Wanneer je nu rustig de tekst inspreekt zal Word deze voor je uittypen. Je kunt ook leestekens als punt en komma uitspreken; die worden keurig opgenomen in de uitgetypte tekst.

Makkelijker lezen

Ook de weergave van Word kun je op maat maken om met meer concentratie te lezen. Via Beeld, Leesmodus schakelt Word over naar een puur op het lezen gerichte weergave van het document. Alle op het bewerken gerichte opties zijn verdwenen. Via Beeld, een van drie menu-items die zichtbaar blijven, kun je de weergave helemaal op maat maken. Kies bijvoorbeeld voor Paginakleur, Sepia of Omgekeerd om de nadruk op de tekst nog groter te maken en het lezen minder vermoeiend. Via Kolombreedte schakel je tussen een doorlopende tekst over de hele breedte of in meerdere kolommen.

Nog meer leeshulp is er via de opties Lettergrepen, waarbij de lettergrepen in alle woorden worden gescheiden door er een punt tussen te tonen, of Tekstafstand, waarbij de ruimte tussen de lettergrepen of woorden groter wordt gemaakt. Via Voorlezen schakel je de al bekende Windows Verteller in en laat je het document voorlezen.

©PXimport

Focus

Maar Word kent nog meer van deze opties. Via Beeld, Insluitend, Focus schakel je naar de eigen leesweergave van Word. Het document wordt met alle opmaak weergegeven, maar zonder de overige informatie binnen en buiten Word. De concentratie kan maximaal bij de tekst en het document blijven. Deze Insluitende lezer kent nog meer trucjes die handig zijn bij concentratieproblemen. Een optie die we nog niet hebben gezien is de Regelfocus. Hierbij wordt het hele document donker gemaakt, behalve naar keuze één, drie of vijf regels. Dat laatste bepaal je door op het pijltje onder Regelfocus te klikken. Je kunt nu rustig met de muis of de pijltjestoetsen door het document bladeren en alle aandacht bij de tekst houden.

©PXimport

Toegankelijke documenten maken

Heb je een document gemaakt en wil je het delen met anderen, controleer dan voordat je het deelt of het mensen met een beperking helpt of het juist lastiger maakt het document te lezen en te begrijpen. Via Controleren, Toegankelijkheid controleren laat je het document op een aantal belangrijke zaken controleren, zoals het kleurgebruik, dat alle kolommen in tabellen heldere kolomkoppen hebben, dat afbeeldingen in lijn met de tekst staan, dat negatieve getallen in Excel ook echt negatief worden weergegeven en niet alleen een rode kleur hebben, en afbeeldingen een alternatieve tekst hebben die de afbeelding beschrijft voor mensen met een visuele beperking. Deze en nog veel meer controles worden door Office razendsnel als een soort spellingscontrole uitgevoerd. In het zijvenster worden alle fouten en verbeterpunten vervolgens getoond, samen met het advies hoe je die problemen kunt oplossen. Je hoeft dat trouwens niet alleen achteraf te doen; laat het venster open terwijl je het document maakt en je kunt de meeste fouten meteen al verbeteren.

Als er één plek in huis is waar stof zich graag verzamelt, dan is het wel op de luxaflex. En hangen ze in de keuken, dan worden ze niet alleen stoffig, maar ook nog eens vettig. Gelukkig hoef je niet uren te schrobben om ze weer schoon te krijgen: met de tips uit dit artikel zijn ze zo weer blinkend schoon.

Luxaflex schoon? Lees dan: De 5 beste tips om snel en simpel je ramen te lappen

Regelmatig doen: even afstoffen

Regelmatig afstoffen voorkomt dat vuil zich ophoopt. Een plumeau of microvezeldoek werkt prima. Draai de lamellen open zodat je overal bij kunt en werk van boven naar beneden. Een oude sok over je hand schuiven is een handige manier om elke lamel afzonderlijk schoon te vegen.

Wil je tijd besparen?* Gebruik dan een speciale lamellenborstel. Hiermee kun je in één beweging meerdere lamellen tegelijk afnemen. Druk niet te hard, om beschadigingen te voorkomen. Stofzuigen kan ook, maar gebruik dan een meubelmondstuk op de laagste stand en ondersteun de luxaflex met je andere hand.

* Wie niet eigenlijk...?

©africaimages.com (Olga Yastremsk

Als stoffen alleen niet meer genoeg is, moet je een stapje verder gaan. Hoe je dat doet, hangt af van het materiaal waarvan de luxaflex gemaakt zijn.

Grondig schoonmaken: aluminium en kunststof

Gebruik het bad…

Haal de luxaflex voorzichtig uit het kozijn en leg in een bad met lauwwarm water en een scheutje allesreiniger. Laat kort weken en veeg de lamellen schoon met een zachte spons. Spoel goed af en laat de luxaflex hangend drogen. Zorg ervoor dat metalen onderdelen niet te lang nat blijven om roestvorming te voorkomen en droog aluminium luxaflex direct af om oxidatie te vermijden.

…of de douche

Als de luxaflex te groot is voor een bad, kan afspoelen in de douche een alternatief zijn. Gebruik een plantenspuit met een sopje voor hardnekkige vlekken en spoel daarna grondig af. Let op dat kunststof koorden niet te nat worden (want dan kunnen ze hun stevigheid verliezen of verkleuren). Laat goed drogen en ventileer de ruimte goed om schimmelvorming te voorkomen.

Met stoom

Soms is weken in bad of afspoelen in de douche geen optie. Een stoomreiniger kan dan uitkomst bieden, vooral bij aluminium en kunststof luxaflex. Gebruik de stoom op lage stand en houd voldoende afstand om schade te voorkomen. Een andere methode is een sopje met een plantenspuit op de luxaflex vernevelen en daarna droogwrijven met een microvezeldoek.

Grondig schoonmaken: houten luxaflex

Hout is gevoelig voor vocht, dus in bad leggen of onder de douche afspoelen is geen goed idee. Gebruik een licht vochtige doek met een mild schoonmaakmiddel en test nieuwe middelen altijd eerst op een onopvallende plek. Je kunt ook speciale houtzeep gebruiken. Doe dat wel met mate en kies bij voorkeur een variant die geen vettig laagje achterlaat, omdat sommige houtzepen een dun laagje vormen dat stof kan aantrekken.

Je kunt ook een doek met een klein beetje afwasmiddel gebruiken, maar zorg dat deze nauwelijks vochtig is. Droog de lamellen direct na met een schone doek om watervlekken te voorkomen. Behandel ze eventueel met een verzorgende houtolie of was, maar alleen als het materiaal daar geschikt voor is. Laat ze na behandeling open drogen en voorkom direct zonlicht om kromtrekken en verkleuring te vermijden.

©Rafael Ben-Ari

Bedieningskoorden schoonmaken

De koorden van luxaflex worden vaak vergeten bij het schoonmaken, maar kunnen door stof en vet behoorlijk groezelig worden. Wikkel een vochtige doek met mild schoonmaakmiddel om het koord en trek het koord er voorzichtig doorheen. Herhaal indien nodig en laat goed drogen.

Luxaflex langer mooi houden

Regelmatig afstoffen voorkomt dat vuil zich ophoopt. Maak ze in keukens vaker schoon. Vermijd overmatig watergebruik, vooral bij houten luxaflex. Laat ze open drogen na een schoonmaakbeurt en houd ze, als je ze niet gebruikt, opgetrokken om stofophoping te verminderen. Zo blijven je luxaflex langer mooi en schoon.

Misschien heb je er wel een: een beveiligingscamera of videodeurbel waarmee je je woning via een online-verbinding in de gaten kunt houden. Dat kan handig zijn, maar er zijn ook privacyrisico's. Als je niet voorzichtig bent, kunnen onbevoegden namelijk toegang krijgen tot jouw camerabeelden. In dit artikel geven we wat tips om dat te voorkomen.

Kies een betrouwbaar merk

Er zijn natuurlijk heel veel soorten beveiligingscamera's voor consumenten, maar de privacyrisico's die wij bespreken spelen zich vooral af bij videodeurbellen en zogenoemde IP-camera's. Deze hebben als overeenkomst dat ze de opgenomen beelden online opslaan, zodat je via een website of app altijd toegang hebt tot de camerafeeds.

Mocht je op zoek zijn naar zo'n apparaat, zorg er dan voor dat het merk betrouwbaar en privacyvriendelijk is. Zo adviseren experts om op te passen met Chinese merken als Dahua en Hikvision, en Chinese smarthomeplatformen als Tuya (waar onder meer de camera's van Action, Woox en Marmitex gebruik van maken). Hoewel het niet is bewezen, is het goed mogelijk dat de software een achterdeurtje bevat waardoor de fabrikant met de beelden kan meekijken. De lokale wetgeving dwingt fabrikanten namelijk om data te verzamelen en af te staan aan de overheid.

Ook andere bekende merken hebben in het verleden te maken gehad met beveiligingsproblemen. Zo belandden in 2019 duizenden inloggegevens van Ring-klanten op het darkweb en hadden Amazon-medewerkers jarenlang toegang tot de camerafeeds. Verder kwam Wyze vorig jaar in opspraak doordat sommige klanten ineens de camerabeelden van anderen in hun app te zien kregen.

De LSC Smart Connect-beveiligingscamera van de Action maakt gebruik van Chinese software.

Stel een eigen wachtwoord in

Het klinkt misschien als een open deur, maar het niet instellen van een eigen wachtwoord is de meest voorkomende oorzaak waardoor onbevoegden kunnen meekijken met camerabeelden. Veel fabrikanten leveren hun camera’s met een standaardgebruikersnaam en -wachtwoord, zoals 'admin' of '1234'. Er bestaan zelfs complete websites waarop lijsten circuleren met de standaardinloggegevens van tientallen cameramerken.

Hoewel het niet legaal is, kunnen pottenkijkers zo met wat trial-and-error relatief makkelijk toegang krijgen tot camerabeelden. Er zijn zelfs websites die deze onbeveiligde feeds verzamelen en openbaar op hun website plaatsen. Een bekend voorbeeld hiervan is Insecam, die hier in 2014 wereldwijd het nieuws mee haalde.

Na alle ophef heeft die website alle privacy-schendende streams van bijvoorbeeld deurbelcamera's of webcams in woningen verwijderd, maar er zijn nog andere plekken online waarop zulke beelden wél te zien zijn. Toegegeven, deze websites zijn niet makkelijk te vinden (het delen van deze beelden is immers illegaal), maar als je een beetje weet waar je moet zoeken, kom je ze zeker tegen.

Er zijn gelukkig steeds meer camerafabrikanten die klanten verplichten een uniek wachtwoord te gebruiken, waaronder Panasonic, maar als dat niet het geval is, is het dus ten zeerste aan te raden om meteen een nieuw wachtwoord te verzinnen en (mits die mogelijkheid er is) tweestapsverificatie te activeren.

Insecam stond tien jaar geleden vol met links naar onbeveiligde webcams.

Voorkom hacks

Hoewel het veel minder vaak voorkomt, is het mogelijk om beveiligingscamera's te 'hacken' en op die manier bij de beelden te komen. Voor sommige IP-camera's moet je namelijk bepaalde TCP-poorten op je router/modem openzetten, zoals 80 of 443, om van buitenaf met deze camera's te kunnen verbinden.

Als je dat handmatig (en zorgvuldig) doet, hoeft dat geen probleem te zijn. Het wordt pas echt gevaarlijk als je de camera deze poorten zelfstandig laat openzetten via uPnP (Universal Plug and Play). Deze functie vereist geen enkele vorm van authenticatie. Onbevoegden kunnen met malware daardoor eenvoudig allerlei poorten openen. Je kunt dus beter ver uit de buurt van uPNP blijven.

Zorg er tot slot ook voor dat je de firmware van de camera regelmatig bijwerkt, voor het geval er een kritieke kwetsbaarheid is gedicht. Malware als Mirai heeft in het verleden veel schade aangericht door kwetsbaarheden van slecht beveiligde camera's te misbruiken. Het is daarom ook een risico om je camera's en deurbellen met het internet te (laten) verbinden als de fabrikant geen updates meer uitbrengt.